ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុធ្វើឲ្យកម្ពុជាប្រឈមនឹងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំង
លោក ជឿង ណេត កសិករវ័យ ៣៩ឆ្នាំដែលរស់នៅឃុំក្រាំងចេក ស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ
×![]()
ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ កម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេមួយនៅក្នុងតំបន់ពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ប្រជាជនកម្ពុជាបានទទួលរងផលប៉ះពាល់រួចទៅហើយដូចជាការកើនឡើងនៃគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ គ្រោះរាំងស្ងួត និងការកើនឡើងកម្តៅជាដើម។ ឆ្នាំ ២០១៥ និង ២០១៦ កន្លងទៅ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក៏បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាប្រឈមវិបត្តិខ្លាំង ដោយផលដំណាំកសិកម្មជាច្រើនរងការខូចខាតផង។ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមធំរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលភាគច្រើនជាកសិករ បើសិនការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅបន្តទៅមុខ។
ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានក្លាយជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តនៅកម្ពុជាដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត។ ប្រជាជនខេត្តនេះរងគ្រោះដោយសារការថយចុះនៃទិន្នផលកសិកម្មប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះដែរ ដោយសារការអូសបន្លាយនៃរដូវប្រាំង និងគ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ជឿង ណេត អាយុ ៣៩ ឆ្នាំស្ថិតនៅក្នុងភូមិ ត្រពាំងក្រឹម ឃុំក្រាំងចេក ស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានប្រកបរបរកសិកម្មជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ ហើយស្រូវដែលបង្កបង្កើនផលបាននោះអាចគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចិញ្ចឹមគ្រួសារលោកពូបានពេញមួយឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែលោក បានរៀបរាប់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា ការដាំដុះស្រូវរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកពូប្រឈមបញ្ហាដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួតជាពិសេសទិន្នផលស្រូវថយចុះ។
លោក ជឿង ណេត បានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «ខ្ញុំធ្វើបានស្រូវបានប្រហែល ៨០ ឬ៧០ថាំងទុកហូបចុករាល់ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែឆ្នាំមុននេះ វារាំងច្រើនហើយស្រូវខូចច្រើននៅសល់ត្រឹម ៤០ ថាំងប៉ុណ្ណោះ។
ការថយចុះទិន្នផលស្រូវប្រចាំឆ្នាំនេះក្លាយជាក្តីកង្វល់ដ៏ធំរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកពូ ជឿង ណេត ព្រោះក្រុមគ្រួសារលោក ជឿង ណេត ពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើស្រូវអង្ករដែលខ្លួនផលិតបានប្រចាំឆ្នាំនេះ។ ក្នុងករណីដែលមានគ្រោះរាំងស្ងួត ឬទឹកជន់លិចនៅឆ្នាំបន្ទាប់ៗទៀតនោះ ក្រុមគ្រួសារលោកពូនឹងប្រឈមបញ្ហាកាន់តែធំជាពិសេសខ្វះស្បៀងអាហារសម្រាប់ហូបចុកនៅពេលខាងមុខ។
«ខ្ញុំតែងតែបារម្ភរហូត ព្រោះអាកាសធាតុវាប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់បែបនេះ។ បើសិនមានបញ្ហារាំងស្ងួតនេះបន្តកើតឡើងទៀត យើងធ្វើស្រែមិនកើត ហើយយើងហូបអត់គ្រាន់ទេ។ ហើយបើទឹកជំនន់វិញ គឺខូចទាំងអស់»។
របាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពបង្កបង្កើនផលដំណាំស្រូវ រដូវវស្សាឆ្នាំ២០១៥ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានបង្ហាញថា ដំណាំស្រូវយ៉ាងហោចណាស់ ១៨៥ ៤៥១ ហិចតា នៅទូទាំងប្រទេស បានប្រឈមបញ្ហាខ្វះខាតទឹកស្រោចស្រព។
១.ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រឈមកង្វះអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំង
របាយការណ៍កម្មវិធីស្បៀងអាហារ អង្គការសហប្រជាជាតិ (WPF) បានបង្ហាញថា នៅទូទាំងពិភពលោក បញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយប្រជាជន ៨១៥លាននាក់ឯណោះដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារបញ្ហានេះ។ វាកើនឡើងច្រើន បើប្រៀបធៀបទៅនឹងចំនួនប្រជាជនដែលរងគ្រោះកាលពីឆ្នាំមុន។
ប្រជាកសិករនៅកម្ពុជា រួមទាំងក្រុមគ្រួសារលោក ជឿង ណេត ក៏អាចប្រឈមនឹងការខ្វះខាតស្បៀងអាហារ និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះដែរ បើសិនជាការបង្កបង្កើនផលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះ។ អ្នកជំនាញប្រែប្រួលអាកាសធាតុទទួលស្គាល់ថា បាតុភូតប្រែប្រួលអាកាសធាតុពិតជារួមចំណែកបង្កឲ្យមានបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភពិតមែន ប៉ុន្តែវាមិនប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់នោះឡើយ។
ប្រធានអង្គការ Live and Learn Environmental Education Cambodia លោក ស៊ូ សុជាតិ បានពន្យល់ដូច្នេះថា៖« ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមិនមានផលប៉ះពាល់លើអាហារូបត្ថម្ដដោយផ្ទាល់ទេ ប៉ុន្តែវាធ្វើឲ្យផលិតភាពកសិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងថយចុះ។ ដូច្នេះកាលណាស្បៀងថយចុះ អាហារូបត្ថម្ភរបស់គាត់ថយចុះតាមនោះដែរ។ នេះក៏ដោយសារ គាត់មិនមានលទ្ធភាព មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទិញស្បៀងបន្ថែម ដើម្បីបំពេញតម្រូវការផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភនេះទេ»។
ដោយឡែក នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសេដាក លោក សម វិទូ ទទួលស្គាល់ថា បញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុមានចំណែកមិនផ្ទាល់លើបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ព្រោះវាទាក់ទងនឹងការផលិតស្បៀងអាហាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក វិទូ បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗដូច្នេះ៖ «បញ្ហានេះវាទាក់ទងនឹងការផលិត។ បើកសិករមានជីវភាពក្រីក្រ ហើយគាត់មិនអាចផលិតបានអាហារគ្រប់គ្រាន់ និងមិនលទ្ធភាពភាពទិញស្បៀងអាហារទៀតនោះ គាត់ពិតជាប្រឈមបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភជាក់ជាមិនខាន»។
បើតាមរបាយការណ៍អង្គការសុខភាពពិភពលោក បើគ្មានការអភិវឌ្ឍភាពធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុទេនោះ ការអត់ឃ្លាន និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋនឹងកើនឡើងខ្លាំង។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ កុមារដែលមានបញ្ហាក្រិននៅអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ មានរហូតដល់ ៣២,៤ភាគរយ កុមារដែលមានទម្ងន់មិនគ្រប់គ្រាន់មានអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ មានចំនួន ២៣,៩ភាគរយ និងកុមារដែលមានបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភស្រួចស្រាវអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំមានចំនួន ៩,៦ភាគរយផងដែរ។
បញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភអាចនឹងកើនឡើងថែមទៀតនៅកម្ពុជានៅពេលអនាគតព្រោះសន្តិសុខស្បៀងរងការគំរាមកំហែងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកជំនាញផ្តល់យោបល់ថា វាមានចំណាច់ការច្រើនដែរកន្លងមកដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខស្បៀងនិងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។ ប៉ុន្តែវាក៏ចាំបាច់ត្រូវមានការប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបន្ថែមទៀត។
លោក ស៊ូ សុជាតិ យល់ឃើញថា ទាំងខាងរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរួមចំណែកច្រើនកន្លងមកហើយក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុលើបញ្ហាកកសិកម្ម និងបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។
«ខាងរដ្ឋាភិបាលមានផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររួចរាល់ហើយ ជាពិសេសជួយសម្របសម្រួលក្រសួងពាក់ព័ន្ធរួមទាំងក្រសួងសុខាភិបាលផងដើម្បីអនុវត្តផែនការសកម្មភាព។ នេះជាយន្តការរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ថ្នាក់ជាតិ»។
លោក សុជាតិ បន្តថា៖«ទន្ទឹមគ្នានេះ ខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការទាក់ទងរឿងជីវភាព កសិកម្ម និងពង្រឹងអំណាចសហគមន៍នោះ ក៏គេបានដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនោះក្នុងគោលនយោបាយរបស់គេដែរ។ វាជួយបង្កើនភាពធនដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅសហគមន៍មូលដ្ឋាន»។
ត្រឡប់ទៅលោក សម វិទូ វិញ លោកមើលឃើញថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលច្រើនរួចហើយបានបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៍ពាក់ព័ន្ធបញ្ចេកទេសកសិកម្មក្នុងការបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដើម្បីចូលរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។
លោក វិទូ បានអះអាងដូច្នេះ៖ «ថ្វីបើមានបញ្ហានេះមែន អង្គការជាច្រើនបានបញ្ចូលបញ្ហាបច្ចេកទេសកសិកម្មធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍសហគមន៍របស់ខ្លួនរួចហើយ។ ដូច្នេះវារួមចំណែកបានច្រើនដែរក្នុងការកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមផ្នែកកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ»។
២.ការអនុវត្តផែនការបន្សាំខុសបច្ចេកទេស៖ «ប្រជាជនងាកទៅប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី ពេលទិន្នផលកសិកម្មថយចុះ»
យ៉ាងណាមិញ ការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជានៅតែប្រឈមបញ្ហា និងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ អ្នកជំនាញកសិកម្ម និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមើលឃើញថា ការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំខុសបច្ចេកទេស (Maladaptation) ក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមធំជាងគេក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ លោក ស៊ូ សុជាតិ ពន្យល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានៅតាមមូលដ្ឋានខ្លះយល់ពីផែនការបន្សាំនេះមិនបានច្បាស់ឡើយ ដែលវាជាមូលហេតុមួយធ្វើឲ្យគាត់អនុវត្តវាខុសបច្ចេកទេស។
«ពេលខ្លះគាត់យល់ពីបញ្ហាបន្សាំនេះមិនច្បាស់។ ឧទាហរណ៍ពួកគាត់មើលឃើញថា ស្បៀងរបស់គាត់ថយចុះ។ ដូច្នេះគាត់ចាប់ផ្តើមងាកទៅប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីឬថ្នាំពុលដើម្បីបង្កើនទិន្នផលកសិកម្មរបស់គាត់ ប៉ុន្តែវាបង្កឲ្យមានបញ្ហាប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកផ្សេងទៀតជាពិសេសសុខភាព។ នេះហើយគេហៅថាការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំខុសបច្ចេកទេស»៕
ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានក្លាយជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តនៅកម្ពុជាដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត។ ប្រជាជនខេត្តនេះរងគ្រោះដោយសារការថយចុះនៃទិន្នផលកសិកម្មប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះដែរ ដោយសារការអូសបន្លាយនៃរដូវប្រាំង និងគ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ជឿង ណេត អាយុ ៣៩ ឆ្នាំស្ថិតនៅក្នុងភូមិ ត្រពាំងក្រឹម ឃុំក្រាំងចេក ស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានប្រកបរបរកសិកម្មជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ ហើយស្រូវដែលបង្កបង្កើនផលបាននោះអាចគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចិញ្ចឹមគ្រួសារលោកពូបានពេញមួយឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែលោក បានរៀបរាប់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា ការដាំដុះស្រូវរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកពូប្រឈមបញ្ហាដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួតជាពិសេសទិន្នផលស្រូវថយចុះ។
លោក ជឿង ណេត បានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «ខ្ញុំធ្វើបានស្រូវបានប្រហែល ៨០ ឬ៧០ថាំងទុកហូបចុករាល់ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែឆ្នាំមុននេះ វារាំងច្រើនហើយស្រូវខូចច្រើននៅសល់ត្រឹម ៤០ ថាំងប៉ុណ្ណោះ។
ការថយចុះទិន្នផលស្រូវប្រចាំឆ្នាំនេះក្លាយជាក្តីកង្វល់ដ៏ធំរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកពូ ជឿង ណេត ព្រោះក្រុមគ្រួសារលោក ជឿង ណេត ពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើស្រូវអង្ករដែលខ្លួនផលិតបានប្រចាំឆ្នាំនេះ។ ក្នុងករណីដែលមានគ្រោះរាំងស្ងួត ឬទឹកជន់លិចនៅឆ្នាំបន្ទាប់ៗទៀតនោះ ក្រុមគ្រួសារលោកពូនឹងប្រឈមបញ្ហាកាន់តែធំជាពិសេសខ្វះស្បៀងអាហារសម្រាប់ហូបចុកនៅពេលខាងមុខ។
«ខ្ញុំតែងតែបារម្ភរហូត ព្រោះអាកាសធាតុវាប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់បែបនេះ។ បើសិនមានបញ្ហារាំងស្ងួតនេះបន្តកើតឡើងទៀត យើងធ្វើស្រែមិនកើត ហើយយើងហូបអត់គ្រាន់ទេ។ ហើយបើទឹកជំនន់វិញ គឺខូចទាំងអស់»។
របាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពបង្កបង្កើនផលដំណាំស្រូវ រដូវវស្សាឆ្នាំ២០១៥ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានបង្ហាញថា ដំណាំស្រូវយ៉ាងហោចណាស់ ១៨៥ ៤៥១ ហិចតា នៅទូទាំងប្រទេស បានប្រឈមបញ្ហាខ្វះខាតទឹកស្រោចស្រព។
១.ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអាចធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រឈមកង្វះអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំង
របាយការណ៍កម្មវិធីស្បៀងអាហារ អង្គការសហប្រជាជាតិ (WPF) បានបង្ហាញថា នៅទូទាំងពិភពលោក បញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយប្រជាជន ៨១៥លាននាក់ឯណោះដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារបញ្ហានេះ។ វាកើនឡើងច្រើន បើប្រៀបធៀបទៅនឹងចំនួនប្រជាជនដែលរងគ្រោះកាលពីឆ្នាំមុន។
ប្រជាកសិករនៅកម្ពុជា រួមទាំងក្រុមគ្រួសារលោក ជឿង ណេត ក៏អាចប្រឈមនឹងការខ្វះខាតស្បៀងអាហារ និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះដែរ បើសិនជាការបង្កបង្កើនផលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះ។ អ្នកជំនាញប្រែប្រួលអាកាសធាតុទទួលស្គាល់ថា បាតុភូតប្រែប្រួលអាកាសធាតុពិតជារួមចំណែកបង្កឲ្យមានបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភពិតមែន ប៉ុន្តែវាមិនប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់នោះឡើយ។
ប្រធានអង្គការ Live and Learn Environmental Education Cambodia លោក ស៊ូ សុជាតិ បានពន្យល់ដូច្នេះថា៖« ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមិនមានផលប៉ះពាល់លើអាហារូបត្ថម្ដដោយផ្ទាល់ទេ ប៉ុន្តែវាធ្វើឲ្យផលិតភាពកសិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងថយចុះ។ ដូច្នេះកាលណាស្បៀងថយចុះ អាហារូបត្ថម្ភរបស់គាត់ថយចុះតាមនោះដែរ។ នេះក៏ដោយសារ គាត់មិនមានលទ្ធភាព មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទិញស្បៀងបន្ថែម ដើម្បីបំពេញតម្រូវការផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភនេះទេ»។
ដោយឡែក នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសេដាក លោក សម វិទូ ទទួលស្គាល់ថា បញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុមានចំណែកមិនផ្ទាល់លើបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ព្រោះវាទាក់ទងនឹងការផលិតស្បៀងអាហាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក វិទូ បានប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗដូច្នេះ៖ «បញ្ហានេះវាទាក់ទងនឹងការផលិត។ បើកសិករមានជីវភាពក្រីក្រ ហើយគាត់មិនអាចផលិតបានអាហារគ្រប់គ្រាន់ និងមិនលទ្ធភាពភាពទិញស្បៀងអាហារទៀតនោះ គាត់ពិតជាប្រឈមបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភជាក់ជាមិនខាន»។
បើតាមរបាយការណ៍អង្គការសុខភាពពិភពលោក បើគ្មានការអភិវឌ្ឍភាពធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុទេនោះ ការអត់ឃ្លាន និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋនឹងកើនឡើងខ្លាំង។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ កុមារដែលមានបញ្ហាក្រិននៅអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ មានរហូតដល់ ៣២,៤ភាគរយ កុមារដែលមានទម្ងន់មិនគ្រប់គ្រាន់មានអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំ មានចំនួន ២៣,៩ភាគរយ និងកុមារដែលមានបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភស្រួចស្រាវអាយុក្រោម ៥ឆ្នាំមានចំនួន ៩,៦ភាគរយផងដែរ។
បញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភអាចនឹងកើនឡើងថែមទៀតនៅកម្ពុជានៅពេលអនាគតព្រោះសន្តិសុខស្បៀងរងការគំរាមកំហែងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកជំនាញផ្តល់យោបល់ថា វាមានចំណាច់ការច្រើនដែរកន្លងមកដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខស្បៀងនិងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។ ប៉ុន្តែវាក៏ចាំបាច់ត្រូវមានការប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបន្ថែមទៀត។
លោក ស៊ូ សុជាតិ យល់ឃើញថា ទាំងខាងរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរួមចំណែកច្រើនកន្លងមកហើយក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុលើបញ្ហាកកសិកម្ម និងបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។
«ខាងរដ្ឋាភិបាលមានផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររួចរាល់ហើយ ជាពិសេសជួយសម្របសម្រួលក្រសួងពាក់ព័ន្ធរួមទាំងក្រសួងសុខាភិបាលផងដើម្បីអនុវត្តផែនការសកម្មភាព។ នេះជាយន្តការរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ថ្នាក់ជាតិ»។
លោក សុជាតិ បន្តថា៖«ទន្ទឹមគ្នានេះ ខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការទាក់ទងរឿងជីវភាព កសិកម្ម និងពង្រឹងអំណាចសហគមន៍នោះ ក៏គេបានដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនោះក្នុងគោលនយោបាយរបស់គេដែរ។ វាជួយបង្កើនភាពធនដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅសហគមន៍មូលដ្ឋាន»។
ត្រឡប់ទៅលោក សម វិទូ វិញ លោកមើលឃើញថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលច្រើនរួចហើយបានបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៍ពាក់ព័ន្ធបញ្ចេកទេសកសិកម្មក្នុងការបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដើម្បីចូលរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ។
លោក វិទូ បានអះអាងដូច្នេះ៖ «ថ្វីបើមានបញ្ហានេះមែន អង្គការជាច្រើនបានបញ្ចូលបញ្ហាបច្ចេកទេសកសិកម្មធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍសហគមន៍របស់ខ្លួនរួចហើយ។ ដូច្នេះវារួមចំណែកបានច្រើនដែរក្នុងការកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមផ្នែកកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ»។
២.ការអនុវត្តផែនការបន្សាំខុសបច្ចេកទេស៖ «ប្រជាជនងាកទៅប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី ពេលទិន្នផលកសិកម្មថយចុះ»
យ៉ាងណាមិញ ការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជានៅតែប្រឈមបញ្ហា និងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ អ្នកជំនាញកសិកម្ម និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមើលឃើញថា ការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំខុសបច្ចេកទេស (Maladaptation) ក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមធំជាងគេក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ លោក ស៊ូ សុជាតិ ពន្យល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានៅតាមមូលដ្ឋានខ្លះយល់ពីផែនការបន្សាំនេះមិនបានច្បាស់ឡើយ ដែលវាជាមូលហេតុមួយធ្វើឲ្យគាត់អនុវត្តវាខុសបច្ចេកទេស។
«ពេលខ្លះគាត់យល់ពីបញ្ហាបន្សាំនេះមិនច្បាស់។ ឧទាហរណ៍ពួកគាត់មើលឃើញថា ស្បៀងរបស់គាត់ថយចុះ។ ដូច្នេះគាត់ចាប់ផ្តើមងាកទៅប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីឬថ្នាំពុលដើម្បីបង្កើនទិន្នផលកសិកម្មរបស់គាត់ ប៉ុន្តែវាបង្កឲ្យមានបញ្ហាប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកផ្សេងទៀតជាពិសេសសុខភាព។ នេះហើយគេហៅថាការអនុវត្តកម្មវិធីបន្សាំខុសបច្ចេកទេស»៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
