ភ្នំពេញ៖ លោកឪពុក និងអ្នកម្តាយរបស់លោក អៀង សុធារ៉ា បានប្រគល់មរតកដីស្រែ និងចម្ការចំនួន១៧ហិកតាឲ្យមករូបលោក ដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងប្រស្នា៤ប្រការ ដែលបានចារនៅលើបន្ទះលោហស្ពាន់មួយផ្ទាំង។ អ្នកជំនួញចិត្តធម៌វ័យ៥៦ឆ្នាំ អៀង សុធារ៉ា មិនតម្រូវឲ្យមានមេធាវីមកបញ្ជាក់ពីកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់មរតកនេះពីឪពុកម្តាយរបស់លោកឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រធានមូលនិធិអៀង រូបនេះ បែបជារៀបចំពិធីបុណ្យបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីទទួលមរតកដែលមានភ្ជាប់ជាមួយនឹងបណ្តាំនេះដោយដាក់ឈ្មោះថា «បុណ្យមរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ»។ លោក អៀង សុធារ៉ា បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងមួយជីវិតរបស់លោក ប្រស្នា៣ចំណុចដំបូង គឺអាចដោះស្រាយបានដោយមិនមានក្តីបារម្ភ។ ប៉ុន្តែ ប្រស្នាចុងក្រោយ បានធ្វើឲ្យរូបលោកគិតច្រើនជាងមុន ហើយត្រូវរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ដីទំហំ១៧ហិកតានោះ និងរកអ្នកមានចិត្តបុណ្យមកបន្តវេនពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ដើម្បីអាចដោះស្រាយប្រស្នានោះរហូតគ្រប់៥ពាន់ព្រះវស្សា តាមបណ្តាំលោកឪពុក។
ដើម្បីជ្រាបព័ត៌មានលម្អិត សូមអញ្ជើញអានបទសម្ភាសរវាងលោក ជាវ សំណាង អ្នកសារព័ត៌មានអេឡិចត្រូនិកថ្មីៗ (ThmeyThmey.com) និងលោក អៀង សុធារ៉ា ប្រធានមូលនិធិអៀង និងជាកូនប្រុសម្នាក់របស់លោកតា អៀង អឿន អាយុ៧៩ឆ្នាំ និងលោកយាយ ឌឿក សាគីម អាយុ៧៦ឆ្នាំ ក្នុងចំណោមបងប្អូនបង្កើតរបស់លោកទាំង៧នាក់ ដូចតទៅ៖
លោក ជាវ សំណាង៖ លោកឪពុក និងអ្នកម្តាយរបស់លោក អៀង សុធារ៉ា បានប្រគល់ដីស្រ និងចម្ការចំនួន១៧ហិកតា ឲ្យលោកប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត និងទំនុកបម្រុងព្រះពុទ្ធសាសនា ជាពិសេសគឺ វិស័យពុទ្ធិកសិក្សា។ ហើយលោក សុធារ៉ា ក៏បានរៀបចំពិធីបុណ្យមួយ ដើម្បីទទួលមរតកនេះដោយដាក់ឈ្មោះថា «បុណ្យមរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ»។ ហេតុអ្វីបានជាលោកដាក់ឈ្មោះបុណ្យនេះយ៉ាងដូច្នេះ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ការដាក់ឈ្មោះនេះមិនមែនមានតែខ្ញុំម្នាក់ឯងទេ គឺមានលោកឪពុកខ្ញុំ និងមានបុគ្គលមួយចំនួនទៀត ជាពិសេស លោកធម្មបណ្ឌិត ហេង មណីចិន្តា ដែលលោកបានជួយរកឈ្មោះ ដើម្បីឲ្យសមនឹងអ្វីដែលលោកឪពុកខ្ញុំចង់បាន។ ក្រោយពីរកឈ្មោះបានច្រើនហើយ យើងក៏បានសម្រេចគ្នាដាក់ឈ្មោះពិធីបុណ្យនេះ ថា «បុណ្យមរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ»។ បើយើងមើលអំពីផ្លូវច្បាប់ក្នុងការប្រគល់ទ្រព្យសម្បត្តិដែលឪពុកឲ្យជាដីធ្លី ផ្ទះសម្បែងមកកូន គួរតែធ្វើទៅតាមផ្លូវច្បាប់ដោយមានមេធាវី ឬក៏ធ្វើការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទៅគឺចប់ហើយ។ ប៉ុន្តែ រឿងនេះចម្លែកត្រង់ថា គាត់ផ្ទេរមរតកនេះតាមរបៀបមួយដែលគាត់បានគិតតាំងពីយូរណាស់មកហើយថា ធ្វើតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា។ នៅពេលដែលគាត់មានគំនិតអីចឹង ខ្ញុំជាកូនក៏គិតធ្វើពិធីបុណ្យមួយឲ្យសាកសមទៅនឹងទឹកចិត្តដ៏មានព្រហ្មវិហារធម៌របស់គាត់ចំពោះខ្ញុំ។ ម្លោះហើយបានជាខ្ញុំ នាំបងប្អូន សាច់ញាតិ និងសហការី រៀបចំឲ្យបានជាឈ្មោះផង និងជាកម្មពិធីបុណ្យនេះផង។ តើមានន័យអ្វី? ហេតុអ្វីបានជាមិនទទួលស្ងាត់ៗ? ចំពោះខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំចង់ធ្វើពិធីបុណ្យបែបនេះដោយ៖
ទី១. គឺជាគំរូមួយល្អដែរ សម្រាប់ឪពុកម្តាយដទៃទៀត នៅពេលដែលគាត់មានចិត្តថា នឹងឲ្យមរតក ឬក៏ទ្រព្យសម្បត្តិដីធ្លី ផ្ទះសម្បែងដល់កូន។ គំរូនេះ គាត់អាចនឹងឃើញថា ការផ្តល់មរតកមិនមែនចាំបាច់តែធ្វើតាមផ្លូវច្បាប់ទេ គឺអាចធ្វើតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយមានពិធីទទួលអីចឹងទៅ ហើយក៏ជាពិធីមួយដែលមានតាំងពីចាស់បុរាណដែរមើលទៅ ប៉ុន្តែឥឡូវក៏យើងភ្លេចទៅ។
ទី២. ចំពោះកូនវិញក៏ត្រូវគិតថា ឪពុកម្តាយខំធ្វើការរកស៊ីទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ខំលះបង់គ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីចិញ្ចឹមកូន ហើយលើសពីចញ្ចឹម គឺឪពុកម្តាយសល់ទ្រព្យសម្បត្តិដែលគាត់ខំសន្សំ ដើម្បីទុកចែកឲ្យកូន។ អីចឹងយើងជាកូន ត្រូវត្រៀមខ្លួនដោយធ្វើជាកូនដ៏ល្អ, កូនដែលគួរឲ្យទុកចិត្ត មិនប្រព្រឹត្តអ្វីដែលខុសឆ្គង ទើបឪពុកម្តាយប្រគល់មរតកនោះឲ្យ។ ដូចខ្ញុំជាកូន ខ្ញុំក៏គិតថា ធ្វើបុណ្យបែបនេះទទួលនូវមរតកនេះ ក៏ដើម្បីជាគំរូសម្រាប់កូនដទៃទៀតដែរ។
ចំណែកឯការដាក់ឈ្មោះថា «មរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ» ឪពុកខ្ញុំ គាត់បានបញ្ជាក់ហើយថា ពាក្យ«ព្រះបិតាធម្មជាតិ» មិនមែនខ្លួនគាត់ទេ គឺគាត់សម្តៅទៅលើព្រះពុទ្ធអង្គ។ អីចឹងពាក្យ «មរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ» នេះ ឪពុកខ្ញុំ គាត់សំដៅថា ដីចំនួន១៧ហិកតា ដែលមានទាំងស្រែ, ស្រូវ, សត្វ និងអ្វីៗទាំងអស់ ដែលដុះនៅលើដីនោះ មិនមែនជារបស់គាត់ទេ គឺរបស់ធម្មជាតិ ហើយបិតានៃធម្មជាតិ គឺព្រះពុទ្ធហ្នឹងឯង។ ព្រះពុទ្ធបានត្រាស់ដឹង ហើយលោកបានបង្ហាញថា មនុស្សទាំងអស់គ្នាសព្វថ្ងៃ រស់បានដោយសារធម្មជាតិ អីចឹងយើងត្រូវតែគោរពធម្មជាតិ ត្រូវតែស្រឡាញ់ធម្មជាតិ។ បើទោះជា យើងបានរៀនសូត្រចេះដឹងប៉ុណ្ណាក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែរស់នៅក្នុងធម្មជាតិ ដូច្នេះយើងត្រូវតែគោរពទៅតាមច្បាប់ធម្មជាតិ។ ទាំងអស់នេះ គឺលោកឪពុកខ្ញុំ គាត់បានពន្យល់ដល់ក្រុមការងាររៀបចំពិធីបុណ្យនេះ ដើម្បីកុំឲ្យយល់ច្រឡំថា កេរមរតកនេះ គឺផ្ទេរពីឪពុកខ្ញុំ មកខ្ញុំ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ការចំណាយទាំងស្រុកនៃកម្មវិធីបុណ្យនេះ គឺនៅលើខ្ញុំផ្ទាល់។ ប្រសិនបើ ញាតិមិត្ត បងប្អូន ដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លាចូលបច្ច័យក្នុងពិធីបុណ្យនេះ គឺយើងយកទៅជួយពុទ្ធិកសិក្សាតែម្តង ខ្ញុំមិនយកទៅទូទាត់ថ្លៃចំណាយនៅក្នុងពិធីបុណ្យនេះទេ។ ទាំងអស់នេះគឺជាមូលហេតុដែលរៀបចំឲ្យមានកម្មវិធីបុណ្យនេះឡើង។
លោក ជាវ សំណាង៖ ដូច្នេះលោក សុធារ៉ា ជឿជាក់ថា ការរៀបចំពិធីផ្ទេរមរតកបែបសាសនានេះ ជាគំរូភាពមួយដល់ឪពុកម្តាយ និងកូនៗ ដែលពួកគាត់ស្រឡាញ់ធម្មជាតិ និងគោរពប្រតិបត្តិតាមព្រះពុទ្ធសាសនា ដូចគ្រួសារលោក សុធារ៉ា ឪពុកម្តាយ និងកូនៗដទៃ គួរអនុវត្តន៍តាមវិធីនេះទៅ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ពាក្យថាធ្វើបុណ្យ គឺធ្វើអំពើល្អ។ អីចឹង! អ្នកដែលគាត់មានឧបនិស្ស័យ ជាមនុស្សល្អ គឺគាត់អាចចាប់យកបាន ឬមួយក៏គាត់គ្រាន់បានតែឮ ក៏សរសើរ។ ប៉ុន្តែ ក៏មានអ្នកដែលបានឮ ហើយគាត់ចាប់អារម្មណ៍ និងគិតទុកក្នុងចិត្តថា ថ្ងៃក្រោយបើមានបាន ចង់ចែកឲ្យកូនដោយធ្វើបែបនេះដែរ។ អីចឹងក៏អាចថា មានគំរូមួយល្អដែរ។ ហើយដើម្បីឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនាចម្រុងចម្រើននៅស្រុកយើង ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់មាតាបិតា និងបុត្រធីតា គួរយកចំណុចល្អៗពីកម្មវិធីបុណ្យនេះ ទៅអនុវត្តន៍តាមគ្រួសាររៀងៗខ្លួន ដើម្បីបានជាបច្ច័យគាំទ្រ ដល់ទីអារាម, ព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រះសង្ឃ ព្រោះទាំងនេះ គឺជាមូលដ្ឋាននៃគុណធម៌ និងសីលធម៌នៅក្នុងសង្គម។ ការចេះខន្តី, សច្ចៈ, កតញូ, អរិយសច្ចៈទាំង៤ និងអរិយមទាំង៨ប្រកា គឺជាគ្រឹះដ៏រឹងមាំមែនទែន ហើយគ្រឹះទាំងអស់នេះបានមកពីតាមរយៈ ដូចជា ការឲ្យកូនទៅបួស, យកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃនៅវត្ត, យកផលស្រូវមួយចំណែកដែលលក់បានទៅជួយខាងពុទ្ធិក ឬជួយទៅវត្តអារាម នោះបានព្រះពុទ្ធសាសនាយើងរឹងមាំ។ ហើយសូមកុំមើលកំហុសបន្តិចបន្តួចនៅក្នុងវត្តអារាម ដូចជា វត្តមានសំរាមច្រើន និងមើលឃើញព្រះសង្ឃមិនបានគោរពវិន័យខ្ជាប់ខ្ជួន ទាំងនេះគឺមិនមែនតំណាងឲ្យព្រះសង្ឃទាំង៦ម៉ឺនអង្គនៅក្នុងស្រុកខ្មែរទេ ហើយក៏មិនមែនតំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធសាសនាដែរ។ ការចូលរួមទាំងអស់នេះ គឺជាគំរូមួយដើម្បីព្រះពុទ្ធសាសនា។
លោក ជាវ សំណាង៖ នៅក្នុងមរតកនោះឪពុករបស់លោក សុធារ៉ា ក៏បានចារពីបណ្តាំមួយចំនួនផងដែរ។ តើបណ្តាំនោះនិយាយពីអ្វីខ្លះដែរបាទ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ បាទ! បណ្តាំហ្នឹងគាត់ផ្តាំថា៖ «មរតកសាសន៍ពីឧបាសក អៀង អឿន និងឧបាសិកា ឌឿក សាគីម (អៀន អឿន គឺជាឪពុកខ្ញុំ ហើយ ឌឿក សាគីម គឺម្តាយ) ដល់អ្នកទទួលកាន់កាប់គ្រប់គ្រងដីចំនួន១៧ហិកតានេះដូចតទៅ ទី១. យើងរស់បានដោយសារធម្មជាតិ កុំបំផ្លាញធម្មជាតិ ទី២. ត្រូវគោរពស្រឡាញ់ធម្មជាតិ ទី៣. ត្រូវអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ធម្មជាតិ ទី៤. ត្រូវឧបត្ថម្ភដល់ពុទ្ធិកបឋមសិក្សាមួយឆ្នាំស្មើនឹងតម្លៃស្រូវ១០តោន រហូតគ្រប់៥ពាន់ព្រះវស្សា។ ដីចំនួន១៧ហិកតានេះ ស្ថិតនៅតំបន់ព្រៃក្តួចនៃភូមិពោធអណ្តោត ឃុំជើងភ្នំ ស្រុកបាភ្នំខេត្ត ព្រៃវែង នៅថ្ងៃសុក្រ ៦កើត ខែបុស្ស ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស.២៥៦២ ដែលត្រូវនឹងថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩»។ គាត់ផ្តាំប៉ុណ្ណឹង!
លោក ជាវ សំណាង៖ តើលោក សុធារ៉ា នឹងតាំងចិត្តប្រតិបត្តិទៅតាមបណ្តាំរបស់ឪពុកយ៉ាងដូចម្តេច?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំបានពិភាក្សាគ្នាច្រើនដែរ។ នៅក្នុងបណ្តាំហ្នឹងចំណុចដែលសំខាន់ គឺគោរព, ស្រឡាញ់ និងអភិវឌ្ឍន៍ពាក់ព័ន្ធនឹងធម្មជាតិ ក្នុងមួយជីវិតខ្ញុំ ធ្វើបាន។ ប៉ុន្តែ បណ្តាំចុងក្រោយ គឺត្រូវឧបត្ថម្ភដល់ពុទ្ធិកបឋមសិក្សាមួយឆ្នាំស្មើនឹងតម្លៃស្រូវ១០តោន រហូតគ្រប់៥ពាន់ព្រះវស្សា។ ចំណុចនេះធ្វើឲ្យខ្ញុំគិតថា ត្រូវសរសេរផ្តាំទៅអ្នកដែលទទួលបន្តពីខ្ញុំ រហូតអាចផ្ទេរមរតកនេះទៅកូន បើគាត់ស្មោះស្ម័គ្រនឹងមកធ្វើកិច្ចការនេះបន្ត។ ប៉ុន្តែ បើកូនខ្ញុំមិនចង់ធ្វើ ខ្ញុំត្រូវរកអ្នកដទៃដែលគាត់ស្មោះស្ម័គ្រមកធ្វើកិច្ចការងារនេះ។ នេះជារឿងមួយដែលថា គួរឲ្យសប្បាយចិត្ត ប៉ុន្តែ ធ្វើឲ្យខ្ញុំគិតច្រើន ព្រោះជាប្រស្នាដែលខ្ញុំគិតច្រើន ថាគួរឲ្យទៅនរណា ហើយមិនមែនដល់ថ្ងៃទើបឲ្យទៅអ្នកនោះទេ គឺត្រូវអប់រំអ្នកនោះឲ្យចេះគោរព, ស្រឡាញ់ និងអភិវឌ្ឍន៍ធម្មជាតិតាំងពីនៅតូចរហូតដល់គាត់ពេញវ័យ ហើយខ្ញុំមើលទៅថា គាត់អាចធ្វើកិច្ចការនេះបាន ស្របពេលដែលខ្ញុំដល់វ័យចាស់ហើយ បានខ្ញុំត្រូវផ្ទេរទៅឲ្យគាត់។ ការបន្តមរតកនេះត្រូវមើលមនុស្ស និងរៀបចំជាយន្តការតាំងពីដើមទី ដើម្បីអប់រំអ្នកធ្វើកិច្ចការងារនេះបន្ត ទើបអាចជោគជ័យ។
លោក ជាវ សំណាង៖ មកដល់ពេលនេះ! តើលោក អៀង សុធារ៉ា បានគិតថានឹងត្រូវផ្ទេរមរតកនេះទៅកូន ឬនរណា ដើម្បីឲ្យគាត់បន្តការងារនេះហើយឬនៅ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ មកដល់ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានមនុស្សល្អៗច្រើនដែលកំពុងនៅជុំវិញខ្ញុំ អីចឹងអាចថា ពីជំនាន់ខ្ញុំទៅដល់ជំនាន់បន្ទាប់ គឺមិនមានបញ្ហាអ្វីទេ។ ជំនាន់បន្ទាប់ទៅទៀត ខ្ញុំមិនច្បាស់ទេ ទាល់តែឲ្យអ្នកទទួលបន្ទាប់មើលទៅតាមជំនាន់គាត់ទៀត។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា ខ្ញុំនឹងធ្វើកិច្ចការនេះដោយអស់ពីចិត្តពីថ្លើម និងប្រុងប្រយ័ត្នជាទីបំផុត។
លោក ជាវ សំណាង៖ ប្រសិនបើ កូនប្រុសទាំង២របស់លោក អៀង សុធារ៉ា មិនព្រមធ្វើការងារនេះបន្តពីលោក ហើយលោក សុធារ៉ា មើលឃើញអ្នកដទៃ ដែលគាត់ស្រឡាញ់ចូលចិត្តធ្វើកិច្ចការងារនេះបន្ត តើលោក សុធារ៉ា ពេញចិត្តនឹងឲ្យទៅអ្នកផ្សេងដែរ ឬក៏មានអារម្មណ៍ថា ស្តាយមរតកដែលជាកេរមរតករបស់ឪពុកម្តាយបានចែកជូនលោក សុធារ៉ា?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ការបន្តវេន និងការធ្វើទាននេះ គឺខ្ញុំមិនអាចកំណត់បានទេ បើខ្ញុំនៅតែមានចិត្តចង្អៀតចង្អល់ថា ទាល់តែកូនខ្ញុំ, សាច់ញាតិខ្ញុំ, ក្មួយខ្ញុំ ទើបខ្ញុំផ្ទេរឲ្យ រឿងនេះនឹងអាចបរាជ័យវិញ។ និយាយដោយស្មោះ ប្រសិនបើ សមត្ថភាពស្មើគ្នា ចិត្តថ្លើមល្អប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ច្បាស់ជាឲ្យមកកូនហើយ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើ មានអ្នកដែលល្អជាងកូនខ្ញុំច្បាស់តែម្តង ប្រាកដជាឲ្យទៅអ្នកផ្សេង ដោយកុំគិតថាជាវង្សត្រកូលយើង ហើយត្រូវពន្យល់ប្រាប់កូនវិញថា សមត្ថភាព និងចិត្តថ្លើមរបស់កូនមិនទាន់ដល់អ្នកផ្សេង។ ការឲ្យទៅអ្នកដទៃបន្តកចិ្ចការងារនេះ មិនមែនធ្វើឲ្យកូនបាក់ទឹកចិត្តទេ គឺឲ្យគាត់ខំប្រឹងបន្ថែមទៀត។ នេះគឺដូចជារបៀបដឹកនាំបន្តវេននៅក្នុងក្រុមហ៊ុន, ការផ្តល់មរតក ឬក៏កិច្ចការងារផ្សេងៗដែរ យើងកុំគិតតែក្រុមគ្រួសារពេក ត្រូវគិតដល់អ្នកដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់, មានគុណធម៌ខ្ពស់, សុខភាពល្អទាំងកាយ និងចិត្ត បើពិចារណា ឬគណៈកម្មការយើងវាយតម្លៃឃើញបែបនេះ យើងគួរតែឲ្យគាត់ជាអ្នកបន្តវេនក្រុមហ៊ុនយើង ឬក៏ទទួលមរតកពីយើង ដើម្បីជួយជ្រោមជ្រែងការងាយើងឲ្យទៅមុខទៀត។
លោក ជាវ សំណាង៖ លោក អៀង សុធារ៉ា នៅក្នុងបណ្តាំនៃចំណុចទី៤ គឺតម្រូវឲ្យលោក ឧបត្ថម្ភដល់ពុទ្ធិកបឋមសិក្សាមួយឆ្នាំស្មើនឹងតម្លៃស្រូវ១០តោន រហូតគ្រប់៥ពាន់ព្រះវស្សា។ តើលោក សុធារ៉ា ចុះទៅធ្វើស្រែដោយខ្លួនឯង ឬក៏ជួលអ្នកផ្សេងធ្វើ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ពាក្យថា «ស្រែហើយនឹងស្រូវ» គឺជាប់នៅក្នុងសន្តានចិត្តរបស់ឪពុកខ្ញុំ តាំងពីយូរណាស់មកហើយ។ ការពិតទៅឪពុកខ្ញុំ គឺជាពេទ្យទេ ប៉ុន្តែ គាត់មិនងាយងាកទៅណាក្រៅពីកសិកម្មនេះទេ ព្រោះគាត់ស្រឡាញ់កសិកម្ម។ មកដល់ពេលនេះ ខ្ញុំមិនទាន់បានជម្រាបគាត់ទេថា ខ្ញុំមានផែនការមេ ដើម្បីរៀបចំដីចំនួន១៧ហិកតានេះ ឲ្យទៅជារមណីយដ្ឋានធម្មជាតិដោយមានស្រែ, ចម្ការបន្លែ, លំនៅឋាន, ភោជនីយដ្ឋាន, កន្លែងធ្វើសមាធិ និងមានកោះជាដើម ដែលវាស្រដៀងនឹងរមណីយដ្ឋានពិកនិកដែរ គ្រាត់តែមិនមានភ្នំ ខ្ញុំធ្វើទៅជាមានទឹក មានកោះវិញ។ តាមគម្រោងនេះ បានថវិកាច្រើនជាងតម្លៃស្រូវ១០តោនទៅទៀត។ ដល់ពេលដែលចំណេញច្រើន ខ្ញុំនឹងគិតទៀតថា ឧបត្ថម្ភស្រូវតម្លៃត្រឹម១០តោន ឬមានចិត្តជ្រះថ្លាច្រើនជាងនេះទៀត។ ឧបមាថា ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំដំបូងនៃការអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋាននេះ គឺខាត ក៏ខ្ញុំនៅតែឧបត្ថម្ភដល់ពុទ្ធិកបឋមសិក្សាមួយឆ្នាំស្មើនឹងតម្លៃស្រូវ១០តោនដែរ។ ប្រសិនបើ គម្រោងនេះអាចរកប្រាក់បានលើសពីតម្លៃស្រូវ១០តោនក្នុងមួយឆ្នាំ ឪពុកខ្ញុំ គាត់រឹតតែសប្បាយចិត្ត មិនមែនមានន័យថា ឲ្យតែធ្វើស្រែយកស្រូវនោះទេ។
លោក ជាវ សំណាង៖ ក្នុងចំណោមបងប្អូនបង្កើតទាំង៧នាក់របស់លោក អៀង សុធារ៉ា ហេតុអ្វីបានជាឪពុកម្តាយរបស់លោក សម្រេចចិត្តប្រគល់មរតកនេះជូនតែលោក សុធារ៉ា ម្នាក់ឯងអីចឹង?
លោក អៀង សុធារ៉ា់៖ ទាល់តែសួរគាត់! [សើច...] បើសួរខ្ញុំ ខ្ញុំពិបាកឆ្លើយ! បងប្អូនខ្ញុំទាំង៧នាក់ ស្លាប់អស់២នាក់ហើយ។ ទាល់តែសួរគាត់ថា ហេតុអ្វីបានជ្រើសរើសឲ្យមកខ្ញុំ?
លោក ជាវ សំណាង៖ ជាសំណួរចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ! តើលោកឪពុក និងអ្នកម្តាយរបស់លោក សុធារ៉ា ជាមនុស្សបែបណាដែរ ដែលគាត់បានអប់រំបណ្តុះបណ្តាលឲ្យលោក សុធារ៉ា រស់នៅដោយស្រឡាញ់ធម្មជាតិ, ចូលចិត្តធ្វើបុណ្យទាន និងគោរពប្រតិបត្តិតាមមាគ៌ាព្រះពុទ្ធ?
លោក អៀង សុធារ៉ា៖ ឪពុកម្តាយខ្ញុំ ជាមនុស្សសាមញ្ញ។ ឪពុកខ្ញុំ គាត់រៀននៅវិទ្យាល័យព្រះអង្គដួង ខេត្តព្រៃវែង ហើយគាត់រៀនពេទ្យ និងធ្វើការងារពេទ្យអីចឹងទៅ។ តាំងពីតូចមកខ្ញុំឃើញគាត់ចូលចិត្តជួយអ្នកដទៃ ពេលខ្លះគាត់ជួយគេទាំងខ្លួនគាត់កំពុងឈឺក៏មាន។ ម្តាយខ្ញុំក៏អីចឹងដែរ ខ្ញុំមិនឃើញគាត់ធ្វើអំពើបាបណាមួយទេ, គាត់តែងតែប្រដៅកូនឲ្យធ្វើអំពើល្អ ជួយអ្នកដទៃ ជាពិសេស គាត់នាំខ្ញុំ ធ្វើបុណ្យតាំងពីនៅតូច។ ក្រៅពីថែរក្សា, ដាំដើមឈើ និងស្រឡាញ់ធម្មជាតិ, កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ឪពុកខ្ញុំ និងខ្ញុំបានជួយការងារពុទ្ធិកសិក្សាច្រើននៅវត្តវិហារធំនៃឃុំជើងភ្នំ ស្រុកបាភ្នំខេត្ត ព្រៃវែង។ ហើយគាត់ក៏បានបបួលខ្ញុំចូលរួមជួយសាងសង់បច្ឆារហូតបាន១០កន្លែងឯណោះ ពីព្រោះគាត់យល់ថា នៅស្រុកជនបទ ជាពិសេស ប្រជាជនក្រីក្រពិបាករកកន្លែងបញ្ចុះ និងបូជាសព្វ។ ដោយសារគំរូល្អរបស់គាត់បានអប់រំខ្ញុំឲ្យក្លាយជាមនុស្សបែបនេះរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
មានលោកឪពុក និងអ្នកម្តាយ ដែលគាត់មានចិត្តធម៌ ចូលចិត្តធ្វើអំពើល្អដោយជួយអ្នកដទៃ, ចូលចិត្តធ្វើបុណ្យទាន និងស្រឡាញ់ធម្មជាតិ បែបនេះ បានជំរុញទឹកចិត្ត និងអប់រំលោក អៀង សុធារ៉ា ឲ្យមានចិត្តបុណ្យ និងដើរតាមមាគ៌ាជីវិតដ៏គំរូរបស់លោកឪពុក អៀង អឿន និងអ្នកម្តាយ ឌឿក សាគីម។
សូមបញ្ជាក់ថា ពិធី«បុណ្យមរតកសាសន៍ព្រះបិតាធម្មជាតិ» ដែលលោក អៀង សុធារ៉ា រៀបចំនេះ ប្រារព្ធនៅភូមិពោធអណ្តោត ឃុំជើងភ្នំ ស្រុកបាភ្នំខេត្ត ព្រៃវែង កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩៕