អន្តរជាតិ
២០ឆ្នាំនៃការកកើត ICC មានរដ្ឋណាខ្លះ ស្ថិតក្រោមការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការនេះ?
×![]()
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ហៅថា ICC ( International Criminal Court ) គឺជាតុលាការរបស់ពិភពលោកតែមួយគត់ ដែលមានយុត្តាធិការក្នុងការជំនុំជម្រះលើបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរពាក់ព័ន្ធនឹងមនុស្សជាតិ ។ មកទល់បច្ចុប្បន្ន តុលាការនេះ ហាក់មិនសូវមានសមាជិកចូលរួមផុសផុលប៉ុន្មានឡើយ ពោលគឺ មានតែសមាជិកដើរចេញ និងចង់ដើរចេញ ។
ថ្ងៃ១៧ កក្កដា កន្លងទៅ គឺជាខួបលើកទី២០ហើយនៃការចាប់កំណើតរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ គិតចាប់ពីការអនុម័តលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម ដែលជាលិខិតូបករណ៍មូលដ្ឋានដើម្បីបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៨មកទល់ពេលនេះ ICC មានសមាជិក ឬភាគី សរុបទាំងអស់ ១២៣ ប្រទេស ។
ICC មិនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដូចតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ IJC ឡើយ ប៉ុន្តែ ភាគីទាំងពីរ មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងគ្នាក្នុងគោលដៅស្វែងរកយុត្តធម៌ និងសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ ។
តាមពិតទៅ តុលាការអចិន្ត្រៃយ៍អន្តរជាតិមួយនេះ ទើបតែដំណើរការផ្លូវការនៅក្នុងឆ្នាំ២០០២នោះទេ ពោលគឺ បន្ទាប់ពីរដ្ឋភាគី បានចុះហត្ថលេខាគ្រប់ចំនួនតាមលក្ខន្តិការនៃការអនុវត្តបេសកកម្មរបស់តុលាការ។
បើតាមមាត្រា ៥ នៃលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដែលស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការតុលាការមានដូចជា បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រល័យពូជសាសន៍ , បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ, បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌសង្គ្រាម និងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌនៃការឈ្លានពានជាដើម ។ រាល់ភាគី ដែលជាសមាជិករបស់តុលាការ នឹងត្រូវប្រឈមមុខជាមួយនឹងតុលាការ ប្រសិនបើបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសទាំងនោះ ។
តាមរបាយការណ៍របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌកំពូលមួយនេះ មកទល់ពេលនេះ មានប្រទេសសមាជិកជាច្រើនហើយ កំពុងតែស្ថិតក្រោម ការវិនិច្ឆ័យបឋម និងការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការ ។ ក្នុងនោះស្ថានភាពប្រទេស ដែលកំពុងតែស្ថិតក្រោមការវិនិច្ឆ័យ និងពិនិត្យបឋមរបស់តុលាការរួមមាន អាហ្វហ្កានីស្ថាន , កូឡុំប៊ី, ហ្កាបុង, ហ្គីណេ , អ៊ីរ៉ាក់និងអង់គ្លេស , នីហ្សេរីយ៉ា, ប៉ាលេស្ទីន, ហ្វីលីពីន, អ៊ុយក្រែន និង វេណេស៊ុយអេឡា ។
ដោយឡែកសម្រាប់ស្ថានភាពរបស់ប្រទេស ដែលតុលាការកំពុងបើកការស៊ើបអង្កេតរួមមានដូចជា អ៊ូហ្គង់ដា, សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ, ស៊ូដង់, អាហ្វ្រិកកណ្តាល, សាធារណរដ្ឋកេនយ៉ា, លីប៊ី, កូតឌីវ័រ , ម៉ាលី, ហ្សកហ្ស៊ី និងប៊ូរុនឌី ។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ មហាអំណាចពិភពលោក អាមេរិក រុស្ស៊ី (ដកខ្លួនចេញពីតុលាការនៅឆ្នាំ២០១៦) និងចិន មិនមែនរដ្ឋភាគីនៃតុលាការនេះឡើយ។ សម្រាប់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានវិញ មានតែប្រទេសពីរប៉ុណ្ណោះ ដែលជាសមាជិកនៃតុលាការនេះ ។ ប្រទេសទាំងនោះរួមមាន កម្ពុជា និងហ្វីលីពីន ។ ក៏ប៉ុន្តែហ្វីលីពីន បានជូនដំណឹងដកខ្លួនចេញពីតុលាការួចហើយ ពោលគឺកំពុងតែស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការដកសមាជិកភាពចេញពីតុលាការ ៕
ថ្ងៃ១៧ កក្កដា កន្លងទៅ គឺជាខួបលើកទី២០ហើយនៃការចាប់កំណើតរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ គិតចាប់ពីការអនុម័តលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម ដែលជាលិខិតូបករណ៍មូលដ្ឋានដើម្បីបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៨មកទល់ពេលនេះ ICC មានសមាជិក ឬភាគី សរុបទាំងអស់ ១២៣ ប្រទេស ។
ICC មិនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដូចតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ IJC ឡើយ ប៉ុន្តែ ភាគីទាំងពីរ មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងគ្នាក្នុងគោលដៅស្វែងរកយុត្តធម៌ និងសន្តិភាពសម្រាប់មនុស្សជាតិ ។
តាមពិតទៅ តុលាការអចិន្ត្រៃយ៍អន្តរជាតិមួយនេះ ទើបតែដំណើរការផ្លូវការនៅក្នុងឆ្នាំ២០០២នោះទេ ពោលគឺ បន្ទាប់ពីរដ្ឋភាគី បានចុះហត្ថលេខាគ្រប់ចំនួនតាមលក្ខន្តិការនៃការអនុវត្តបេសកកម្មរបស់តុលាការ។
បើតាមមាត្រា ៥ នៃលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដែលស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការតុលាការមានដូចជា បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រល័យពូជសាសន៍ , បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ, បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌសង្គ្រាម និងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌនៃការឈ្លានពានជាដើម ។ រាល់ភាគី ដែលជាសមាជិករបស់តុលាការ នឹងត្រូវប្រឈមមុខជាមួយនឹងតុលាការ ប្រសិនបើបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសទាំងនោះ ។
តាមរបាយការណ៍របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌកំពូលមួយនេះ មកទល់ពេលនេះ មានប្រទេសសមាជិកជាច្រើនហើយ កំពុងតែស្ថិតក្រោម ការវិនិច្ឆ័យបឋម និងការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការ ។ ក្នុងនោះស្ថានភាពប្រទេស ដែលកំពុងតែស្ថិតក្រោមការវិនិច្ឆ័យ និងពិនិត្យបឋមរបស់តុលាការរួមមាន អាហ្វហ្កានីស្ថាន , កូឡុំប៊ី, ហ្កាបុង, ហ្គីណេ , អ៊ីរ៉ាក់និងអង់គ្លេស , នីហ្សេរីយ៉ា, ប៉ាលេស្ទីន, ហ្វីលីពីន, អ៊ុយក្រែន និង វេណេស៊ុយអេឡា ។
ដោយឡែកសម្រាប់ស្ថានភាពរបស់ប្រទេស ដែលតុលាការកំពុងបើកការស៊ើបអង្កេតរួមមានដូចជា អ៊ូហ្គង់ដា, សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ, ស៊ូដង់, អាហ្វ្រិកកណ្តាល, សាធារណរដ្ឋកេនយ៉ា, លីប៊ី, កូតឌីវ័រ , ម៉ាលី, ហ្សកហ្ស៊ី និងប៊ូរុនឌី ។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នោះ មហាអំណាចពិភពលោក អាមេរិក រុស្ស៊ី (ដកខ្លួនចេញពីតុលាការនៅឆ្នាំ២០១៦) និងចិន មិនមែនរដ្ឋភាគីនៃតុលាការនេះឡើយ។ សម្រាប់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានវិញ មានតែប្រទេសពីរប៉ុណ្ណោះ ដែលជាសមាជិកនៃតុលាការនេះ ។ ប្រទេសទាំងនោះរួមមាន កម្ពុជា និងហ្វីលីពីន ។ ក៏ប៉ុន្តែហ្វីលីពីន បានជូនដំណឹងដកខ្លួនចេញពីតុលាការួចហើយ ពោលគឺកំពុងតែស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការដកសមាជិកភាពចេញពីតុលាការ ៕
Tag:
ICC
ចំណឹងដឹងពិភពលោក
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
