អតីតប្រមុខការទូតហ្វីលីពីន បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ គាំទ្រ និងចូលរួមផ្លាស់ប្តូរគំនិតជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដើម្បីជាមូលដ្ឋានកសាងក្រមប្រតិបត្តិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងរឹងមាំ និងការពារផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសរងផលប៉ះពាល់។ ការលើកឡើងរបស់ប្រមុខការទូត ធ្វើឡើងស្របពេលហ្វីលីពីន និងចិន កំពុងតែមានទំនាក់ទំនងត្រូវរូវគ្នាខ្លាំង។
លោក Albert del Rosario អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៃរដ្ឋបាលអតីតប្រធានាធិបតី Benigno Aquino ថ្មីៗនេះ បានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់រដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ ឲ្យគាំទ្រ និងសហការជាមួយនឹងនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមក្នុងកិច្ចចរចាធ្វើក្រមសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងចិន។
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ បានព្រមានថា ចិន អាចប្រើប្រាស់ក្រមប្រតិបត្តិដែលអាស៊ាននិងចិនកំពុងតែចរចានិងកសាងដើម្បីផ្តល់ភាពស្របច្បាប់លើសកម្មភាព និងតំបន់សិប្បនិម្មិតរបស់ខ្លួនមួយចំនួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ប្រសិនបើក្រមប្រតិបត្តិនេះ មិនត្រូវបានធ្វើឡើងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះ។ នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានហ្វីលីពីន Philstar នៅថ្ងៃ៣ មករា កន្លងទៅ។
« វា ច្បាស់ណាស់ថា ការចូលរួមពិគ្រោះយោបល់ជាមួយវៀតណាមលើបញ្ហានេះ នឹងផ្តល់ឱកាសសម្រាប់ហ្វីលីពីនក្នុងការចែករំលែក និងទទួលដឹងលឺទស្សនៈគ្នាទៅវិញទៅមក ដែលអាចឈានដល់ការឯកភាពគ្នាលើផែនការសកម្មភាពមួយ ដែលផ្តល់ប្រយោជន៍មិនត្រឹមតែប្រទេសទាំងពីរប៉ុណ្ណោះនោះទេ តែប្រទេសដទៃទៀតផង»។ លោកអតីតរដ្ឋមន្ត្រី សង្កត់ធ្ងន់យ៉ាងដូច្នេះ។
អនុសាសន៍របស់អតីតរដ្ឋមន្ត្រីហ្វីលីពីនរូបនេះ បង្ហាញឡើង បន្ទាប់ពី មានការលេចចេញជំហរថ្មីរបស់វៀតណាម ដែលមានចេតនាដាក់បញ្ចូលបទបញ្ញត្តិមួយចំនួននៅក្នុងក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលភាគីអាស៊ាន និងចិន កំពុងតែចរចាគ្នាក្នុងការដាក់តាក់តែង។
តាមភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ បានរៀបចំប្រការមួយចំនួន ដោយមិនទទួលស្គាល់កោះសិប្បនិម្មិត និងតំបន់ដែលចិនចាក់ដីបន្ថែមនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ពោលគឺចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនស្របច្បាប់។ វៀតណាម ថែមទាំងហាមមិនឲ្យមានការកំណត់ដែនកំណត់អត្តសញ្ញាណអាកាស និងការធ្វើសមយុទ្ធយោធានៅក្នុងដែនសមុទ្រ ដែលចិន កំពុងតែរៀបចំធ្វើនោះ។
គួរជម្រាបផងដែរថា សមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាដែនសមុទ្រជម្លោះមួយ ដែលមានភាគីពាក់ព័ន្ធរដ្ឋអាស៊ានរួមមាន ព្រុយណេ ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ជាមួយនឹងចិន។ ចិន បានទាមទារគ្រប់គ្រងតំបន់ស្ទើរតែទាំងស្រុងនៃតំបន់ជម្លោះដោយយោងតាមប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ខណៈរដ្ឋអាស៊ាន បានទាមទារដោយយោងតាមកត្តាច្បាប់អន្តរជាតិ។
ដោយសារការខ្វែងគំនិតគ្នាលើកត្តា នៃការទាមទាររួមទាំងការប្រឈមុខគ្នានៅក្នុងតំបន់ជម្លោះរហូតដល់មានការប្រឈមមុខការទូត យោធា និងរួមទាំងហិង្សាផងនោះ អាស៊ាន និងចិន បានឯកភាពក្នុងការតាក់តែងក្រមប្រតិបត្តិមួយនៅក្នុងតំបន់នោះ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីគ្រប់គ្រងសកម្មភាពពាក់ព័ន្ធនានា។ ភាគីទាំងពីរ បានឯកភាពគ្នារួមហើយលើក្របខណ្ឌនៃក្រមប្រតិបត្តិការ ហើយបច្ចុប្បន្ន កំពុងតែបន្តចរចាគ្នាថាតើគួរបញ្ចូលលក្ខខណ្ឌបែបណាដើម្បីធានាផលប្រយោជន៍ទាំងសងខាង។
តាមពិតទៅ មុនពេលហ្វីលីពីន ដឹកនាំដោយរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ឌូទើតេ ហ្វីលីពីន ហាក់ដូចជាស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយនឹងវៀតណាមក្នុងការតទល់ខ្លាំង ជាមួយចិនរួមទាំងតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសផ្លូវការ និងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដាក់សម្ពាធតាមរយៈវេទិការអន្តរជាតិ។ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយលោកប្រធានាធិបតី ឌូទើតេ កាន់តំណែង ហ្វីលីពីន ហាក់ស្អិតល្មួតទៅនឹងចិនវិញ ហើយថែមទាំងមិនប្រើប្រាស់សាលក្រមដែលមជ្ឈត្តការក្រុងឡាអេ សម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះក្តីចិនទៀតផង៕