ជាតិ
បោះឆ្នោត
នយោបាយជាតិ
ក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ៖ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន
តំណាងប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី៣៨។ រូបពី International Commission of Jurists (ICJ)
×![]()
ដោយ: ម៉ៅ សុផា
មានអង្គការអន្តរជាតិមួយទៀតហើយ ដែលសមាជិកសុទ្ធតែជាមេធាវី បានចេញមករិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាធ្វើឲ្យសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ ធ្លាក់ចុះ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឆ្លើយតបថា អង្គការអន្តរជាតិនេះ និយាយខុសពីការពិត និងផ្តេកផ្តួលតាមនិន្នាការនយោបាយ នៃបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន។
ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនហើយ។ នេះគឺជាចំណង និងជាខ្លឹមសារសំខាន់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ របស់អង្គការអន្តរជាតិមួយឈ្មោះ គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (International Commission of Jurists) ដែលយកទៅថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៨ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស ដោយមានការចូលរួមពីតំណាងប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក។
តំណាងមួយរូបរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយអ្នកជំនាញច្បាប់ជាន់ខ្ពស់ ដូចជា មេធាវី និងចៅក្រម ជាដើម បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាតិថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា នៅតែបន្តដាក់សម្ពាធលើក្រុមអ្នកប្រឆាំង ក្រុមសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ លើសពីនេះ តំណាងគណៈកម្មការខាងលើ ក៏រិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះការព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់លើក្រុមណា ដែលអំពាវនាវមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ទៅបោះឆ្នោត។
តំណាងគណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ បានសង្កត់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ការបន្តមានវិបត្តិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការបោះឆ្នោត ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨»។ សារចុងក្រោយរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ គឺស្នើឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឆ្លើយតបឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ចំពោះវិបត្តិ ដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជា ជាពិសេសរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ មុនការបោះឆ្នោតមកដល់។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានប្រតិកម្មថា ការលើកឡើងរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ មិនឆ្លើយតបនឹងភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជានោះទេ។ លោក យល់ថា ការចោទប្រកាន់របស់គណៈកម្មការនេះ គឺធ្វើឡើងតាមនិន្នាការនយោបាយ ដែលបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន ធ្លាប់ធ្វើដាក់កម្ពុជាកន្លងមក។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ចោទប្រកាន់ទៅវិញថា គោលបំណងរបស់គណៈកម្មការខាងលើ គឺដើម្បីប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា នាពេលខាងមុខ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«អ្វីដែលគណៈកម្មការនេះ លើកឡើង គឺជាការប្រឌិត ឬមិនយល់ច្បាស់ អំពីអ្វីដែលកើតឡើងនៅកម្ពុជា»។
ក្រៅពីអង្គការអន្តរជាតិ តំណាងប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា នូវែលសេឡង់ សហភាពអឺរុប ប៊ែលហ្សិក ហ្វាំងឡង់ និងអៀរឡង់ ជាដើម ក៏បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីបញ្ហាកម្ពុជាដែរ ពេលចូលរួមប្រជុំក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាតិ ដែលដំណើរការពីថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ ជាទូទៅ តំណាងប្រទេសទាំងនោះ ទិតៀនចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិមនុស្ស។
គ្រាន់តែតំណាងប្រទេសទាំងនោះចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួច តំណាងកម្ពុជាប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាតិ ក៏បានឆ្លើយតបទៅវិញ ដោយមិនបង្អង់យូរ។ តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន លោក ណី សំអុល ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅមន្ទីរអង្គការសហប្រជាតិ បានចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់បណ្តាប្រទេសទាំងនោះថា ជាការជ្រៀតជ្រែតចូលផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។
បន្ទាប់មក លោក ក៏បកស្រាយក្នុងន័យការពាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ចំណាត់ការលើគណបក្សប្រឆាំង ឬក្រុមណាមួយ គឺធ្វើឡើងតាមច្បាប់។ តំណាងកម្ពុជារូបនេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃ២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ ត្រូវពឹងផ្អែកគ្នាទៅវិញទៅមក។ ដូច្នេះ ការផ្តន្ទាទោស និងការវិនិច្ឆ័យទោសលើជនល្មើស ដើម្បីការពារច្បាប់ សណ្តាប់ធ្នាប់ និងលើកកម្ពស់ប្រយោជន៍សាធារណៈ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរស្របច្បាប់ ដែលត្រូវតែបំពេញ»។
គេសង្កេតឃើញថា រយៈកាលចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសខណៈការបោះឆ្នោត កាន់តែជិតឈានមកដល់ ការរិះគន់និងសម្ពាធរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ មកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាន់តែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ថ្មីៗនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់នាយឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេអង្គរក្សរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
វិធានការលើលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង ស្រាប់តែមន្ត្រីប្រដាប់អាវុធជាន់ខ្ពស់១២រូបទៀតរបស់កម្ពុជា ក៏រងការចោទប្រកាន់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសំណាក់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិ (Human Rights Watch) ថាជាជនបាតដៃកខ្វក់ ក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ អង្គការនេះ បានសរសេររបាយរណ៍ដល់ទៅ២១៣ទំព័រឯណោះ ដើម្បីបរិយាយពីរឿងរ៉ាវរបស់អ្នកទាំង១២រូប ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ម្យ៉ាងវិញទៀត បណ្តាប្រទេស និងអង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួន បានចាត់ទុកការបោះឆ្នោត ដែលគ្មានគណបក្សប្រឆាំង ថាជាការបោះឆ្នោតមិនពិតប្រាកដ។ ពួកគេ នៅតែទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សរបស់លោក ធ្វើសកម្មភាពឡើងវិញ ដើម្បីបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ការឈឺឆ្អាលរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងអម្បាលម៉ាន ហាក់គ្មានប្រសិទ្ធភាព នោះទេ។ មកដល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនព្រមសម្របសម្រួលតាមការអំពាវនាវរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅតែប្រកាសជំហររៀបចំការបោះឆ្នោត ទៅតាមការគ្រោងទុក ដោយឥតកែប្រែឬពន្យារពេលអ្វីឡើយ។ ចំណែក អវត្តមានគណបក្សប្រឆាំង ក្នុងការបោះឆ្នោត ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សកាន់អំណាច បកស្រាយថា មិនបានធ្វើឲ្យបាត់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានោះទេ៕
ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា កាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនហើយ។ នេះគឺជាចំណង និងជាខ្លឹមសារសំខាន់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ របស់អង្គការអន្តរជាតិមួយឈ្មោះ គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (International Commission of Jurists) ដែលយកទៅថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៨ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស ដោយមានការចូលរួមពីតំណាងប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក។
តំណាងមួយរូបរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយអ្នកជំនាញច្បាប់ជាន់ខ្ពស់ ដូចជា មេធាវី និងចៅក្រម ជាដើម បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាតិថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា នៅតែបន្តដាក់សម្ពាធលើក្រុមអ្នកប្រឆាំង ក្រុមសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ លើសពីនេះ តំណាងគណៈកម្មការខាងលើ ក៏រិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះការព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់លើក្រុមណា ដែលអំពាវនាវមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ទៅបោះឆ្នោត។
តំណាងគណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ បានសង្កត់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ការបន្តមានវិបត្តិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការបោះឆ្នោត ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨»។ សារចុងក្រោយរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ គឺស្នើឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឆ្លើយតបឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ចំពោះវិបត្តិ ដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជា ជាពិសេសរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ មុនការបោះឆ្នោតមកដល់។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានប្រតិកម្មថា ការលើកឡើងរបស់គណៈកម្មការនៃក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ មិនឆ្លើយតបនឹងភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជានោះទេ។ លោក យល់ថា ការចោទប្រកាន់របស់គណៈកម្មការនេះ គឺធ្វើឡើងតាមនិន្នាការនយោបាយ ដែលបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន ធ្លាប់ធ្វើដាក់កម្ពុជាកន្លងមក។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ចោទប្រកាន់ទៅវិញថា គោលបំណងរបស់គណៈកម្មការខាងលើ គឺដើម្បីប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា នាពេលខាងមុខ។ លោក សង្កត់ធ្ងន់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«អ្វីដែលគណៈកម្មការនេះ លើកឡើង គឺជាការប្រឌិត ឬមិនយល់ច្បាស់ អំពីអ្វីដែលកើតឡើងនៅកម្ពុជា»។
ក្រៅពីអង្គការអន្តរជាតិ តំណាងប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា នូវែលសេឡង់ សហភាពអឺរុប ប៊ែលហ្សិក ហ្វាំងឡង់ និងអៀរឡង់ ជាដើម ក៏បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីបញ្ហាកម្ពុជាដែរ ពេលចូលរួមប្រជុំក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាតិ ដែលដំណើរការពីថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ ជាទូទៅ តំណាងប្រទេសទាំងនោះ ទិតៀនចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិមនុស្ស។
គ្រាន់តែតំណាងប្រទេសទាំងនោះចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួច តំណាងកម្ពុជាប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាតិ ក៏បានឆ្លើយតបទៅវិញ ដោយមិនបង្អង់យូរ។ តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន លោក ណី សំអុល ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅមន្ទីរអង្គការសហប្រជាតិ បានចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់បណ្តាប្រទេសទាំងនោះថា ជាការជ្រៀតជ្រែតចូលផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។
បន្ទាប់មក លោក ក៏បកស្រាយក្នុងន័យការពាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ចំណាត់ការលើគណបក្សប្រឆាំង ឬក្រុមណាមួយ គឺធ្វើឡើងតាមច្បាប់។ តំណាងកម្ពុជារូបនេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃ២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨ យ៉ាងដូច្នេះថា៖«ប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ ត្រូវពឹងផ្អែកគ្នាទៅវិញទៅមក។ ដូច្នេះ ការផ្តន្ទាទោស និងការវិនិច្ឆ័យទោសលើជនល្មើស ដើម្បីការពារច្បាប់ សណ្តាប់ធ្នាប់ និងលើកកម្ពស់ប្រយោជន៍សាធារណៈ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរស្របច្បាប់ ដែលត្រូវតែបំពេញ»។
គេសង្កេតឃើញថា រយៈកាលចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសខណៈការបោះឆ្នោត កាន់តែជិតឈានមកដល់ ការរិះគន់និងសម្ពាធរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ មកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាន់តែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ថ្មីៗនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់នាយឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេអង្គរក្សរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
វិធានការលើលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង ស្រាប់តែមន្ត្រីប្រដាប់អាវុធជាន់ខ្ពស់១២រូបទៀតរបស់កម្ពុជា ក៏រងការចោទប្រកាន់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសំណាក់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិ (Human Rights Watch) ថាជាជនបាតដៃកខ្វក់ ក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ អង្គការនេះ បានសរសេររបាយរណ៍ដល់ទៅ២១៣ទំព័រឯណោះ ដើម្បីបរិយាយពីរឿងរ៉ាវរបស់អ្នកទាំង១២រូប ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ម្យ៉ាងវិញទៀត បណ្តាប្រទេស និងអង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួន បានចាត់ទុកការបោះឆ្នោត ដែលគ្មានគណបក្សប្រឆាំង ថាជាការបោះឆ្នោតមិនពិតប្រាកដ។ ពួកគេ នៅតែទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សរបស់លោក ធ្វើសកម្មភាពឡើងវិញ ដើម្បីបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ការឈឺឆ្អាលរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងអម្បាលម៉ាន ហាក់គ្មានប្រសិទ្ធភាព នោះទេ។ មកដល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនព្រមសម្របសម្រួលតាមការអំពាវនាវរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅតែប្រកាសជំហររៀបចំការបោះឆ្នោត ទៅតាមការគ្រោងទុក ដោយឥតកែប្រែឬពន្យារពេលអ្វីឡើយ។ ចំណែក អវត្តមានគណបក្សប្រឆាំង ក្នុងការបោះឆ្នោត ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សកាន់អំណាច បកស្រាយថា មិនបានធ្វើឲ្យបាត់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានោះទេ៕
អត្ថបទទាក់ទង
Tag:
បោះឆ្នោត
អន្តរជាតិ
សម្ពាធ
ផៃ ស៊ីផាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
