អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
ជារឿងអាម៉ាស់ ឬជារឿងដែលគួរសរសើរ ដែលអាស៊ាន មិននិយាយអ្វីសោះ«ពីរឿងសិទ្ធិមនុស្សហ្វីលីពីន»?
លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន(ខាងឆ្វេង) ទទួលញញួរជាប្រធានអាស៊ានពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ (ខាងស្តាំ)
×![]()
របាយការណ៍នៃការសម្លាប់ជនសង្ស័យ និងពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនក្រោមប្រតិបត្តិការរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ បាននិងកំពុងតែធ្វើឲ្យមានរឿងប្រទាំងប្រទើសគ្នាខ្លាំងរវាងរដ្ឋបាលថ្មីនេះ ជាមួយនឹងស្ថាប័នកំពូលពិភពលោក ដែលរួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើមនោះ។ តែសម្រាប់អាស៊ានដែលមានហ្វីលីពីនជាសមាជិកខ្លួននោះ បានរក្សាគោលជំហររបស់ខ្លួនយ៉ាងល្អ ពោលគឺ អាស៊ាន មិននិយាយអ្វីសោះពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបើទោះបីជាមានរបាយការណ៍ខ្លះបង្ហាញថាមានអ្នកស្លាប់រហូតដល់ជិត៦០០០នាក់ទៅហើយនោះ។ 
គួរតែជារឿងអាម៉ាស់ ឬជារឿងដែលគួរឲ្យស្ញើចសរសើរ ដែលបណ្តាអង្គការទាំងថ្នាក់តំបន់ និងអង្គការពិភពលោក បានបន្តចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រិះគន់ និងណែនាំឲ្យហ្វីលីពីន គិតគូរពីរឿងសិទ្ធិមនុស្សព្រោះចំនួនអ្នកស្លាប់ពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនដែលត្រូវបានមើលឃើញថាក្រោមប្រតិបត្តិការក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តែអាស៊ាន នៅស្ងៀមទ្រឹងនោះ។ អាស៊ាន មិនហ៊ាននិយាយអ្វីឡើយ ដ្បិត អាស៊ាន ប្រកាន់ខ្ចាប់គោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែក លើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់សមាជិកខ្លួន ជាពិសេសនោះ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សតែម្តង។
សូមរម្លឹកបន្តិចដែរថា លោក រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ ដែលធ្លាប់កាន់អំណាចជាអភិបាលក្រុងអស់រយៈពេលជាងពីរទសវត្សរ៍ បានឡើងកាន់អំណាចជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា។ គោលការណ៍អាទិភាពរបស់រដ្ឋបាលលោកគឺបោសសម្អាតបទល្មើស និងជាពិសេសនោះបោសសម្អាតគ្រឿងញៀនឲ្យអស់ពីសង្គមហ្វីលីពីន។ តែអ្វីជាក្តីបារម្ភនោះ ជាការអនុវត្តនូវគោលការណ៍នេះ លោកឌើទើតេ បានប្រើប្រាស់យុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន ដោយថែមទាំងផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យប៉ូលិសអាចសម្លាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនដើម្បីការពារខ្លួនទៀតផង។
បើតាមរបាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយរបស់ប៉ូលិសហ្វីលីពីន ដែលដកស្រង់ដោយសារព័ត៌មាន Aljazeera នៅថ្ងៃទី១៣ ធ្នូកន្លងទៅ មានមនុស្ស៥៨៨២នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់នៅទូទាំងប្រទេស គិតចាប់ពីលោកប្រធានាធិបតីរ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ បានឡើងកាន់អំណាច។ ចំនួនអ្នកស្លាប់ទាំងនេះ រាប់បញ្ចូលទាំងការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការផង ក្រោមប្រតិបត្តិការស្វ័យការពារផង និងកិច្ចសហការជាមួយនឹងប្រជាជនផងដែរ។
នៅខែកញ្ញាកន្លងទៅ សហភាពអឺរ៉ុប បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភពីការកើនឡើងនៃចំនួនអ្នកស្លាប់ក្រោមប្រតិបត្តិការប៉ូលិសក្នុងការអនុវត្តតាមបទបញ្ជារបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនដើម្បីបោសសម្អាតបទល្មើស និងគ្រឿងញៀន និងថែមទទូចឲ្យហ្វីលីពីន បញ្ចប់សកម្មភាពនៃការកាត់ទោស និងសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការបច្ចុប្បន្នទៀតផង។
រឿងសិទ្ធិមនុស្សនេះដែរ ក៏បានលឺដល់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលជាប្រភេទតុលាការ ដែលមានយុត្តាធិការក្នុងការកាត់ទោសលើបទល្មើសប្រឆាំងមនុស្សជាតិធ្ងន់ធ្ងរនោះ។ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា រដ្ឋអាជ្ញា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ឬហៅកាត់ថា ICC លោកស្រី Fatou Bensouda បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្តែងការព្រួយបាមរម្ភពីស្ថានភាពហ្វីលីពីនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការស្លាប់រាប់ពាន់នាក់នៅក្នុងប្រតិបត្តិការបោសសម្អាតគ្រឿងញឿន។ លោកស្រីរដ្ឋអាជ្ញា បានអះអាងថា តុលាការ បានដឹងលឺពីរបាយការណ៍នៃការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនោះ និងថែមទាំងសោកស្តាយចំពោះសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ហ្វីលីពីន ដែលហាក់ដូចជាលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការប្រព្រឹត្តសកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនោះ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកស្រី ក៏ព្រមានថាអាចនឹងចាត់ការទៅលើសំណុំរឿងនេះទៀតផង។
ហើយនៅប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ បន្ថែមពីការថ្លែងការណ៍ទទូចឲ្យគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថ្មីពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ដោយមានទាំងការទទូចឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើករណីឃាតកម្ម ដែលប្រព្រឹតិ្តដោយលោកប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ តែម្តងនោះ។
ជាការឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់ពីស្ថាប័នទាំងបីខាងលើ សូម្បីតែពាក្យថា«អាចនឹងពិចារណា»ក៏លោកប្រធានាធិបតីមិននិយាយផង។ អ្វីដែលជាការឆ្លើយតបរបស់លោកនោះគឺ មានតែពាក្យជេរប្រមាថ និងអសុរោះទៅវិញនោះទេ។ សហភាពអឺរ៉ុប បានពាក្យ «Fuck you» ជាការត្រលប់ទៅវិញពីលោក ឌើទើតេ ខណៈ ICC រងការគម្រាមពីការដើរចេញរបស់ហ្វីលីពីន ស្របពេលសមាជិករបស់ខ្លួនកំពុងតែរង្គោះរង្គើរស្រាប់នោះ។ ដោយឡែកសម្រាប់មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រោយរិះគន់ លោក ឌើទើតេហើយនោះ លោក បាននិយាយបែបចម្អកក្នុងភាសាធ្ងន់ៗ ដោយលោក អះអាងថា លោក នឹងដុតទីស្នាក់អង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រសិនបើលោក ទៅអាមេរិកនោះ។
២. ហេតុអ្វីក៏អាស៊ានមិននិយាយសោះអញ្ចឹង?
ទោះរឿងសិទ្ធិមនុស្សហ្វីលីពីន ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយដោយថែមទាំងមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ព្រួយបារម្ភពីបណ្តាអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលធំៗក៏ដោយ អាស៊ាន នៅតែមិនទាន់និយាយអ្វីសោះ។ ហើយនោះ ក៏ដោយសារតែគោលនយោបាយមិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់សមាជិកខ្លួននោះឯង។ មាត្រា២នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖« អាស៊ាន និងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានត្រូវអនុវត្តឲ្យស្របតាមគោលការណ៍ដូចជា មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន និងគោរពសិទ្ធិរបស់រដ្ឋសមាជិកអាស៊ាននីយមួយៗ ក្នុងការដឹកនាំអត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ដោយពុំមានការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅ ការធ្វើវិទ្ធង្សនា និងការបង្ខិតបង្ខំជាដើម»។
ថ្មីៗនេះ ដោយគោរពតាមគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែក មីយ៉ាន់ម៉ា បានកោះហៅសមាជិករបស់អាស៊ានដើម្បីចូលរូមកិច្ចក្រៅផ្លូវការមួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ការធ្វើទុកបុកម្នេញលើជនជាតិភាគតិចម៉ូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ ការប្រជុំនេះ ក៏ធ្វើឡើងក្រោយពេល លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី បានចូលរួមបាតុកម្មទាមទារឲ្យមីយ៉ាន់ម៉ាគោរពសិទ្ធិ។ និយាយឲ្យខ្លី អាស៊ាន ឬសមាជិកអាស៊ាន កុំចង់ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់សមាជិកខ្លួនឲ្យសោះ ជាពិសេសនោះ បញ្ហាសិទិ្ធមនុស្សតែម្តង។
ជាមួយគ្នានេះ ក៏កុំសង្ឃឹមផងដែរថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងតែធ្វើឲ្យរដ្ឋអាស៊ាន រួមមានមីយ៉ាន់ម៉ា និងហ្វីលីពីន ត្រូវលេចមុខតាមទំព័រព័ត៌មានធំៗនោះ នឹងត្រូវលើកក្នុងពេលហ្វីលីពីនធ្វើជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំក្រោយឲ្យសោះ។ តាមការអះអាងរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ ជាមួយនឹងអគ្គលេខាធិការអាស៊ានលោក លី ឡុងមិញ បញ្ហាអាទិភាពដែលនឹងជារបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន រួមមានលើវិស័យសន្តិភាព សន្តិសុខដែនសមុទ្រ និងការការពារពលករចំណាកស្រុកជាដើម ពោលគឺ មិនមានឡើយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស៕
Tag:
អាស៊ាន
ហ្វីលីពីន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
