វាហាក់ដូចជាប្លែកជាងសព្វដង ដែលក្នុងកម្មវិធីតន្ត្រី ឬសិល្បៈបុរាណ មិនសូវមានអ្នកចូលរួម តែការសម្ដែងតន្ត្រីស្នាដៃបង្កើតថ្មីនេះ បែរជាមានអ្នកចូលទស្សនាច្រើន រហូតស្ទើររកកន្លែងអង្គុយគ្មាន។ ការសម្ដែងនេះ ធ្វើឡើងនៅមជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌរបស់អង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ នាខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី១៦ខែកញ្ញា ២០១៨កន្លងទៅ។
អាចនិយាយបានថា ជាក្រុមស្គរនារីដំបូងគេនៅកម្ពុជា។ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក៏គេនៅមិនទាន់រកឃើញឯកសារស្រាវជ្រាវណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាធ្លាប់មានក្រុមស្គរនារី ឬ នារីលេងស្គរដែរ។ ក្រុមនេះបង្កើតឡើងដើម្បីជាចំណែកមួយ ជំរុញទឹកចិត្តស្ត្រីគ្រប់រូប ឱ្យមានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង ហ៊ានធ្វើអ្វីដែលខ្លួនប៉ង។
ក្រោយពីបញ្ចប់ការសម្ដែង សមាជិកក្រុម"មេធា" បានជជែកគ្នាពីបញ្ហារបស់ខ្លួនក្នុងពេលសម្ដែងនិងហាត់សម។ គ្រប់គ្នាសុទ្ធតែជួបបញ្ហា អ្នកខ្លះត្រូវហើមដៃ ខ្លះក្រិនដៃ ហើយខ្លះទៀតឈានដល់ការសន្លប់ផង ក្នុងពេលហ្វឹកហាត់វាយស្គរ។ ប្រធានក្រុមស្គរនារី អ្នកនាង ម៉ែន ម៉ៅ ដែលដៃមានសភាពក្រហម និងក្រិនដោយអន្លើផងនោះ បញ្ជាក់ថា ទោះជាមានការលំបាកយ៉ាងណា ក៏នាងព្រមទាំងក្រុមទាំងមូល នៅតែតស៊ូ លេងស្គរបន្តទៀត។
តស៊ូមិនព្រមបោះបង់ ព្រោះនេះជាចំណែកមួយ ជំរុញទឹកចិត្តស្ត្រីគ្រប់រូបឱ្យហ៊ានជម្នះភាពលំបាក ដើម្បីសម្រេចបំណងប្រាថ្នា។ ក្នុងពេលសម្ដែងត្រូវជ្រុះអន្លូងដល់ទៅពីរដង ដោយសារតែការឈឺដៃខ្លាំងពេក នារីមេក្រុមរូបនេះថា ស្នាដៃដែលមានឈ្មោះថា “ខ្ញុំអាច” នេះ ជាសារដល់ស្ត្រីគ្រប់រូប ត្រូវតែក្រោកឈរឡើង ហ៊ានប្រឈមមុខនឹងការពិត និងបង្កើនសមត្ថភាពខ្លួនឱ្យខ្លាំង។ «កាន់អន្លូងក៏ឈឺដៃដែរ អ្នកខ្លះហើមដៃខ្លាំង។ ស្ត្រីដែលមានអំពើហឹង្សាក្នុងគ្រួសារ ពេលគាត់បានមកមើលយើង គាត់ថាហេតុអីយើងខ្លាំងម្ល៉េះ។ យើងលើកទឹកចិត្តពួកគាត់ថាពួកយើងត្រូវតែខ្លាំង ត្រូវតែប្រឹងខ្លួនឯង ត្រូវតែតស៊ូ គ្មានអ្នកណាស៊ូជំនួសយើងទេ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាង ម៉ែន ម៉ៅ។
ជាអ្នកគាំទ្រក្រុមស្គរនារី លោក ជា វិបុល វ័យ៣០ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកបំរើការក្នុងបណ្ណាល័យអាមេរិក។ ទើបតែបានមកមើលកម្មវិធីសិល្បៈបែបនេះបានម្ដង វិបុល ពិតជាគាំទ្រឱ្យនារី វាយស្គរ ព្រោះវាបង្ហាញថា ស្ត្រីមានភាពក្លាហាន និងមិនមែនជាភេទទុនខ្សោយ។ និយាយដោយអារម្មណ៍រំភើបក្នុងចិត្តផងនោះ វិបុល សប្បាយចិត្ត ព្រោះបានមកមើលការសម្ដែង ដែលគេថាជាផ្នែកមួយជួយអភិវឌ្ឍន៍និងអភិរក្សតន្ត្រីបុរាណខ្មែរ។ លោក ជា វិបុល បញ្ជាក់៖«ពីមុនស្ត្រីយើងគិតថាគាត់ធ្វើការអ្វីមិនកើតទេ ស្ត្រីបង្វិលចង្ក្រានមិនជុំទេ ស្ត្រីធ្វើការធ្ងន់មិនបាន ធ្វើការធំមិនបាន។ ការសម្ដែងនេះបង្ហាញថាស្ត្រីគាត់ក្លាហាន គាត់មិនមែនភេទទន់ខ្សោយទេ។ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តពេលបានមកមើល ព្រោះនេះក៏ជាផ្នែកមួយជួយអភិវឌ្ឍន៍ និងអភិរក្សតន្ត្រីខ្មែរដែរ»។
ងាកមកក្រុម “យសោ” វិញម្ដង។ ក្រុមនេះសម្ដែងដោយមានឧបករណ៍ភ្លេងរហូតដល់ទៅ ជិត២០ប្រភេទឯណោះ មានរនាត ចាប៉ី ខ្លុយ ស្គរ ឃឹម ស្រឡៃ ជាដើម ដែលប្រគុំក្នុងទំនុកភ្លេងថ្មីរបស់ខ្លួន។ “រសសំឡេង” ជាចំណងជើងស្នាដៃទំនុកភ្លេងថ្មី ដែលមានទាំងចង្វាក់បែបសប្បាយ កម្សត់ លន្លង់លន្លោច ជាដើមនោះ បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍អ្នកទស្សនាជាច្រើន ឱ្យទះដៃបន្ទរតាមចង្វាក់ភ្លេង។
លោក ផល កន អាយុ៣២ឆ្នាំ ជាប្រធានក្រុម “យសោ” លើកឡើងថា បទភ្លេងដែលលោកបង្កើតថ្មីនេះ ក្នុងគោលបំណង ឱ្យអ្នកស្ដាប់ស្វែងយល់ពីអត្ថន័យរបស់បទភ្លេង និងរសជាតិនៃតន្ត្រី។ ការណ៍នេះប្រហែលជាពិបាកឱ្យអ្នកមិនសូវចេះស្ដាប់តន្ត្រី យល់បានណាស់ តែលោក កន នៅតែមានក្ដីសង្ឃឹមថា នេះជាផ្នែកមួយបណ្ដុះអ្នកស្ដាប់ជាបណ្ដើរៗ។ «ទម្រង់ភ្លេងទាំង១០បទនេះ ខ្ញុំដាក់ឈ្មោះ រសសំឡេង មានសប្បាយ កម្សត់ កន្ទ្រឹម រាំវង់ ញាក់ មានទឹកហូរ ឆ្កែព្រុស សំឡេងស្លឹកឈើ មានច្រើន។ ខ្ញុំចង់ឱ្យអ្នកស្ដាប់ គាត់គិតថាបទនេះគេចង់និយាយពីអ្វី»។ នេះជាការបន្ថែមរបស់លោក ផល កន។
ទោះជាស្នាដៃថ្មីនេះ ពិបាករកអ្នកចេះស្វែងយល់ពីអត្ថន័យរបស់វា តែយុវជន ឆន ចាន់ណា អាយុ១៦ឆ្នាំ បានឆ្លៀតបង្ហាញពីអារម្មណ៍របស់ខ្លួន ពេលបានស្ដាប់ភ្លេងនេះ។ ចាន់ណា មានអារម្មណ៍ថាខ្លួន ដូចជាកំពុងស្ថិតក្នុងព្រៃដ៏ជ្រៅនិងស្ងាត់មួយកន្លែង ដែលមានដើមឈើ និងសំឡេងឆ្កែព្រុស ខណៈគេសញ្ជឹងស្ដាប់ភ្លេង។ ចាន់ណា បញ្ជាក់៖ «មានអារម្មណ៍ថាខ្ញុំកំពុងនៅក្នុងព្រៃម្នាក់ឯង។ ខ្ញុំមកមើលបានពីរដងហើយ មានឱកាសលើកក្រោយ ខ្ញុំមកមើលទៀត»។
ចំណែកអ្នកទស្សនាម្នាក់ទៀត គឺកញ្ញា ជិត គឹមឡេង វ័យ១៩ឆ្នាំ ជានិស្សិតរៀននៅខេត្តសៀមរាប ដែលមកពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ គឹមឡេង យល់ថាការសម្ដែងនេះបានជួយលើកតម្កើងវប្បធម៌ជាតិ និងជាផ្នែកមួយចូលរួមផ្សព្វផ្សាយតន្ត្រីបុរាណ ដល់ប្រជាជនខ្មែរផងដែរ។ និស្សិតរូបនេះ ចង់ឱ្យមានកម្មវិធីបែបនេះ ឱ្យកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ គឹមឡេង បញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖
«ចាប់អារម្មណ៍ទាំងអស់ ខ្ញុំចូលចិត្តរនាត និងចាប៉ីខ្លាំង។ កម្មវិធីនេះល្អ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ទៅដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ។ ខ្ញុំចង់ឱ្យកម្មវិធីបែបនេះមានច្រើនទៀត ដើម្បីអាចផ្សព្វផ្សាយទៅក្រៅប្រទេស»។
ជាជនបរទេសដែល ស្រឡាញ់វប្បធម៌ និងតន្ត្រីខ្មែរមួយរូបអ្នកនាង អេមីលី ហាវ ដែលមកកម្ពុជាដើម្បីស្រាវជ្រាវពីសិល្បៈ វប្បធម៌ និងតន្ត្រីខ្មែរ បាននិយាយថា នាងសប្បាយចិត្តខ្លាំងនៅពេលបានស្ដាប់តន្ត្រីថ្មីនេះ។ នារីដែលមកពីទីក្រុងBoston សហរដ្ឋអាមេរិក រូបនេះ និយាយថា ខ្លួនចាប់អារម្មណ៍ប្រពៃណីនិងតន្ត្រីខ្មែរ។ អេមីលី បញ្ជាក់៖ «ខ្ញុំមកពីទីក្រុង Boston សហរដ្ឋអាមេរិក។ ខ្ញុំមកដើម្បីស្រាវជ្រាវពីសិល្បៈវប្បធម៌ និងតន្ត្រីខ្មែរ។ ការសម្ដែងនេះខ្ញុំចូលចិត្តណាស់ ព្រោះជាតន្ត្រីថ្មី ភ្ជាប់ជាមួយប្រពៃណី»៕