ពីនេះ ពីនោះ
តើពាក្យ«វាត់, វ័ធ, វត្ត និង វដ្តឬវដ្តៈ» មានអត្ថន័យ និងការប្រើប្រាស់ខុសគ្នាដូចម្ដេច?
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ពាក្យ«វាត់, វ័ធ, វត្ត និង វដ្តឬវដ្តៈ»គឺជាពាក្យដែលមានសូរអានដូចគ្នា ប៉ុន្តែមានអត្ថន័យផ្សេងៗគ្នា។ ដើម្បីជាជំនួយនៅក្នុងការសរសេរ កុំឲ្យមានកំហុសផ្នែកអត្ថន័យនៅក្នុងអត្ថបទ យើងខ្ញុំសូមលើកយកការពន្យល់អត្ថន័យពីវចនានុក្រមខ្មែររបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត មកបង្ហាញដូចខាងក្រោម៖ 
ពាក្យ«វាត់» ជាកិរិយាសព្ទ មានន័យថា រលាស់ចុងឡើងៈ វាត់សន្ទូច។ រលាស់ចុងផ្ងុប ឬរលាស់ចេញៈ វាត់ដោយរំពាត់, វាយវាត់, វាត់មួយជើង។ បើជាគុណនាម មានន័យថា ដែលរលាស់ឡើងបានៈសន្ទូចវាត់, អន្ទាក់វាត់។
ចំណែកពាក្យ«វ័ធ» ជាកិរិយាសព្ទ មានន័យថា ដួសឆ្ពឹះខ្លាំងដោយចុងស្នែងៈ ក្របីវ័ធ(សរសេរជា វាត់ ក៏មាន ប៉ុន្តែគួរប្រើ វ័ធ នេះវិញត្រឹមត្រូវតាមប្រភពដើម)។
រីឯ ពាក្យ«វត្ត» ជានាម មានន័យថា ប្រព្រឹត្តិ, ការប្រព្រឹត្ត, សេចក្ដីប្រតិបត្តិ, កិច្ចដែលគួរធ្វើ, នាទី, ការកាន់សីលធម៌, សេចក្ដីគោរព, ទំនៀម, សណ្ដាប់ធ្នាប់។ ប៉ុន្តែថ្នាក់ពាក្យជានាម មួយទៀតមានន័យថា ទីដែលមានវត្តប្រតិបត្តិ, អាវាស ឬអារាមជាទីនៅអាស្រ័យរបស់ពួកសមណៈ។ ឧទាហរណ៍ៈឲ្យកូននៅវត្ត ឲ្យកូនទៅនៅរៀនអក្សរឯវត្ត។ សាលាវត្ត មានន័យថា សាលាសម្រាប់ប្រជុំធ្វើបុណ្យក្នុងវត្ត, សាលារៀនក្នុងវត្ត។ល។ បុរាណហៅថា ក្ដីៈ ឲ្យកូនចៅទៅនៅក្ដី។
ដោយឡែកពាក្យ«វដ្ដ ឬវដ្ដៈ» ជាគុណនាម មានន័យថា ដែលវិល, មូល, ដែលជាវង់មូល។ ប្រសិនបើប្រើជានាម មានន័យថា ការវិលទៅមក, ដំណើរវិលកើតវិលស្លាប់, វង់មូល, តម្លៃសម្រាប់ចាយប្រើស្បៀង ជាដើម។ ពាក្យនេះអាចសរសេរ ទៅជា ពាក្យថា វដ្ដទុក្ខ, វដ្ដភ័យ, វដ្ដមូល, វដ្ដលោក, វដ្ឋសង្សារ, វដ្ដសន្ធិ។ល។
តាមអត្ថន័យដែលធ្វើការពន្យល់ក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរនេះ គេអាចសម្គាល់ពីលក្ខណៈខុសគ្នារវាងពាក្យទាំងនេះក្នុងការប្រើប្រាស់ដូចជា៖ ពាក្យ«វាត់ ប្រើក្នុងន័យ រលាស់ចុងឡើងៈ វាត់សន្ទូច»។ ពាក្យ«វ័ធ ប្រើក្នុងន័យ ដួសឆ្ពឹះខ្លាំងដោយចុងស្នែងៈ ក្របីវ័ធ»។ ចំណែកពាក្យ «វត្ត ប្រើក្នុងន័យ ការប្រតិបត្តិ , ការប្រព្រឹត្ត»។ និងពាក្យ »វដ្ដ ឬវដ្ដៈ ប្រើក្នុងន័យ ដែលវិល, មូល, ដែលជាវង់មូល, និងការវិលទៅមក, ដំណើរវិលកើតវិលស្លាប់ ជាដើម»៕
ដកស្រង់ពីសៀវភៅវចនានុក្រមខ្មែររបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត
ពាក្យ«វាត់» ជាកិរិយាសព្ទ មានន័យថា រលាស់ចុងឡើងៈ វាត់សន្ទូច។ រលាស់ចុងផ្ងុប ឬរលាស់ចេញៈ វាត់ដោយរំពាត់, វាយវាត់, វាត់មួយជើង។ បើជាគុណនាម មានន័យថា ដែលរលាស់ឡើងបានៈសន្ទូចវាត់, អន្ទាក់វាត់។
ចំណែកពាក្យ«វ័ធ» ជាកិរិយាសព្ទ មានន័យថា ដួសឆ្ពឹះខ្លាំងដោយចុងស្នែងៈ ក្របីវ័ធ(សរសេរជា វាត់ ក៏មាន ប៉ុន្តែគួរប្រើ វ័ធ នេះវិញត្រឹមត្រូវតាមប្រភពដើម)។
រីឯ ពាក្យ«វត្ត» ជានាម មានន័យថា ប្រព្រឹត្តិ, ការប្រព្រឹត្ត, សេចក្ដីប្រតិបត្តិ, កិច្ចដែលគួរធ្វើ, នាទី, ការកាន់សីលធម៌, សេចក្ដីគោរព, ទំនៀម, សណ្ដាប់ធ្នាប់។ ប៉ុន្តែថ្នាក់ពាក្យជានាម មួយទៀតមានន័យថា ទីដែលមានវត្តប្រតិបត្តិ, អាវាស ឬអារាមជាទីនៅអាស្រ័យរបស់ពួកសមណៈ។ ឧទាហរណ៍ៈឲ្យកូននៅវត្ត ឲ្យកូនទៅនៅរៀនអក្សរឯវត្ត។ សាលាវត្ត មានន័យថា សាលាសម្រាប់ប្រជុំធ្វើបុណ្យក្នុងវត្ត, សាលារៀនក្នុងវត្ត។ល។ បុរាណហៅថា ក្ដីៈ ឲ្យកូនចៅទៅនៅក្ដី។
ដោយឡែកពាក្យ«វដ្ដ ឬវដ្ដៈ» ជាគុណនាម មានន័យថា ដែលវិល, មូល, ដែលជាវង់មូល។ ប្រសិនបើប្រើជានាម មានន័យថា ការវិលទៅមក, ដំណើរវិលកើតវិលស្លាប់, វង់មូល, តម្លៃសម្រាប់ចាយប្រើស្បៀង ជាដើម។ ពាក្យនេះអាចសរសេរ ទៅជា ពាក្យថា វដ្ដទុក្ខ, វដ្ដភ័យ, វដ្ដមូល, វដ្ដលោក, វដ្ឋសង្សារ, វដ្ដសន្ធិ។ល។
តាមអត្ថន័យដែលធ្វើការពន្យល់ក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរនេះ គេអាចសម្គាល់ពីលក្ខណៈខុសគ្នារវាងពាក្យទាំងនេះក្នុងការប្រើប្រាស់ដូចជា៖ ពាក្យ«វាត់ ប្រើក្នុងន័យ រលាស់ចុងឡើងៈ វាត់សន្ទូច»។ ពាក្យ«វ័ធ ប្រើក្នុងន័យ ដួសឆ្ពឹះខ្លាំងដោយចុងស្នែងៈ ក្របីវ័ធ»។ ចំណែកពាក្យ «វត្ត ប្រើក្នុងន័យ ការប្រតិបត្តិ , ការប្រព្រឹត្ត»។ និងពាក្យ »វដ្ដ ឬវដ្ដៈ ប្រើក្នុងន័យ ដែលវិល, មូល, ដែលជាវង់មូល, និងការវិលទៅមក, ដំណើរវិលកើតវិលស្លាប់ ជាដើម»៕
ដកស្រង់ពីសៀវភៅវចនានុក្រមខ្មែររបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត
Tag:
ភាសាខ្មែរ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
