អន្តរជាតិ
លោក Aquino បន្សល់មរតកមួយដ៏ធ្ងន់សម្រាប់ លោក Durteter ប្រភពរូបភាព៖ Inquerer
×![]()
លោកប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ (Bernigno Aquino) អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន បានផុតអាណត្តិរយៈពេល៦ឆ្នាំរបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ម្សិលមិញហើយ តែរដ្ឋបាលរបស់លោក បានបន្សល់កិច្ចការបរទេសដ៏ធំមួយដែល ជាបន្ទុកសម្រាប់រដ្ឋបាលថ្មីលោកប្រធានាធិបតី រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ (Rodrigo Duterte) ។ នោះគឺ សំណុំរឿងដ៏ចម្រូងចម្រាសសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលតុលាការក្រុងឡាអេត្រៀមនឹងប្រកាសនាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។
សាលាក្តីនៃមជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិ (PCA) ក្រុងឡាអេ នឹងប្រកាសសាលក្រមលើសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលប្តឹងដោយហ្វីលីពីនប្រឆាំងចិននៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាខាងមុខនេះហើយ។ បើទោះបីជាសេចក្តីសម្រេចនោះ មិនអាចដឹងថានឹងមាននិន្នាការទៅខាងណាក៏ដោយ សំឡេងភាគច្រើន ត្រូវបានរពឹងថាហ្វីលីពីន មានប្រៀបដើម្បីឈ្នះក្នុងនីតិវិធីផ្នែកច្បាប់លក្ខណៈឯកតោភាគីមួយនេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោកប្រធានាធិបតីថ្មីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ ដែលទើបតែចូលកាន់តំណែងផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនាម្សិលមិញនោះ មិនទាន់មានគោលនយោបាយណាមួយដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង សាលក្រមនេះនៅឡើយនោះទេ។ ហើយប្រាកដណាស់ វាគឺជាសម្ពាធមួយដ៏ធ្ងន់សម្រាប់រដ្ឋបាល របស់លោកក្នុងការធានាឲ្យមានតុល្យភាពរវាងគោលជំហរបស់រដ្ឋដែលស្របជាមួយនឹងការចង់បានរបស់ប្រជាជន ជាមួយនឹងទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយចិន។
នាថ្ងៃដំបូងនៃការចាប់ផ្តើមក្បាលម៉ាស៊ីនថ្មី លោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់ថា លោក នឹងមិនធ្វើអ្វីដែលហួសហេតុនោះទេចំពោះសាលក្រមដែលត្រៀមនឹងចេញខាងមុខនេះ តែលោក នឹងសិក្សាជាបន្តបន្ទាប់ពីសាលក្រមនោះ។ លោក បន្ថែម ថា បើទោះជាស្ថានភាពនឹងទៅជាបែបណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលលោក ត្រូវតែប្រឈមនឹងការពិត ហើយការពិតនោះគឺ លោក នឹងត្រូវបំពេញកិច្ចការជាច្រើនដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការប្រឈមមុខគ្នាផងដែរ។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «យើងត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាខ្លះដែលពាក់ព័ន្ធនឹងហិង្សាផងដែរ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរ ថា លោក ពិតជាមិនចង់ប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយអ្នកណាឡើយ ហើយ ប្រសិនបើ មានមធ្យោបាយណាដែលបង្កើតឲ្យមានសន្តិភាពតាមរយៈ ការជជែកគ្នានោះ លោក នឹងរីករាយនឹងធ្វើ។
មិនខុសពីនេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថ្មី Perfecto Yasay Jr ក៏បានប្រាប់លោកប្រធានាធិបតីដែរថា អ្វីដែលត្រូវធ្វើដំបូងនោះគឺ យល់ឲ្យច្បាស់ពីអ្វីជាសាលក្រមនេះ ប្រសិនបើ ហ្វីលីពីនឈ្នះ។ ជាមួយគ្នា នេះ លោក ក៏ប្រាប់លោក ឌើទើតេដែរថាកុំបារម្ភ នៅពេលសាលក្រមចេញនោះ លោក នឹងផ្តល់ជាយោបល់ ឬប្រឹក្សា ថាតើគួរមានវិធានការបែបណា។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងរដ្ឋបាលរបស់អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ ទំនាក់ទំនងរវាងហ្វីលីពីន និងចិន មានភាពល្អក់កករនឹងគ្នាជាច្រើន។ ជាពិសេសនោះ រដ្ឋបាលនោះ បានមាន និន្នាការជិតស្និតខ្លាំងជាមួយនឹងអាមេរិកដើម្បីប្រឆាំងចិន តាមរយៈការលើកបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិ និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខដើម្បីទប់ទល់ជាមួយនឹងការពង្រីកអំណាចរបស់ចិនក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ដោយឡែកសម្រាប់ភាគីចិនវិញ ក្រៅពីមិនចូលរួមក្នុងដំណើរការនៃសវនការនោះ ក៏បានប្រកាសជាថ្មីម្តងហើយម្តងទៀត ថា មិនទទួលស្គាល់ចំពោះសាលក្រម និងបដិសេធចំពោះយុត្តាធិការរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេទៀតផង។ អ្វីដែលចិន ចង់បាននោះគឺ ការចរចា និងពិគ្រោះយោបល់ជាលក្ខណៈទ្វេភាគី។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ សាលាក្តីបានសង្កត់ធ្ងន់ ថា «សាលាក្តី នឹងមិនបកស្រាយលើសំណួរថាតើនៃអធិបតេយ្យ(ម្ចាស់)អធិបតេយ្យលើទឹកដី និង មិនកំណត់ដែនសីមាសមុទ្រឲ្យភាគីណាមួយឡើយ»។ សាលាក្តី បានសម្រេច ថា សាលាក្តីមានយុត្តាធិការដើម្បីពិចារណាលើ«សំណើប្រាំពីរចំណុចរបស់ហ្វីលីពីន» ក៏ប៉ុន្តែប្រាំពីរចំណុចផ្សេងទៀត តុលាការមិនទទួលចាត់ការនោះទេ។
បើយោងតាមសារព័ត៌មានហ្វីលីពីន Inquirer.net ចំណុចទាំងពីរប្រាំដែលសាលាក្តីទទួលចាត់ការនោះ រួមមានទាក់ទងនឹងការបកស្រាយពីស្ថានភាពនៃ (ចំណុចទី១) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី២)តំបន់ Mischief Reef, Second Thomas Shoal និង Subi Reef, (ចំណុចទី៣) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកGaven Reef និង McKennan Reef, (ចំណុចទី៤)តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Johnson Reef, Cuarteron Reef និង Fiery Cross Reef, (ចំណុចទី៥) ចិនបានរារាំងអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនដោយខុសច្បាប់ក្នុងការសកម្មភាពនេសាទបែបប្រពៃណីនៅតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី៦) ចិន បានរំលោភកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ក្នុងអនុសញ្ញាក្នុងការការពារនិងអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្រនៅតំបន់ Scarborough Shoal និង Second Thomas Shoal (ចំណុច៧) ចិន បានបំពានកាតព្វកិច្ចខ្លួន ដែលកំណត់ដោយអនុសញ្ញាដោយបានប្រតិបត្តិការនាវាចម្បាំងដែលមានចរិកលក្ខណៈគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់ក្បែរនៃ Scarborough Shoal៕
សាលាក្តីនៃមជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិ (PCA) ក្រុងឡាអេ នឹងប្រកាសសាលក្រមលើសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលប្តឹងដោយហ្វីលីពីនប្រឆាំងចិននៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាខាងមុខនេះហើយ។ បើទោះបីជាសេចក្តីសម្រេចនោះ មិនអាចដឹងថានឹងមាននិន្នាការទៅខាងណាក៏ដោយ សំឡេងភាគច្រើន ត្រូវបានរពឹងថាហ្វីលីពីន មានប្រៀបដើម្បីឈ្នះក្នុងនីតិវិធីផ្នែកច្បាប់លក្ខណៈឯកតោភាគីមួយនេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោកប្រធានាធិបតីថ្មីហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គូ ឌើទើតេ ដែលទើបតែចូលកាន់តំណែងផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនាម្សិលមិញនោះ មិនទាន់មានគោលនយោបាយណាមួយដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង សាលក្រមនេះនៅឡើយនោះទេ។ ហើយប្រាកដណាស់ វាគឺជាសម្ពាធមួយដ៏ធ្ងន់សម្រាប់រដ្ឋបាល របស់លោកក្នុងការធានាឲ្យមានតុល្យភាពរវាងគោលជំហរបស់រដ្ឋដែលស្របជាមួយនឹងការចង់បានរបស់ប្រជាជន ជាមួយនឹងទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយចិន។
នាថ្ងៃដំបូងនៃការចាប់ផ្តើមក្បាលម៉ាស៊ីនថ្មី លោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់ថា លោក នឹងមិនធ្វើអ្វីដែលហួសហេតុនោះទេចំពោះសាលក្រមដែលត្រៀមនឹងចេញខាងមុខនេះ តែលោក នឹងសិក្សាជាបន្តបន្ទាប់ពីសាលក្រមនោះ។ លោក បន្ថែម ថា បើទោះជាស្ថានភាពនឹងទៅជាបែបណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលលោក ត្រូវតែប្រឈមនឹងការពិត ហើយការពិតនោះគឺ លោក នឹងត្រូវបំពេញកិច្ចការជាច្រើនដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការប្រឈមមុខគ្នាផងដែរ។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «យើងត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាខ្លះដែលពាក់ព័ន្ធនឹងហិង្សាផងដែរ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរ ថា លោក ពិតជាមិនចង់ប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយអ្នកណាឡើយ ហើយ ប្រសិនបើ មានមធ្យោបាយណាដែលបង្កើតឲ្យមានសន្តិភាពតាមរយៈ ការជជែកគ្នានោះ លោក នឹងរីករាយនឹងធ្វើ។
មិនខុសពីនេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថ្មី Perfecto Yasay Jr ក៏បានប្រាប់លោកប្រធានាធិបតីដែរថា អ្វីដែលត្រូវធ្វើដំបូងនោះគឺ យល់ឲ្យច្បាស់ពីអ្វីជាសាលក្រមនេះ ប្រសិនបើ ហ្វីលីពីនឈ្នះ។ ជាមួយគ្នា នេះ លោក ក៏ប្រាប់លោក ឌើទើតេដែរថាកុំបារម្ភ នៅពេលសាលក្រមចេញនោះ លោក នឹងផ្តល់ជាយោបល់ ឬប្រឹក្សា ថាតើគួរមានវិធានការបែបណា។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងរដ្ឋបាលរបស់អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ ទំនាក់ទំនងរវាងហ្វីលីពីន និងចិន មានភាពល្អក់កករនឹងគ្នាជាច្រើន។ ជាពិសេសនោះ រដ្ឋបាលនោះ បានមាន និន្នាការជិតស្និតខ្លាំងជាមួយនឹងអាមេរិកដើម្បីប្រឆាំងចិន តាមរយៈការលើកបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក្នុងវេទិកាអន្តរជាតិ និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខដើម្បីទប់ទល់ជាមួយនឹងការពង្រីកអំណាចរបស់ចិនក្នុងតំបន់ជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ដោយឡែកសម្រាប់ភាគីចិនវិញ ក្រៅពីមិនចូលរួមក្នុងដំណើរការនៃសវនការនោះ ក៏បានប្រកាសជាថ្មីម្តងហើយម្តងទៀត ថា មិនទទួលស្គាល់ចំពោះសាលក្រម និងបដិសេធចំពោះយុត្តាធិការរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេទៀតផង។ អ្វីដែលចិន ចង់បាននោះគឺ ការចរចា និងពិគ្រោះយោបល់ជាលក្ខណៈទ្វេភាគី។
អ្វីគួរកត់សម្គាល់នោះ សាលាក្តីបានសង្កត់ធ្ងន់ ថា «សាលាក្តី នឹងមិនបកស្រាយលើសំណួរថាតើនៃអធិបតេយ្យ(ម្ចាស់)អធិបតេយ្យលើទឹកដី និង មិនកំណត់ដែនសីមាសមុទ្រឲ្យភាគីណាមួយឡើយ»។ សាលាក្តី បានសម្រេច ថា សាលាក្តីមានយុត្តាធិការដើម្បីពិចារណាលើ«សំណើប្រាំពីរចំណុចរបស់ហ្វីលីពីន» ក៏ប៉ុន្តែប្រាំពីរចំណុចផ្សេងទៀត តុលាការមិនទទួលចាត់ការនោះទេ។
បើយោងតាមសារព័ត៌មានហ្វីលីពីន Inquirer.net ចំណុចទាំងពីរប្រាំដែលសាលាក្តីទទួលចាត់ការនោះ រួមមានទាក់ទងនឹងការបកស្រាយពីស្ថានភាពនៃ (ចំណុចទី១) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី២)តំបន់ Mischief Reef, Second Thomas Shoal និង Subi Reef, (ចំណុចទី៣) តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកGaven Reef និង McKennan Reef, (ចំណុចទី៤)តំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Johnson Reef, Cuarteron Reef និង Fiery Cross Reef, (ចំណុចទី៥) ចិនបានរារាំងអ្នកនេសាទហ្វីលីពីនដោយខុសច្បាប់ក្នុងការសកម្មភាពនេសាទបែបប្រពៃណីនៅតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹក Scarborough Shoal, (ចំណុចទី៦) ចិន បានរំលោភកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ក្នុងអនុសញ្ញាក្នុងការការពារនិងអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្រនៅតំបន់ Scarborough Shoal និង Second Thomas Shoal (ចំណុច៧) ចិន បានបំពានកាតព្វកិច្ចខ្លួន ដែលកំណត់ដោយអនុសញ្ញាដោយបានប្រតិបត្តិការនាវាចម្បាំងដែលមានចរិកលក្ខណៈគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅក្នុងតំបន់ក្បែរនៃ Scarborough Shoal៕
Tag:
ហ្វីលីពីន
អាស៊ាន
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
