ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
ល្ខោនស្បែកធំរបស់សមាគមគោកធ្លកបានទាក់អារម្មណ៍អ្នកទស្សនាយ៉ាងជក់ចិត្ត
×![]()
ភ្នំពេញ៖ ការសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនាយប់ថ្ងៃទី២២ខែកុម្ភៈបានបញ្ចប់ដោយជោគជ័យក្រោមសំឡេងទះដៃសាទរយ៉ាងកងរំពងនៃអ្នកទស្សនាជាច្រើនរយនាក់ដែលភាគច្រើនគឺជាយុវជន។ អ្នកទស្សនា សុទ្ធតែចង់ឲ្យការសម្តែងដ៏កម្រនេះ កើតឡើងជាញឹកញាប់ដើម្បីឲ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយបានស្គាល់ទម្រង់ល្ខោនបុរាណខ្មែរដែលមានអាយុតាំងពីមុនសម័យអង្គរមកនេះ។
កាលពីយប់ថ្ងៃទី២២កុម្ភៈ បណ្ណាល័យជាតិមានសភាពអ៊ូរអខុសពីថ្ងៃធម្មតា។ តាំងពីម៉ោងជាង៦ល្ងាច មនុស្សម្នាដែលភាគច្រើនជាយុវជនបានដើរចូលទៅក្នុងបរិវេណនៃបណ្ណាល័យជាតិតម្រង់ឆ្ពោះទៅរកកៅអីប្លាស្ទីកពណ៌ផ្ទៃមេឃស្រាលប្រមាណ២០០ ដែលមានមនុស្សអង្គុយស្ទើរពេញអស់ទៅហើយ។ កៅអីទាំងនោះត្រូវបានរៀបជាជួរយ៉ាងមានរបៀប ចំងាយប្រមាណ១០ម៉ែត្រពីផ្ទាំងសំពត់សទំហំ៤ម៉ែត្រ គុណនឹង១២ម៉ែត្រ ដែលត្រូវបានគេចងបញ្ឈរភ្ជាប់នឹងបង្គោលដែកពីរយ៉ាងមាំ។ ម៉ោង៦កន្លះល្ងាចហើយ ពន្លឺព្រះអាទិត្យបានរលាយបាត់ ធ្វើឲ្យពន្លឺអំពូលហ្វាអគ្គិសនីដែលគេដាក់បាញ់ពីផ្នែកខាងក្រោយនៃផ្ទាំងក្រណាត់សនោះ កាន់តែភ្លឺច្បាស់ ហើយវាក៏បានជះពន្លឺព្រឿងៗចូលមុខក្រុមមនុស្សនៅម្ខាងទៀតដែលកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ កៅអីត្រូវបានបំពេញអស់ហើយ ដូច្នេះអ្នកដែលមកជាបន្តបន្ទាប់ត្រូវឈរសម្លឹងទៅផ្ទាំងក្រណាត់ដែលមានពន្លឺអគ្គិសនីចាំងពីក្រោយនោះ។
មិនមែនជាការបញ្ចាំងកុនឡើយ តែជាការត្រៀមសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ រឿងរាមកេរ្តិ៍ របស់ក្រុមសមាគមសិល្បៈគោគធ្លក។ ក្រុមអ្នកសម្តែងមានទាំងប្រុស មានទាំងស្រី ប្រមាណ៣០នាក់ រួមទាំងអ្នកភ្លេងបុរាណផង ដែលកំពុងអង្គុយជុំគ្នាប្រគំបទភ្លេងបុរាណយ៉ាងរងំ ដើម្បីកំដរអ្នកទស្សនា ដែលនៅរង់ចាំការសម្តែងចាប់ផ្តើម។ សិល្បករ សិល្បការិនី ដែលស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បុរាណផងនោះ បានបង្ហាញអារម្មណ៍ប្រយ័ត្នប្រយែងកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដែលអ្នកទស្សនាកាន់តែកើនឡើង ហើយក៏មានវត្តមានរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ គឺលោកស្រី ភឿង សកុណា លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង និងភរិយា និងភ្ញៀវអ្នកមុខអ្នកការមួយចំនួនទៀតផង។
ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរបស់ខ្មែរដែលមានកំណើតតាំងពីមុនសម័យអង្គរ ត្រូវបានចុះឈ្មោះចូលក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌអរូបិយរបស់អង្គការយូណេស្កូនៅឆ្នាំ២០០៥។ ប៉ុន្តែការសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំមិនមានទូលំទូលាយឡើយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ មានតែសមាគម ឬអង្គការសិល្បៈតិចតួចបំផុតដែលបានបើកសម្តែងល្ខោនស្រមោលដោយលក់សំបុត្រ ហើយក៏មិនងាយមានការគាំទ្រច្រើនដែរ។
លោក ភឿង កុម្ភៈ ប្រធានសមាគមសិល្បករគោកធ្លកបានផ្សងព្រេងយ៉ាងខ្លាំងដោយបានចំណាយពេល៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីសិក្សា និងសម្រួលរឿងរាមកេរ្តិ៍ពីដើមដល់ចប់ មកនៅត្រឹមការសម្តែងតែ៤ម៉ោងកន្លះ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក កុម្ភៈ ក៏បានចំណាយប្រាក់កាសខ្លួនឯងជាច្រើន ជាមួយថវិកាជំនួយពីមូលនិធិបរទេស និងយូណេស្កូ ដើម្បីផលិតរូបអាយ៉ងស្បែកចំនួន២៦០សន្លឹកដ៏មានតម្លៃ។
នៅពេលដែលប្រធានសមាគមសិល្បករគោគធ្លកបានលះបង់ពេលវេលាដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការសម្តែងល្ខោនស្បែកធំយ៉ាងដូច្នេះ នោះគឺដោយសារលោកមានបំណងច្បាស់លាស់។ បុរសវ័យ៤០ឆ្នាំ ដែលបានអង្គុយបញ្ជាអក្សរបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសនូវខ្លឹមសារ និងការសន្ទនានៅក្នុងសាច់រឿងទៅលើផ្ទាំងកំណាត់ស សម្រាប់អ្នកទស្សនាជាជនបរទេសនោះ បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកកាសែតយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់យ៉ាងដូច្នេះ៖«ទីមួយគឺការបង្ហាញ និងផ្សព្វផ្សាយទម្រង់ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរបស់ខ្មែរ កុំឲ្យមានតែនៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរបស់អង្គការយូណេស្កូ។ ទី២ គឺដើម្បីបង្ហាញសាច់រឿងរាមកេរ្តិ៍ តាមលក្ខណៈងាយយល់ឆាប់ចងចាំ ទៅដល់សិស្ស និស្សិត និងពលរដ្ឋខ្មែរ និងទី៣ គឺការលើកទឹកចិត្ត និងផ្តល់ការងារដល់សិល្បករសិល្បការិនីនៃល្ខោនស្បែកដែលមានមិនច្រើននោះ»។
ម៉ោង៧យប់មកដល់ ការសម្តែងបានចាប់ផ្តើមតាមការគ្រោងទុក បន្ទាប់ពីសុន្ទរកថាចំនួនពីររបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងអ្នកផ្តល់ជំនួយដល់គម្រោងរាមកេរ្តិ៍នេះ។ សំឡេងទះដៃសាទរ ស្វាគមន៍ពីអ្នកទស្សនា បានបន្លឺឡើងប្រណាំងគ្នាជាមួយនឹងសំឡេងភ្លេងបុរាណដែលនាំមុខដោយសំឡេងស្គរធំពីរ និងការពោលរម្លឹកគុណគ្រូឲ្យជួយឲ្យការសម្តែងទទួលបានជោគជ័យ។ ការសម្តែងមានរយៈពេលតែ១ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ ដែលគ្រាន់តែជាការបង្ហាញផ្នែកមួយនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍។
ជាទម្រង់ល្ខោនបុរាណមែន ប៉ុន្តែទស្សនិកជនបានទស្សនាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយថែមទាំងបានបង្ហាញក្តីរីករាយ សើចសប្បាយនៅក្នុងឈុតឆាកខ្លះដោយសារការពោលបញ្ចូលសំឡេងដ៏ប៉ិនប្រសព្វរបបស់ក្រុមសិល្បករសិល្បការិនី។ ក្នុងពេលសម្តែង ក្រុមសិល្បករទាំងអស់ពិតជាបាននាំអារម្មណ៍អ្នកទស្សនា ឲ្យចាកចេញពីសម័យទំនើបបច្ចុប្បន្នដែលពោរពេញដោយភ្លើងពណ៌ និងអគារខ្ពស់ៗ ទៅក្នុងសម័យមុនសតវត្សរ៍ទី១២។ អ្នកទស្សនាជាច្រើន បានលើកទូរសព្ទរបស់ពួកគេផ្តិតយករូបភាពនៃការសម្តែងទុកយ៉ាងមោទនៈទៀតផង។ រយៈពេលមួយម៉ោងបានកន្លងផុតយ៉ាងលឿន។ ការសម្តែងបានបញ្ចប់។
លោក ប៊ូ ចាន់ថន ជាមន្ត្រីរាជការ បាននាំក្រុមគ្រួសារមកទស្សនាការសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះផងដែរ។ ក្រោយពីទស្សនាការសម្ដែងអស់រយៈពេល១ម៉ោង លោក ប៊ូ ចាន់ថន និយាយថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាដូនតាខ្មែរ បានបន្សល់ទុកស្នាដៃសិល្បៈដ៏ល្អសម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឲ្យបានស្គាល់»។ ឈរនៅចំពោះមុខភរិយា និងកូនប្រុសស្រីចំនួន២នាក់ លោក ចាន់ថន រៀបរាប់បន្តទៀតថា៖ «ការនាំគ្រួសារមកទស្សនានេះ គឺខ្ញុំចង់ឲ្យពួកគាត់បានយល់ និងស្គាល់។ ជាពិសេសខ្ញុំត្រូវបណ្ដុះគ្រាប់ពូជតាំងពីក្មេងឲ្យបានជ្រាបច្បាស់ពីទម្រង់សិល្បៈល្ខោនស្បែកធំមួយនេះ»។
ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះ ត្រូវបានសម្ដែងជូនសាធារណជនដោយឥតគិតថ្លៃ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក ចាន់ថន បើសិនជាមានការសម្ដែងដោយមានលក់សំបុត្រ លោក ចាន់ថន ក៏នៅតែចូលរួមគាំទ្រការសម្ដែងនេះបន្តទៀត។ ជាមន្ត្រីរាជការ លោក ប៊ូ ចាន់ថន យល់ថា ការសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរឿងរាមកេរ្តិ៍ឈុតនេះ មានទាំងរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ រឿងកលល្បិច រួមទាំងរឿងកំប្លែង ដែលកម្សាន្តអារម្មណ៍អ្នកទស្សនាផងដែរ។
ជាសិល្បករដែលបានសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះ លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា បានលើកឡើងថា ការចូលរួមរបស់ទស្សនិកជន បានធ្វើឲ្យសិល្បករមានកម្លាំងចិត្ត ដើម្បីបន្តការសម្ដែងបន្តទៀត។ សិល្បកររូបនេះ បន្តថា សំឡេងសាទរ សំឡេងទះដៃ ដែលបន្លឺឡើងតាមចង្វាក់ភ្លេង បានបង្ហាញថា អ្នកទស្សនាពិតជាបានចូលរួមជាមួយនឹងការសំដែងយ៉ាងចិត្តទុកដាក់។ និយាយទាំងទឹកមុខញញឹម ដោយសម្លៀកបំពាក់សើមជោគដោយញើសពេញខ្លួន លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា និយាយយ៉ាងដូច្នេះ៖«ការសម្ដែងនេះ សិល្បករទាំងអស់ ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានភាពម្ចាស់ការដោយខ្លួនឯង ដោយមានការផ្ដោតអារម្មណ៍ជាមួយនឹងរូបស្បែក រួមទាំងភ្លេង។ ជាពិសេស ត្រូវការប្រមូលអារម្មណ៍ និងការប្រើប្រាស់កម្លាំង» ។
លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា ដែលជាសិល្បករប្រឡូកក្នុងវិស័យសិល្បបុរាណខ្មែរ អស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ មានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ និងពេញចិត្តខ្លាំង នៅពេលដែលទស្សនិកជនឲ្យតម្លែសិល្បៈបុរាណរបស់ខ្មែរ។ លោក ឌីរ៉ាម៉ា ចង់ឲ្យយុវជន និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ជួយថែរក្សា ការពារអភិរក្សទម្រង់ល្ខោនមួយនេះ ផងដែរ។ សិល្បករដែលសម្ដែងរួមទាំងអ្នកប្រគំភ្លេងពិណពាទ្យ ការពោល និងស្មូត មានគ្នាប្រមាណ ៣០នាក់ ដោយចេញឈុតមួយទៅមួយ មានភាពរហ័សរហួន ក្នុងការលើកស្បែកយកមកសម្ដែងជាបន្តបន្ទាប់។
កំពុងឈរទស្សនាការសម្ដែង កញ្ញា យឹម ចម បានទស្សនាការសម្ដែងដោយយកចិត្តទុក និងបានផ្ដោតទៅលើសាច់រឿង។ នេះជាលើកទី១ ដែលកញ្ញាបានទស្សនាការសម្ដែងល្ខោននេះ។ កញ្ញា យឹម ចម ជាគរុនិស្សិត បានរៀបរាប់ថា៖ «ការមកទស្សនាល្ខោននេះ គឺខ្ញុំចង់ស្វែងយល់ពីទម្រង់ល្ខោនមួយនេះ ហើយខ្ញុំក៏ផ្ដោតសំខាន់លើសាច់រឿងដែរ ព្រោះខ្ញុំចូលចិត្តរឿងរាមកេរ្ដិ៍»។ គរុនិស្សិតរូបនេះចាប់អារម្មណ៍លើការសម្ដែងដ៏ម៉ត់ហ្មត់របស់សិល្បករ សិល្បការិនី និងការពោលនិយាយពីវគ្គមួយទៅវគ្គមួយ ដ៏អស្ចារ្យ។ កញ្ញា យឹម ចម សន្យាថា កញ្ញានឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីទម្រង់ល្ខោននេះទៅអ្នកជុំវិញរបស់កញ្ញា។ «ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋម្នាក់ ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត នៅពេលដែលល្ខោនខ្មែរបានចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌអរូបិយរបស់មនុស្សជាតិនៃអង្គការយូណេស្កូ»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់កញ្ញា យឹម ចម។
ការគាំទ្ររបស់ទស្សនិកជន គឹជាថ្នាំលើកទឹកចិត្តដល់សិល្បករ។ ប្រធានសមាគមសិល្បករគោគធ្លកក៏បានភ្ញាក់ផ្អើលនឹងវត្តមានរបស់ទស្សនិកជនដែលបានមកទស្សនាការសម្តែងល្ខោនស្បែកធំរបស់ក្រុមលោកដែរ។ សម្រាប់លោក ភឿង កុម្ភៈ ការគាំទ្រនេះហើយដែលមានន័យស្មើនឹងការថែរក្សាអភិរក្សសិល្បៈវប្បធម៌បុរាណខ្មែរនោះ។
កម្ពុជាសម័យបច្ចុប្បន្នត្រូវការកម្លាំងអ្នកថែរក្សា និងគាំទ្រសិល្បៈវប្បធម៌កាន់តែច្រើនថែមទៀត ដ្បិតវប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ វប្បធម៌ពណ្ណរាយ ជាតិថ្កើងថ្កាន៕
កាលពីយប់ថ្ងៃទី២២កុម្ភៈ បណ្ណាល័យជាតិមានសភាពអ៊ូរអខុសពីថ្ងៃធម្មតា។ តាំងពីម៉ោងជាង៦ល្ងាច មនុស្សម្នាដែលភាគច្រើនជាយុវជនបានដើរចូលទៅក្នុងបរិវេណនៃបណ្ណាល័យជាតិតម្រង់ឆ្ពោះទៅរកកៅអីប្លាស្ទីកពណ៌ផ្ទៃមេឃស្រាលប្រមាណ២០០ ដែលមានមនុស្សអង្គុយស្ទើរពេញអស់ទៅហើយ។ កៅអីទាំងនោះត្រូវបានរៀបជាជួរយ៉ាងមានរបៀប ចំងាយប្រមាណ១០ម៉ែត្រពីផ្ទាំងសំពត់សទំហំ៤ម៉ែត្រ គុណនឹង១២ម៉ែត្រ ដែលត្រូវបានគេចងបញ្ឈរភ្ជាប់នឹងបង្គោលដែកពីរយ៉ាងមាំ។ ម៉ោង៦កន្លះល្ងាចហើយ ពន្លឺព្រះអាទិត្យបានរលាយបាត់ ធ្វើឲ្យពន្លឺអំពូលហ្វាអគ្គិសនីដែលគេដាក់បាញ់ពីផ្នែកខាងក្រោយនៃផ្ទាំងក្រណាត់សនោះ កាន់តែភ្លឺច្បាស់ ហើយវាក៏បានជះពន្លឺព្រឿងៗចូលមុខក្រុមមនុស្សនៅម្ខាងទៀតដែលកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងៗ។ កៅអីត្រូវបានបំពេញអស់ហើយ ដូច្នេះអ្នកដែលមកជាបន្តបន្ទាប់ត្រូវឈរសម្លឹងទៅផ្ទាំងក្រណាត់ដែលមានពន្លឺអគ្គិសនីចាំងពីក្រោយនោះ។
មិនមែនជាការបញ្ចាំងកុនឡើយ តែជាការត្រៀមសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ រឿងរាមកេរ្តិ៍ របស់ក្រុមសមាគមសិល្បៈគោគធ្លក។ ក្រុមអ្នកសម្តែងមានទាំងប្រុស មានទាំងស្រី ប្រមាណ៣០នាក់ រួមទាំងអ្នកភ្លេងបុរាណផង ដែលកំពុងអង្គុយជុំគ្នាប្រគំបទភ្លេងបុរាណយ៉ាងរងំ ដើម្បីកំដរអ្នកទស្សនា ដែលនៅរង់ចាំការសម្តែងចាប់ផ្តើម។ សិល្បករ សិល្បការិនី ដែលស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បុរាណផងនោះ បានបង្ហាញអារម្មណ៍ប្រយ័ត្នប្រយែងកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដែលអ្នកទស្សនាកាន់តែកើនឡើង ហើយក៏មានវត្តមានរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ គឺលោកស្រី ភឿង សកុណា លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង និងភរិយា និងភ្ញៀវអ្នកមុខអ្នកការមួយចំនួនទៀតផង។
ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរបស់ខ្មែរដែលមានកំណើតតាំងពីមុនសម័យអង្គរ ត្រូវបានចុះឈ្មោះចូលក្នុងបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌអរូបិយរបស់អង្គការយូណេស្កូនៅឆ្នាំ២០០៥។ ប៉ុន្តែការសម្តែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំមិនមានទូលំទូលាយឡើយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ មានតែសមាគម ឬអង្គការសិល្បៈតិចតួចបំផុតដែលបានបើកសម្តែងល្ខោនស្រមោលដោយលក់សំបុត្រ ហើយក៏មិនងាយមានការគាំទ្រច្រើនដែរ។
លោក ភឿង កុម្ភៈ ប្រធានសមាគមសិល្បករគោកធ្លកបានផ្សងព្រេងយ៉ាងខ្លាំងដោយបានចំណាយពេល៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីសិក្សា និងសម្រួលរឿងរាមកេរ្តិ៍ពីដើមដល់ចប់ មកនៅត្រឹមការសម្តែងតែ៤ម៉ោងកន្លះ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោក កុម្ភៈ ក៏បានចំណាយប្រាក់កាសខ្លួនឯងជាច្រើន ជាមួយថវិកាជំនួយពីមូលនិធិបរទេស និងយូណេស្កូ ដើម្បីផលិតរូបអាយ៉ងស្បែកចំនួន២៦០សន្លឹកដ៏មានតម្លៃ។
នៅពេលដែលប្រធានសមាគមសិល្បករគោគធ្លកបានលះបង់ពេលវេលាដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការសម្តែងល្ខោនស្បែកធំយ៉ាងដូច្នេះ នោះគឺដោយសារលោកមានបំណងច្បាស់លាស់។ បុរសវ័យ៤០ឆ្នាំ ដែលបានអង្គុយបញ្ជាអក្សរបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសនូវខ្លឹមសារ និងការសន្ទនានៅក្នុងសាច់រឿងទៅលើផ្ទាំងកំណាត់ស សម្រាប់អ្នកទស្សនាជាជនបរទេសនោះ បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកកាសែតយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់យ៉ាងដូច្នេះ៖«ទីមួយគឺការបង្ហាញ និងផ្សព្វផ្សាយទម្រង់ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរបស់ខ្មែរ កុំឲ្យមានតែនៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌរបស់អង្គការយូណេស្កូ។ ទី២ គឺដើម្បីបង្ហាញសាច់រឿងរាមកេរ្តិ៍ តាមលក្ខណៈងាយយល់ឆាប់ចងចាំ ទៅដល់សិស្ស និស្សិត និងពលរដ្ឋខ្មែរ និងទី៣ គឺការលើកទឹកចិត្ត និងផ្តល់ការងារដល់សិល្បករសិល្បការិនីនៃល្ខោនស្បែកដែលមានមិនច្រើននោះ»។
ម៉ោង៧យប់មកដល់ ការសម្តែងបានចាប់ផ្តើមតាមការគ្រោងទុក បន្ទាប់ពីសុន្ទរកថាចំនួនពីររបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងអ្នកផ្តល់ជំនួយដល់គម្រោងរាមកេរ្តិ៍នេះ។ សំឡេងទះដៃសាទរ ស្វាគមន៍ពីអ្នកទស្សនា បានបន្លឺឡើងប្រណាំងគ្នាជាមួយនឹងសំឡេងភ្លេងបុរាណដែលនាំមុខដោយសំឡេងស្គរធំពីរ និងការពោលរម្លឹកគុណគ្រូឲ្យជួយឲ្យការសម្តែងទទួលបានជោគជ័យ។ ការសម្តែងមានរយៈពេលតែ១ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ ដែលគ្រាន់តែជាការបង្ហាញផ្នែកមួយនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍។
ជាទម្រង់ល្ខោនបុរាណមែន ប៉ុន្តែទស្សនិកជនបានទស្សនាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយថែមទាំងបានបង្ហាញក្តីរីករាយ សើចសប្បាយនៅក្នុងឈុតឆាកខ្លះដោយសារការពោលបញ្ចូលសំឡេងដ៏ប៉ិនប្រសព្វរបបស់ក្រុមសិល្បករសិល្បការិនី។ ក្នុងពេលសម្តែង ក្រុមសិល្បករទាំងអស់ពិតជាបាននាំអារម្មណ៍អ្នកទស្សនា ឲ្យចាកចេញពីសម័យទំនើបបច្ចុប្បន្នដែលពោរពេញដោយភ្លើងពណ៌ និងអគារខ្ពស់ៗ ទៅក្នុងសម័យមុនសតវត្សរ៍ទី១២។ អ្នកទស្សនាជាច្រើន បានលើកទូរសព្ទរបស់ពួកគេផ្តិតយករូបភាពនៃការសម្តែងទុកយ៉ាងមោទនៈទៀតផង។ រយៈពេលមួយម៉ោងបានកន្លងផុតយ៉ាងលឿន។ ការសម្តែងបានបញ្ចប់។
លោក ប៊ូ ចាន់ថន ជាមន្ត្រីរាជការ បាននាំក្រុមគ្រួសារមកទស្សនាការសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះផងដែរ។ ក្រោយពីទស្សនាការសម្ដែងអស់រយៈពេល១ម៉ោង លោក ប៊ូ ចាន់ថន និយាយថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាដូនតាខ្មែរ បានបន្សល់ទុកស្នាដៃសិល្បៈដ៏ល្អសម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឲ្យបានស្គាល់»។ ឈរនៅចំពោះមុខភរិយា និងកូនប្រុសស្រីចំនួន២នាក់ លោក ចាន់ថន រៀបរាប់បន្តទៀតថា៖ «ការនាំគ្រួសារមកទស្សនានេះ គឺខ្ញុំចង់ឲ្យពួកគាត់បានយល់ និងស្គាល់។ ជាពិសេសខ្ញុំត្រូវបណ្ដុះគ្រាប់ពូជតាំងពីក្មេងឲ្យបានជ្រាបច្បាស់ពីទម្រង់សិល្បៈល្ខោនស្បែកធំមួយនេះ»។
ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះ ត្រូវបានសម្ដែងជូនសាធារណជនដោយឥតគិតថ្លៃ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក ចាន់ថន បើសិនជាមានការសម្ដែងដោយមានលក់សំបុត្រ លោក ចាន់ថន ក៏នៅតែចូលរួមគាំទ្រការសម្ដែងនេះបន្តទៀត។ ជាមន្ត្រីរាជការ លោក ប៊ូ ចាន់ថន យល់ថា ការសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំរឿងរាមកេរ្តិ៍ឈុតនេះ មានទាំងរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រ រឿងកលល្បិច រួមទាំងរឿងកំប្លែង ដែលកម្សាន្តអារម្មណ៍អ្នកទស្សនាផងដែរ។
ជាសិល្បករដែលបានសម្ដែងល្ខោនស្រមោលស្បែកធំនេះ លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា បានលើកឡើងថា ការចូលរួមរបស់ទស្សនិកជន បានធ្វើឲ្យសិល្បករមានកម្លាំងចិត្ត ដើម្បីបន្តការសម្ដែងបន្តទៀត។ សិល្បកររូបនេះ បន្តថា សំឡេងសាទរ សំឡេងទះដៃ ដែលបន្លឺឡើងតាមចង្វាក់ភ្លេង បានបង្ហាញថា អ្នកទស្សនាពិតជាបានចូលរួមជាមួយនឹងការសំដែងយ៉ាងចិត្តទុកដាក់។ និយាយទាំងទឹកមុខញញឹម ដោយសម្លៀកបំពាក់សើមជោគដោយញើសពេញខ្លួន លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា និយាយយ៉ាងដូច្នេះ៖«ការសម្ដែងនេះ សិល្បករទាំងអស់ ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានភាពម្ចាស់ការដោយខ្លួនឯង ដោយមានការផ្ដោតអារម្មណ៍ជាមួយនឹងរូបស្បែក រួមទាំងភ្លេង។ ជាពិសេស ត្រូវការប្រមូលអារម្មណ៍ និងការប្រើប្រាស់កម្លាំង» ។
លោក ប៉ុក ឌីរ៉ាម៉ា ដែលជាសិល្បករប្រឡូកក្នុងវិស័យសិល្បបុរាណខ្មែរ អស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមកហើយ មានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ និងពេញចិត្តខ្លាំង នៅពេលដែលទស្សនិកជនឲ្យតម្លែសិល្បៈបុរាណរបស់ខ្មែរ។ លោក ឌីរ៉ាម៉ា ចង់ឲ្យយុវជន និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ជួយថែរក្សា ការពារអភិរក្សទម្រង់ល្ខោនមួយនេះ ផងដែរ។ សិល្បករដែលសម្ដែងរួមទាំងអ្នកប្រគំភ្លេងពិណពាទ្យ ការពោល និងស្មូត មានគ្នាប្រមាណ ៣០នាក់ ដោយចេញឈុតមួយទៅមួយ មានភាពរហ័សរហួន ក្នុងការលើកស្បែកយកមកសម្ដែងជាបន្តបន្ទាប់។
កំពុងឈរទស្សនាការសម្ដែង កញ្ញា យឹម ចម បានទស្សនាការសម្ដែងដោយយកចិត្តទុក និងបានផ្ដោតទៅលើសាច់រឿង។ នេះជាលើកទី១ ដែលកញ្ញាបានទស្សនាការសម្ដែងល្ខោននេះ។ កញ្ញា យឹម ចម ជាគរុនិស្សិត បានរៀបរាប់ថា៖ «ការមកទស្សនាល្ខោននេះ គឺខ្ញុំចង់ស្វែងយល់ពីទម្រង់ល្ខោនមួយនេះ ហើយខ្ញុំក៏ផ្ដោតសំខាន់លើសាច់រឿងដែរ ព្រោះខ្ញុំចូលចិត្តរឿងរាមកេរ្ដិ៍»។ គរុនិស្សិតរូបនេះចាប់អារម្មណ៍លើការសម្ដែងដ៏ម៉ត់ហ្មត់របស់សិល្បករ សិល្បការិនី និងការពោលនិយាយពីវគ្គមួយទៅវគ្គមួយ ដ៏អស្ចារ្យ។ កញ្ញា យឹម ចម សន្យាថា កញ្ញានឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីទម្រង់ល្ខោននេះទៅអ្នកជុំវិញរបស់កញ្ញា។ «ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋម្នាក់ ខ្ញុំសប្បាយចិត្ត នៅពេលដែលល្ខោនខ្មែរបានចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌអរូបិយរបស់មនុស្សជាតិនៃអង្គការយូណេស្កូ»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់កញ្ញា យឹម ចម។
ការគាំទ្ររបស់ទស្សនិកជន គឹជាថ្នាំលើកទឹកចិត្តដល់សិល្បករ។ ប្រធានសមាគមសិល្បករគោគធ្លកក៏បានភ្ញាក់ផ្អើលនឹងវត្តមានរបស់ទស្សនិកជនដែលបានមកទស្សនាការសម្តែងល្ខោនស្បែកធំរបស់ក្រុមលោកដែរ។ សម្រាប់លោក ភឿង កុម្ភៈ ការគាំទ្រនេះហើយដែលមានន័យស្មើនឹងការថែរក្សាអភិរក្សសិល្បៈវប្បធម៌បុរាណខ្មែរនោះ។
កម្ពុជាសម័យបច្ចុប្បន្នត្រូវការកម្លាំងអ្នកថែរក្សា និងគាំទ្រសិល្បៈវប្បធម៌កាន់តែច្រើនថែមទៀត ដ្បិតវប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ វប្បធម៌ពណ្ណរាយ ជាតិថ្កើងថ្កាន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
