ភ្នំពេញ៖គេសង្កេតឃើញនៅពេលបច្ចុប្បន្ន សាលាឯកជន ជាពិសេសសាលាបង្រៀនកុមារ បានរៀបចំពិធីបុណ្យណូអែល ដែលជាពិធីបុណ្យរបស់បរទេសយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង។ បើ មនុស្សធំ ទំនងជាអាចបែងចែកបាន រវាងពីធីបុណ្យណាជារបស់ខ្មែរ ហើយពិធីបុណ្យណាជារបស់បរទេស។ ចុះកុមារ តើពួកគេអាចញែកបានទេ រវាងពិធីបុណ្យជាតិ និងពិធីបុណ្យអន្តរជាតិ។ តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីឱ្យក្នុងបរិបទសង្គមសកលភាវូបនីយកម្ម អាចឱ្យកុមារទទួលបានទាំងចំណេះដឹងវប្បធម៌បរទេស និងយល់ច្បាស់ពីវប្បធម៌ជាតិខ្លួន។
ដើម្បីបានជ្រាបច្បាស់សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំឡើងដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖
អាចនិយាយបានថាស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងពិភពលោក កុមារត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ ចំពោះការអប់រំ និងការបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងគ្រប់វិស័យ។ ក្នុងបរិបទសង្គមសកលភាវូបនីយកម្ម មនុស្សមានសិទ្ធិកាន់យកវប្បធម៌ណាមួយ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត ឱ្យតែមិនប្រាសចាកច្បាប់ និងមិនធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ជាតិ។ ប៉ុន្តែប្រទេសមួយ ប្រសិនបើមិនមានយន្តការច្បាស់លាស់ក្នុងការថែរក្សា និងអភិរក្សវប្បធម៌ជាតិរបស់ខ្លួន នោះវាអាចក្លាយទៅជាបញ្ហាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ព្រោះកុមារ មិនអាចបែងចែកថាអ្វីជារបស់ជាតិខ្លួន ហើយអ្វីជាវប្បធម៌បរទេស។ ក្នុងឧត្តមគតិមិនរើសអើងជាតិសាសន៍ ឬសិល្បៈវប្បធម៌ប្រពៃណី សង្គមមួយត្រូវបញ្ជ្រាបអ្វីដែលជាសិល្បៈវប្បធម៌ទំនៀមទម្លាប់ជាតិ ទៅមនុស្សក្នុងសង្គមនោះ ដោយមិនបោះបង់ចោលចំណេះដឹងវប្បធម៌បរទេស។
លោក ព្រឿង ឈាង ប្រឹក្សាក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានមានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើពិធិបុណ្យណូអែល ឬពិធីបុណ្យបរទេសដទៃទៀត នៅក្នុងសាលាបង្រៀនកុមារ មិនមានអ្វីទាស់ខុសឡើយ តែសូមឱ្យមានការពន្យល់ក្មេង ពីពិធីបុណ្យណាជារបស់បរទេស ហើយពិធីបុណ្យណាជារបស់ជាតិខ្លួនឱ្យបានច្បាស់។ លោកបន្ថែមថា ការពន្យល់ក្មេងឱ្យដឹង ពីពិធីបុណ្យជាតិនិងអន្តរជាតិ មិនមែនជាការរើសអើងនោះឡើយ តែដើម្បីថែរក្សារអ្វី ដែលជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ជាតិ។ លោកពន្យល់យ៉ាង ដូច្នេះ៖«ទាល់តែយើងបញ្ជាក់អត្ថន័យឱ្យច្បាស់។ យើងមិនជាតិនិយមចង្អៀតចង្អល់ទេ ប្រជាជនមានសិទ្ធិសេរីភាព កាន់សាសនាផ្សេងៗ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត តែយើងគ្រាន់តែចង់ឱ្យកូនខ្មែរ ដឹងពីវប្បធម៌ខ្មែរយើងពីតូច»។
ទីប្រឹក្សាក្រសួងវប្បធម៌ ដែលមានបទពិសោធច្រើនក្នុងរបត់សិល្បៈវប្បធម៌រូបនេះ បញ្ជាក់បន្ថែមថា សាលាទាំងនៅកម្ពុជា ត្រូវតែរៀបចំពិធីបុណ្យដែលជាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ នៅក្នុងសាលារបស់ខ្លួនឱ្យបានច្រើន ដើម្បីបញ្ជ្រាបទៅដល់ក្មេង។ លោកបញ្ជាក់បន្ថែម ៖«យើងមិនបង្ខំទេ តែត្រូវតែព្រោះយើងជាខ្មែរ ព្រោះនេះជាស្រុកខ្មែរ យើងជាម្ចាស់ប្រទេស គួរធ្វើបុណ្យជាតិឱ្យធំជាងបុណ្យបរទេស។ បើយើងធ្វើបុណ្យគេ ច្រើនជាងបុណ្យជាតិខ្លួន ប្រយ័ត្នគេច្រឡំថា ជាជាតិអ្វីផ្សេង»។
លោកថា ពេលខ្លះការធ្វើពិធីបុណ្យអន្តរជាតិច្រើនជាងពិធីបុណ្យជាតិក្នុងសាលារៀន ធ្វើឱ្យវប្បធម៌ទំនៀមទម្លាប់ជាតិមានឱនភាព។ «នេះជាអនុសាសន៍ណែនាំគ្រប់ស្ថាប័នទាំងអស់ បុណ្យជាតិខានមិនបាន រហូតយើងអំពាវនាវថានេះជាបុណ្យនៃប្រទេសខ្មែរ»។ លោក ព្រឿង ឈាង បញ្ជាក់បន្ថែម។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡាលោក ឌី ខាំបូលី បានពន្យល់ថារាល់សកម្មភាពទាំងឡាយណា ដែលមិនប្រាសចាកច្បាប់ មិនធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សីលធម៌សង្គម និងប្រពៃណី នោះអាចអនុវត្តបាន។ លោកថា ក្នុងសង្គមសកលភាវូបនីយកម្ម គេមិនអាចទប់មិនឱ្យមានលំហូរសិល្បៈវប្បធម៌បរទេស ចូលក្នុងប្រទេស ឬហាមមិនឱ្យប្រារព្ធពិធីបុណ្យអន្តរជាតិ នៅក្នុងប្រទេសមួយបានឡើយ។ «សម័យសកលភាវូបនីយកម្មនេះ ទប់មិនបានទេ ហើយមានចម្រុះវប្បធម៌ទាំងអស់។ ដូចយើងធ្វើបុណ្យសាសនានៅអាមេរិកអីចឹង គេមិនបិទ ឬហាមឃាត់យើងដែរ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ខាំបូលី។
លោក ខាំបូលី បន្ថែមថា ដ្បិតមានលំហូរសិល្បៈចម្រុះក្ដី តែគេក៏ត្រូវអភិរក្ស និងថែរក្សា សម្បត្តិមរតកជាតិដែរ។ លោកបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ ៖«មិនមែនយើងមិនរើសអើង យើងមិនការពាររបស់យើងទេ មានន័យថាយើងមិនទាត់ចោលវប្បធម៌គេ តែរបស់យើង យើងថែរក្សា និងអភិរក្ស»។
ចំណែកលោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលទស្សនវិជ្ជាអនុវត្ត និងសីលធម៌កម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ឃើញថាសាលាឯកជន ជាពិសេសសាលាកុមារ មិនសូវមានបានរៀបចំពិធីដែលបង្ហាញពីវប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិខ្មែរឡើយ។ លោកពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះ ៖«ខ្ញុំចង់ឃើញសាលាអន្តរជាតិទាំងអស់ហ្នឹង យកចិត្តទុកដាក់ និងលើកទឹកចិត្តក្មេង ឱ្យសិក្សាស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ជាតិ ទោះបីគាត់ទៅរៀនសាលាពីរភាសា»។
លោកថា សាលាឯកជន បានព្យាយាមរកវិធីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ក្មេង ឱ្យចូលចិត្តទៅរៀននៅសាលារបស់ខ្លួន ដែលពេលខ្លះ ភ្លេចបង្ហាញអ្វីដែលជាវប្បធម៌ខ្មែរ។ លោកបន្ថែម ៖« សាលានីមួយៗ បានប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីទាក់ទាញមាតាបិតា និងក្មេង។ ការធ្វើនេះ មានទាំងផលវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន។ វិជ្ជមាន គឺក្មេងគាត់អាចដឹងពីវប្បធម៌គេ ពេលគាត់ធំគាត់ទៅធ្វើការជាមួយបរទេស គាត់អាចដឹងពីប្រពៃណីវប្បធម៌គេ។ អវិជ្ជមាននោះ ពេលដែលសាលាធ្វើ ហើយមិនបានពន្យល់ក្មេងឱ្យបានច្បាស់ ថាមួយណាជាវប្បធម៌បរទេស ហើយមួយណាជារបស់ខ្មែរ ដូច្នេះគាត់អាចយល់ច្រឡំ»។
លោកបានលើឧទាហរណ៍ពីប្រទេសជិតខាង ដែលលោកធ្លាប់បានទៅរៀន ដែលគេអាចរក្សាបានទំនៀមទម្លាប់ជាតិ ក្នុងបរិបទសកលភារូបនីយកម្ម។ «ខ្ញុំទៅរៀននៅប្រទេសថៃ ជាសកលវិទ្យាល័យសាសនាគ្រិស្តថែមទៀត គេមិនដែលបោះបង់វប្បធម៌គេចោលទេ។ គេបានដាក់កម្មវិធីសិក្សាវប្បធម៌ថៃ ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ហើយរាល់ពេលបុណ្យទានពីសាសនា ឬវប្បធម៌គេមិនដែលចោលការតុបតែងដែលបង្ហាញពីវប្បធម៌គេទេ»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោក ច័ន្ទរឿន។
អ្វីដែលប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលទស្សនវិជ្ជាអនុវត្ត និងសីលធម៌កម្ពុជា ព្រួយបារម្ភខ្លាំងនោះគឺ ពេលដែលប្រារព្ធពិធីបុណ្យអន្តរជាតិ ដោយមិនបានពន្យល់ក្មេងឱ្យបានច្បាស់លាស់ ពីប្រភពដើម នោះក្មេងអាចយល់ច្រឡំថាវាជាប្រពៃណីខ្លួន។ លោកថែមទាំងមើលឃើញទៅដល់ចំណូលសេដ្ឋកិច្ចថែមទៀតផង។ លោកបន្ថែមថា បើមិនមានការពន្យល់ក្មេងឱ្យបានច្បាស់ ពីវប្បធម៌ខ្មែរ ទៅថ្ងៃអនាគតពួកគេ អាចក្លាយជាអ្នកគាំទ្រសិល្បៈបរទេស ដែលមិនស្គាល់អ្វីជាវប្បធម៌ខ្មែរ។
លោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន ទទូចដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាអ្វីដែលជាសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិខ្មែរ។ លោកបានបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ ៖«ខាងក្រសួងដែលពាក់ព័ន្ធត្រូវមានគោលនយោបាយឱ្យបានច្បាស់លាស់ លើកស្ទួយសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរ ធ្វើឱ្យបានទាំងព្រម។ ប្រជាជនទូទៅក៏ត្រូវតែចូលរួមឱ្យបានទាំងអស់គ្នា ទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ត្រូវតែលើកយកអ្វីដែលជាការអប់រំ បង្ហាញពីវប្បធម៌ខ្មែរមកផ្សាយឱ្យបានញឹកញាប់»។
សរុបជារួម ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យ ឬការរៀបចំការកម្សាន្តណាមួយ ដែលជាវប្បធម៌បរទេស មិនមានអ្វីខុសឆ្គងឡើយ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគ្រប់សាលា គួរតែយកចិត្តទុកដាក់នោះ គឺការពន្យល់ប្រាប់ក្មេងឱ្យបានច្បាស់ ពីប្រភពដើមកំណើតរបស់ពិធីបុណ្យនោះ។ អ្វីដែលរាល់សាលាបង្រៀនកុមារ គួរតែគិតពិចារណាឱ្យបានមែនទែននោះ គឺការរៀបចំឱ្យមានពិធីបុណ្យជាលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីខ្មែរឱ្យបានច្រើននៅក្នុងសាលា ដោយមានការតុបតែងបង្ហាញជាលក្ខណៈខ្មែរ ដើម្បីឱ្យក្មេងៗបានស្វែងយល់កាន់តែច្រើន។
បុណ្យណូអែល ចាប់ផ្តើមប្រារព្ធធ្វើ ប្រមាណជា ២០០ឆ្នាំ ក្រោយ គ្រិស្តសករាជ។ ពិធីបុណ្យនេះ គេប្រារព្ធឡើងដើម្បីរំលឹកដល់ថ្ងៃកំណើតរបស់ព្រះយេសូគ្រិស្គដែលគេយកថៃ្ង ២៥ ធ្នូ ជាថៃ្ងប្រារព្ធពិធីបុណ្យ៕