ជាតិ
នយោបាយជាតិ
×![]()
ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានបញ្ចេញរបាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សទូទាំងពិភពលោកប្រចាំឆ្នាំ ២០១៤កាលពីម្សិលមិញនេះ។ ជាធម្មតារបាយការណ៍តែងតែត្រូវគេបញ្ចេញក្នុងខែកុម្ភៈ តែឆ្នាំនេះនេះក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនពន្យារការបញ្ចេញរបាយការណ៍ដោយសារបញ្ហាមួយចំនួន។ ម្សិលមិញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ចន ឃឺរី បានថ្លែងសុន្ទរកថាផងដែរមុននឹងបញ្ចេញរបាយការណ៍នេះ។ ជារួម របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំនេះទាញអារម្មណ៍ពិភពលោកឲ្យផ្តោតលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ប្រទេសមួយចំនួនជា ស៊ីរី អ៊ីរ៉ង់ គុយបា កូរ៉េខាងជើង វៀតណាម មីយ៉ាន់ម៉ា និងថៃ ជាដើមដោយអាមេរិកដាក់ឈ្មោះថាជារដ្ឋរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរជាប្រព័ន្ធ។ ចំណែកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាក៏ត្រូវបានពិពណ៌នារៀបរាប់ដោយរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននេះដែរ ប៉ុន្តែកម្ពុជាមិនត្រូវបានគេរាប់ចូលក្នុងចំណោមរដ្ឋមានស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សអាក្រក់ខ្លាំងឡើយ។ គេមើលឃើញថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សមានការវិវត្ត៍ទៅមុខ ប៉ុន្តែសិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានមួយចំនួននៅតែមិនទាន់ប្រសើរឡើយ ដូចជាសេរីភាពសារព័ត៌មាន ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និង សិទ្ធិជួបជុំជាសាធារណផង។
របាយការណ៍អាមេរិកជុំវិញស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សសកលប្រចាំឆ្នាំ បានបង្ហាញថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សពិភពលោកហាក់បីដូចជារងការគំរាមកំហែងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ សិទ្ធិសេរីភាពទាំងនោះស្ថិតក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែបញ្ហាសង្គម សកម្មភាពរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងការកើនឡើងនៃចលនាជ្រុលនិយមដូចជាក្រុមភេរវជនជាដើម។ ជាឧទាហរណ៍ ការកើនឡើងនៃរដ្ឋឥស្លាម និងអាល់កៃដានៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងក្រុមបូកូហារ៉ាមដែលកំពុងបង្កគ្រោះថ្នាក់នៅនីហ្សីរីយ៉ា និងបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិក ព្រមទាំងក្រុមតាលីបង់នៅប៉ាគីស្ថាននិងអាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម។ រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនអលទ្ធភាពដោះស្រាយបញ្ហាពុករលួយ និងការជួញដូរមនុស្ស ខណៈពេលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសខ្លះទៀតព្យាយាមដាក់គំនៀបលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និង សិទ្ធិស៊ីវិលនយោបាយរបស់ប្រជាជន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ ២០១៤ ចងក្រងដោយអាមេរិក ទើបតែត្រូវបញ្ចេញជាផ្លូវការកាលពីម្សិលមិញនេះទេ បន្ទាប់ពីពន្យារពេលបោះពុម្ពផ្សាយអស់ជាច្រើនខែមកហើយនោះ។ គេសង្ស័យថា ការពន្យារពេលនេះ ដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិកមិនចង់ឲ្យប៉ះពាលដល់ផែនការស្តារចំណងមិត្តភាពជាមួយគុយបា និងគម្រោងចរចាកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរជាមួយអ៊ីរ៉ង់។ ជុំវិញរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនេះ ប្រទេសមួយចំនួនត្រូវសហរដ្ឋអាមេរិករិះគន់ខ្លាំងៗដោយសាររំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរពេក។
១. កម្ពុជាមិនស្ថិតក្នុងចំណោមរដ្ឋរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ
ឆ្នាំ ២០១៤ គេមើលឃើញថាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សជារួមនៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរ ដូចមិនស្ថិតក្រោមបញ្ជីខ្មៅរដ្ឋរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរឡើយ។ ក្នុងរបាយការណ៍ដែលទើបចេញផ្សាយម្សិលមិញ ទោះជាមិនបានកោតសរសើរថាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏គេឃើញថា វាបង្ហាញពីភាពប្រសើរឡើងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍ដដែល បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និង សិទ្ធិជួបជុំគ្នានៅទីសាធារណនៅតែជាងកង្វល់មួយដ៏ធំដែលត្រូវកែលម្អរ។ ជុំវិញ បញ្ហាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ គឹគេផ្តោតលើភាពឯករាជ្យនៃស្ថាប័នយុត្តាធិការ។ ក្នុងសង្គមកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលនៅបន្តប្រើប្រាសប្រាស់អំណាចនិងឥទ្ធិពលជ្រៀតជ្រែកលើអំណាចតុលាការ ហើយការកាត់ទោសមិនគោរពតាមនីតិវិធីដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ត្រឹមត្រូវ។ ករណីស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់ អ្នកមានឈ្នះ អ្នកក្រចាញ់ និងមានអ្នកទោសនយោបាយជាដើមផង សុទ្ធតែជាបញ្ហាប្រឈមធ្ងន់ធ្ងរ។
ចំណែកបញ្ហាមួយទៀត គឺសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅមានកម្រិត និងស្ថិតក្រោមគ្រោះថ្នាក់។សេរីភាពទទួលបានព័ត៌មានត្រឹមត្រូវនៅមានកម្រិត ហើយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយច្រើននៅបន្តស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សកាន់អំណាច។ បន្ថែមពីនេះ ការបញ្ចេញមតិនៅតែស្ថិតក្នុងភាពភ័យខ្លាច ព្រោះអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់ច្បាប់ដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌក្នុងករណីខ្លះ។ មានរបាយការណ៍នេះក៏បង្ហើបផងថា អ្នកសារព័ត៌មានខ្លះត្រូវដាក់ការត្រួតពិនិត្យខ្លួនឯងមិនហ៊ានបញ្ចេញមតិយោបលតាមជាក់ស្តែងឡើយ ហើយក៏មានការគំរាមបំភ័យអ្នកសារព័ត៌មានដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញសំណុំរឿង រសើបដូចជាពុករលួយជាដើមផង។ រឿងសំខាន់មួយទៀតនោះគឺ សិទ្ធិជួបជុំនិងប្រមូលផ្តុំគ្នានាទីសាធារណ។ ចាប់តាំងពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៣ ការប្រមូលផ្តុំគ្នាតាមទីសាធារណហាក់ដូចជារងការរឹតត្បិតបន្តិច ដោយពេលខ្លះត្រូវស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរជាមុន ហើយបើការរៀបចំពាក់ព័ន្ធនយោបាយ អាចត្រូវគេហាមឃាត់ផងក៏មាន។
យ៉ាងណាមិញក្នុងរបាយការណ៍ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដដែលនេះ ក៏លើកឡើងពីការវិវត្តន៍នៃសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួននៅកម្ពុជាដែរ។ ទីមួយ សង្គមកម្ពុជា មិនមានការរឹតត្បិតការប្រតិបត្តិការរបស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលឡើយ។ ពួកគេអាចបោះពុម្ពផ្សាយរបាយការណ៍ និងធ្វើសកម្មភាពដោយសេរី។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនៅខ្វះខាតឆន្ទៈបង្កើនការសហការ និងមានករណីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលគំរាមកំហែងនិងរើសអើងស្ថាប័នទាំងនេះផង។ បើមើលលើវិស័យអប់រំ កម្ពុជាមិនបាន រឹតត្បិតសេរីភាពនៃការស្រាវជ្រាវ ប៉ុន្តែនៅមានការភ័យខ្លាចរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លួនឯង។ ចំណែកសេរីភាពប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណែតមិនទាន់មានការដាក់សម្ពាធឬហាមឃាត់ឡើយ។ ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏មើលឃើញពីការលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ និងមការលុបបំបាត់ការរើសអើងពូជសាសន៍ ក្រុមជនជាតិភាគតិច ពណ៌សម្បុរស្បែកនៅក្នុងសង្គមដែរ។
ចុងក្រោយ កម្ពុជាព្យាយាមលើកកម្ពស់ការផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹង ស្តីពីអាយុ និងសិទ្ធិរៀបការ ហើយមិនមានវិធានការឬច្បាប់មានគោលដៅរើសអើង ហាមឃាត់អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា អ្នកកែភេទឡើយ។
២.អាមេរិករិះគន់សិទ្ធិមនុស្សមីយ៉ាន់ ថៃ វៀតណាមខ្លាំងៗ
ខណៈកម្ពុជាមិនត្រូវបានអាមេរិកវាយប្រហាររឿងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ ២០១៤ ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានថៃ វៀតណាម និងមីយ៉ាន់បែរជាត្រូវអាមេរិករិះគន់យ៉ាងខ្លាំង។ អាមេរិករិះគន់ប្រទេសទាំងបីដោយផ្តោតលើបញ្ហាផ្សេងៗគ្នា ហើយនេះប្រហែលជាលើកទីមួយ ដែលអាមេរិកលែងថៃធ្ងន់ធ្ងន់បែបនេះ។ ជុំវិញការរិះគន់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅថៃ វាគ្មានអ្វីក្រៅពីបញ្ហាកើតឡើងក្រោយរដ្ឋប្រហារថ្ងៃ ២២ឧសភាឡើយ។ តាំងពីកើតមានរដ្ឋប្រហារយោធាដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍យោធា ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា សង្គមថៃត្រូវស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់យោធា សិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់បែបយ៉ាងត្រូវរឹតត្បិត រដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវនិរាករណ៍ចោល ហើយអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកនយោបាយត្រូវរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់របបសឹក ហើយមានខ្លះត្រូវគេចាប់ ឃុំឃាំង និងត្រូវជាប់ពន្ធនាគារផងដែរ។ កន្លងមកអាមេរិកធ្លាប់ស្នើឲ្យរបបយោធាថៃផ្ទេរអំណាច ទទួលយកប្រជាធិតេយ្យជាថ្មីដែរ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលថៃមិនដែលខ្វល់សោះ។
ចំណែក បញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ាឯណោះវិញ គឺពាក់ព័ន្ធការរំលោភសិទ្ធិជនជាតិភាគតិចឥស្លាមនៅរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន របស់អាជ្ញាធរ និងក្រុមភាគច្រើនដែលកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ។ រឿងរ៉ាវធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចាប់ផ្តើមឡើងខ្លាំងអំឡុងឆ្នាំ២០១២ នៅពេលដែលជម្លោះសាសនាកើតឡើង។ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបន្តប្រឈមមុខការរើសអើង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ សព្វបែបយ៉ាង និងគ្រប់រូបភាព រហូតដល់ព្យាយាមរត់ចេញពីស្រុកផងដែរ។ ក្រៅពីរំលោភសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច ការរឹតត្បិតសិទ្ធជួបជុំគ្នា សេរីភាពសាសនា ដើរហើរ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងបញ្ចេញមតិនៅតែជាងកង្វល់ដ៏ធំ ទោះជាមីយ៉ាន់ម៉ាប្រកាសដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យក៏ពិតមែន។
ប្រទេសមួយទៀតគឺវៀតណាម។ កន្លងមកអាមេរិកធ្លាប់សាទរវៀតណាមដែលព្រមកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បន្ថែមបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សផង ប៉ុន្តែក្រោយកែប្រែហើយវៀតណាមមិនបានអនុវត្តពេញលេញឡើយ។ សិទ្ធិមនុស្សនៅតែជារឿងចម្រូងចម្រាស និងស្ថិតក្នុងកម្រិតទាបបំផុត។ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជននៅតែស្ថិតក្រោមការរឹតត្បិតដ៏រ៉ឹងបំផុតរបស់បក្សកម្មុយនីស្តវៀតណាម។ សិទ្ធិឯកជន និងសិទ្ធិអ៊ិនធឺណែត នៅតែស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃដែកអាជ្ញាធរក្រុងហាណូយដដែល៕
របាយការណ៍អាមេរិកជុំវិញស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សសកលប្រចាំឆ្នាំ បានបង្ហាញថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សពិភពលោកហាក់បីដូចជារងការគំរាមកំហែងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ សិទ្ធិសេរីភាពទាំងនោះស្ថិតក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែបញ្ហាសង្គម សកម្មភាពរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងការកើនឡើងនៃចលនាជ្រុលនិយមដូចជាក្រុមភេរវជនជាដើម។ ជាឧទាហរណ៍ ការកើនឡើងនៃរដ្ឋឥស្លាម និងអាល់កៃដានៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងក្រុមបូកូហារ៉ាមដែលកំពុងបង្កគ្រោះថ្នាក់នៅនីហ្សីរីយ៉ា និងបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិក ព្រមទាំងក្រុមតាលីបង់នៅប៉ាគីស្ថាននិងអាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម។ រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនអលទ្ធភាពដោះស្រាយបញ្ហាពុករលួយ និងការជួញដូរមនុស្ស ខណៈពេលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសខ្លះទៀតព្យាយាមដាក់គំនៀបលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និង សិទ្ធិស៊ីវិលនយោបាយរបស់ប្រជាជន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ ២០១៤ ចងក្រងដោយអាមេរិក ទើបតែត្រូវបញ្ចេញជាផ្លូវការកាលពីម្សិលមិញនេះទេ បន្ទាប់ពីពន្យារពេលបោះពុម្ពផ្សាយអស់ជាច្រើនខែមកហើយនោះ។ គេសង្ស័យថា ការពន្យារពេលនេះ ដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិកមិនចង់ឲ្យប៉ះពាលដល់ផែនការស្តារចំណងមិត្តភាពជាមួយគុយបា និងគម្រោងចរចាកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរជាមួយអ៊ីរ៉ង់។ ជុំវិញរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនេះ ប្រទេសមួយចំនួនត្រូវសហរដ្ឋអាមេរិករិះគន់ខ្លាំងៗដោយសាររំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរពេក។
១. កម្ពុជាមិនស្ថិតក្នុងចំណោមរដ្ឋរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ
ឆ្នាំ ២០១៤ គេមើលឃើញថាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សជារួមនៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរ ដូចមិនស្ថិតក្រោមបញ្ជីខ្មៅរដ្ឋរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរឡើយ។ ក្នុងរបាយការណ៍ដែលទើបចេញផ្សាយម្សិលមិញ ទោះជាមិនបានកោតសរសើរថាស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏គេឃើញថា វាបង្ហាញពីភាពប្រសើរឡើងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍ដដែល បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និង សិទ្ធិជួបជុំគ្នានៅទីសាធារណនៅតែជាងកង្វល់មួយដ៏ធំដែលត្រូវកែលម្អរ។ ជុំវិញ បញ្ហាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ គឹគេផ្តោតលើភាពឯករាជ្យនៃស្ថាប័នយុត្តាធិការ។ ក្នុងសង្គមកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលនៅបន្តប្រើប្រាសប្រាស់អំណាចនិងឥទ្ធិពលជ្រៀតជ្រែកលើអំណាចតុលាការ ហើយការកាត់ទោសមិនគោរពតាមនីតិវិធីដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ត្រឹមត្រូវ។ ករណីស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់ អ្នកមានឈ្នះ អ្នកក្រចាញ់ និងមានអ្នកទោសនយោបាយជាដើមផង សុទ្ធតែជាបញ្ហាប្រឈមធ្ងន់ធ្ងរ។
ចំណែកបញ្ហាមួយទៀត គឺសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅមានកម្រិត និងស្ថិតក្រោមគ្រោះថ្នាក់។សេរីភាពទទួលបានព័ត៌មានត្រឹមត្រូវនៅមានកម្រិត ហើយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយច្រើននៅបន្តស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បក្សកាន់អំណាច។ បន្ថែមពីនេះ ការបញ្ចេញមតិនៅតែស្ថិតក្នុងភាពភ័យខ្លាច ព្រោះអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់ច្បាប់ដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌក្នុងករណីខ្លះ។ មានរបាយការណ៍នេះក៏បង្ហើបផងថា អ្នកសារព័ត៌មានខ្លះត្រូវដាក់ការត្រួតពិនិត្យខ្លួនឯងមិនហ៊ានបញ្ចេញមតិយោបលតាមជាក់ស្តែងឡើយ ហើយក៏មានការគំរាមបំភ័យអ្នកសារព័ត៌មានដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញសំណុំរឿង រសើបដូចជាពុករលួយជាដើមផង។ រឿងសំខាន់មួយទៀតនោះគឺ សិទ្ធិជួបជុំនិងប្រមូលផ្តុំគ្នានាទីសាធារណ។ ចាប់តាំងពីបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៣ ការប្រមូលផ្តុំគ្នាតាមទីសាធារណហាក់ដូចជារងការរឹតត្បិតបន្តិច ដោយពេលខ្លះត្រូវស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរជាមុន ហើយបើការរៀបចំពាក់ព័ន្ធនយោបាយ អាចត្រូវគេហាមឃាត់ផងក៏មាន។
យ៉ាងណាមិញក្នុងរបាយការណ៍ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដដែលនេះ ក៏លើកឡើងពីការវិវត្តន៍នៃសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួននៅកម្ពុជាដែរ។ ទីមួយ សង្គមកម្ពុជា មិនមានការរឹតត្បិតការប្រតិបត្តិការរបស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលឡើយ។ ពួកគេអាចបោះពុម្ពផ្សាយរបាយការណ៍ និងធ្វើសកម្មភាពដោយសេរី។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនៅខ្វះខាតឆន្ទៈបង្កើនការសហការ និងមានករណីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលគំរាមកំហែងនិងរើសអើងស្ថាប័នទាំងនេះផង។ បើមើលលើវិស័យអប់រំ កម្ពុជាមិនបាន រឹតត្បិតសេរីភាពនៃការស្រាវជ្រាវ ប៉ុន្តែនៅមានការភ័យខ្លាចរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លួនឯង។ ចំណែកសេរីភាពប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណែតមិនទាន់មានការដាក់សម្ពាធឬហាមឃាត់ឡើយ។ ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏មើលឃើញពីការលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ និងមការលុបបំបាត់ការរើសអើងពូជសាសន៍ ក្រុមជនជាតិភាគតិច ពណ៌សម្បុរស្បែកនៅក្នុងសង្គមដែរ។
ចុងក្រោយ កម្ពុជាព្យាយាមលើកកម្ពស់ការផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹង ស្តីពីអាយុ និងសិទ្ធិរៀបការ ហើយមិនមានវិធានការឬច្បាប់មានគោលដៅរើសអើង ហាមឃាត់អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា អ្នកកែភេទឡើយ។
២.អាមេរិករិះគន់សិទ្ធិមនុស្សមីយ៉ាន់ ថៃ វៀតណាមខ្លាំងៗ
ខណៈកម្ពុជាមិនត្រូវបានអាមេរិកវាយប្រហាររឿងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ ២០១៤ ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានថៃ វៀតណាម និងមីយ៉ាន់បែរជាត្រូវអាមេរិករិះគន់យ៉ាងខ្លាំង។ អាមេរិករិះគន់ប្រទេសទាំងបីដោយផ្តោតលើបញ្ហាផ្សេងៗគ្នា ហើយនេះប្រហែលជាលើកទីមួយ ដែលអាមេរិកលែងថៃធ្ងន់ធ្ងន់បែបនេះ។ ជុំវិញការរិះគន់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅថៃ វាគ្មានអ្វីក្រៅពីបញ្ហាកើតឡើងក្រោយរដ្ឋប្រហារថ្ងៃ ២២ឧសភាឡើយ។ តាំងពីកើតមានរដ្ឋប្រហារយោធាដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍យោធា ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា សង្គមថៃត្រូវស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់យោធា សិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់បែបយ៉ាងត្រូវរឹតត្បិត រដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវនិរាករណ៍ចោល ហើយអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកនយោបាយត្រូវរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់របបសឹក ហើយមានខ្លះត្រូវគេចាប់ ឃុំឃាំង និងត្រូវជាប់ពន្ធនាគារផងដែរ។ កន្លងមកអាមេរិកធ្លាប់ស្នើឲ្យរបបយោធាថៃផ្ទេរអំណាច ទទួលយកប្រជាធិតេយ្យជាថ្មីដែរ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលថៃមិនដែលខ្វល់សោះ។
ចំណែក បញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ាឯណោះវិញ គឺពាក់ព័ន្ធការរំលោភសិទ្ធិជនជាតិភាគតិចឥស្លាមនៅរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន របស់អាជ្ញាធរ និងក្រុមភាគច្រើនដែលកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ។ រឿងរ៉ាវធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចាប់ផ្តើមឡើងខ្លាំងអំឡុងឆ្នាំ២០១២ នៅពេលដែលជម្លោះសាសនាកើតឡើង។ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបន្តប្រឈមមុខការរើសអើង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ សព្វបែបយ៉ាង និងគ្រប់រូបភាព រហូតដល់ព្យាយាមរត់ចេញពីស្រុកផងដែរ។ ក្រៅពីរំលោភសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច ការរឹតត្បិតសិទ្ធជួបជុំគ្នា សេរីភាពសាសនា ដើរហើរ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងបញ្ចេញមតិនៅតែជាងកង្វល់ដ៏ធំ ទោះជាមីយ៉ាន់ម៉ាប្រកាសដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យក៏ពិតមែន។
ប្រទេសមួយទៀតគឺវៀតណាម។ កន្លងមកអាមេរិកធ្លាប់សាទរវៀតណាមដែលព្រមកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បន្ថែមបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សផង ប៉ុន្តែក្រោយកែប្រែហើយវៀតណាមមិនបានអនុវត្តពេញលេញឡើយ។ សិទ្ធិមនុស្សនៅតែជារឿងចម្រូងចម្រាស និងស្ថិតក្នុងកម្រិតទាបបំផុត។ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជននៅតែស្ថិតក្រោមការរឹតត្បិតដ៏រ៉ឹងបំផុតរបស់បក្សកម្មុយនីស្តវៀតណាម។ សិទ្ធិឯកជន និងសិទ្ធិអ៊ិនធឺណែត នៅតែស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃដែកអាជ្ញាធរក្រុងហាណូយដដែល៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
