ពីនេះ ពីនោះ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ លោក ម៉ាស្សីវ៉ែល(Niccolo Machiavelli) គឺជាទស្សនវិទូជនជាតិអ៊ីតាលីក្នុងសតវត្សទី១៦។ លោកមានភាពល្បីល្បាយបំផុត គឺដោយសារនិពន្ធសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា«សម្តេច (The Prince)» ដែលបានសរសេរនៅឆ្នាំ១៥១៣ និងត្រូវបានបោះពុម្ភផ្សាយនៅឆ្នាំ១៥៣២ ពោល គឺក្រោយគាត់ទទួលមរណភាពបាន៥ឆ្នាំ។ គាត់បានអះអាងថា «សម្តេច» ត្រូវមានគុណសម្បត្តិចំនួន១៧ចំណុច។ 
១) មានវិធីពីរយ៉ាងក្នុងការវាយគ្នា គឺទីមួយ វាយតាមផ្លូវច្បាប់ និងទីពីរ វាយតាមផ្លូវអាវុធ
២) ដើម្បីរក្សារដ្ឋឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់ មនុស្សត្រូវបង្ខំចិត្តជារឿយៗ ធ្វើផ្ទុយពីជំនឿ ផ្ទុយពីសប្បុរសធម៌ ហើយផ្ទុយពីសាសនា។
៣) កុំចាកចោលពីអ្វីដែលល្អ បើអាចធ្វើទៅកើត។ ប៉ុន្តែ បើកាលៈទេសៈបង្ខំ ត្រូវអាចប្រព្រឹត្តអំពើអបលក្ខណ៍។
៤) ឲ្យតម្លៃលើកម្លាំងអាវុធ ឬកងទ័ព និងការឲ្យតម្លៃទៅលើឧបាយកលបោកបញ្ឆោត។ នយោបាយឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
៥) អភិបាល និងការថែរក្សារាជាណាចក្រ ដែលស្ថិតក្នុងអាណាព្យាបាលបន្តវេន ហើយដែលប្រជារាស្ត្រធ្លាប់ស្គាល់ មានភាពងាយស្រួលជាងអភិបាល និងថែរក្សារាជាណាចក្រថ្មីស្រឡាងច្រើនណាស់។
៦) មនុស្សត្រូវការការបបោសអង្អែល ឬក៏ត្រូវតែបំបាត់ចោល។ មនុស្សនឹងសងសឹងវិញ បើកាលណាត្រូវគេធ្វើឲ្យមានទុក្ខវេទនាបន្តិចបន្តួច តែបើគេធ្វើឲ្យមានទុក្ខវេទនាដល់ក មនុស្សពុំអាចសងសឹងបានឡើយ។
៧) សម្តេចដែលអាចឈរខ្លួនបាន គឺជាអ្នកដែលមានមនុស្សច្រើន ឬធនធានច្រើន បង្កើតទ័ពបានធំគ្រប់គ្រាន់។
៨) សម្តេចគ្មានគោលដៅ ឬគំនិតអ្វីផ្សេង ក្រៅពីសង្គ្រាម និងរបៀបរៀបចំសង្គ្រាម។
៩) កាលណាសម្តេចណា ដែលគិតតែពីរឿងរស់ក្នុងភាពសប្បាយរុងរឿង ជាងគិតពីអាវុធ សម្តេចនោះនឹងបាត់បង់នគរមិនខាន។
១០) គេពុំអាចរំពឹងឲ្យបានសមសួនថា អ្នកដែលមានអាវុធអាចស្ម័គ្រចិត្តស្តាប់បង្គាប់អ្នកដែលគ្មានអាវុធនោះបានទេ។
១១) សម្តេចត្រូវធ្វើឲ្យគេមើលមកឃើញថា មានមេត្តាធម៌ ហើយមិនឃោរឃៅ។ ប៉ុន្តែ សម្តេចត្រូវប្រយ័ត្នកុំប្រើមេត្តាធម៌នេះខុសរបៀប។
១២) សម្តេចមិនត្រូវបារម្ភពីគេចោទថា មានចិត្តឃោរឃៅនោះទេ បើអំពើឃោរឃៅជាមធ្យោបាយសម្រាប់រក្សាសេចក្តីសាមគ្គី និងភក្តីភាព ព្រោះថា ភាពអនាធិបតេយ្យបំផ្លាញសហគមន៍ទាំងមូល ហើយបើសម្តេចធ្វើឃាតវិញនោះ គឺប៉ះពាល់តែបុគ្គលខ្លះប៉ុណ្ណោះ។
១៣) សម្តេចត្រូវធ្វើឲ្យគេខ្លាច ព្រោះ សម្តេចនឹងមានសន្តិសុខ ជាជាងឲ្យគេស្រឡាញ់។ ទុកជាគេមិនស្រឡាញ់ ក៏នៅតែគេមិនហ៊ានស្អប់ដែរ ព្រោះថា សេចក្តីខ្លាច និងភាពមិនមានក្តីស្អប់ អាចដើរជាមួយគ្នាបាន។
១៤) ត្រូវចេះលាក់ពុតយ៉ាងប្រសប់ គឺត្រូវចេះធ្វើពើ និងត្រូវមានចិត្តវៀចវេរ។ អ្នកដែលដើរបោកប្រាស់គេ តែងតែរកឃើញអ្នកដែលឲ្យគេបោកប្រាស់ជានិច្ច។
១៥) ជាការល្អណាស់ បើគ្រាន់តែធ្វើជាមានករុណាធម៌ ភក្តីភាព មនុស្សធម៌ ក្តីសុច្ចរិតទៀតត្រង់ លុះតាមគន្លងសាសនា។ ហើយជាការល្អដែរប្រសិនបើមានគុណសម្បត្តិទាំងនេះមែនផង។
១៦) មនុស្សជាសត្រូវនិងសម្តេចពីដំបូង បើទាំងនេះចង់រក្សាទុកឋានន្តរសក្តិរបស់គេ សម្តេចអាចបញ្ចុះបញ្ចូលគេបានយ៉ាងងាយស្រួលយកមកធ្វើការជាមួយ។ ហើយអ្នកទាំងនេះ មានភារៈបម្រើសម្តេចដោយភក្តីភាពកាន់តែខ្លាំង ដើម្បីបង្ហាញថា អ្វីដែលគេធ្វើល្អនឹងបំបាត់នូវគំនិតសង្ស័យថា គេជាមនុស្សខូចពីដំបូងនោះ។ សម្តេចនឹងបានទទួលភក្តីភាពច្រើនពីអ្នកទាំងនេះជាងអ្នកដែលបានបម្រើសម្តេចកន្លងមកទៅទៀត។
១៧) បន្ទាយថ្មដែលល្អបំផុត គឺសេចក្តីស្រឡាញ់របស់ប្រជារាស្ត្រ ព្រោះថាទោះជាសម្តេចមានបន្ទាយរឹងមាំក៏ដោយ ក៏បន្ទាយនោះមិនអាចការពារសម្តេចបានឡើយ បើសិនមានអ្នកស្អប់ច្រើននាក់នោះ៕
ប្រភព៖«វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ» រៀបរៀងដោយសាស្ត្រាចារ្យ នួន សុធិមន្ត
១) មានវិធីពីរយ៉ាងក្នុងការវាយគ្នា គឺទីមួយ វាយតាមផ្លូវច្បាប់ និងទីពីរ វាយតាមផ្លូវអាវុធ
២) ដើម្បីរក្សារដ្ឋឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់ មនុស្សត្រូវបង្ខំចិត្តជារឿយៗ ធ្វើផ្ទុយពីជំនឿ ផ្ទុយពីសប្បុរសធម៌ ហើយផ្ទុយពីសាសនា។
៣) កុំចាកចោលពីអ្វីដែលល្អ បើអាចធ្វើទៅកើត។ ប៉ុន្តែ បើកាលៈទេសៈបង្ខំ ត្រូវអាចប្រព្រឹត្តអំពើអបលក្ខណ៍។
៤) ឲ្យតម្លៃលើកម្លាំងអាវុធ ឬកងទ័ព និងការឲ្យតម្លៃទៅលើឧបាយកលបោកបញ្ឆោត។ នយោបាយឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
៥) អភិបាល និងការថែរក្សារាជាណាចក្រ ដែលស្ថិតក្នុងអាណាព្យាបាលបន្តវេន ហើយដែលប្រជារាស្ត្រធ្លាប់ស្គាល់ មានភាពងាយស្រួលជាងអភិបាល និងថែរក្សារាជាណាចក្រថ្មីស្រឡាងច្រើនណាស់។
៦) មនុស្សត្រូវការការបបោសអង្អែល ឬក៏ត្រូវតែបំបាត់ចោល។ មនុស្សនឹងសងសឹងវិញ បើកាលណាត្រូវគេធ្វើឲ្យមានទុក្ខវេទនាបន្តិចបន្តួច តែបើគេធ្វើឲ្យមានទុក្ខវេទនាដល់ក មនុស្សពុំអាចសងសឹងបានឡើយ។
៧) សម្តេចដែលអាចឈរខ្លួនបាន គឺជាអ្នកដែលមានមនុស្សច្រើន ឬធនធានច្រើន បង្កើតទ័ពបានធំគ្រប់គ្រាន់។
៨) សម្តេចគ្មានគោលដៅ ឬគំនិតអ្វីផ្សេង ក្រៅពីសង្គ្រាម និងរបៀបរៀបចំសង្គ្រាម។
៩) កាលណាសម្តេចណា ដែលគិតតែពីរឿងរស់ក្នុងភាពសប្បាយរុងរឿង ជាងគិតពីអាវុធ សម្តេចនោះនឹងបាត់បង់នគរមិនខាន។
១០) គេពុំអាចរំពឹងឲ្យបានសមសួនថា អ្នកដែលមានអាវុធអាចស្ម័គ្រចិត្តស្តាប់បង្គាប់អ្នកដែលគ្មានអាវុធនោះបានទេ។
១១) សម្តេចត្រូវធ្វើឲ្យគេមើលមកឃើញថា មានមេត្តាធម៌ ហើយមិនឃោរឃៅ។ ប៉ុន្តែ សម្តេចត្រូវប្រយ័ត្នកុំប្រើមេត្តាធម៌នេះខុសរបៀប។
១២) សម្តេចមិនត្រូវបារម្ភពីគេចោទថា មានចិត្តឃោរឃៅនោះទេ បើអំពើឃោរឃៅជាមធ្យោបាយសម្រាប់រក្សាសេចក្តីសាមគ្គី និងភក្តីភាព ព្រោះថា ភាពអនាធិបតេយ្យបំផ្លាញសហគមន៍ទាំងមូល ហើយបើសម្តេចធ្វើឃាតវិញនោះ គឺប៉ះពាល់តែបុគ្គលខ្លះប៉ុណ្ណោះ។
១៣) សម្តេចត្រូវធ្វើឲ្យគេខ្លាច ព្រោះ សម្តេចនឹងមានសន្តិសុខ ជាជាងឲ្យគេស្រឡាញ់។ ទុកជាគេមិនស្រឡាញ់ ក៏នៅតែគេមិនហ៊ានស្អប់ដែរ ព្រោះថា សេចក្តីខ្លាច និងភាពមិនមានក្តីស្អប់ អាចដើរជាមួយគ្នាបាន។
១៤) ត្រូវចេះលាក់ពុតយ៉ាងប្រសប់ គឺត្រូវចេះធ្វើពើ និងត្រូវមានចិត្តវៀចវេរ។ អ្នកដែលដើរបោកប្រាស់គេ តែងតែរកឃើញអ្នកដែលឲ្យគេបោកប្រាស់ជានិច្ច។
១៥) ជាការល្អណាស់ បើគ្រាន់តែធ្វើជាមានករុណាធម៌ ភក្តីភាព មនុស្សធម៌ ក្តីសុច្ចរិតទៀតត្រង់ លុះតាមគន្លងសាសនា។ ហើយជាការល្អដែរប្រសិនបើមានគុណសម្បត្តិទាំងនេះមែនផង។
១៦) មនុស្សជាសត្រូវនិងសម្តេចពីដំបូង បើទាំងនេះចង់រក្សាទុកឋានន្តរសក្តិរបស់គេ សម្តេចអាចបញ្ចុះបញ្ចូលគេបានយ៉ាងងាយស្រួលយកមកធ្វើការជាមួយ។ ហើយអ្នកទាំងនេះ មានភារៈបម្រើសម្តេចដោយភក្តីភាពកាន់តែខ្លាំង ដើម្បីបង្ហាញថា អ្វីដែលគេធ្វើល្អនឹងបំបាត់នូវគំនិតសង្ស័យថា គេជាមនុស្សខូចពីដំបូងនោះ។ សម្តេចនឹងបានទទួលភក្តីភាពច្រើនពីអ្នកទាំងនេះជាងអ្នកដែលបានបម្រើសម្តេចកន្លងមកទៅទៀត។
១៧) បន្ទាយថ្មដែលល្អបំផុត គឺសេចក្តីស្រឡាញ់របស់ប្រជារាស្ត្រ ព្រោះថាទោះជាសម្តេចមានបន្ទាយរឹងមាំក៏ដោយ ក៏បន្ទាយនោះមិនអាចការពារសម្តេចបានឡើយ បើសិនមានអ្នកស្អប់ច្រើននាក់នោះ៕
ប្រភព៖«វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ» រៀបរៀងដោយសាស្ត្រាចារ្យ នួន សុធិមន្ត
Tag:
ម៉ាហ្សឺវ៉ែល
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
5 ថ្ងៃ
