ជាតិ
×![]()
ពីស្រុកសៃវា តំបន់ភ្នំជីសូរ្យ ទៅភូមិត្រពាំងសេះ តំបន់អង្គរ រឿង «អាស្បូវ» បានបង្ហាញនូវទិដ្ឋភាពជាច្រើនក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ នាសម័យកណ្តាល ពោលគឺចន្លោះពីគ.ស.១៥៨២ ដល់១៥៨៧។ ទោះបីស្នាដៃកើតចេញពីការប្រឌិតទាំងស្រុងក៏ដោយ ប៉ុន្តែនរវិទូ អាំង ជូលាន បានតាក់តែងសាច់រឿង ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវល្អិតល្អន់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងសិលាចារឹក។
«អាស្បូវ» ជាប្រលោមលោកទីពីរប៉ុណ្ណោះរបស់ លោក អាំង ជូលាន បន្ទាប់ពីរឿង «សត្វលោក» ខណៈសំណេរភាគច្រើនរបស់នរវិទូវ័យ៧៣ឆ្នាំរូបនេះ ជាការស្រាវជ្រាវក្នុងវិស័យនរវិទ្យា និងសិលាចារឹកខ្មែរបុរាណ។ ប្រលោមលោកប្រវត្តិសាស្ត្រកម្រាស់ជាង១២០ទំព័រនេះ ត្រូវបានបោះពុម្ពដោយគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សា Sipar កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
«អាស្បូវ» ជាតួអង្គមួយនៅក្នុងសាច់រឿង ហើយស្ថិតក្នុងចំណោមមនុស្ស៨នាក់ ដែលបានធ្វើដំណើរពីតំបន់ភ្នំជីសូរ្យ ឆ្ពោះទៅកាន់ព្រះពិស្ណុលោក។ បើតាមកំណត់ចំណាំរបស់អ្នកនិពន្ធ «ព្រះពិស្ណុលោក» គឺសំដៅលើប្រាសាទអង្គរវត្ត ដែលគេប្រើរហូតដល់សតវត្សរ៍ទី១៨។
សំណេររៀបរាប់ដ៏ប៉ិនប្រសប់របស់នរវិទូ អាំង ជូលាន អាចទាញអារម្មណ៍អ្នកអានឲ្យស្លុងចូលទៅកាន់សតវត្សរ៍ទី១៦ ជាពិសេសការនឹកស្រមៃដល់ការធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយតាមរទេះសាឡី ហើយបន្តដោយទូកប៉ុកចាយ នៅលើទន្លេសាប។ មធ្យោបាយទាំងនេះ គឺជាដំណើរដែលដឹកនាំដោយអ្នកមានមុខមាត់ និងអ្នកមានទ្រព្យធន ពោលគឺ «ពញាសោម»។
សាច់រឿង បានបង្ហាញថា បើទោះបីជាព្រះនគរចាស់ «ព្រះពិស្ណុលោក» លែងជារាជធានីយូរមកហើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែបុរាណស្ថាននេះ មិនត្រូវបានបោះបង់ចោលឡើយ ហើយនៅតែបន្តជានិមិត្តរូបនៃជាតិខ្មែរ។ អ្នកពញា ស្ថិតក្នុងចំណោមមនុស្សជាច្រើន ដែលបានតាំងចិត្តទៅសំពះព្រះពិស្ណុលោកឲ្យខាងតែបាន ដើម្បីស្លាប់ទៅវិញនឹងបិទភ្នែកជិត។
ដំណើររឿង «អាស្បូវ» មិនរៀបរាប់តែពីដំណើរវែងឆ្ងាយពីភ្នំជីសូរ្យទៅសំពះព្រះពិស្ណុលោកនោះឡើយ ប៉ុន្តែអ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញទឹកចិត្តដ៏ប្រពៃរបស់ពញាសោម ដែលដឹកនាំ «ខ្ញុំបម្រើ» ៦នាក់ ទៅប្រោសនៅមុខព្រះភក្ត្រព្រះនៅនគរចាស់ ដើម្បីឲ្យពួកគេរួចខ្លួនបានទៅជាអ្នកជា (រួចជាព្រៃ) ឬនិយាយឲ្យចំលែងមានឋានៈជាខ្ញុំបម្រើ។
មិនថានៅតំបន់ភ្នំជីសូរ្យ នៅព្រះពិស្ណុលោក ឬនៅតាមភូមិដ្ឋាននានាឡើយ រឿង «អាស្បូវ» បង្ហាញពីតួនាទីយ៉ាងសំខាន់របស់វត្តអារាម ព្រះសង្ឃ ជាពិសេសមេវត្ត ក្នុងសង្គមជាតិ។ សាច់រឿងបានភ្ជាប់ពីអនុស្សាវរីយ៍អតីតកាលរបស់តួអង្គ «តាព្រះ» និង «ព្រះតេជគុណមេវត្តឥន្ទ្រប្រាស្ឋ» ជាមួយនឹងព្រះករុណា «ព្រះចន្ទ្ររាជា»។
ក្រៅពីពិធី «ប្រោសខ្ញុំ» លោក អាំង ជូលាន ក៏បានរំលេចឲ្យឃើញពីកិច្ចផ្សេងៗនៅព្រះពិស្ណុលោកផងដែរ ដូចជា កិច្ច«ចងក្លើ» និង «កិច្ចបំបួស» ជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ ពញាសោម បានឧទ្ទិសកុសលដែលខ្លួនបានធ្វើ ជូនភរិយាខ្លួន គឺជំទាវ ហៀង ដែលមិនបានទៅដល់នគរចាស់។
ការគោរពដឹងគុណ តួនាទីកូនស្រីក្នុងគ្រួសារ ភ្លើងស្នេហ៍យុវវ័យ ស្នេហាត្រីកោណ ការនឹករលឹកគ្នា ជាដើម ក៏ជាឈុតឆាកដ៏ទាក់ទាញផងដែរ ហើយជាពិសេសទៀត អ្នកនិពន្ធ បានដកស្រង់សំណេរដើមពីសិលាចារឹក អមដោយគំនូររូបភាពដ៏ទាក់ទាញ។ ការបកស្រាយពីចម្លាក់ សិលាចារឹក និងប្រវត្តិសាស្ត្រនានា នៅក្នុងសាច់រឿង គឺជាមគ្គុទ្ទេសក៍ដែលនាំអ្នកអានមើលឃើញពីភាពរស់រវើកនៃបុរាណស្ថានអង្គរ...៕
លោកអ្នកអាចបញ្ជាទិញ ប្រលោមលោក «អាស្បូវ» និងស្នាដៃនិពន្ធផ្សេងទៀត ដោយទាក់ទងលោក ហ៊ន ស៊ីណា តាមរយៈលេខទូរសព្ទ ០១០ ៥៦៧ ៥០៥ ។
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
5 ថ្ងៃ
