អន្តរជាតិ
×![]()
«អ្នកឈ្នះមុខខ្លាញ់ អ្នកចាញ់មុខសេះ។» នេះ អាចជាពាក្យស្លោកមួយដែលអាចពណ៌នាពីស្ថានភាពក្រោយនៃការប្រកាសសាលក្រមសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូងរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ ក្រុងឡាអេ នៃប្រទេសហូឡង់។ ហើយនោះគឺ ខណៈពេលដែលហ្វីលីពីន កំពុងតែរីករាយចំពោះលទ្ធផលផ្លៃផ្កាដូចការរំពឹងទុកពីតុលាការ ចិន ដែលតែងតែប្រកាសជំហរម្តងហើយម្តងទៀតថាមិនទទួលស្គាល់យុត្តាធិការ កំពុងតែក្រពុលមុខពីការសំឡឹងមិនដាក់ភ្នែករបស់សហគមន៍អន្តរជាតិថាតើចិនអាចអនុវត្តនីតិរដ្ឋបានប៉ុណ្ណា។
មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ (Permanent Court of Arbitration) នៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាម្សិលមិញ បានចេញសាលក្រមស្ថាពរ និងមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំផ្នែកច្បាប់ដោយឈរខាងហ្វីលីពីន ពោលគឺសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន។ ចំណុចសំខាន់នៃសាលក្រមដែលស្ទើរតែគ្របដណ្តប់ទៅលើចំណុចផ្សេងទៀតនោះគឺ តុលាការ បកស្រាយថា ចិន មិនមានសិទ្ធិប្រវត្តិសាស្ត្រដើម្បីទាមទារនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនហៅថាចំណុចប្រាំបួនត្រេនោះទេ (Nine-Dash line)។
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលសារព័ត៌មានថ្មីៗទទួលបានពី តុលាការដែលបានសង្ខេបពីសាលក្រមដែលកម្រាស់ជាង៥០០ទំព័រនោះ តុលាការ បានបកស្រាយ ដោយបញ្ជាក់លើបួនចំណុចសំខាន់ៗដែលទាក់ទងនឹងសិទ្ធិប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចិនមិនអាចប្រើប្រាស់ដើម្បីទាមទារ, ស្ថានភាពកោះក្នុងតំបន់ជម្លោះដែលចិនកំពុងគ្រប់គ្រងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ហ្វីលីពីន, សកម្មភាពខុសច្បាប់របស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ, ការបំពានច្បាប់អន្តរជាតិរបស់ចិន និងការធ្វើឲ្យស្ថានភាពកាន់ធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះដែលបង្កដោយចិន។
ប្រតិកម្មរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនៃវេទិការមជ្ឈត្តកម្ម?
ភា្លមៗនៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ហ្វីលីពីន ដែលជាដើមបណ្ដឹងនៃករណីនេះ បានអបអរចំពោះការសម្រេចនេះ និងប្រកាសអនុវត្តតាម។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន លោក Perfecto Yasay បានចាត់ទុកការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការ ជាជំហានប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ ដែលរូមចំណែកដោះស្រាយជម្លោះសមុទ្រនេះ។ លោកនិយាយថា ហ្វីលីពីន នឹងបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការអនុវត្តតាមដំណោះស្រាយសន្តិភាព ក៏ដូចជាគ្រប់គ្រងជម្លោះ ក្នុងន័យជំរុញសន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។
ដោយឡែកចិន ប្រាកដណាស់ គឺមិនសប្បាយចិត្តនោះទេ បើទោះបីជា ចិន កន្លងមកតែងតែអះអាងថាតុលាការនេះ មិនមានយុត្តាធិការស្របច្បាប់លើសំណុំរឿងនេះក៏ដោយ។ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង បានថ្លែងបញ្ជាក់ថា ចិន នឹងមិនទទួលស្គាល់រាល់សេចក្តីអះអាង ឬសកម្មភាព ដោយផ្អែកតាមសាលក្រមដែលប្រកាសដោយសាលាក្តីមជ្ឈត្តកម្មសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលបានបង្កើតឡើងដោយឯកតោភាគីដោយអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនគឺ លោកប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ។ ប្រមុខរដ្ឋចិន ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា អធិបតេយ្យរបស់ចិន និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នឹងមិនអាចប៉ះពាល់បានដោយគ្រាន់តែសាលក្រមនោះក្នុងស្ថានភាពណាក៏ដោយ។
ចិន អាចនឹងប្រើប្រាស់យោធា?
បន្ថែមពីការប្រកាសគោលជំហរបស់ប្រមុខកំពូលរបស់ចិន ខាងការពារជាតិចិន នៅមុននៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ក៏បានចេញមុខការពារអធិបតេយ្យខ្លួនជាដាច់ខាតផងដែរ។ ខាងការពារជាតិចិន ក៏បានចេញមុខបកស្រាយពីការធ្វើសមយុទ្ធយោធាក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅមុនប៉ុន្មានថ្ងៃនៃការប្រកាសសាលក្រមថាជាសកម្មភាពជាទម្លាប់របស់ចិនដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន។ លោក យ៉ាង យូជុន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិចិន បានបញ្ជាក់ថា ទាហានចិន បានតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំរួចជាស្រេចទៅហើយក្នុងការពារអធិបតេយ្យជាតិ សន្តិសុខ និងសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។
បើចិន មិនអនុវត្ត តើមានបញ្ហាអ្វីទេ?
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់តុលាការអន្តរជាតិ សាលក្រមរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ គឺជាសាលក្រមស្ថាពរ និងលក្ខណៈចាប់បង្ខំដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា២៩៦នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ និងមាត្រា១១ នៃឧបសម្ព័ន្ធ។ មាត្រា១១ នៃឧបសម្ព័ន្ធ បានចែងថា សាលក្រមរបស់តុលាការ គឺជាសាលក្រមស្ថាពរ និង មិនអាចប្តឹងបន្តទៀតបានឡើយ លើកលែងតែភាគីពាក់ព័ន្ធ បានព្រមព្រៀងគ្នាជាមុន។
ក្នុងករណីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះដែរ ចិន បានប្រកាសហើយថា មិនទទួលស្គាល់និងមោឃៈភាពសាលក្រមនេះ ដ្បិត ចិនយល់ថា តុលាការមិនមែនយុត្តធិការ។ អ្វីគួរចាប់អារម្មណ៍នោះ បើចិន មិនអនុវត្តតាម ក៏តុលាការមិនអាចចាប់បង្ខំ ឬប្រើប្រាស់កងកម្លាំងដើម្បីឲ្យចិនអនុវត្តបានដែរ នោះ ក៏ព្រោះតែគ្មានយន្តការប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីចាប់បង្ខំភាគីអនុវត្តសាលក្រមឡើយ។ នេះ ក៏មានន័យដែរថា ក្រៅពីការទទួលបានការបំភ្លឺពីតុលាការ ហ្វីលីពីនអាចចំណេញក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ត្រឹមតែធ្វើឲ្យចិន រងការអាម៉ាស លើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ។
ជំហរអាស៊ាន នៅត្រង់ណាដែរ?
ងាកមកចាប់អារម្មណ៍អាស៊ានវិញ ហាក់ដូចជាស្ញៀមទ្រឹង ពោលគឺបើនិយាយពីស្ថាប័នអាស៊ាន មិនមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមណាមួយត្រូវបានធ្វើឡើងថាតើគួរគាំទ្រឬមិនគាំទ្រសាលក្រមដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសមាជិកខ្លួនគឺហ្វីលីពីននោះ។ ហើយនោះ ក៏ព្រោះតែរដ្ឋអាស៊ាននីមួយៗសុទ្ធសឹងតែមានគោលជំហរផ្សេងៗលើបញ្ហានេះ ដូច្នេះហើយ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលឈរលើគោលការណ៍ឯកច្ឆន្ទ មិនអាចធ្វើទៅរួចនោះទេ។ តែគេ ក៏មិនអាចបន្ទោសអាស៊ានបានឡើយ ដ្បិតចំណាត់ការរបស់ហ្វីលីពីនមួយនេះ មិនបានពិគ្រោះយោបល់នៅក្នុងក្របខណ្ធអាស៊ានផងដែរ។ មួយវិញទៀតនោះ អាស៊ាន មិនអាចបង្ហាញគោលជំហណាមួយប្រឆាំងចិនដាច់ខាតបានឡើយ បើមិនដូច្នោះទេ វា អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងអាស៊ានជារួម។ អ្វីគូរកត់សម្គាល់នោះ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០៩មក ចិន បានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាស៊ាន ខណៈ អាស៊ាន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដែលនាំចេញទៅកាន់ចិនវិញលំដាប់ទី៣ផងដែរ។ ជារួម ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មអាស៊ាន ពឹងផ្អែកទៅលើចិនខ្លាំង។
យ៉ាងណាមិញ សមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន បានចេញថ្លែងការណ៍ផ្សេងៗគ្នាលើចំណាត់ការនេះ។ កម្ពុជាដែលជាសមាជិកអាស៊ានកូនពៅគេ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ពីរទៅបីលើកមុនពេលនៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ដោយបានបញ្ជាក់ថា ទោះបីជាសាលក្រមនោះ មានទំនោរទៅរកខាងណាក៏ដោយ ក៏កម្ពុជាមិនគាំទ្រដែរ ពោលគឺកម្ពុជា ឈរនៅលើគោលជំហរអព្យាក្រឹត។ បន្ថែមពីនេះ កម្ពុជា ក៏បានទទូចឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធអនុវត្តឲ្យពេញលេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៃភាគីក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង(DOC), បន្តការចរចាឈានទៅដល់ការសម្រេចឲ្យបានក្រមប្រតិបត្តិ(COC) និងដោះស្រាយជម្លោះរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ។ សម្រាប់សិង្ហបុរីវិញ ដែលជារដ្ឋសមាជិកដែលមានទឹកដីតូចជាង និងមិនមែនជារដ្ឋពាក់ព័ន្ធ ផងដែរនោះ ក៏មិនហ៊ាននិយាយអ្វីលើសធ្ងន់ធ្ងរអីដែរ។ សិង្ហបុរី គ្រាន់តែអះអាងថានឹងសិក្សាបន្ថែមពីវិសាលភាពនៃសាលក្រមនោះ និងឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធអនុវត្តតាមយន្តការសន្តិវិធីតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានធ្វើឡើងកន្លងនៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន៕
មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ (Permanent Court of Arbitration) នៅថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាម្សិលមិញ បានចេញសាលក្រមស្ថាពរ និងមានលក្ខណៈចាប់បង្ខំផ្នែកច្បាប់ដោយឈរខាងហ្វីលីពីន ពោលគឺសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន។ ចំណុចសំខាន់នៃសាលក្រមដែលស្ទើរតែគ្របដណ្តប់ទៅលើចំណុចផ្សេងទៀតនោះគឺ តុលាការ បកស្រាយថា ចិន មិនមានសិទ្ធិប្រវត្តិសាស្ត្រដើម្បីទាមទារនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនហៅថាចំណុចប្រាំបួនត្រេនោះទេ (Nine-Dash line)។
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលសារព័ត៌មានថ្មីៗទទួលបានពី តុលាការដែលបានសង្ខេបពីសាលក្រមដែលកម្រាស់ជាង៥០០ទំព័រនោះ តុលាការ បានបកស្រាយ ដោយបញ្ជាក់លើបួនចំណុចសំខាន់ៗដែលទាក់ទងនឹងសិទ្ធិប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចិនមិនអាចប្រើប្រាស់ដើម្បីទាមទារ, ស្ថានភាពកោះក្នុងតំបន់ជម្លោះដែលចិនកំពុងគ្រប់គ្រងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ហ្វីលីពីន, សកម្មភាពខុសច្បាប់របស់ចិននៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ, ការបំពានច្បាប់អន្តរជាតិរបស់ចិន និងការធ្វើឲ្យស្ថានភាពកាន់ធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះដែលបង្កដោយចិន។
ប្រតិកម្មរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនៃវេទិការមជ្ឈត្តកម្ម?
ភា្លមៗនៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ហ្វីលីពីន ដែលជាដើមបណ្ដឹងនៃករណីនេះ បានអបអរចំពោះការសម្រេចនេះ និងប្រកាសអនុវត្តតាម។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន លោក Perfecto Yasay បានចាត់ទុកការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការ ជាជំហានប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ ដែលរូមចំណែកដោះស្រាយជម្លោះសមុទ្រនេះ។ លោកនិយាយថា ហ្វីលីពីន នឹងបង្ហាញការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ក្នុងការអនុវត្តតាមដំណោះស្រាយសន្តិភាព ក៏ដូចជាគ្រប់គ្រងជម្លោះ ក្នុងន័យជំរុញសន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។
ដោយឡែកចិន ប្រាកដណាស់ គឺមិនសប្បាយចិត្តនោះទេ បើទោះបីជា ចិន កន្លងមកតែងតែអះអាងថាតុលាការនេះ មិនមានយុត្តាធិការស្របច្បាប់លើសំណុំរឿងនេះក៏ដោយ។ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង បានថ្លែងបញ្ជាក់ថា ចិន នឹងមិនទទួលស្គាល់រាល់សេចក្តីអះអាង ឬសកម្មភាព ដោយផ្អែកតាមសាលក្រមដែលប្រកាសដោយសាលាក្តីមជ្ឈត្តកម្មសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលបានបង្កើតឡើងដោយឯកតោភាគីដោយអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនគឺ លោកប៊ែរនីណូ អាហ្គីណូ។ ប្រមុខរដ្ឋចិន ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ដែរថា អធិបតេយ្យរបស់ចិន និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នឹងមិនអាចប៉ះពាល់បានដោយគ្រាន់តែសាលក្រមនោះក្នុងស្ថានភាពណាក៏ដោយ។
ចិន អាចនឹងប្រើប្រាស់យោធា?
បន្ថែមពីការប្រកាសគោលជំហរបស់ប្រមុខកំពូលរបស់ចិន ខាងការពារជាតិចិន នៅមុននៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ក៏បានចេញមុខការពារអធិបតេយ្យខ្លួនជាដាច់ខាតផងដែរ។ ខាងការពារជាតិចិន ក៏បានចេញមុខបកស្រាយពីការធ្វើសមយុទ្ធយោធាក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅមុនប៉ុន្មានថ្ងៃនៃការប្រកាសសាលក្រមថាជាសកម្មភាពជាទម្លាប់របស់ចិនដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន។ លោក យ៉ាង យូជុន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិចិន បានបញ្ជាក់ថា ទាហានចិន បានតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំរួចជាស្រេចទៅហើយក្នុងការពារអធិបតេយ្យជាតិ សន្តិសុខ និងសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។
បើចិន មិនអនុវត្ត តើមានបញ្ហាអ្វីទេ?
បើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់តុលាការអន្តរជាតិ សាលក្រមរបស់មជ្ឈត្តការនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍ គឺជាសាលក្រមស្ថាពរ និងលក្ខណៈចាប់បង្ខំដែលបានកំណត់ក្នុងមាត្រា២៩៦នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ និងមាត្រា១១ នៃឧបសម្ព័ន្ធ។ មាត្រា១១ នៃឧបសម្ព័ន្ធ បានចែងថា សាលក្រមរបស់តុលាការ គឺជាសាលក្រមស្ថាពរ និង មិនអាចប្តឹងបន្តទៀតបានឡើយ លើកលែងតែភាគីពាក់ព័ន្ធ បានព្រមព្រៀងគ្នាជាមុន។
ក្នុងករណីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះដែរ ចិន បានប្រកាសហើយថា មិនទទួលស្គាល់និងមោឃៈភាពសាលក្រមនេះ ដ្បិត ចិនយល់ថា តុលាការមិនមែនយុត្តធិការ។ អ្វីគួរចាប់អារម្មណ៍នោះ បើចិន មិនអនុវត្តតាម ក៏តុលាការមិនអាចចាប់បង្ខំ ឬប្រើប្រាស់កងកម្លាំងដើម្បីឲ្យចិនអនុវត្តបានដែរ នោះ ក៏ព្រោះតែគ្មានយន្តការប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីចាប់បង្ខំភាគីអនុវត្តសាលក្រមឡើយ។ នេះ ក៏មានន័យដែរថា ក្រៅពីការទទួលបានការបំភ្លឺពីតុលាការ ហ្វីលីពីនអាចចំណេញក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ត្រឹមតែធ្វើឲ្យចិន រងការអាម៉ាស លើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ។
ជំហរអាស៊ាន នៅត្រង់ណាដែរ?
ងាកមកចាប់អារម្មណ៍អាស៊ានវិញ ហាក់ដូចជាស្ញៀមទ្រឹង ពោលគឺបើនិយាយពីស្ថាប័នអាស៊ាន មិនមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមណាមួយត្រូវបានធ្វើឡើងថាតើគួរគាំទ្រឬមិនគាំទ្រសាលក្រមដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសមាជិកខ្លួនគឺហ្វីលីពីននោះ។ ហើយនោះ ក៏ព្រោះតែរដ្ឋអាស៊ាននីមួយៗសុទ្ធសឹងតែមានគោលជំហរផ្សេងៗលើបញ្ហានេះ ដូច្នេះហើយ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលឈរលើគោលការណ៍ឯកច្ឆន្ទ មិនអាចធ្វើទៅរួចនោះទេ។ តែគេ ក៏មិនអាចបន្ទោសអាស៊ានបានឡើយ ដ្បិតចំណាត់ការរបស់ហ្វីលីពីនមួយនេះ មិនបានពិគ្រោះយោបល់នៅក្នុងក្របខណ្ធអាស៊ានផងដែរ។ មួយវិញទៀតនោះ អាស៊ាន មិនអាចបង្ហាញគោលជំហណាមួយប្រឆាំងចិនដាច់ខាតបានឡើយ បើមិនដូច្នោះទេ វា អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងអាស៊ានជារួម។ អ្វីគូរកត់សម្គាល់នោះ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០៩មក ចិន បានក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាស៊ាន ខណៈ អាស៊ាន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដែលនាំចេញទៅកាន់ចិនវិញលំដាប់ទី៣ផងដែរ។ ជារួម ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មអាស៊ាន ពឹងផ្អែកទៅលើចិនខ្លាំង។
យ៉ាងណាមិញ សមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន បានចេញថ្លែងការណ៍ផ្សេងៗគ្នាលើចំណាត់ការនេះ។ កម្ពុជាដែលជាសមាជិកអាស៊ានកូនពៅគេ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ពីរទៅបីលើកមុនពេលនៃការប្រកាសសាលក្រមនេះ ដោយបានបញ្ជាក់ថា ទោះបីជាសាលក្រមនោះ មានទំនោរទៅរកខាងណាក៏ដោយ ក៏កម្ពុជាមិនគាំទ្រដែរ ពោលគឺកម្ពុជា ឈរនៅលើគោលជំហរអព្យាក្រឹត។ បន្ថែមពីនេះ កម្ពុជា ក៏បានទទូចឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធអនុវត្តឲ្យពេញលេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៃភាគីក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង(DOC), បន្តការចរចាឈានទៅដល់ការសម្រេចឲ្យបានក្រមប្រតិបត្តិ(COC) និងដោះស្រាយជម្លោះរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ។ សម្រាប់សិង្ហបុរីវិញ ដែលជារដ្ឋសមាជិកដែលមានទឹកដីតូចជាង និងមិនមែនជារដ្ឋពាក់ព័ន្ធ ផងដែរនោះ ក៏មិនហ៊ាននិយាយអ្វីលើសធ្ងន់ធ្ងរអីដែរ។ សិង្ហបុរី គ្រាន់តែអះអាងថានឹងសិក្សាបន្ថែមពីវិសាលភាពនៃសាលក្រមនោះ និងឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធអនុវត្តតាមយន្តការសន្តិវិធីតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានធ្វើឡើងកន្លងនៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន៕
Tag:
ចិន
សមុទ្រចិនខាងត្បូង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
