ខ្មែរក្រហម៖ សិក្សាពីអតីតកាល តែកុំបំភ្លេចបច្ចុប្បន្នភាព

ខ្មែរក្រហម

ជាតិ

បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍

ខ្មែរក្រហម៖ សិក្សាពីអតីតកាល តែកុំបំភ្លេចបច្ចុប្បន្នភាព

21, Jan 2019 , 7:59 am

រូបភាព

ដោយ: ប៉ូ សាគុន

ភ្នំពេញ៖ ការសម្ដែងសិល្បៈល្ខោននិយាយរឿង “ទម្លាយភាពស្ងៀមស្ងាត់” បង្ហាញអំពីការទទួលខុសត្រូវ ការទទួលស្គាល់កំហុស និងការសុំអភ័យទោស។ រឿងនេះជាផ្នែកមួយក្នុងការសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ឈឺចាប់ ក៏ជាជ្រុងមួយជួយផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តជនរងគ្រោះបានមួយផ្នែកដែរ។ ការសិក្សាពីអតីតកាលគឺជារឿងសំខាន់ តែការមិនបំភ្លេចពីបច្ចុប្បន្នភាពគឺជារឿងចាំបាច់ដែលខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវធ្វើ។

សូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបរៀងដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖

ប្រជាជនខ្មែរច្រើនរូបណាស់ដែលបានដឹងថា ប្រទេសកម្ពុជាបានខ្ទេចខ្ទាំដោយសារសង្គាមច្រើនជំនាន់ ច្រើនសម័យ និងបានដឹងពីមូលហេតុផង តែរឿងទាំងនោះនៅតែកើតមានជាហូរហែ។ សង្គ្រាមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនាសម័យខ្មែរក្រហម បានសម្លាប់ជាតិសាស្ត្រឯងយ៉ាងរង្គាល។

ទំនងកំហឹងនិងការឈឺចាប់ ចាក់ស្រែះតាំងពីសម័យបារាំងត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា ហើយបន្តមកសម័យក្រោយៗទៀត ដែលកើតឡើងពីការទាពន្ធដារ គម្លាតរវាងអ្នកមាននឹងអ្នកក្រ ការមិនពេញចិត្តរឿងអ្វីមួយ តែមិនអាចនិយាយ និងមានរឿងជាច្រើនទៀត ធ្វើឱ្យប្រជាជនខ្មែរទ្រាំលែងបាន។ កំហឹងចេះតែកើនក្នុងសតិអារម្មណ៍ខ្មែរ ដែលពិបាករកច្រកចេញ។

ទោះជាយ៉ាងណាការសិក្សាឱ្យដឹងពីអតីតកាលជារឿងសំខាន់ តែអ្វីដែលខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យកាន់តែខ្លាំងនោះ គឺបញ្ហាសង្គមនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ការកសាងជាតិប្រកបដោយសុខដុមរមនាពីគ្រប់ភាគី គឺជារឿងដែលខ្មែរគ្រប់រូបធ្វើបាន ក្នុងស្មារតីតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ដូច្នេះហើយល្ខោននិយាយរឿង “ទម្លាយភាពស្ងៀមស្ងាត់” បង្កើតឡើងដើម្បីចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យសង្គមខ្មែរ អាចរស់នៅជាមួយគ្នាដោយស្ងប់ចិត្ត។

លោក ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បាននិយាយថា ល្ខោននិយាយរឿង “ទម្លាយភាពស្ងៀមស្ងាត់” នេះបង្ហាញអំពីការទទួលខុសត្រូវលើអំពើដែលខ្លួនបានធ្វើ ការទទួលស្គាល់កំហុស និងការសុំអភ័យទោស។

«មានតែការនិយាយនេះហើយដើម្បីឱ្យយើងយល់គ្នាទៅវិញទៅមក បើយើងនៅតែលាក់ទុក គុំកួនវាអាចធ្វើឱ្យមានបញ្ជាអ្វីផ្សេងទៀត។ សព្វថ្ងៃការបន្ទោសគ្នាក៏ស្ថិតនៅក្នុងភាពមួយដោយប្រយោលដែរ យើងបានដឹងថានៅមានបញ្ហាហ្នឹងនៅឡើយ ចឹងបានយើងយកវាមកទម្លាយ ដើម្បីយើងរកវិធីដោះស្រាយ។ គឺជារឿងឱ្យយល់ពីកំហុស ហើយអ្នកដែលធ្វើកំហុសនោះ គាត់គួរតែធ្វើអ្វី មានការសុំទោស មានការស្វែងយល់ពីអ្នកម្ខាងទៀតជាដើម។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ឆាំង យុ។

គ្រូនិងសិស្សជាគោលដៅដ៏សំខាន់សម្រាប់ការសម្ដែង ក៏ព្រោះក្រុមនេះមានកាតព្វកិច្ចអប់រំដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។ លោក ឆាំង យុ បន្ថែម ៖« ក្រុមដែលយើងដៅធំបំផុតនោះគឺជនរងគ្រោះ គ្រូបង្រៀន និងសិស្សានុសិស្ស។ គ្រូបង្រៀនហ្នឹងយើងជាអ្នកដែលពាំនាំ រកវិធីដោះស្រាយអំពីបញ្ហានេះពន្យល់ទៅសិស្ស»។

ជាអ្នកបានមើលការសម្ដែង កញ្ញា ឈឿន និ វ័យ២៣ឆ្នាំគឺជាគរុសិស្សនៃវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ មានចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើសាច់រឿងយ៉ាងដូច្នេះ ៖«ពីដំបូងពេលដែលបានសៀវភៅមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ទេ តែពេលដែលឈុតទីមួយនៃការសម្ដែងគឺដាក់អារម្មណ៍ទាំងអស់ទៅក្នុងហ្នឹង លន្លង់លន្លោច សប្បាយរីករាយ កើតទុក សោកសៅតាមឈុតឆាកទាំងអស់ហ្នឹង ហើយកោតសរសើរដល់ស្នាដៃដែលគេនិពន្ធឡើង។ មានអារម្មណ៍ដូចថាដិតដាម គិតពីសម័យហ្នឹងដូចថា ខ្លោចផ្សាមែនទែន»។

អនាគតគ្រូបង្រៀនមុខវិទ្យាជីវវិទ្យារូបនេះ ក្រោយពីមើលសាច់រឿងចប់ នាងប្ដេជ្ញាចិត្តធ្វើឱ្យខ្លួនក្លាយជាធនធានមនុស្សមួយរូប រួមទាំងបង្រៀនក្មេងជំនាន់ក្រោយមិនឱ្យដើរលើគន្លងចាស់។ «នឹងមិនឱ្យមានរឿងបែបហ្នឹងកើតឡើងទេ ក្នុងនាមយើងជាយុវជនម្នាក់ យើងនឹងធ្វើឱ្យខ្លួនឯងជាធនធានមនុស្ស។ ដូចពួកខ្ញុំជាគ្រូចឹង ពេលដែលខ្ញុំចេញទៅវិញ ខ្ញុំនឹងអប់រំបង្រៀនក្មេងៗ មនុស្សជំនាន់ក្រោយហ្នឹង ដើម្បីកុំឱ្យធ្វើអីចឹងទៀត»។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់កញ្ញា ឈឿន និ។

ជាគរុសិស្សមួយរូបទៀតមកពីខេត្តតាកែវលោក ង៉ែត ផល្លា បានរកឃើញដំណោះស្រាយមួយសម្រាប់ខ្លួន ក្នុងការជៀសឱ្យផុតពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្នាទៅវិញទៅមក។ ផល្លា បញ្ជាក់ ៖« និយាយទៅបើយើងរៀនសូត្របានចេះដឹង បើចំពោះខ្ញុំវិញ យើងមិនត្រូវមានភាពលោភលន់ ភាពលោភលន់ពេកធ្វើឱ្យមនុស្សងងឹតវិញ ចឹងមនុស្សហ្នឹងមិនដឹងពីភាពខុសត្រូវទេ ដឹងតែពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។

ចំណែកកញ្ញា ម៉ៅ ផាន់ណា វ័យ២៣ឆ្នាំ ដែលមកពីខេត្តព្រះវិហារនោះ យល់ឃើញថា ដើម្បីបញ្ចៀសសង្រាម ខ្មែរត្រូវតែរួបរួមគ្នា ហើយយុវជនត្រូវតែសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ។ «ដើម្បីកុំឱ្យប្រទេសយើងធ្លាក់ទៅក្នុងអតីតកាល ប្រជាជនឬយុវជនយើងជំនាន់ក្រោយត្រូវតែមានការតស៊ូ ហើយត្រូវតែសិក្សាស្វែងយល់ឱ្យបានស៊ីជម្រៅពីប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ទាល់តែយើងមានការអធ្យាស្រ័យទើបរឿងនឹងវាត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយត្រូវតែសហការគ្នាថាកាលណោះមិនមែនគាត់ចង់ធ្វើពិតប្រាកដទេ ដោយសារតែគាត់ហ្នឹងក៏ទទួលបញ្ជាគេដែរ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់ផាន់ណា។

ជាផលិតករមួយរូបដែលបានចូលរួមរហូតដល់វគ្គសួរសំណួរ លោក ស្វាយ លីម៉េង ទទួលបានគំនិតអប់រំពីសាច់រឿង”ទម្លាយភាពស្ងៀមស្ងាត់យ៉ាងដូច្នេះ ៖«តួអង្គក្មេងជំនាន់ក្រោយដែលចូលទៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ហ្នឹង គាត់ជជីកឱ្យចាស់ៗនិយាយពីរៀងហ្នឹងមក គាត់ចង់ដឹង ខ្ញុំពេញចិត្តផ្នែកហ្នឹង។ តួអង្គសម្ដែងមួយគាត់និយាយថា មនុស្សម្នាក់គួរតែដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនឯង ខ្ញុំគិតថាហ្នឹងជាចំណុចល្អមួយសម្រាប់យើង។ មួយទៀតខ្លឹមសារដែលគាត់និយាយថា ការផ្សះផ្សា ពៀរវាមិនរំងាប់ដោយការចងពៀរទេ»។

ឆ្លើយនឹងសំណួរស្រពពេលដែលភ្នែកសំឡឹងមើលទៅឆាកសម្ដែង នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាលោក ឆាំង យុ ថា ក្រសួងសាមីបានដាក់មុខវិទ្យាស្ដីពីរបបខ្មែរក្រហម ទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សារបស់រដ្ឋ ដែលនេះជាផ្នែកមួយជម្រុញដល់ការសិក្សាស្វែងយល់ឱ្យកាន់តែទូលាយ។ លោកបានបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ ៖«ឥឡូវយើងបានចាប់ផ្ដើមហើយ យើងមានគោលនយោបាយហើយ មានការបង្រៀនហើយ យើងសង្ឃឹមថាពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ គរុសិស្សទាំងអស់នឹងក្លាយទៅជាគ្រូ ហើយចាប់ផ្ដើមនិយាយពីរឿងហ្នឹង អាចមានឥទ្ធិពលទៅកាន់សិស្សនៅតាមថ្នាក់ទៀត។ បើសិនជាក្មួយគិតមើលទូទាំងប្រទេស បើសិនជាសិស្សរៀន សិស្សរាប់លាននាក់ណា ហើយសិស្សហ្នឹងហើយនឹងក្លាយជាយុវជន ជាពលរដ្ឋ ជាអ្នកបោះឆ្នោត ជាអ្នកដឹកនាំថ្ងៃក្រោយ បើយើងចាប់បង្រៀនពីថ្ងៃហ្នឹងទៅ ១០ឆ្នាំទៅមុខទៀតដែលក្មេងអស់ហ្នឹងទៅជាប់មហារិទ្យាល័យ មានការងារធ្វើឱ្យឥទ្ធិពលមកសង្គម»។

ឆ្លើយតបដោយមិនចាំគិតយូរលោក ឆាំង យុ បានមើលឃើញភ្នក់ភ្លើងក្នុងចិត្តខ្មែរតាំងពីឆ្នាំ១៩៤០ម្ល៉េះ ទើបបង្កឱ្យមានសង្គ្រាមសម្លាប់ជាតិសាស្ត្រឯងនោះ។ លោកបន្ថែម ៖«រឿងរ៉ាវខ្មែរក្រហមវាចាក់ស្រែះតាំងពីឆ្នាំ១៩៤០ ចឹងវាចាក់ជ្រៅ វាឫសកែវអីចឹង ការទារពន្ធដារ ការមិនពេញចិត្ត ពីរឿងបារាំងដាក់អាណានិគម សង្គ្រាមត្រជាក់ រហូតដល់វាយក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ ៧៥ សម្ពាធនយោបាយ យើងរងទុក្ខសោកដោយសារសង្គ្រាមនៅវៀតណាម ពីរឿងតមកច្រើន។ សេសសល់ពីអាណានិគម រហូតមកដល់មានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការចូលមកដល់របស់កងទ័ពវៀតណាម អន្តរាគមរបស់អន្តរជាតិ យើងទើបមានសន្តិភាព២០ឆ្នាំហ្នឹងពី៩៨មក»។

ស្រពគ្នានេះដែរ អ្នកស្រី ស៊ូ បូរ៉ាមី សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយ ពេញចិត្តចំពោះការសិក្សាពីបទពិសោធពីអតីតកាល។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សាស្ត្រាចារ្យរូបនេះសុំឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ពីបញ្ហាសង្គមនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឱ្យបានកាន់តែច្រើន អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ ៖« មុនឆ្នាំ១៩៧៥ហ្នឹង ខ្ញុំឃើញមានគម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ នៅពេលនោះគំនិតអវិជ្ជមាននឹងកើតមានហើយ។ ចំណែកស្រុកយើងសព្វថ្ងៃអ្នកណាគេរកបានក៏រកទៅ អ្នកណារកមិនបានក៏រស់នៅវេទនាខ្លះដែរ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើយុវជនយើងខ្លះដែរ។ ហើយការចំណាកស្រុកគឺច្រើនមែនទែនទៅស្រុកគេ គេរស់នៅមិនកើតបានគេទៅរស់នៅស្រុកគេ ដូច្នេះដើម្បីកុំឱ្យប៉ុលពតត្រឡប់មកវិញ យើងត្រូវធ្វើការឱ្យមានការសប្បាយទាំងអស់គ្នានៅក្នុងស្រុកយើង»។

ដើម្បីកុំឱ្យបញ្ហាចាក់ឫសជាភ្នំភ្លើង លោក ឆាំង យុ ថាគួរមានគោលនយោបាយឱ្យប្រជាជនបាននិយាយ និងពិភាក្សាគ្នារកដំណោះស្រាយ ពីរឿងដែលខ្លួនមិនពេញចិត្ត ព្រមទាំងឱ្យមានសកម្មភាពអប់រំពីរបបខ្មែរក្រហម ឱ្យកាន់តែច្រើននិងសម្បូរបែប។

ទោះជាខ្មែរធ្លាប់ឆ្លងកាត់ស្រមោលដ៏ខ្មៅងងឹតយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ដែលបានទទួលពានរង្វាន់សិទ្ធិមនុស្ស Judith Lee Stronach បានមើលឃើញថា ស្មារតីប្រជាជនខ្មែរមានភាពមិនចេះទ្រុឌទ្រោម ជាងភាពទន់ខ្សោយ។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ ៖« បើយើងប្រៀបធៀបទៅលើប្រទេសលើពិភពលោក ប្រទេសខ្មែរជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលហ៊ានប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ យោងតាមរបាយការរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ខ្មែរហ៊ានប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ ហើយគេគិតថាយើងមិនអាចធ្វើបាន តែខ្មែរយើងបានធ្វើបាន យើង បង្រៀនទៀត។ ប្រទេសខ្លះមិនហ៊ានបង្រៀនទេ ខ្លាច អត់ហ៊ានបង្រៀនហើយ អត់ហ៊ាននិយាយពីរឿងយុត្តិធម៌ទៀត។ យើងហ៊ានប្រឈម ហ៊ានដោះស្រាយ ចឹងបានខ្ញុំថា ខ្មែរយើងមានភាពមិនចេះទ្រុឌទ្រោមហ្នឹងខ្លាំងជាងភាពទន់ខ្សោយ។ ក្នុងអង្គភាពណាមួយ គឺថាយើងមានភាពទំនួលសុខត្រូវ ធ្វើខុសត្រូវតែទទួលខុស ហើយកែលម្អទៅ ហើយបើយើងធ្វើមិនបានដកខ្លួនចេញ ហ្នឹងជាតួនាទីយើងជាបុគ្គល ចំពោះសាធារណជន»។

ឯកសារជាច្រើនបានបង្ហាញពីវិនាសកម្មដែលខ្មែរបានជួបកាលពីអតីតកាលច្រើនជំនាន់។ សិក្សាពីភាពអន្តរាយទាំងនោះ ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីសង្គមបច្ចុប្បន្នឱ្យឃើញថា តើមានចំណុចណាមួយឈានទៅរកគន្លងចាស់ឬក៏ទេ។ បើមានត្រូវកែប្រែឱ្យទាន់ពេល ដើម្បីបង្ហាញថាការសិក្សាទាំងនោះ ពិតជាមានប្រសិទ្ធភាព។ ការខំតែចង្អុលឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក មិនមែនជាដំណោះស្រាយល្អនោះឡើយ តែការរកគន្លឹះដើម្បីពន្យល់គ្នា ទើបជាសញ្ញាណឱ្យជាតិថ្កើងថ្កាន៕