អន្តរជាតិ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
«ការកែប្រែទស្សនវិស័យទៅជាភាពពិតប្រាកដដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរនៃសហគមន៍អាស៊ាន»ក្លាយជាបាវចនាសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានឆ្នាំ ២០១៦ នៅឡាវ។ ដើម្បីសម្រេចបានសមិទ្ធផលអនុលោមតាមបាវចនានេះ ឡាវជាប្រធាននិងសមាជិកឯទៀត សម្រេចអនុម័តឯកសារស្នួលមួយចំនួនផង ដើម្បីពន្លឿនសមាហរណកម្ម និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចតំបន់។
ថ្វីបើអាស៊ានលូតលាស់ទៅមុខរហ័សក្តី ការសាមគ្គីនិងឯកភាពគ្នាផ្ទៃក្នុងមិនសូវមានឡើយ។ ដូច្នេះហើយ នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរីលោក លី សៀនឡុង ក៏បានឆ្លៀតអំពាវឲ្យអាស៊ានរួមគ្នាជាធ្លុងមួយនិងបញ្ចេញសំឡេងតែមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមគ្នា។ អាស៊ាននឹងខ្លាំង ហើយរឹងមាំ និងអាចដោះស្រាយបញ្ហាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដរាបណា សមាជិកអាស៊ានចាប់ដៃគ្នា សាមគ្គីគ្នាហើយដើរទៅមុខទាំងអស់គ្នា។
ថ្លែងបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ Thongloun Sisoulith បានអំពាវនាវឲ្យបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានប្រឹងប្រែងនិង រួមសាមគ្គីគ្នា ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យមានការអនុវត្តទស្សនវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ រួមទាំងផែនការមេនៃសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ានផងដើម្បីពន្លឿនការកសាងសហគមន៍អាស៊ានទាំងមូល។
ជាស្មារតីរួមរបស់អាស៊ាន និងក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន ឡាវបានសម្រេចអនុម័តយក «ការកែប្រែទស្សនវិស័យទៅជាភាពពិតប្រាកដដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរនៃសហគមន៍អាស៊ាន»ជាបាវចនារបស់អាស៊ានក្នុងឆ្នាំ ២០១៦នេះ។
ឆ្លៀតឱកាសពេលថ្លែងបើកកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Thongloun Sisoulith បានលើកឡើងពីសមិទ្ធផលដែលអាស៊ានសម្រេចបានកន្លងមកក្នុងរយៈពេល ៥ទសវត្សមក និងការសម្រេចបាននូវសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានដែលផុសរូបរាងឡើងថ្ងៃ ៣១ ធ្នូ ២០១៥ផង។ ឡាវជាប្រធានអាស៊ានលើកដំបូង បើរាប់ចាប់ពីពេលដែលសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងមកនោះ។
ត្រឡប់មកវិញ ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៦ នេះ ឡាវបានកំណត់ចំណុចអាទិភាពចំនួន ៨ ដែលគ្របដណ្តប់លើសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ាន។
លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ ក៏បានបានន្ថែមថា ចំណុចអាទិភាពទាំ ៨ នឹងត្រូវផ្លាស់ប្តូរទៅគម្រោង និងឯកសារគោលជាច្រើនក្នុងនោះមានផែនការមេស្តីពីការផ្សាភ្ជាប់អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025) និងគំនិតផ្តួចផ្តើមនៃផែនការការងារជំហានទី៣ ជំរុញការសមាហរណកម្មអាស៊ាន (Initiative for ASEAN Integration Work Plan III )។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ថ្វីបើអាស៊ានក្លាយជាតំបន់ដែលរីកលូតលាស់រហ័សខាងសេដ្ឋកិច្ចនិងអភិវឌ្ឍក៏ដោយ អាស៊ានហាក់មិនទាន់មានឯកភាពគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមតំបន់ឡើយ។ ការរក្សាឯកភាពនិងសាមគ្គីភាពគ្នាផ្ទៃក្នុងរវាងសមាជិកអង្គការតំបន់នេះនៅមិនរឹងមាំឡើយ ហើយវានឹងមានការទាស់ទែងខ្វែងគំនិតគ្នា នៅពេលអាស៊ានត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលទាក់ទងប្រយោជន៍ប្រយោជន៍សមាជិកនីមួយ។ ដូចឃើញស្រាប់ ការខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅក្នុងអាស៊ាន នៅពេលសមាជិកដូចជា ឡាវ និងកម្ពុជារងសម្ពាធពីមហាយក្សចិនខ្លាំង។
១. «ការផ្សាភ្ជាប់អាស៊ាន»ជាសរសៃឈាមអាស៊ាន
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ១០ បានឯកភាពគ្នាអនុម័តផែនការមេដែលជំរុញឲ្យឲ្យមានការផ្សាភ្ជាប់ទូទាំងអាស៊ានទាំងមូលឆ្នាំ ២០២៥ ដែលជំនួសឲ្យផែនការមេជំរុញការផ្សាភ្ជាប់ឆ្នាំ ២០១០។ ផែនការនេះមានឈ្មោះថា «ផែនការមេស្ដីពីការតភ្ជាប់អាស៊ានឆ្នាំ២០២៥» ហើយវាមានគោលដៅសំខាន់ពង្រីកការតភ្ជាប់រវាងប្រជាជននៃប្រទេសនៅក្នុងតំបន់។ ផែនការមេស្ដីពីការតភ្ជាប់អាស៊ាននេះ មានចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រចំនួន៥ កើតចេញពីការពិភាក្សាគ្រប់ស្ថាប័នរបស់អាស៊ាន និងគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ហើយវាផ្តោតសំខាន់លើហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធដោយចីរភាព,ការច្នៃប្រឌិតផ្នែកឌីជីថល, ការដឹកជញ្ជូន, ការគ្រប់គ្រងបទបញ្ញត្តិ និងការបម្លាស់ទីរបស់ប្រជាជន។
២.អាស៊ានអនុម័ត«ផែនការការងារបន្ថែមដើម្បីពន្លឿនសមាហរណកម្មតំបន់
ក្រៅពីផែនការជំរុញឲ្យមានការផ្សាភ្ជាប់ក្នុងតំបន់អាស៊ាន រឿងដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ មេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ១០ ក៏បានអនុម័តយកនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីមួយទៀតដែលជួយសម្រួលការដល់សមាហរណកម្មក្នុងតំបន់អាស៊ានដែរ។ ផែនការការងារដែលមានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំនេះ ជាផ្នែកមួយនៃចក្ខុវិស័យអាស៊ាន ២០២៥ ដែលអាស៊ានបានអនុម័តកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅម៉ាឡេស៊ី។ ចក្ខុវិស័យអាស៊ាន ២០២៥ ផ្តោតលើការរីកចម្រើនទៅមុខទាំងអស់គ្នា, ការកាត់បន្ថយគម្លៀតនៃការអភិរឌ្ឍ, ពង្រឹងការប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់ និងគាំទ្រការអនុវត្តផែនការមេនៃសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ានផងដែរ។
៣. «អាស៊ានត្រូវការសំឡេងតែមួយ»ដើម្បីមានអំណាចចរចាកាន់តែខ្លាំង
ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់អាស៊ានជាចំណុចស្នូលនិងជាកម្លាំងចលករជំរុញឲ្យអាស៊ានឆ្ពោះទៅរកភាពជោគជ័យ។ ប៉ុន្តែមកទល់ត្រឹមនាទីនេះ អាស៊ានមិនសូវមានឯកភាពផ្ទៃក្នុងប៉ុន្មានឡើយ។ វាអាចមានអាស្រ័យលើបញ្ហាដែលត្រូវដោះស្រាយប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រទេសសមាជិកទោះជិះលើទូកតែមួយមែន តែមានទាន់ដាក់ចិត្តដាក់កាយជ្រើសរើសយកប្រយោជន៍រួមជាធំឡើយ។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ លោក លី សៀនឡុងនាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី បានឆ្លៀតឱកាសអំពាវនាវទៅកាន់បណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ាន ឲ្យរួមគ្នា បញ្ចេញសំឡេងតែមួយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអាស៊ាន។ លោកទទួលស្គាល់ថា អាស៊ានមានចម្រុះភាពនយោបាយ ប្រពៃណី សាសនា សេដ្ឋកិច្ច និងទីតាំងភូមិសាស្ត្រមែន តែដើម្បីភាពខ្លាំងរបស់អាស៊ាននិងការលូតលាស់ទាំងអស់គ្នាអាស៊ានត្រូវទុកវាដោយឡែក។
លោក លីសៀនឡុងបានពន្យល់ថា កាលណាបើសមាជិកអាស៊ានមានឯកភាពគ្នានិងមានសំឡេងរួមគ្នាមួយ អាស៊ាននឹងមានអំណាចខ្លាំងក្នុងការចរចា និងមានសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា។ ដោយមានប្រជាជនសរុបច្រើនជាង ៦០០លាននាក់ អាស៊ានមិនមែនដូចតំបន់ដទៃទៀតឡើយ ព្រោះអាស៊ានសេដ្ឋកិច្ចធំហើយមានប្រជាជនច្រើនផង។ ដូច្នេះ សមាជិកអាស៊ាននីមួយៗមិនគួរបណ្តោយឲ្យភាពប្លែកគ្នាៗរវាងសមាជិកនេះបំបែកបំបាក់អាស៊ានទាំងមូលដែរ៕
ថ្វីបើអាស៊ានលូតលាស់ទៅមុខរហ័សក្តី ការសាមគ្គីនិងឯកភាពគ្នាផ្ទៃក្នុងមិនសូវមានឡើយ។ ដូច្នេះហើយ នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរីលោក លី សៀនឡុង ក៏បានឆ្លៀតអំពាវឲ្យអាស៊ានរួមគ្នាជាធ្លុងមួយនិងបញ្ចេញសំឡេងតែមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមគ្នា។ អាស៊ាននឹងខ្លាំង ហើយរឹងមាំ និងអាចដោះស្រាយបញ្ហាយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ដរាបណា សមាជិកអាស៊ានចាប់ដៃគ្នា សាមគ្គីគ្នាហើយដើរទៅមុខទាំងអស់គ្នា។
ថ្លែងបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ Thongloun Sisoulith បានអំពាវនាវឲ្យបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានប្រឹងប្រែងនិង រួមសាមគ្គីគ្នា ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យមានការអនុវត្តទស្សនវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ រួមទាំងផែនការមេនៃសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ានផងដើម្បីពន្លឿនការកសាងសហគមន៍អាស៊ានទាំងមូល។
ជាស្មារតីរួមរបស់អាស៊ាន និងក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន ឡាវបានសម្រេចអនុម័តយក «ការកែប្រែទស្សនវិស័យទៅជាភាពពិតប្រាកដដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរនៃសហគមន៍អាស៊ាន»ជាបាវចនារបស់អាស៊ានក្នុងឆ្នាំ ២០១៦នេះ។
ឆ្លៀតឱកាសពេលថ្លែងបើកកិច្ចប្រជុំនេះ លោក Thongloun Sisoulith បានលើកឡើងពីសមិទ្ធផលដែលអាស៊ានសម្រេចបានកន្លងមកក្នុងរយៈពេល ៥ទសវត្សមក និងការសម្រេចបាននូវសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានដែលផុសរូបរាងឡើងថ្ងៃ ៣១ ធ្នូ ២០១៥ផង។ ឡាវជាប្រធានអាស៊ានលើកដំបូង បើរាប់ចាប់ពីពេលដែលសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងមកនោះ។
ត្រឡប់មកវិញ ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៦ នេះ ឡាវបានកំណត់ចំណុចអាទិភាពចំនួន ៨ ដែលគ្របដណ្តប់លើសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ាន។
លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីឡាវ ក៏បានបានន្ថែមថា ចំណុចអាទិភាពទាំ ៨ នឹងត្រូវផ្លាស់ប្តូរទៅគម្រោង និងឯកសារគោលជាច្រើនក្នុងនោះមានផែនការមេស្តីពីការផ្សាភ្ជាប់អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025) និងគំនិតផ្តួចផ្តើមនៃផែនការការងារជំហានទី៣ ជំរុញការសមាហរណកម្មអាស៊ាន (Initiative for ASEAN Integration Work Plan III )។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ថ្វីបើអាស៊ានក្លាយជាតំបន់ដែលរីកលូតលាស់រហ័សខាងសេដ្ឋកិច្ចនិងអភិវឌ្ឍក៏ដោយ អាស៊ានហាក់មិនទាន់មានឯកភាពគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមតំបន់ឡើយ។ ការរក្សាឯកភាពនិងសាមគ្គីភាពគ្នាផ្ទៃក្នុងរវាងសមាជិកអង្គការតំបន់នេះនៅមិនរឹងមាំឡើយ ហើយវានឹងមានការទាស់ទែងខ្វែងគំនិតគ្នា នៅពេលអាស៊ានត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលទាក់ទងប្រយោជន៍ប្រយោជន៍សមាជិកនីមួយ។ ដូចឃើញស្រាប់ ការខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅក្នុងអាស៊ាន នៅពេលសមាជិកដូចជា ឡាវ និងកម្ពុជារងសម្ពាធពីមហាយក្សចិនខ្លាំង។
១. «ការផ្សាភ្ជាប់អាស៊ាន»ជាសរសៃឈាមអាស៊ាន
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ១០ បានឯកភាពគ្នាអនុម័តផែនការមេដែលជំរុញឲ្យឲ្យមានការផ្សាភ្ជាប់ទូទាំងអាស៊ានទាំងមូលឆ្នាំ ២០២៥ ដែលជំនួសឲ្យផែនការមេជំរុញការផ្សាភ្ជាប់ឆ្នាំ ២០១០។ ផែនការនេះមានឈ្មោះថា «ផែនការមេស្ដីពីការតភ្ជាប់អាស៊ានឆ្នាំ២០២៥» ហើយវាមានគោលដៅសំខាន់ពង្រីកការតភ្ជាប់រវាងប្រជាជននៃប្រទេសនៅក្នុងតំបន់។ ផែនការមេស្ដីពីការតភ្ជាប់អាស៊ាននេះ មានចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រចំនួន៥ កើតចេញពីការពិភាក្សាគ្រប់ស្ថាប័នរបស់អាស៊ាន និងគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ហើយវាផ្តោតសំខាន់លើហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធដោយចីរភាព,ការច្នៃប្រឌិតផ្នែកឌីជីថល, ការដឹកជញ្ជូន, ការគ្រប់គ្រងបទបញ្ញត្តិ និងការបម្លាស់ទីរបស់ប្រជាជន។
២.អាស៊ានអនុម័ត«ផែនការការងារបន្ថែមដើម្បីពន្លឿនសមាហរណកម្មតំបន់
ក្រៅពីផែនការជំរុញឲ្យមានការផ្សាភ្ជាប់ក្នុងតំបន់អាស៊ាន រឿងដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ មេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ១០ ក៏បានអនុម័តយកនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីមួយទៀតដែលជួយសម្រួលការដល់សមាហរណកម្មក្នុងតំបន់អាស៊ានដែរ។ ផែនការការងារដែលមានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំនេះ ជាផ្នែកមួយនៃចក្ខុវិស័យអាស៊ាន ២០២៥ ដែលអាស៊ានបានអនុម័តកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅម៉ាឡេស៊ី។ ចក្ខុវិស័យអាស៊ាន ២០២៥ ផ្តោតលើការរីកចម្រើនទៅមុខទាំងអស់គ្នា, ការកាត់បន្ថយគម្លៀតនៃការអភិរឌ្ឍ, ពង្រឹងការប្រកួតប្រជែងក្នុងតំបន់ និងគាំទ្រការអនុវត្តផែនការមេនៃសហគមន៍ទាំងបីរបស់អាស៊ានផងដែរ។
៣. «អាស៊ានត្រូវការសំឡេងតែមួយ»ដើម្បីមានអំណាចចរចាកាន់តែខ្លាំង
ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងឯកភាពផ្ទៃក្នុងរបស់អាស៊ានជាចំណុចស្នូលនិងជាកម្លាំងចលករជំរុញឲ្យអាស៊ានឆ្ពោះទៅរកភាពជោគជ័យ។ ប៉ុន្តែមកទល់ត្រឹមនាទីនេះ អាស៊ានមិនសូវមានឯកភាពផ្ទៃក្នុងប៉ុន្មានឡើយ។ វាអាចមានអាស្រ័យលើបញ្ហាដែលត្រូវដោះស្រាយប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រទេសសមាជិកទោះជិះលើទូកតែមួយមែន តែមានទាន់ដាក់ចិត្តដាក់កាយជ្រើសរើសយកប្រយោជន៍រួមជាធំឡើយ។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ លោក លី សៀនឡុងនាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី បានឆ្លៀតឱកាសអំពាវនាវទៅកាន់បណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ាន ឲ្យរួមគ្នា បញ្ចេញសំឡេងតែមួយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអាស៊ាន។ លោកទទួលស្គាល់ថា អាស៊ានមានចម្រុះភាពនយោបាយ ប្រពៃណី សាសនា សេដ្ឋកិច្ច និងទីតាំងភូមិសាស្ត្រមែន តែដើម្បីភាពខ្លាំងរបស់អាស៊ាននិងការលូតលាស់ទាំងអស់គ្នាអាស៊ានត្រូវទុកវាដោយឡែក។
លោក លីសៀនឡុងបានពន្យល់ថា កាលណាបើសមាជិកអាស៊ានមានឯកភាពគ្នានិងមានសំឡេងរួមគ្នាមួយ អាស៊ាននឹងមានអំណាចខ្លាំងក្នុងការចរចា និងមានសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា។ ដោយមានប្រជាជនសរុបច្រើនជាង ៦០០លាននាក់ អាស៊ានមិនមែនដូចតំបន់ដទៃទៀតឡើយ ព្រោះអាស៊ានសេដ្ឋកិច្ចធំហើយមានប្រជាជនច្រើនផង។ ដូច្នេះ សមាជិកអាស៊ាននីមួយៗមិនគួរបណ្តោយឲ្យភាពប្លែកគ្នាៗរវាងសមាជិកនេះបំបែកបំបាក់អាស៊ានទាំងមូលដែរ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
