អន្តរជាតិ
នយោបាយអន្តរជាតិ
មីយ៉ាន់ម៉ានឹងនៅក្នុង២៥ឆ្នាំមុន បើពេលនេះមេដឹកនាំយោធាមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត
×![]()
ការបោះឆ្នោតមីយ៉ាន់ម៉ាថ្ងៃទី០៨ ខែវិច្ឆិកា គឺជាវិញ្ញាសារសាកល្បងមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់តេស្តកម្រិតនៃដំណើរឆ្ពោះទៅមុខនៃប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវ័យក្មេងដែលធ្លាប់ចាក់ឬសដោយរបបយោធាជាច្រើន ទសវត្សរ៍។ ខណៈពេលដែលលទ្ធផលបង្ហាញជាបណ្តើរៗថា បក្សប្រឆាំងលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី កំពុងតែទទួលបានសំឡេងនៃការគាំទ្រភ្លូកទឹកភ្លូកទឹកមេដឹកនាំកំពូលដូចជាប្រធានាធិបតី ប្រធានរដ្ឋសភា និង មេបញ្ជាការកងទ័ព បានចេញមុខសាទរផងដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើលទ្ធផលផ្លូវការ បានទៅលើបក្សលោកស្រីស៊ូ ទទួលជ័យជម្នះ តែមេដឹកនាំយោធា មិនទទួលស្គាល់នោះប្រវត្តិសាស្ត្រមីយ៉ាន់ម៉ា នឹងត្រូវជាន់ដានឡើងវិញ។
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
មីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាអតីតរដ្ឋមួយដែលធ្លាប់ស្ថិតក្រោមអាណានិគមចក្រអង់គ្លេស ហើយ បានទទួលឯករាជ្យ ពេញលេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ ក្រោមការដឹកនាំដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍អ៊ុងសាន ដែលជាវីរៈបុរសឯករាជ្យជាតិ និង ជាឱពុករបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី។ ក្រោយមកប្រទេសនេះ ត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយយោធាដែលដឹកនាំដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍នេ វិន។
បើយើងក្រលេកមើលការវិវត្ត និង ចលនាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅមីយ៉ាន់ម៉ា បានផ្ទុះឡើងខ្លាំង នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ ដែលពេលមួយដែលលោកស្រីអ៊ុងសាន សូជី បានដឹកនាំនូវចលនាប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំ ដោយរបបយោធារបស់ លោក នេ វីន។ ហើយចុងក្រោយ របបយោធា បានប្រកាសឲ្យមានការបោះ ឆ្នោតដោយសេរី និង យុត្តិធម៌ក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ។
គឺឆ្នាំ១៩៩០នេះហើយ ដែលពេលប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា បានចាប់ផ្តើមចូលរួមទៅបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូក ទឹក ភ្លូកដី ជាពេលដែលពួកគេរំពឹងថានឹងមានការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំយោធាទៅជាមេដឹកនាំលទ្ធិ ប្រជា ធិបតេយ្យ។ ជាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅពេលនោះ បក្សសម្ពន្ធ័ជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ របស់ លោក ស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលជ័យជម្នះដោយសំឡេងគាំទ្រដ៏លើសលប់ដូចអ្វីដែល ប្រជា ពលរដ្ឋចង់ឃើញពោលគឺពេលនោះ បក្សលោកស្រីទទួលបានអាសនៈ៣៩២នៃអាសនៈសរុប ៤៨៥។ តែជាអកុសល លោកស្រីស៊ូជី មិនអាចមានលទ្ធភាពដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបានទេ ដ្បិត លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតត្រូវបានយោធាទាត់ចោល និង ថែមទាំងឃុំឃាំងលោកស្រីស៊ូជី នៅក្នុងផ្ទះអស់រយៈជាងមួយទសវត្សរ៍ទៀតផង។
តួអង្គថ្មីដែលមកជំនួសតំណែងលោកស្រីស៊ូជីតាមរយៈរដ្ឋប្រហារយោធា គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ ថាន់ ស្វេ។ ថ្វីដ្បិតលោក ថាន់ ស្វេ អាចតំណែងក្នុងការគ្រប់គ្រងមីយ៉ាន់ម៉ាក៏ដោយ ការគ្រប់គ្រងមិនសូវជា មានការរីកចម្រើន និង រុងរឿងនោះទេ ដ្បិតមិនត្រឹមតែប្រជាជននោះទេដែលមិនគាំទ្រ តែប្រទេសខាង ក្រៅក៏បានថ្កោលទោសចំពោះការឡើងកាន់តំណែងរដ្ឋប្រហារនេះដែរ។ សហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុប ជប៉ុន និង បណ្តាប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត បានប្រកាសដាកទណ្ឌកម្មមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្នុងនេះ មានន័យថា មីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់ដុនដាបទៅៗ ដ្បិត យោធាមិនទទួលស្គាល់នូវឆន្ទៈនៃការជ្រើសរើសមេដឹកនាំរបស់ ប្រជាពលរដ្ឋ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយមានវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ២០០៨ ដែលបានបញ្ញត្តិនូវអំណាច២៥ ភាគរយនៃអាសនៈសភាទៅឲ្យយោធា គេឃើញរបបយោធារបស់ លោក ថាន់ស្វេ ចាប់ផ្តើមបន្ធូរ បន្ថយ និង មានការវិវត្តទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យម្តងបន្តិចៗ។ ហើយ ចុងក្រោយលោក ថាន់ ស្វេ បាន ចុះចេញពីតំណែង ហើយ ប្រកាសឲ្យមានការបោះឆ្នោតជាថ្មីនៅឆ្នាំ២០១០ ដែលពេលគណបក្សលោក ស្រីស៊ូជី បានពហិកាមិនចូលរូម។
ក្រោយបោះឆ្នោតបានបញ្ចប់លទ្ធផលបានទៅបក្សកាន់អំណាចសហភាពរួបរួម និង ការអភិវឌ្ឍន៍ ហើយ លោកថេន សេន បានក្លាយតួអង្គថ្មីនៃការកសាងនិង ផ្លាស់ប្តូររបបយោធាមកជាលទ្ធិប្រជាធិប តេយ្យចាប់ពីឆ្នាំ២០១១ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសម័យអន្តរកាល ។ លោក ថេន សេន ត្រូវបាន គេស្គាល់ថា ជាមេដឹកនាំពាក់កណ្តាលស៊ីវិល។ តំណែង លោកថេន សេន ត្រូវបានមតិមួយចំនួន ជឿជាក់ថា ជាការរៀបចំរបស់របបយោធាក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ដោយឡែក ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៥នេះ បានក្លាយជាការបោះឆ្នោតប្រវត្តិសាស្ត្រលើកដំបូង ក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំ ពោលគឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ដែលមានការរួមពីប្រជាពលទៅបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូក ដី ។ លទ្ធផលជាបណ្តើៗ បានបង្ហាញថាគណបក្សលោកស្រីស៊ូជី បានទទួលសំឡេងគាំទ្រដែលប្រៀប ប្រដូចទៅនឹងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩០ ។ ទំនោរចុងក្រោយនេះ គេឃើញថាទាំងរដ្ឋាភិបាលពាក់ កណ្តាលយោធាលោកថេន សេន ទាំងឧត្តមសេនីយ៍យោធាលោក Min Aung Hlaing ដែលបានឡើង កាន់តំណែងរបស់លោក ថាន់ ស្វេ បានចេញមុខសាទរចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ។ ផ្ទុយទៅ បើមេដឹកនាំកំពូលទាំងនេះ មិនគោរពនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថានឹងបាន ទៅបក្សលោកស្រីស៊ូជី នោះអតីតកាលអាក្រក់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនឹងត្រូវជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ហើយការខិតខំប្រឹងប្រែងផ្លាស់ប្តូររបបយោធារបស់មេដឹកនាំកំពូលៗ នឹងត្រូវបានរលាយសាបសូន្យ៕
សូមស្ដាប់ព័ត៌មានលម្អិត៖
មីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាអតីតរដ្ឋមួយដែលធ្លាប់ស្ថិតក្រោមអាណានិគមចក្រអង់គ្លេស ហើយ បានទទួលឯករាជ្យ ពេញលេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ ក្រោមការដឹកនាំដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍អ៊ុងសាន ដែលជាវីរៈបុរសឯករាជ្យជាតិ និង ជាឱពុករបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី។ ក្រោយមកប្រទេសនេះ ត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយយោធាដែលដឹកនាំដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍នេ វិន។
បើយើងក្រលេកមើលការវិវត្ត និង ចលនាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅមីយ៉ាន់ម៉ា បានផ្ទុះឡើងខ្លាំង នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ ដែលពេលមួយដែលលោកស្រីអ៊ុងសាន សូជី បានដឹកនាំនូវចលនាប្រឆាំងនឹងការដឹកនាំ ដោយរបបយោធារបស់ លោក នេ វីន។ ហើយចុងក្រោយ របបយោធា បានប្រកាសឲ្យមានការបោះ ឆ្នោតដោយសេរី និង យុត្តិធម៌ក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ។
គឺឆ្នាំ១៩៩០នេះហើយ ដែលពេលប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា បានចាប់ផ្តើមចូលរួមទៅបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូក ទឹក ភ្លូកដី ជាពេលដែលពួកគេរំពឹងថានឹងមានការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំយោធាទៅជាមេដឹកនាំលទ្ធិ ប្រជា ធិបតេយ្យ។ ជាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅពេលនោះ បក្សសម្ពន្ធ័ជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ របស់ លោក ស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលជ័យជម្នះដោយសំឡេងគាំទ្រដ៏លើសលប់ដូចអ្វីដែល ប្រជា ពលរដ្ឋចង់ឃើញពោលគឺពេលនោះ បក្សលោកស្រីទទួលបានអាសនៈ៣៩២នៃអាសនៈសរុប ៤៨៥។ តែជាអកុសល លោកស្រីស៊ូជី មិនអាចមានលទ្ធភាពដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបានទេ ដ្បិត លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតត្រូវបានយោធាទាត់ចោល និង ថែមទាំងឃុំឃាំងលោកស្រីស៊ូជី នៅក្នុងផ្ទះអស់រយៈជាងមួយទសវត្សរ៍ទៀតផង។
តួអង្គថ្មីដែលមកជំនួសតំណែងលោកស្រីស៊ូជីតាមរយៈរដ្ឋប្រហារយោធា គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ ថាន់ ស្វេ។ ថ្វីដ្បិតលោក ថាន់ ស្វេ អាចតំណែងក្នុងការគ្រប់គ្រងមីយ៉ាន់ម៉ាក៏ដោយ ការគ្រប់គ្រងមិនសូវជា មានការរីកចម្រើន និង រុងរឿងនោះទេ ដ្បិតមិនត្រឹមតែប្រជាជននោះទេដែលមិនគាំទ្រ តែប្រទេសខាង ក្រៅក៏បានថ្កោលទោសចំពោះការឡើងកាន់តំណែងរដ្ឋប្រហារនេះដែរ។ សហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុប ជប៉ុន និង បណ្តាប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត បានប្រកាសដាកទណ្ឌកម្មមីយ៉ាន់ម៉ា។ ក្នុងនេះ មានន័យថា មីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់ដុនដាបទៅៗ ដ្បិត យោធាមិនទទួលស្គាល់នូវឆន្ទៈនៃការជ្រើសរើសមេដឹកនាំរបស់ ប្រជាពលរដ្ឋ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយមានវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ២០០៨ ដែលបានបញ្ញត្តិនូវអំណាច២៥ ភាគរយនៃអាសនៈសភាទៅឲ្យយោធា គេឃើញរបបយោធារបស់ លោក ថាន់ស្វេ ចាប់ផ្តើមបន្ធូរ បន្ថយ និង មានការវិវត្តទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យម្តងបន្តិចៗ។ ហើយ ចុងក្រោយលោក ថាន់ ស្វេ បាន ចុះចេញពីតំណែង ហើយ ប្រកាសឲ្យមានការបោះឆ្នោតជាថ្មីនៅឆ្នាំ២០១០ ដែលពេលគណបក្សលោក ស្រីស៊ូជី បានពហិកាមិនចូលរូម។
ក្រោយបោះឆ្នោតបានបញ្ចប់លទ្ធផលបានទៅបក្សកាន់អំណាចសហភាពរួបរួម និង ការអភិវឌ្ឍន៍ ហើយ លោកថេន សេន បានក្លាយតួអង្គថ្មីនៃការកសាងនិង ផ្លាស់ប្តូររបបយោធាមកជាលទ្ធិប្រជាធិប តេយ្យចាប់ពីឆ្នាំ២០១១ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសម័យអន្តរកាល ។ លោក ថេន សេន ត្រូវបាន គេស្គាល់ថា ជាមេដឹកនាំពាក់កណ្តាលស៊ីវិល។ តំណែង លោកថេន សេន ត្រូវបានមតិមួយចំនួន ជឿជាក់ថា ជាការរៀបចំរបស់របបយោធាក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ដោយឡែក ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៥នេះ បានក្លាយជាការបោះឆ្នោតប្រវត្តិសាស្ត្រលើកដំបូង ក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំ ពោលគឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩០ ដែលមានការរួមពីប្រជាពលទៅបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូក ដី ។ លទ្ធផលជាបណ្តើៗ បានបង្ហាញថាគណបក្សលោកស្រីស៊ូជី បានទទួលសំឡេងគាំទ្រដែលប្រៀប ប្រដូចទៅនឹងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩០ ។ ទំនោរចុងក្រោយនេះ គេឃើញថាទាំងរដ្ឋាភិបាលពាក់ កណ្តាលយោធាលោកថេន សេន ទាំងឧត្តមសេនីយ៍យោធាលោក Min Aung Hlaing ដែលបានឡើង កាន់តំណែងរបស់លោក ថាន់ ស្វេ បានចេញមុខសាទរចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ។ ផ្ទុយទៅ បើមេដឹកនាំកំពូលទាំងនេះ មិនគោរពនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានគេជឿជាក់ថានឹងបាន ទៅបក្សលោកស្រីស៊ូជី នោះអតីតកាលអាក្រក់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនឹងត្រូវជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ហើយការខិតខំប្រឹងប្រែងផ្លាស់ប្តូររបបយោធារបស់មេដឹកនាំកំពូលៗ នឹងត្រូវបានរលាយសាបសូន្យ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
