រឿងខ្លះៗដែលគួរដឹងពីរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិច «ហ្កំប៊ី»ដែលរំលំរបបផ្តាច់ការរើសប្រជាធិបតេយ្យ

អន្តរជាតិ

រឿងខ្លះៗដែលគួរដឹងពីរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិច «ហ្កំប៊ី»ដែលរំលំរបបផ្តាច់ការរើសប្រជាធិបតេយ្យ

15, Oct 2018 , 8:59 am

រូបភាព

រូបភាព៖ ប្រធានាធិបតីបច្ចុុប្បន្នលោក Adama Barrow ដែលជំនួសតំណែងមេដឹកនាំផ្តាច់ការYahya Jammeh នៅឆ្នាំ ២០១៧

ដោយ: ថ្មីៗ

រដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិច ហ្កំប៊ីកំពុងស្ថិតនៅលើផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យូបនីយកម្ម ហើយរដ្ឋដ៏តូចមួយនេះក៏កំពុងជំរុញឲ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិដែលបែកប្រេះស្រាំ ដោយសាររបបដឹកនាំផ្តាច់ការមានរយៈពេល ២២ឆ្នាំរបស់លោក Yahya Jammeh ដែលទើបរលំរលាយចុងឆ្នាំ ២០១៦។ នៅដើមសប្តាហ៍ក្រោយ គណៈកម្មការស្វែងរកការពិត ផ្សះផ្សាជាតិ និងប៉ះប៉ូវផ្លូវចិត្តចាប់ផ្តើមការងាររបស់ខ្លួនហើយ។

ខាងក្រោមនេះជារឿងរ៉ាវមួយចំនួនដែលអ្នកគួរដឹងពីរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងលិចហ្កំប៊ីមុនមានការបញ្ចប់របបដឹកនាំផ្តាច់ការជាងពីរទសវត្សន៍នោះ៖

-អាណានិគម, រដ្ឋប្រហារ និងរបបផ្តាច់ការ

ហ្កំប៊ីមានទីតាំងស្ថិតនៅអាហ្វ្រិកខាងលិច និងត្រូវបានគេចាត់ទុកជារដ្ឋតូចជាងគេនៅលើទឹកដីអាហ្វ្រិកដែរ។ ប្រទេសនេះមានឆ្នេរសមុទ្រតូចមួយប៉ុណ្ណោះដែលលាតសន្ធឹកនៅតាមបណ្តោយមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក ហើយចំណែកដែនគោកវិញ ប្រទេសនេះហ៊ុមព័ទ្ធដោយប្រទេសសេណេហ្កាល់។

នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៨ ទ័ពអង់គ្លេសចាប់ផ្តើមឈ្លានពានហ្កំប៊ី និងដាក់ប្រទេសនេះក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។ ៨២ឆ្នាំក្រោយមក ប្រទេសនេះដណ្តើមបានឯករាជ្យពីម្ចាស់អាណានិគមអង់គ្លេស និងឈានទៅប្រកាសខ្លួនជាសាធារណរដ្ឋហ្កំប៊ីនៅឆ្នាំ ១៩៧០ផង។ ពេលនោះហើយ នាយករដ្ឋមន្ត្រី Dawda Jawara ត្រូវបានគេចាត់តាំងជាប្រធានាធិបតី។

នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ ប្រធានាធិបតី Jawara ត្រូវបានទម្លាក់ពីតំណែងក្នុងរដ្ឋប្រហារយោធាមួយដែលដឹកនាំដោយលោក Yahya Jammeh។ លោក Jammeh ក្តោបក្តាប់អំណាច និងដឹកនាំតាមនយោបាយកណ្តាប់ដៃដែករហូតដល់មកដល់ ខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៦ ដែលជាពេលលោកបរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីប្រជែងជាមួយមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង Adama Barrow។

ថ្វីបើចាញ់ឆ្នោតក្តី លោក Jammeh មិនបានចុះចេញពីតំណែងដោយស្ម័គ្រចិត្តឡើយ។ ប៉ុន្តែចុងក្រោយមេដឹកនាំផ្តាច់ការរូបនេះបង្ខំចិត្តផ្ទេរអំណាច និងរត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសអេត្យូពី ក្រោយប្រទេសក្នុងតំបន់ជាច្រើនបានអន្តរាគមន៍ទាំងផ្នែកនយោបាយ និងបន្ទាប់មកទៀតដោយប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពផង។

-ពុករលួយ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ

ពុករលួយ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សកើតឡើងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងរបបដឹកនាំរបស់លោក Yahya Jammeh ។ មេដឹកនាំរូបនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីបំពានសិទ្ធិមនុស្សច្រើនយ៉ាងមានការធ្វើទារុណកម្ម, គាបសង្កត់,ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកប្រឆាំង, ពុករលួយជាប្រព័ន្ធ, បក្សពួកនិយម និង ភាពក្រីក្រជាដើម។

លើសពីការបញ្ហាដែលរៀបរាប់ខាងលើ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ លោក Jammeh បានប្រកាសដកហ្កំប៊ីចេញពីអង្គការ Commonwealth ហើយឆ្នាំ២០១៤ មេដឹកនាំរូបនេះបានប្រកាសពីគម្រោងបញ្ចប់ការប្រើប្រាស់ភាសាអង់គ្លេសជាភាសាផ្លូវការរបស់ហ្កំប៊ីទៀត។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ នៅចុងឆ្នាំ ២០១៥ លោកបានប្រកាសដាក់ហ្កំប៊ីជាសាធារណរដ្ឋឥស្លាមនិងអនុវត្តច្បាប់ឥស្លាមជាផ្លូវការដែរ។

-ភាពក្រីក្រ និងចលនាអន្តោប្រវេសន៍

ភាពក្រីក្រ និងអន្តោប្រវេសន៍អាចជាអត្តសញ្ញាណនៃរដ្ឋអាហ្វ្រិកមួយនេះ។ ក្នុងចំណោមប្រជាជនតិចជាង ២លាននាក់ ប្រជាជនហ្កំប៊ីប្រមាណជាង ៦០ភាគរយនៅហ្កំប៊ីរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រ បើតាមរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយមួយភាគបីនៃពួកគេគឺរកចំណូលបានតិចជាង ១,២៥ដុល្លារមួយថ្ងៃ។ ចំណែកផលិផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រជាជនម្នាក់ៗត្រឹមឆ្នាំ ២០១៦គឺ ៤៣០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ដែលថយចុះពី ៧៥០ដុល្លារនៅឆ្នាំ ១៩៩៣។

បើក្រឡេកទៅមើលវិស័យសេដ្ឋកិច្ចវិញ ប្រទេសនេះពឹងផ្អែកសំខាន់លើវិស័យទេសចរណ៍ និងលុយបញ្ញើរបស់ប្រជាជនហ្កំប៊ីដែលរស់នៅនិងធ្វើការងារនៅអឺរ៉ុប។ ចំណែកវិស័យឧស្សាហកម្មវិញ ហ្កំប៊ីអន់ខ្សោយណាស់ ហើយដំណាំសណ្តែកដីជាប្រភេទដំណាំសំខាន់ជាងគេបង្អស់។

ដោយសារបញ្ហាក្រីក្រ និងសេដ្ឋកិច្ចអន់ខ្សោយនេះហើយ ប្រជាជនហ្កំប៊ីច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់បានបន្តចាកចោលប្រទេសកំណើតទៅកាន់អឺរ៉ុបដើម្បីស្វែងរកជីវិតដែលល្អប្រសើរជាងមុន។ បើតាមអង្គការអន្តរជាតិសម្រាប់ជនអន្តោប្រវេសន៍ (IOM) ប្រជាជនហ្កំប៊ីស្ថិតក្នុងចំណោមក្រុមចំណាកស្រុកភាគច្រើនដែលឆ្លងកាត់សមុទ្រម៉ឌីទែរ៉ាណេទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីតាលី៕