ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
អគារ ប៊ូលឌិង ជាផ្នែកមួយក្នុងគម្រោង«ឆ្នេរទន្លេបាសាក់» របស់លោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ស្ថាបត្យករ វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ កើតនៅឆ្នាំ១៩២៦ នៅក្នុងខេត្តកំពត ហើយនៅឆ្នាំ២០១៧នេះ លោកមានអាយុ៩១ឆ្នាំ។ លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ គឺជាសិស្សទី១ដែលបានប្រឡងជាប់បាក់ឌុបនៅវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិនៅឆ្នាំ១៩៤៤ ។ នៅឆ្នាំ១៩៤៧-១៩៥៦ លោកបានទៅសិក្សាផ្នែកស្ថាបត្យកម្មនៅទីក្រុងបារីស ប្រទេសបារាំង។
លោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ បានផ្តល់បទសម្ភាសមួយដល់វិទ្យាស្ថានសិល្បៈ និងវប្បធម៌រៃយំ ដែលបានចេញផ្សាយសៀវភៅមួយក្នុងឆ្នាំ២០០១ ក្រោមចំណងជើងថា «ខ្មែរប្រឈមមុខនឹងវប្បធម៌»។ នៅក្នុងបទសម្ភាសដ៏វែង អ្នកស្រាវជ្រាវវប្បធម៌នៃវិទ្យាស្ថានរៃយំបានសួរអំពីគម្រោងតំបន់ឆ្នេរទន្លេបាសាក់ ដែលមានអគារប៊ូលឌិង នៅក្នុងនោះដែរ។ សារព័ត៌មានថ្មីៗ សូមដកស្រង់បទសម្ភាសនេះត្រង់ចំណុចប្លង់អគារប៊ូលឌិង យកមកផ្សាយបន្តដូចខាងក្រោមនេះ៖
រៃយំ៖ ចាប់ផ្តើមនិយាយអំពីរឿងការរៀបចំក្រុង។ ក្នុងទសវត្ស៦០ លោកតាបានរៀបចំ និងសាងសង់តំបន់មួយដែលគេហៅថា «ឆ្នេរទន្លេបាសាក់» ជាភាសាបារាំងគេហៅថា «Le Front du Bassac»។ តើលោកតាអាចនិយាយអំពីការងារនេះបានទេ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ចង់និយាយអំពីការរៀបចំតំបន់បាសាក់ហ្នឹង គឺត្រូវនិយាយអំពីការរៀបចំតំបន់ក្រុង និងការសាងសង់សំណង់ផង។ ត្រូវយល់ថាគម្រោងរៀបចំតំបន់បាសាក់នោះ ជាផ្នែកមួយនៃផែនការរៀបចំក្រុងទាំងមូលដែលយើងបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តន៍នៅសម័យទសវត្ស៦០នោះ។ ម្ល៉ោះហើយមុននឹងនិយាយលម្អិតអំពីតំបន់បាសាក់នេះ គឺត្រូវនិយាយអំពីបញ្ហាទូទៅបន្តិចបន្តួចសិន។
រៃយំ៖ តើមុនរៀបចំកន្លែងទាំងនេះ មានផ្ទះប្រជាជនដែរឬអត់?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ មានខ្លះដែរ។
រៃយំ៖ ហើយធ្វើយ៉ាងម៉េចទៅ លោកតា?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ពេលសង់ផ្ទះ «ប៊ូលឌិង» នេះ ជាការសាកល្បងធ្វើផ្ទះឲ្យគាត់នៅក្នុងក្រុងបាន។ ម្ល៉ោះហើយផ្ទះនីមួយៗនៅប៊ូឌិញនេះ គិតយ៉ាងម៉េចឲ្យមានខ្យល់ចេញចូល រហើយដូចផ្ទះគេនៅតាមទន្លេអញ្ចឹង បានធ្វើបង្អូច និងទ្វារទាំងសង់ខាងផ្ទះ គឺថាមានបង្អូចបែរទៅមុខមាត់ទន្លេផងឲ្យខ្យល់ចូលមកពីខាងកើត និងមានបង្អូចបែរទៅខាងក្រុងដែលឲ្យខ្យល់ចូលពីខាងលិចផង។ ប៉ុន្តែត្រង់នេះសូមបញ្ជាក់ថា ខ្ញុំមិនដែលហ៊ានធ្វើផ្ទះបណ្តោយថ្ងៃ ព្រោះខាងលិចចំថ្ងៃរសៀលក្តៅណាស់។ នេះដោយសារណ្តោយតាមដងទន្លេ បានខ្ញុំធ្វើដូច្នេះ។ ម្យ៉ាងទៀត ដើម្បីកុំឲ្យក្តៅពេកនោះ យើងបានខំដាំដើមស្រល់មួយជួរនៅខាងលិចប៊ូឌិងនោះដើម្បីឲ្យបានម្លប់ខ្លះ។ រួចហើយដើម្បីឲ្យស្រឡះ និងមានទីធ្លាដើរលេងបានជាធ្វើសួនច្បារជុំវិញសំណង់នោះ។ ដូច្នោះពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ មានសួនច្បារមួយ ហើយផ្ទះនេះបែរទៅរកមាត់ទន្លេផង គឺមានខ្យល់ខ្លាំង។ ម្យ៉ាងទៀតបើគិតពីរបៀបរស់នៅរបស់ខ្មែរគឺក្នុងផ្ទះប៊ូឌិងនេះ យើងបានសង់បង្គន់ និងផ្ទះបាយនៅក្រៅដាច់ពីបន្ទប់ដេកឬទទួលភ្ញៀវ គឺដាក់នៅលើរានហាល ព្រោះពេលធ្វើម្ហូបអាហារ ខ្មែរច្រើនតែឆា ចៀន ដុតអុស ហុយផ្សេង មានក្លិន ម្ល៉ោះហើយត្រូវឲ្យផ្ទះបាយនៅក្រៅ ចំកន្លែងខ្យល់ចេញចូលល្អ។
រៃយំ៖ លោកតា! គំនិតសាងសង់បែបនេះលោកតាបានគិតមុនគេឬ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ អត់ទេក្មួយ! ទ្រឹស្តី និងគំនិតប្រើខ្យល់ធម្មជាតិ ពន្លឺអីហ្នឹងជាគំនិត (model) ដែលគេធ្លាប់ប្រើនៅស្រុកគេដទៃទៀតរួចមកហើយ។
រៃយំ៖ ដើម្បីសាងសង់គម្រោង Le Front du Bassac តើយើងបានថវិកាមកពីណា?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ គំនិតរបស់រដ្ឋ គឺថាចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានលទ្ធភាពរស់នៅក្នុងផ្ទះណាមួយដោយខ្លួនឯងជាម្ចាស់ ទោះបីជាអ្នកក្រីក្រក៏ដោយ។ ម្ល៉ោះហើយរដ្ឋមិនចង់សង់ផ្ទះច្រើនដោយខ្លួនឯង ហើយជួលឲ្យគេនៅរហូត។ បើធ្វើដូចអញ្ចឹង រដ្ឋជាម្ចាស់ផ្ទះ អ្នកជួលគេមិនរវល់ គេអត់ថែទាំផ្ទះ វាឆាប់ខូចនិងហិនហោច។ ដូច្នោះពេលនោះរដ្ឋយើងមានគំនិតសាងសង់ផ្ទះមួយចំនួនសម្រាប់អ្នកក្រល្មមៗអាចជួលក្នុងម្លៃថោកល្មម តែនៅពេលគេរស់នៅនិងបង់ថ្លៃផ្ទះនោះយូរៗទៅ ឧទាហរណ៍ ក្នុងរយៈពេលម្ភៃឆ្នាំ ផ្ទះនោះនឹងក្លាយទៅជារបស់អ្នកជួលនោះតែម្តង មានន័យថាគេក្លាយទៅជាម្ចាស់ផ្ទះ។ ដល់អញ្ចឹងគេមានចិត្តចង់ថែទាំ និងកែច្នៃរៀបចំផ្ទះឲ្យបានល្អ។ ម្ល៉ោះហើយ សម័យនោះមានលុយកាក់មួយប្រភេទដែលគេហៅថា caisse de pension de retraite ។ មានន័យថាលុយសន្សំសម្រាប់ពេលរ៉ឺត្រែត (retraite) ។ លុយនេះតម្កល់នៅក្នុងធនាគារជាតិ ហើយមានប្រាក់ការ។ ដូច្នោះរដ្ឋបានខ្ចីប្រាក់ការលុយប៉ង់ស្យុង (pension) នោះមកសាងសង់ ហើយថ្លៃឈ្នូលផ្ទះនោះសងបណ្តើរៗទៅឲ្យគេវិញ។ នៅសម័យនោះមានស្រុកដូចជាសិង្ហបុរី ដែលគេធ្វើអញ្ចឹងដែរ សព្វថ្ងៃនេះបានជោគជ័យល្អណាស់។
រៃយំ៖ លោកតា! មុនដំបូងផ្ទះនោះអ្នកណាមកនៅ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ មុនដំបូងគឺសង់សម្រាប់កីឡាករដែលមកចូលរួមក្នុងហ្កាណេហ្វូ ហើយក្រោយមកមានគ្រូបង្រៀន និងមន្ត្រីរាជការខ្មែរបានចាប់ផ្តើមទិញផ្ទះនោះជាល្វែងមួយៗ ហើយល្វែងដែលនៅសល់គឺរដ្ឋយកមកប្រើ ដើម្បីទទួលអ្នកឯកទេសអន្តរជាតិដែលមកធ្វើការនៅស្រុកខ្មែរ ដូចជាអ្នកស្រីម៉ាឌឺលែន ស៊ីតូ (Madeleine Giteau) ជាដើម។ និយាយបញ្ជាក់ម្តងទៀតថា គំនិតនេះក្នុងរយៈពេលយូរអង្វែង បន្តិចម្តងៗខ្មែរនឹងកាន់តែមានលទ្ធភាពមកនៅទីនោះបានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។
រៃយំ៖ មុនមានអគារប៊ូឌិង ស្រុកខ្មែរគ្មានសំណង់ច្រើនជាន់អញ្ចឹងទេ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ធ្លាប់មានផ្ទះច្រើនជាន់ និងជាប់គ្នាហើយ គេហៅ កំប៉ាត់ទីម៉ង់ ស៊ីន័រ (compartiment chinois) គឺសព្វថ្ងៃគេហៅផ្ទះល្វែងរបៀបចិន ទទឹង៤ម៉ែត្រត្រួតៗលើគ្នា ដូចនេះផ្ទះនីមួយៗច្រើនតែមានពីរជាន់ ឬមានឡៅតឿ នៅក្រោមផ្ទះខាងមុខគេលក់ឥវ៉ាន់ ខាងក្រោមមានផ្ទះបាយ មានកន្លែងធ្វើការ បង្កបង្កើនឥវ៉ាន់ដើម្បីលក់ ហើយគេនៅខាងលើ ឬនៅលើឡៅតឿ។ ផ្ទះរបៀបនេះហប់ខ្យល់បន្តិច តែកូនចៅចិនគេធ្លាប់នៅ គេអាចនៅបាន៕
លោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ បានផ្តល់បទសម្ភាសមួយដល់វិទ្យាស្ថានសិល្បៈ និងវប្បធម៌រៃយំ ដែលបានចេញផ្សាយសៀវភៅមួយក្នុងឆ្នាំ២០០១ ក្រោមចំណងជើងថា «ខ្មែរប្រឈមមុខនឹងវប្បធម៌»។ នៅក្នុងបទសម្ភាសដ៏វែង អ្នកស្រាវជ្រាវវប្បធម៌នៃវិទ្យាស្ថានរៃយំបានសួរអំពីគម្រោងតំបន់ឆ្នេរទន្លេបាសាក់ ដែលមានអគារប៊ូលឌិង នៅក្នុងនោះដែរ។ សារព័ត៌មានថ្មីៗ សូមដកស្រង់បទសម្ភាសនេះត្រង់ចំណុចប្លង់អគារប៊ូលឌិង យកមកផ្សាយបន្តដូចខាងក្រោមនេះ៖
រៃយំ៖ ចាប់ផ្តើមនិយាយអំពីរឿងការរៀបចំក្រុង។ ក្នុងទសវត្ស៦០ លោកតាបានរៀបចំ និងសាងសង់តំបន់មួយដែលគេហៅថា «ឆ្នេរទន្លេបាសាក់» ជាភាសាបារាំងគេហៅថា «Le Front du Bassac»។ តើលោកតាអាចនិយាយអំពីការងារនេះបានទេ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ចង់និយាយអំពីការរៀបចំតំបន់បាសាក់ហ្នឹង គឺត្រូវនិយាយអំពីការរៀបចំតំបន់ក្រុង និងការសាងសង់សំណង់ផង។ ត្រូវយល់ថាគម្រោងរៀបចំតំបន់បាសាក់នោះ ជាផ្នែកមួយនៃផែនការរៀបចំក្រុងទាំងមូលដែលយើងបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តន៍នៅសម័យទសវត្ស៦០នោះ។ ម្ល៉ោះហើយមុននឹងនិយាយលម្អិតអំពីតំបន់បាសាក់នេះ គឺត្រូវនិយាយអំពីបញ្ហាទូទៅបន្តិចបន្តួចសិន។
រៃយំ៖ តើមុនរៀបចំកន្លែងទាំងនេះ មានផ្ទះប្រជាជនដែរឬអត់?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ មានខ្លះដែរ។
រៃយំ៖ ហើយធ្វើយ៉ាងម៉េចទៅ លោកតា?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ពេលសង់ផ្ទះ «ប៊ូលឌិង» នេះ ជាការសាកល្បងធ្វើផ្ទះឲ្យគាត់នៅក្នុងក្រុងបាន។ ម្ល៉ោះហើយផ្ទះនីមួយៗនៅប៊ូឌិញនេះ គិតយ៉ាងម៉េចឲ្យមានខ្យល់ចេញចូល រហើយដូចផ្ទះគេនៅតាមទន្លេអញ្ចឹង បានធ្វើបង្អូច និងទ្វារទាំងសង់ខាងផ្ទះ គឺថាមានបង្អូចបែរទៅមុខមាត់ទន្លេផងឲ្យខ្យល់ចូលមកពីខាងកើត និងមានបង្អូចបែរទៅខាងក្រុងដែលឲ្យខ្យល់ចូលពីខាងលិចផង។ ប៉ុន្តែត្រង់នេះសូមបញ្ជាក់ថា ខ្ញុំមិនដែលហ៊ានធ្វើផ្ទះបណ្តោយថ្ងៃ ព្រោះខាងលិចចំថ្ងៃរសៀលក្តៅណាស់។ នេះដោយសារណ្តោយតាមដងទន្លេ បានខ្ញុំធ្វើដូច្នេះ។ ម្យ៉ាងទៀត ដើម្បីកុំឲ្យក្តៅពេកនោះ យើងបានខំដាំដើមស្រល់មួយជួរនៅខាងលិចប៊ូឌិងនោះដើម្បីឲ្យបានម្លប់ខ្លះ។ រួចហើយដើម្បីឲ្យស្រឡះ និងមានទីធ្លាដើរលេងបានជាធ្វើសួនច្បារជុំវិញសំណង់នោះ។ ដូច្នោះពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ មានសួនច្បារមួយ ហើយផ្ទះនេះបែរទៅរកមាត់ទន្លេផង គឺមានខ្យល់ខ្លាំង។ ម្យ៉ាងទៀតបើគិតពីរបៀបរស់នៅរបស់ខ្មែរគឺក្នុងផ្ទះប៊ូឌិងនេះ យើងបានសង់បង្គន់ និងផ្ទះបាយនៅក្រៅដាច់ពីបន្ទប់ដេកឬទទួលភ្ញៀវ គឺដាក់នៅលើរានហាល ព្រោះពេលធ្វើម្ហូបអាហារ ខ្មែរច្រើនតែឆា ចៀន ដុតអុស ហុយផ្សេង មានក្លិន ម្ល៉ោះហើយត្រូវឲ្យផ្ទះបាយនៅក្រៅ ចំកន្លែងខ្យល់ចេញចូលល្អ។
រៃយំ៖ លោកតា! គំនិតសាងសង់បែបនេះលោកតាបានគិតមុនគេឬ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ អត់ទេក្មួយ! ទ្រឹស្តី និងគំនិតប្រើខ្យល់ធម្មជាតិ ពន្លឺអីហ្នឹងជាគំនិត (model) ដែលគេធ្លាប់ប្រើនៅស្រុកគេដទៃទៀតរួចមកហើយ។
រៃយំ៖ ដើម្បីសាងសង់គម្រោង Le Front du Bassac តើយើងបានថវិកាមកពីណា?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ គំនិតរបស់រដ្ឋ គឺថាចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានលទ្ធភាពរស់នៅក្នុងផ្ទះណាមួយដោយខ្លួនឯងជាម្ចាស់ ទោះបីជាអ្នកក្រីក្រក៏ដោយ។ ម្ល៉ោះហើយរដ្ឋមិនចង់សង់ផ្ទះច្រើនដោយខ្លួនឯង ហើយជួលឲ្យគេនៅរហូត។ បើធ្វើដូចអញ្ចឹង រដ្ឋជាម្ចាស់ផ្ទះ អ្នកជួលគេមិនរវល់ គេអត់ថែទាំផ្ទះ វាឆាប់ខូចនិងហិនហោច។ ដូច្នោះពេលនោះរដ្ឋយើងមានគំនិតសាងសង់ផ្ទះមួយចំនួនសម្រាប់អ្នកក្រល្មមៗអាចជួលក្នុងម្លៃថោកល្មម តែនៅពេលគេរស់នៅនិងបង់ថ្លៃផ្ទះនោះយូរៗទៅ ឧទាហរណ៍ ក្នុងរយៈពេលម្ភៃឆ្នាំ ផ្ទះនោះនឹងក្លាយទៅជារបស់អ្នកជួលនោះតែម្តង មានន័យថាគេក្លាយទៅជាម្ចាស់ផ្ទះ។ ដល់អញ្ចឹងគេមានចិត្តចង់ថែទាំ និងកែច្នៃរៀបចំផ្ទះឲ្យបានល្អ។ ម្ល៉ោះហើយ សម័យនោះមានលុយកាក់មួយប្រភេទដែលគេហៅថា caisse de pension de retraite ។ មានន័យថាលុយសន្សំសម្រាប់ពេលរ៉ឺត្រែត (retraite) ។ លុយនេះតម្កល់នៅក្នុងធនាគារជាតិ ហើយមានប្រាក់ការ។ ដូច្នោះរដ្ឋបានខ្ចីប្រាក់ការលុយប៉ង់ស្យុង (pension) នោះមកសាងសង់ ហើយថ្លៃឈ្នូលផ្ទះនោះសងបណ្តើរៗទៅឲ្យគេវិញ។ នៅសម័យនោះមានស្រុកដូចជាសិង្ហបុរី ដែលគេធ្វើអញ្ចឹងដែរ សព្វថ្ងៃនេះបានជោគជ័យល្អណាស់។
រៃយំ៖ លោកតា! មុនដំបូងផ្ទះនោះអ្នកណាមកនៅ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ មុនដំបូងគឺសង់សម្រាប់កីឡាករដែលមកចូលរួមក្នុងហ្កាណេហ្វូ ហើយក្រោយមកមានគ្រូបង្រៀន និងមន្ត្រីរាជការខ្មែរបានចាប់ផ្តើមទិញផ្ទះនោះជាល្វែងមួយៗ ហើយល្វែងដែលនៅសល់គឺរដ្ឋយកមកប្រើ ដើម្បីទទួលអ្នកឯកទេសអន្តរជាតិដែលមកធ្វើការនៅស្រុកខ្មែរ ដូចជាអ្នកស្រីម៉ាឌឺលែន ស៊ីតូ (Madeleine Giteau) ជាដើម។ និយាយបញ្ជាក់ម្តងទៀតថា គំនិតនេះក្នុងរយៈពេលយូរអង្វែង បន្តិចម្តងៗខ្មែរនឹងកាន់តែមានលទ្ធភាពមកនៅទីនោះបានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។
រៃយំ៖ មុនមានអគារប៊ូឌិង ស្រុកខ្មែរគ្មានសំណង់ច្រើនជាន់អញ្ចឹងទេ ?
លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ៖ ធ្លាប់មានផ្ទះច្រើនជាន់ និងជាប់គ្នាហើយ គេហៅ កំប៉ាត់ទីម៉ង់ ស៊ីន័រ (compartiment chinois) គឺសព្វថ្ងៃគេហៅផ្ទះល្វែងរបៀបចិន ទទឹង៤ម៉ែត្រត្រួតៗលើគ្នា ដូចនេះផ្ទះនីមួយៗច្រើនតែមានពីរជាន់ ឬមានឡៅតឿ នៅក្រោមផ្ទះខាងមុខគេលក់ឥវ៉ាន់ ខាងក្រោមមានផ្ទះបាយ មានកន្លែងធ្វើការ បង្កបង្កើនឥវ៉ាន់ដើម្បីលក់ ហើយគេនៅខាងលើ ឬនៅលើឡៅតឿ។ ផ្ទះរបៀបនេះហប់ខ្យល់បន្តិច តែកូនចៅចិនគេធ្លាប់នៅ គេអាចនៅបាន៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
