ជារឿងគួរឱ្យសោកសង្រេងបំផុត ផ្សោតចំនួនបី បានបាត់បង់ជីវិតក្នុងរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ចុងក្រោយ កាលពីឆ្នាំ២០២២។​ ក្នុងឆ្នាំ២០២២ សត្វផ្សោតសរុបចំនួន ១១ក្បាលបានស្លាប់ និងរយៈពេល៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សត្វផ្សោតចំនួន២៩ក្បាល បានស្លាប់។ ហេតុអ្វីការពារជីវិតផ្សោតពិបាកម្ល៉េះ?

ជីវិតសត្វផ្សោត ភាគច្រើនត្រូវបានមង និងឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ សម្លាប់។ ក្រុមអ្នកនេសាទខុសច្បាប់ បានបន្សល់ទុកមង ដែលកំពុងបំផ្លាញជីវិតសត្វផ្សោតនៅទន្លេមេគង្គកម្ពុជា។ ហេតុអ្វីផ្សោតសំខាន់? ផ្សោតនៅទន្លេមេគង្គ ជាចលករយ៉ាងសំខាន់ក្នុងទាក់ទាញទេសចរជាតិ ជាពិសេសទេសចរអន្តរជាតិ។ ប្រសិនបើគ្មានវត្តមានផ្សោតនៅទន្លេមេគង្គដ៏ស្រស់ស្អាតរបស់កម្ពុជា ប្រាកដណាស់ អ្នកបម្រើវិស័យទេសចរណ៍ នឹងជួបបញ្ហាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។ 

 

 

ការនេសាទ ដោយប្រើប្រាស់មងតូចៗ គឺជាឃាតករធំបំផុតក្នុងការសម្លាប់សត្វផ្សោត។ ការប្រើមងនេសាទច្រើនលើសលុប ក៏ធ្វើឱ្យត្រីនៅដងទន្លេមេគង្គ ធ្លាក់ចុះជាងមុន។ ការនេសាទ ដោយប្រើឧបករណ៍ឆក់ខុសច្បាប់ ក៏អាចសម្លាប់សត្វផ្សោតយ៉ាងលឿនបំផុត។

លើសពីនេះ ទំនប់វារីអគ្គីសនីដងទន្លេមេគង្គ ក៏បានប៉ះពាល់ដល់ជម្រកសត្វផ្សោតផងដែរ។ ឧបករណ៍​ឆក់ គ្រាប់បែក​កែច្នៃ នុយ​នេសាទ​បំពុល និង​សកម្មភាព​ទេសចរណ៍ និង​បណ្តា​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ដែល​កំពុង​សាងសង់​នៅដងទន្លេមេគង្គ សុទ្ធតែប៉ះពាល់ដល់ជីវិតសត្វផ្សោត។ 

 

លោក សេង ទៀក នាយកអង្គការ WWF-កម្ពុជា បានថ្លែងថា៖ «ការកើនឡើងនៃសកម្មភាពនេសាទខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់អភិរក្សសត្វផ្សោតនាពេលថ្មីៗនេះ នឹងបណ្តាលឱ្យសត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គឈានទៅផុតពូជ ប្រសិនបើគ្មានវិធានការបន្ទាន់ដើម្បីបញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនេះទេ»។ 

 

កន្លងមក មន្រ្តីជំនាញ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកបម្រើវិស័យទេសចរណ៍ បានអំពាវនាវឱ្យមានវិធានការបន្ទាន់ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសនេសាទក្នុងទន្លេមេគង្គ។ ប៉ុន្តែការអំពាវនាវទាំងនេះ គ្មានប្រសិទ្ធភាពទេ។ សត្វផ្សោត បន្តបាត់បង់ជីវិតក្នុងចំនួនច្រើន ជាងផ្សោតកើតថ្មី។ 

 

កាលពីថ្ងៃទី​២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ សត្វផ្សោត ដែលមានសុខភាពល្អមួយក្បាល បានស្លាប់អណ្តែតនៅតំបន់ក្បែរកោះទ្រង់ ចម្ងាយប្រមាណ១០គីឡូម៉ែត្រប៉ែកខាងក្រោមអន្លង់កាំពី ខេត្តក្រចេះ។ អ្នកជំនាញ បានអះអាងថា សត្វផ្សោតនេះ បានបាត់បង់ជីវិតដោយសារ រមួលខ្លួនជាប់នឹងសន្ទូចរនង។ លើសពីនេះ សត្វផ្សោតបីក្បាល ត្រូវបានបាត់បង់ពីទន្លេមេគង្គកម្ពុជា ត្រឹមរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ​។ 

អង្គការ WWF ប្រចាំកម្ពុជា បានចាត់ទុកការបាត់បង់ជីវិតផ្សោតក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនប្រចាំឆ្នាំ២០២២ ស្ថិតក្នុងការប្រកាសអាសន្ន។ WWF ប្រចាំកម្ពុជា ចង់ឲ្យមានវិធានការខ្លាំងក្លាឡើងសម្រាប់ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ជាបន្ទាន់នៅក្នុងតំបន់ជម្រកសត្វផ្សោត។

 

អង្គការ WWF ប្រចាំកម្ពុជា ចាត់ទុកការស្លាប់របស់សត្វផ្សោតវ័យបន្តពូជទាំងបីក្បាល បន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេលមិនដល់១០ ថ្ងៃនេះ ជាសារយ៉ាងច្បាស់មួយដល់អាជ្ញាធរទទួលខុសត្រូវគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់។ វាជាពេលចាំបាច់បំផុត ដើម្បីបង្កើនវត្តមានមន្ត្រីសម្រាប់ការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់នៅក្នុងជម្រកសត្វផ្សោតសំខាន់ៗទាំងអស់។ 

 

លោក សេង ទៀក ផ្ដល់យោបល់ដូច្នេះ៖ «មិនមានជម្រើសផ្សេងទៀតទេ ក្រៅពីការអនុវត្តច្បាប់ដោយតឹងរ៉ឹង ជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ឈប់ទាំងស្រុងនូវសកម្មភាពខុសច្បាប់គ្រប់ទម្រង់នៅក្នុងតំបន់ដែលសត្វផ្សោតរស់នៅ»។

 

ករណីផ្សោតងាប់បី ត្រឹមរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍នេះ ត្រូវបាននាយករដ្ឋមន្រ្តី លូកដៃចូល ក្នុងកិច្ចការអភិរក្ស ដោយសារមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោម ការពារ និងចេញវិធានការ មិនបានផល។ សម្ដេច ហ៊ុន សែន រំលឹកអភិបាលខេត្តក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង បង្កើនការយក​ចិត្តទុកដាក់លើផ្សោតជាងមុន។ 

 

«ត្រូវ​អភិរក្សពេញទីដោយគ្មាន​ការលើកលែង! ត្រូវមាន​របៀបរៀបរយ​ឲ្យ​បាន​ល្អ!»។ ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​បានបញ្ជាក់បែបនេះ ទៅអភិបាល​ខេត្តក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង ដោយមិន​ត្រូវពឹងផ្អែក​តែលើ​ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទនោះឡើយ។ 

សម្តេច ហ៊ុន សែន ​បាន​ណែនាំ​ទៅ​អភិបាល​ខេត្ត​ទាំងពីរ ឲ្យ​រៀបចំកំណត់​តំបន់ស្នូលអចិន្ត្រៃយ៍ ដោយ​ហាម​ឃាត់​ការ​នេសាទ ការ​ដាក់​មង​ និង​ការរំខានផ្សេងៗ ឲ្យបាន​១០០ភាគរយ រួមទាំងការកំណត់​តំបន់ស្នូល​ផ្សេងទៀត ទៅ​តាម​ស្ថានភាពទឹក​ឡើង​ និងទឹកចុះ។

 

 ក្រោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី បានបញ្ជាផ្ទាល់ទៅកាន់អភិបាលខេត្តទាំងពីរ លោក សេង ទៀក បានអបអរសាទរ និងគាំទ្រអនុសាសន៍របស់សម្ដេច ស្តីពីការបង្កើតតំបន់អភិរក្សស្នូលអចិន្ត្រៃយ៍ និងតំបន់អភិរក្សស្នូលតាមរដូវកាល ក្នុងតំបន់ដែលមានផ្ទៃក្រឡាប្រវែង ១៨០ គីឡូម៉ែត្រ នៃទន្លេមេគង្គកម្ពុជា។»

 

លោក សេង ទៀក ប្រាប់ ThmeyThmey25 ដូច្នេះ៖ «អង្គការ WWF បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវថនិកសត្វទឹកសាបជិតផុតពូជបំផុតមួយប្រភេទនេះ និងក្នុងការអនុវត្តនូវប្រសាសន៍ណែនាំរបស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី»។ 

បើតាមអង្គការ WWF រដូវប្រាំងចាប់ពីខែធ្នូដល់ខែឧសភា គឺជាអំឡុងពេលមួយដ៏ចាំបាច់ត្រូវមានការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ការពារ។ នៅពេលទឹកស្រក សត្វផ្សោត និងត្រីមកប្រមូលផ្តុំគ្នារស់នៅ និងចេញរកស៊ីនៅក្នុងតំបន់អន្លង់ទឹកជ្រៅនៃតំបន់អភិរក្សសត្វផ្សោត។ ហេតុដូចនេះហើយ ទើបធ្វើឱ្យផ្សោតងាយរងគ្រោះយ៉ាងខ្លាំងដោយការនេសាទខុសច្បាប់។ 

 

លោក សេង ទៀក បានសង្កត់ធ្ងន់ដូច្នេះ៖ «ប្រសិនបើស្ថានភាពវិបត្តិនេះនៅតែបន្តកើតឡើងទៀត ចំនួនសត្វផ្សោតអាចប្រឈមនឹងការបាត់បង់ទាំងស្រុងនាពេលខាងមុខនេះមិនខាន»។ 

 

ដើម្បីបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងនេះ មន្ត្រីឆ្មាំទន្លេ និងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវមានវត្តមានរយៈពេល ២៤ ម៉ោងមួយថ្ងៃ ក្នុងសប្តាហ៍នីមួយៗដោយទៀងទាត់។ មន្រ្តីឆ្មាំ ត្រូវចុះល្បាតទាំងថ្ងៃទាំងយប់នៅក្នុងតំបន់សត្វផ្សោត៕