គំនូរបុរាណ មិនអាចប្រើពណ៌ឆើតបានទេ ត្រូវប្រើពណ៌ស្រគត់ស្រគំ និងជាពណ៌ធម្មជាតិ យកពីដើមឈើ ឫសឈើ មើមឈើ និងស្លឹកឈើជាដើម។ ឬគេអាចបិទមាសសន្លឹកផង។ អ្នកគូរទាល់តែមានការអត់ធ្មត់ និងការសមាធិខ្ពស់ ទើបអាចភ្ជាប់ចិត្តកាយរបស់ខ្លួន ជាមួយតួអង្គដែលខ្លួនកំពុងគូរ»។
 

ចំណែកគំនូរនៅតាមវត្តនានា ដែលឃើញគូរក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ដ្បិតមានលំនាំដូចទៅនឹងគំនូរបុរាណក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែលោក ឈឹម សុធី ថានោះពុំមែនជាទម្រង់នៃគំនូរបុរាណឡើយ។ វិចិត្រករ ឈឹម សុធី អះអាងថា ទម្រង់នៃគំនូរបុរាណ ត្រូវតែគូរមុខមនុស្សប៉ុនទំហំពងមាន់។ ប៉ុន្តែបើគំនូរនោះ ទម្រង់មុខធំជាងពងមាន់ គេហៅថាគំនូរសហសម័យ ឬគំនូរបុរាណក្លាយ។

ប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូប រូបនេះ សង្កេតឃើញថា គំនូរបុរាណក្លាយដែលត្រូវបានគូរនៅតាមវត្ត ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ន វិចិត្រករខ្លះគូរឱ្យតែរួចពីដៃ ខ្វះការផ្ចិតផ្ចង់ មិនមានប្រណិតភាព មិនសូវស្អាត និងមិនបានគោរពតាមក្បួនបុរាណឡើយ។ 
 

«ក្បួនគំនូរបុរាណ គេគូរលក្ខណៈសំប៉ែត ដោយមិនត្រូវការទំហំធំឡើយ។ គំនូរបុរាណ គេឱ្យតម្លៃលើភាពលម្អិតឆ្មារ និងរូបតូចៗ។ ចង់គូរប៉ុន្មានម៉េត្របួនជ្រុងក៏បាន តែមុខមនុស្ស ត្រូវតែគូរប៉ុនពងមាន់។ បើគូរបានកាន់តែតូច គឺកាន់តែល្អ ព្រោះកាន់តែបង្ហាញពីភាពលម្អិត និងហ្មត់ចត់ គ្រាន់តែថាពិបាកគូរខ្លាំង។ លក្ខណៈពិសេសរបស់គំនូរបុរាណ គឺគ្រប់ក្បាច់មានលក្ខណៈតូចឆ្មារ ស្ដើង ល្អិត ដើម្បីជាការគោរពនិងរំលឹកដល់គុណព្រះពុទ្ធសាសនា ឬព្រហ្មញ្ញសាសនា»។ នេះជាការពន្យល់របស់លោក សុធី។ 
 

បើតាមប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូបដដែល ខ្មែរចេះគូរគំនូរតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ ប៉ុន្តែមិនមានគំនូរនៅសេសសល់ឡើយ លោកថាព្រោះគំនូរឆាប់ពុកផុយជាងចម្លាក់ថ្ម។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សុធី ថា វិស័យគំនូរខ្មែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍កាន់តែប្រសើរឡើង ក្រោយពីខ្មែរទទួលឥទ្ធិពលពីឥណ្ឌា តាមរយៈស្ដេចខ្មែរដែលមានឈាមជ័រជាជនជាតិឥណ្ឌា គឺព្រះបាទហ៊ុន ទៀន (ព្រះថោង) ជាបឋមក្សត្រនៃកម្ពុជា។ ទ្រង់បាននាំយកសិល្បៈ គំនូរ និងរបាំជាដើមមកដែនដីសុវណ្ណភូមិ។ 


លោក ឈឹម សុធី ប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូប និងសិល្បៈសិប្បកម្ម(រូបផ្ដល់ឱ្យ)

គំនូរបុរាណមួយដែលត្រូវបានគូរជាប់នឹងប្រាសាទ ក្នុងអំឡុងស.វទី១០-១១ នៅប្រាសាទនាងខ្មៅភ្នំជីសូ នៅមានសល់ស្លាកស្នាមដល់សព្វថ្ងៃ។ ចំណែកគំនូរបុរាណ នៅក្នុងព្រះវិហារព្រះកែវមរកត ស្ថិតក្នុងព្រះបរមរាជវាំងចតុមុខ គូរពីដំណើររឿងរាមកេរ្តិ៍។ គំនូរនោះត្រូវបានគូរក្នុងសម័យបារាំង គឺក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៨០០ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីសុវត្ថ។ ចំណែកគំនូរបុរាណ ដែលនៅសេសសល់ពីសម័យមុនមួយទៀត គឺនៅវត្តកំពុងត្រឡាចលើ ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយគូរពីរឿងព្រះពុទ្ធសាសនា។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ឈឹម សុធី។
 

ប្រធាននាយកដ្ឋានសិល្បៈសូនរូប លោក សុធី ថា បច្ចុប្បន្នគ្រូជំនាញគំនូរបុរាណ បានចែកឋានអស់ច្រើន ហើយគ្រូចាស់ៗដែលនៅមានជន្មាយុ ក៏មានជំងឺប្រចាំកាយព្រោះតែវ័យជរា។ ចំណែកការបណ្ដុះបណ្ដាល ជំនាញគំនូរបុរាណទៅអ្នកជំនាន់ក្រោយ នៅមានច្រើនដែរ ពីសាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ អង្គការ ឬសមាគមនានា។ លោក ឈឹម សុធី ជឿថាទៅថ្ងៃអនាគតជំនាញគំនូរបុរាណមិនបាត់បង់ឡើយ៕