អ៊ីរ៉ង់ ប្ដឹងអាមេរិកទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មឡើងវិញ

អន្តរជាតិ

អ៊ីរ៉ង់ ប្ដឹងអាមេរិកទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មឡើងវិញ

17, Jul 2018 , 9:19 pm

រូបភាព

រូបភាព CIJ-ICJ

ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា

នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា អ៊ីរ៉ង់បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងមួយប្រឆាំងអាមេរិកទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មឡើងវិញរបស់រដ្ឋបាលប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មដែលក្រុងតេហេរ៉ង់ចាត់ទុកជារឿងខុសច្បាប់នេះ ធ្វើឡើងលោក ត្រាំ សម្រេចចិត្តដកខ្លួនពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ២០១៥ ។ លោក ត្រាំ ដែលមិនពេញចិត្តកិច្ចព្រមព្រៀង ក៏បានគំរាមដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចមិនធ្លាប់មានលើអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីបង្ខំឲ្យបោះបង់អាវុធរបស់ខ្លួន។

ជាងពីរខែក្រោយលោក ដូណាល់ ត្រាំ ដកអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ និងគំរាមដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ អ៊ីរ៉ង់បានប្រកាសថា ខ្លួនបានប្ដឹងអាមេរិកទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិហើយ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ មហាម៉ាដ ចាវាត សារីហ្វ (Mohammad Javad Zarif) ប្រកាសថា បណ្ដឹងទៅកាន់តុលាការមួយនេះ មានគោលដៅឲ្យអាមេរិកទទួលខុសត្រូវលើការដាក់ទណ្ឌកម្មខុសច្បាប់ជាលក្ខណៈឯកតោភាគី។

នៅលើបណ្ដាញសង្គម Twitter នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា លោក សារីហ្វ បានសរសេរទៀតថា អ៊ីរ៉ង់មានការប្ដេជ្ញាចិត្តគោរពតាមនីតិរដ្ឋប្រឈមមុខនឹងសកម្មភាពមិនគោរពកាតព្វកិច្ចការទូត និងផ្លូវច្បាប់របស់អាមេរិក។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់រូបនេះចាត់ទុកចំណាត់ការរបស់ខ្លួន គឺជារឿងអាជ្ញាបញ្ជាឆ្លើយតបទៅនឹងការបំពានច្បាប់របស់អាមេរិក។

ដោយចាត់ទុកជាកិច្ចព្រមព្រៀងដ៏មហន្តរាយ លោក ត្រាំ មិនដែលពេញចិត្តកិច្ចព្រមព្រៀងដែលសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបូកអាល្លឺម៉ង់ បង្កើតឡើងឆ្នាំ ២០១៥ ជាមួយអ៊ីរ៉ង់ឡើយ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានសុពលភាពត្រឹមឆ្នាំ ២០២៥ និងមិនផ្តោតសំខាន់លើមីស៊ីលបាលីស្ទិកឡើយ។ តាំងពីពេលឃោសនាបោះឆ្នោត លោក ត្រាំ សន្យាថា លោកនឹងចាត់ការកិច្ចព្រមព្រៀងអាក្រក់នេះព្រោះវាមិនទប់ស្កាត់អ៊ីរ៉ង់ផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទេ។

អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ លោក ត្រាំ មិនខ្ចីខ្វល់នឹងអំពាវនាវរបស់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឡើយ ហើយរឹតតែមិនអើពើរបាយការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ (IAEA) ទៅទៀត។ ក្នុងនាមជាស្ថាប័នត្រួតពិនិត្យថាមពលអាតូមិក IAEA បញ្ជាក់ថា អ៊ីរ៉ង់គោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរខ្ជាប់ខ្ជួនដូចជា ការកាត់បន្ថយចំនួនសារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម ជាថ្នូរនឹងការដកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់លោកខាងលិច។

ក្រោយការដកខ្លួនរបស់អាមេរិក អ៊ីរ៉ង់នឹងនៅបន្តអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសិន និងពិភាក្សាជាមួយប្រទេសមហាអំណាចនៅសេសសល់ដើម្បីស្វែងរកវិធីសាស្ត្រថាតើត្រូវបន្តអនុវត្តរបៀបម៉េចដោយគ្មានអាមេរិក មុននឹងសម្រេចចិត្តជំហានបន្ត។ ក្រុងតេហេរ៉ង់ក៏បានព្រមានដែរថា បើការចរចាជាមួយមហាអំណាចផ្សេងទៀតមិនទៅមុខ ឬផលប្រយោជន៍អ៊ីរ៉ង់មិនត្រូវបានធានាទេនោះ អ៊ីរ៉ង់នឹងវិលទៅរកផ្លូវផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរវិញដូចគ្នា៕