សុខភាព
អន្តរជាតិ
ជំងឺថ្មីដ៏សាហាវសម្លាប់មនុស្សច្រើនរយនាក់នៅអាហ្វ្រិក អាចរីករាលដាលដល់តំបន់អាស៊ី ជំងឺប្រភេទថ្មីមួយ បានវាយប្រហារយ៉ាងខ្លាំងទៅលើបណ្តាប្រទេសនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ហើយចំនួនជនរងគ្រោះបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតរហូតទៅដល់ ៧២៩នាក់ ខណៈពេលអ្នកឆ្លងជំងឺនេះមានដល់ជាង ១៣០០នាក់ហើយ។ ប្រទេសមួយចំនួនបានសម្រេចប្រកាសដាក់រដ្ឋក្នុងភាពអាសន្ន ត្បិតចំនួនមនុស្សឆ្លងជំងឺនេះកើនឡើងរហ័សពេក ហើយមកទល់ពេលនេះគេមិនទាន់រកឃើញថ្នាំការពារ ឬព្យាបាលបានឡើយ ហើយអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនេះនឹងស្លាប់ភ្លាមៗក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ អង្គការនិងទីភ្នាក់ងារអន្តរជាតិដែលទទួលបន្ទុកផ្នែកសុខភាព បានបង្ហាញការព្រួយអារម្ភខ្លាំង ដោយសារជំងឺនេះអាចនឹងបន្តរីករាលដាលខ្លាំផុតពីការគ្រប់គ្រងទៅកាន់ទ្វីបផ្សេងទៀតលើពិភពលោក ដែលក្នុងនោះមានទ្វីបអាស៊ី និងអឺរ៉ុបជាដើមផង។ ស្ថាប័នទាំងនេះកំពុងមរមារញឺកខិតខំប្រឹងប្រែងស្រាវជ្រាវរកថ្នាំការពារ ព្យាបាល និងវិធានការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះ។
សូមស្តាប់ការបកស្រាយរបស់លោក សៅ ផលនិស្ស័យ ឆ្លើយតបទៅនឹងសំនួររបស់លោក ភិរុណ ឧត្តម ទាក់ទិនទៅនឹងបញ្ហានេះ៖
១. សំនួរ៖ ថ្មីៗនេះមានជំងឺប្រភេទថ្មីមួយកំពុងរីករាលដាលយ៉ាងខ្លាំង និងបានសម្លាប់មនុស្សអស់ជាច្រើននាក់នៅក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកហើយពេលនេះពិភពលោកក៏កំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាំងផងដែរ។ តើមកដល់ពេលនេះស្ថានភាពជំងឺឆ្លងនឹងមានការវិវត្តយ៉ាងណាទៅហើយបាទ?
១.ចម្លើយ៖ ជំងឺឆ្លងនេះកំពុងវាយប្រហារខ្លាំងឡើងៗឥតឈប់ទៅលើតំបន់អាហ្វ្រិក ហើយជំងឺនេះឈ្មោះថា Ebola ។ មកទល់ពេលនេះវាបានរីករាលដាលដល់ប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិច មានប្រទេសហ្គីណេ(Guinea) ប្រទេសលីបឺរី(Liberia) និងសេរ៉ាឡេអូន (Sierra Leone)។ ម្សិលមិញនេះ ប្រទេស សេរ៉ាឡេអូន បានប្រកាសរដ្ឋក្នុងភាពអាសន្នហើយស្ថាប័នរដ្ឋ សាលារៀនត្រូវបានបិទទ្វារបណ្តោះអាសន្ន ត្បិតតែវាឆ្លងរហ័សពេក។ តាមពិតទៅជំងឺនេះលេចចេញតាំងពីខែមិនាមកម្លេះ តែវាទើតែរីករាលដាលខ្លាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះប៉ុណ្ណោះ។ ឧត្តមបើយោងតាមស្ថាប័ន អង្គការសុខភាពពិភពលោក ចំនួនអ្នកឆ្លងសរុបមានរហូតដល់ជាង ១៣០០នាក់ហើយចាប់តាំងពីខែមិនាមក ហើយអ្នកស្លាប់កើនឡើងដល់ ៧២៩នាក់។បណ្តាប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោកបានប្រកាសហាមឃាត់មិនអោយប្រជាជនរបស់ខ្លួនធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសទាំងបីខាងលើនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលខ្លាំងព្រោះជំងឺនេះជាជំងឺឆ្លង។ គេព្រួយបារម្ភថា ជំងឺនេះអាចរីករាលដាលខ្លាំងហួសការគ្រប់គ្រង ទៅដល់តំបន់មួយចំនួនដូចជាអាស៊ី និងអឺរ៉ុបថែមទៀតផង ហើយសំខាន់គេមិនទាន់រកឃើញថ្នាំការពារ និងព្យាបាលឡើយ។
២.សំនួរ៖ និស្ស័យ បើតាមខ្ញុំដឹងចំនួនអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺឆ្លងនឹងមានការកើនឡើងច្រើនណាស់ ហើយអ្វីដែលសំខាន់ទៀតនោះគេនៅមិនទាន់រកឃើញថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាល និងការពារទៀត។តើរោគសញ្ញា និងមូលហេតុនៃការឆ្លងជំងឺនេះ វាមានលក្ខណៈបែបណាទៅបាទ?
២.ចម្លើយ៖ ដំបូងខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ពីប្រវត្តិជំងឺថ្មី Ebola នេះបន្តិចសិន។ ជំងឺនេះត្រូវបានគេហៅថា Ebola ដែលវាជាប្រភេទជំងឺឆ្លងចូលទៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស ដំបូងវាបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ នៅតំបន់មួយក្បែរប្រទេសស៊ូដង់ ហើយបន្តរីករាលដាលបន្តទៅកាន់សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យហ្កុងកូ ហើយក្រោយក៏បន្តឆ្លងទៅដល់ភូមិមួយក្បែរទន្លេ Ebola ទើបបានគេដាក់ឈ្មោះវាបែបនេះទៅ។ យោងតាមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ មេរោគនេះភាគច្រើនឆ្លងចូលខ្លួនមនុស្សឡាំងឡាយណាដែលរស់នៅក្បែរតំបន់ព្រៃទឹកភ្លៀងនាតំបន់ត្រូពិក ហើយវាជាទូទៅឆ្លងតាមការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជិតស្និទ្ធ និងតាមសារធាតុរាវដែលចេញពីរាងកាយមនុស្សមានញើស ឈាមជាដើម ហើយវាក៏អាចឆ្លងតាមសត្វរយៈសត្វព្រៃមួយចំនួនផងដែរ។ នេះបញ្ជាក់ថាទាល់តែយើងទាក់ទង និងប៉ះពាល់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ទើបអាចប្រឈមមុខនឹងការឆ្លងជំងឺនេះខ្ពស់។ ដោយឡែករោគសញ្ញា និងអាការៈអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនេះវិញ មានដូចជា ក្តៅខ្លួនខ្លាំង ឈឺក្បាល ខ្សោយ ឈឺសាច់ដុំ ឈឺបំពង់ក ឈឺទ្រូង ក្អក ពិបាកដកដង្ហើម ក្រោយមកចាប់ផ្តើមក្អួត ចុះរាគ ហើយស្បែកច្បាប់ផ្តើមស្ងួត និងបែកស្រការ និងមានដំបៅផង។ ករណីខ្លះជនរងគ្រោះមានឈាមហូរចេញពីរាងកាយ ឬអវៈយវៈដូចជាភ្នែកជាដើម។ បើសិនជាមានរោគសញ្ញានេះលេចឡើងហើយ អ្នកជំងឺនោះនឹងស្លាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានប៉ុណ្ណោះ ព្រោះគ្មានថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលទេ។
៣.សំនួរ៖ ខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មានថា អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ជាក់ថាជំងឺននឹង អាចរីករាលដាលខ្លាំងរហូតមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ហើយវានឹងបន្តឆ្លងទៅតំបន់ខ្លះទៀតដូចជា អាមេរិក នៅអាស៊ី និងអឺរ៉ុបផងដែរ។ តើព័ត៌មាននេះពិតដែរឬទេនិស្ស័យបាទ?
៣.ចម្លើយ៖វាពិតជាមានការលើកឡើង និងព្រមានដូច្នេះមែន។ ជំងឺឆ្លងនេះអាចនឹងបន្តរីករាលដាលរហូតដល់មិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ហើយវានឹងធ្វើអោយមនុស្សស្លាប់កាន់តែច្រើនព្រោះវាមិនទាន់មានថ្នាំព្យាបាល និងការពារឡើយ។ តែយ៉ាងណាបញ្ហានេះវាទំនងជាមិនអាចកើតឡើងឡើយ ត្បិតដូចខ្ញុំបានលើកឡើងខាងដើមស្រាប់ហើយថាវាអាចឆ្លងបានដរាបណាមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាផ្ទាល់ និងជិតស្និទ ឬប៉ះពាល់ខ្លួនប្រាណអ្នកជំងឺតែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយសំខាន់វាឆ្លងមកកាន់តំបន់ផ្សេងទៀតបាន ដរាបណាប្រជាជននៃតំបន់នោះបានចម្លងជំងឺ ហើយត្រលប់មកកន្លែងដែលខ្លួនរស់និងចម្លងអោយអ្នកដទៃតែប៉ុណ្ណោះ។ បើតាមការវាយតម្លៃជារួម ជំងឺនេះអាចបន្តឆ្លងតាមអ្នកដំណើរតាមយន្តហោះដែលហោះហើរចេញពីតំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិចនេះតែម្តង។ ប្រទេសមួយចំនួនប្រឈមមុខខ្ពស់នឹងជំងឺនេះ មានដូចជាប្រទេសនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសនៅអឺរ៉ុបមានអង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ បែលហ្សិក បារាំង អេស្ប៉ាញនិងហូឡង់ ព្រោះប្រទេសនេះមានជើងហោះហើរទៅកាន់ប្រទេសនៅអាហ្វ្រិកដែលបានឆ្លងជំងឺនេះ។ ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា ពេលនេះជនជាតិអាមេរិកពីរនាក់ហើយបានឆ្លងជំងឺនេះ ដោយសារតែពួកគេបំពេញការងារផ្នែកមនុស្សធម៌នៅក្នុងប្រទេសលីបឺរី តែគេបានបញ្ជូនអ្នកឆ្លងទាំងនេះទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ ហើយនិងទទួលការពិសោធន៍ដើម្បីឈានដល់ការព្យាបាលផងដែរ។ តែយ៉ាងណាគេនៅមិនច្បាស់ឡើយថា ការពិសោធន៍ដើម្បីព្យាបាលជំងឺនេះអាចទទួកបានជោគជ័យឬយ៉ាងណានោះទេ។
៤.សំនួរ៖ ជំងឺនេះមើលទៅដូចជាសាហាវ និងធ្ងន់ធ្ងរណាស់និស្ស័យបើមិនមានវិធានការណ៍ទប់ស្កាត់វាពិតជាមិនអាចគ្រប់គ្រងបានឡើយ។ ជាចុងក្រោយខ្ញុំចង់ដឹងថាតើអង្គការសុខភាពពិភពលោក ឬស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធមានវិធានការអ្វីខ្លះហើយ សម្រាប់ទប់ស្កាត់ជំងឺនេះបាទ?
៤.ចម្លើយ៖ ដោយសារតែថ្នាំព្យាបាល ឬវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ការពារជំងឺនេះមិនទាន់ត្រូវបានគេរកឃើញ វិធានការមួយចំនួនត្រូវបានគេយកមកប្រើបណ្តោះអាសន្នសិន។ ពេលនេះអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានដាក់ចេញគម្រោងដែលមានទំហំទឹកប្រាក់១០០លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីឆ្លើយតប និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះនៅតំបន់អាហ្វ្រិកខាងលិច។ អគ្គនាយកអង្គការសុខភាពពិភបលោក បណ្ឌិត Margaret Chan Fung Fu Chun បានបញ្ជាក់ថាលោកស្រី នឹងជួបពិភាក្សាផ្ទាល់ជាមួយមេដឹកនាំតំបន់អាហ្រិ្វក ស្វែងរកវិធានការថ្នាក់តំបន់មួយប្រឆាំងទៅនឹងមេរោគឆ្លងនេះជាមុនសិន ហើយស្ថាប័នលោកស្រីនឹងពង្រាយអ្នកជំនាញ និងផ្តល់ជំនួយវេជ្ជសាស្ត្រផ្សេងទៀតទៅកាន់ប្រទេសដែលរងការវាយប្រហារដោយមេរោគ។ នេះគឺធ្វើឡើងដើម្បីបញ្ចប់ការបន្តចម្លងជំងឺទៅកាន់ប្រជាជនក្នុងប្រទេសដែលរងការវាយប្រហារដោយជំងឺនេះជាមុនសិន។ បន្ទាប់មកស្ថាប័ននេះនឹងរៀបចំវិធានការទប់ស្កាត់ការចម្លងជំងឺពីក្នុងប្រទេសដែលមានជំងឺនេះទៅកាន់ប្រទេសថ្មីផ្សេងទៀត ដែលជាប្រទេសជិតខាង។ ឥឡូវនេះគេកំពុងរឹតត្បឹតការហោះហើរពីតំបន់មានជំងឺ មកកាន់តំបន់ផ្សេងទៀតនៅអាស៊ី អឺរ៉ុប អាមេរិកជាដើម ហើយប្រទេសនីមួយៗបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានហាមឃាត់អ្នកទេសចរខ្លួនមិនអោយទៅប្រទេសបីនៅអាហ្វ្រិកខាងលិច។ ដោយឡែកការស្រាវជ្រាវរកថ្នាំឬវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ការពារ ឬព្យាបាលក៏កំពុងធ្វើឡើងដូចគ្នាដែរឧត្តម៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com