ជាតិ
សង្គមជាតិ
រូបភាពពីទំព័រហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ សារព័ត៌មាន ស្លាបប៉ាកាអព្យាក្រឹត
×![]()
ដោយ: ម៉ៅ សុផា
សារដែលបង្ហាញពីការខ្វែងគំនិតគ្នា កំពុងតែអណ្តែតយ៉ាងព្រោងព្រាត លើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនមួយ រៀបចំកម្មវិធីសប្បុរសធម៌ ដោយយកមឈូសធ្វើជាទាន ទៅជូនដល់ចាស់ៗ។ សកម្មភាពសប្បុរសធម៌នេះ បានធ្វើឲ្យអ្នកលេងហ្វេសប៊ុក ទប់ចិត្តមិនបាន ហើយក៏ចែករំលែករូបភាពទាំងនោះតៗគ្នា ដោយអមជាមួយនឹងការសរសេរសារ ដែលកើតចេញពីការយល់ឃើញរៀងៗខ្លួន។
អ្នកខ្លះ បានសម្តែងការហួសចិត្តជាពន់ពេក ដោយចាត់ទុក ការយកមឈូស ដែលតំណាងឲ្យសេចក្តីស្លាប់ ទៅចែកឲ្យមនុស្សកំពុងមានជីវិត ថាជាការប្រមាថអាយុជីវិតអ្នកដទៃ។ សម្រាប់អ្នកដែលទាស់ភ្នែកទាំងនោះ ការធ្វើទានរបៀបនេះ គឺជារឿងមិនគប្បី។
ប៉ុន្តែក៏មានអ្នកខ្លះ គាំទ្រដែរ ដោយមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ជាអំពើល្អ ដែលកើតចេញពីចិត្ត និងសទ្ធាជ្រះថ្លា។ អ្នកទាំងនោះ ដែលអះអាងថាបានដឹងព័ត៌មានពិតប្រាកដអំពីរឿងនេះ បានលើកឡើងថា ដើមឡើយ ចាស់ៗខាងលើ ដែលមានជីវភាពក្រខ្សត់ ជាអ្នកស្នើសុំជាមុន ហើយបន្ទាប់មកទើបក្រុមហ៊ុន ធ្វើតាមសំណើរបស់ពួគគាត់។ ពួកគេ បានបន្ទោសអ្នករិះគន់ថា ចេះតែរិះគន់ ដោយពុំបានពិចារណា និងទទួលព័ត៌មានឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ចំពោះអ្នក តើការធ្វើទានក្នុងរូបភាពបែបនេះ ជាការខុសឆ្គងឬត្រឹមត្រូវ?
បច្ចុប្បន្ន សង្គមកម្ពុជា នៅមានទម្លាប់មួយ គឺការកសាងចេតិយទុកជូនឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា ជាមុន ខណៈឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា នៅមានជីវិតនៅឡើយ។ ហើយពេលខ្លះ បើមានប្រាក់ ពួកគាត់ ក៏កសាងចេតិយទុកដោយខ្លួនឯងតែម្តង ដោយមិនពឹងពាក់កូនចៅនោះទេ។ លើសពីនេះ មានអ្នកខ្លះ កសាងចេតិយប្រគេនព្រះសង្ឃ ខណៈព្រះសង្ឃអង្គនោះ មិនទាន់ទទួលអនិច្ចធម្មផង។
សួរថា ការកសាងចេតិយដែលតំណាងឲ្យសេចក្តីស្លាប់ដូចមឈូសដែរនោះ ដើម្បីទុកជូនឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា ឬទុកប្រគេនព្រះសង្ឃ ជាការខុសឆ្គងដែរឬទេ? អ្នក ទំនងជាកំពុងតែសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនថា មិនមែនជាការខុសនោះទេ។ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកគិតថាមិនខុស? ពីព្រោះថានេះជាការពេញចិត្តនិងការចង់បានរបស់ពួកគាត់ ហើយទំនងជាពួកគាត់ យល់ថា ជីវិតគង់តែបែកធ្លាយ គង់តែស្លាប់ដដែល ដូច្នេះ គួរតែរៀបចំអ្វីៗទុកឲ្យហើយ ទើបជាការប្រសើរ។
បើយល់ថា ការកសាងចេតិយ ទុកប្រគេនឬជូនពួកគាត់ មិនមែនជាទង្វើខុសឆ្គង អ៊ីចឹងការយកមឈូស ធ្វើជាទាន ក៏អាចចាត់ទុកថា មិនមែនជាទង្វើខុសឆ្គងដែរ។ គ្រាន់តែថា ការកសាងចេតិយទុកជាមុន មើលទៅហាក់សមរម្យ ឯការធ្វើមឈូសទុកវិញ មើលទៅដូចជា អាក្រក់មើលពេក ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យសាធារណជនមួយចំនួន ក្នក់ចិត្ត ហើយមានអារម្មណ៍ថា មិនទំនងទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្តែ វា មិនមែនជាអំពើខុសឆ្គងឡើយ ប្រសិនបើចាស់ៗខាងលើ ពិតជាស្នើសុំជាមុនមែន ហើយអ្នកដែលធ្វើ ពិតជាមានសទ្ធាជ្រះថ្លាដែរនោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើអ្នកមានសទ្ធា និងមានសេចក្តីអាណិត ចំពោះពួកគាត់ពិតមែន អ្នកគួរតែរកវិធីផ្សេងក្នុងការធ្វើទាន ដូចជាជូនប្រាក់ ម្ហូបអាហារ សម្លៀកបំពាក់ និងថ្នាំព្យាបាលរោគ ជាដើម ជាជាងការជ្រើសរើសយកវិធីខាងលើ ដែលបណ្តាលឲ្យសាធារណជនមើលទៅ ហាក់មិនសូវគាប់ភ្នែក។ ទោះជាពួកគាត់ ជាអ្នកស្នើសុំក៏ដោយចុះ ក៏ពុំគួរធ្វើតាមសំណើរនេះដែរ ព្រោះថា នៅពេលដែលយកមឈូសជាច្រើន ទៅចែកជាសាធារណៈបែបនេះ ពិតជាធ្វើឲ្យសាធារណជនទើសចិត្តទាស់ភ្នែក ដោយជៀសមិនផុត។ ម្យ៉ាងទៀត វា ជារឿងគួរភ្ញាក់ផ្អើលនិងចម្លែកបំផុត ដែលយើងធ្វើទានក្នុងរូបភាពបែបនេះ។
ខ្ញុំសុំលើកយកទ្រឹស្តីនិងនិយមន័យខ្លះៗអំពី «ទាន» ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា មកអត្ថាធិប្បាយបន្តិចទៅចុះ ដើម្បីជាជំនួយក្នុងពិចារណា ថាការយកមឈូស ធ្វើជាទាន ពិតជាខុសឬត្រូវ។
ទាន មានន័យថា ការឲ្យនូវវត្ថុដែរគួរ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ។ ចុះដូចម្តេចដែលហៅថា វត្ថុដែលគួរឲ្យ? ហើយដូចម្តេចដែលហៅថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ? វត្ថុដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់ វត្ថុទាំងឡាយដែលញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យកើតមានដល់បុគ្គលអ្នកទទួល ដូចជា អាហារបរិភោគ គ្រឿងឧបរិភោគ (របស់ប្រើប្រាស់) ទីស្នាក់អាស្រ័យ ថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ជាដើម ។ បុគ្គលដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់ បុគ្គលដែលសក្តិសមនឹងទទួលបាននូវវត្ថុដែលផ្តល់ឲ្យ ដូចជា មាតាបិតា អ្នកមានគុណធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ អ្នកបួស អ្នកមានសីល ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬក៏អ្នកក្រខ្សត់ ជនទុគ៌តជាដើម។
ដូច្នេះ ដើម្បីធ្វើទានឲ្យពេញលក្ខណៈ អ្នកត្រូវពិចារណា ថាតើបុគ្គលណាដែលអ្នកគួរផ្តល់ឲ្យ ហើយផ្តល់ឲ្យនូវវត្ថុអ្វីដែលអាចញ៉ាំងប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលនោះ។ ការធ្វើទានត្រូវប្រកបដោយបញ្ញា ទើបបានផលទាំងអ្នកទទួលទាំងអ្នកផ្តល់ឲ្យ ។ ប្រសិនបើអ្នកធ្វើទានដោយខ្វះបញ្ញា មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកទទួលនោះទេ វាថែមទាំងអាចផ្តល់ទោសដល់អ្នកផ្តល់ឲ្យទៀតផង ។
ប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវវត្ថុដែលគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលមិនគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្មោះថាពេញលក្ខណៈជាទានដែរ ហើយប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវរបស់មិនគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្នោះថាពេញលក្ខណៈជាទានដូចគ្នា។
ឧបមាថា អ្នកយកម្ហូបអាហារទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ហើយម្ហូបនោះអ្នកស្លពីសាច់សុនខ។ ការពិតព្រះសង្ឃជាអ្នកមានសីល ជាស្រែបុណ្យរបស់យើង ដែលយើងគួរធ្វើទានជាមួយ តែតាមព្រះវិន័យដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បញ្ញត្តិហាមមិនឲ្យព្រះសង្ឃឆាន់សាច់សុនកទេ។ ដូច្នេះត្រង់នេះគឺអ្នកយករបស់មិនគួរឲ្យ (សម្លសាច់សុនខ) ទៅឲ្យបុគ្គលដែលគួរឲ្យ (ព្រះសង្ឃ) អ៊ីចឹងទានដែលអ្នកធ្វើក៏មិនពេញលក្ខណៈជាទានដែរ ។
ផ្ទុយមកវិញប្រសិនបើអ្នកយកមាសប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារទៅផ្គត់ផ្គង់ដល់ជនពាល ចូលចិត្តដើរស៊ីផឹក លេងល្បែង សេពគ្រឿងញៀន ពេលនោះវាមិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកនោះទេ វាថែមទាំងអាចផ្តល់នូវទោសដល់អ្នកវិញទៀត ។ ការពិត របស់ទាំងអស់នេះគឺជាវត្ថុដែលគួរឲ្យ (មាសប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារ) គួរយកទៅធ្វើទាន តែដោយសារតែបុគ្គលនោះជាជនពាល (បុគ្គលមិនគួរឲ្យ) គ្មានគុណធម៌ ប្រព្រឹត្តតែអបាយមុខ នាំទុក្ខទោសដល់ គ្រួសារ និងសង្គម ។ បុគ្គលប្រភេទនេះមិនសក្តិសមនឹងមានឈ្នោះថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ គួរធ្វើទានជាមួយនោះទេ។ ដូច្នេះទានដែលអ្នកធ្វើក៏មិនមានឈ្នោះថាជាទានពេញលក្ខណៈដូចគ្នា។
បើបានយល់ហើយនោះ អ្នកអាចនឹងយកទ្រឹស្តីអំពីការធ្វើទាន មកថ្លឹងថ្លែងជាមួយទិដ្ឋិភាពខាងលើ ដែលកំពុងតែកើតឡើងជាក់ស្តែង ហើយធ្វើការវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនចុះ ថាខុសឬត្រូវ សមគួរ ឬមិនសមគួរ៕
អ្នកខ្លះ បានសម្តែងការហួសចិត្តជាពន់ពេក ដោយចាត់ទុក ការយកមឈូស ដែលតំណាងឲ្យសេចក្តីស្លាប់ ទៅចែកឲ្យមនុស្សកំពុងមានជីវិត ថាជាការប្រមាថអាយុជីវិតអ្នកដទៃ។ សម្រាប់អ្នកដែលទាស់ភ្នែកទាំងនោះ ការធ្វើទានរបៀបនេះ គឺជារឿងមិនគប្បី។
ប៉ុន្តែក៏មានអ្នកខ្លះ គាំទ្រដែរ ដោយមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ជាអំពើល្អ ដែលកើតចេញពីចិត្ត និងសទ្ធាជ្រះថ្លា។ អ្នកទាំងនោះ ដែលអះអាងថាបានដឹងព័ត៌មានពិតប្រាកដអំពីរឿងនេះ បានលើកឡើងថា ដើមឡើយ ចាស់ៗខាងលើ ដែលមានជីវភាពក្រខ្សត់ ជាអ្នកស្នើសុំជាមុន ហើយបន្ទាប់មកទើបក្រុមហ៊ុន ធ្វើតាមសំណើរបស់ពួគគាត់។ ពួកគេ បានបន្ទោសអ្នករិះគន់ថា ចេះតែរិះគន់ ដោយពុំបានពិចារណា និងទទួលព័ត៌មានឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ចំពោះអ្នក តើការធ្វើទានក្នុងរូបភាពបែបនេះ ជាការខុសឆ្គងឬត្រឹមត្រូវ?
បច្ចុប្បន្ន សង្គមកម្ពុជា នៅមានទម្លាប់មួយ គឺការកសាងចេតិយទុកជូនឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា ជាមុន ខណៈឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា នៅមានជីវិតនៅឡើយ។ ហើយពេលខ្លះ បើមានប្រាក់ ពួកគាត់ ក៏កសាងចេតិយទុកដោយខ្លួនឯងតែម្តង ដោយមិនពឹងពាក់កូនចៅនោះទេ។ លើសពីនេះ មានអ្នកខ្លះ កសាងចេតិយប្រគេនព្រះសង្ឃ ខណៈព្រះសង្ឃអង្គនោះ មិនទាន់ទទួលអនិច្ចធម្មផង។
សួរថា ការកសាងចេតិយដែលតំណាងឲ្យសេចក្តីស្លាប់ដូចមឈូសដែរនោះ ដើម្បីទុកជូនឪពុកម្តាយ ឬជីដូនជីតា ឬទុកប្រគេនព្រះសង្ឃ ជាការខុសឆ្គងដែរឬទេ? អ្នក ទំនងជាកំពុងតែសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនថា មិនមែនជាការខុសនោះទេ។ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកគិតថាមិនខុស? ពីព្រោះថានេះជាការពេញចិត្តនិងការចង់បានរបស់ពួកគាត់ ហើយទំនងជាពួកគាត់ យល់ថា ជីវិតគង់តែបែកធ្លាយ គង់តែស្លាប់ដដែល ដូច្នេះ គួរតែរៀបចំអ្វីៗទុកឲ្យហើយ ទើបជាការប្រសើរ។
បើយល់ថា ការកសាងចេតិយ ទុកប្រគេនឬជូនពួកគាត់ មិនមែនជាទង្វើខុសឆ្គង អ៊ីចឹងការយកមឈូស ធ្វើជាទាន ក៏អាចចាត់ទុកថា មិនមែនជាទង្វើខុសឆ្គងដែរ។ គ្រាន់តែថា ការកសាងចេតិយទុកជាមុន មើលទៅហាក់សមរម្យ ឯការធ្វើមឈូសទុកវិញ មើលទៅដូចជា អាក្រក់មើលពេក ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យសាធារណជនមួយចំនួន ក្នក់ចិត្ត ហើយមានអារម្មណ៍ថា មិនទំនងទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្តែ វា មិនមែនជាអំពើខុសឆ្គងឡើយ ប្រសិនបើចាស់ៗខាងលើ ពិតជាស្នើសុំជាមុនមែន ហើយអ្នកដែលធ្វើ ពិតជាមានសទ្ធាជ្រះថ្លាដែរនោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើអ្នកមានសទ្ធា និងមានសេចក្តីអាណិត ចំពោះពួកគាត់ពិតមែន អ្នកគួរតែរកវិធីផ្សេងក្នុងការធ្វើទាន ដូចជាជូនប្រាក់ ម្ហូបអាហារ សម្លៀកបំពាក់ និងថ្នាំព្យាបាលរោគ ជាដើម ជាជាងការជ្រើសរើសយកវិធីខាងលើ ដែលបណ្តាលឲ្យសាធារណជនមើលទៅ ហាក់មិនសូវគាប់ភ្នែក។ ទោះជាពួកគាត់ ជាអ្នកស្នើសុំក៏ដោយចុះ ក៏ពុំគួរធ្វើតាមសំណើរនេះដែរ ព្រោះថា នៅពេលដែលយកមឈូសជាច្រើន ទៅចែកជាសាធារណៈបែបនេះ ពិតជាធ្វើឲ្យសាធារណជនទើសចិត្តទាស់ភ្នែក ដោយជៀសមិនផុត។ ម្យ៉ាងទៀត វា ជារឿងគួរភ្ញាក់ផ្អើលនិងចម្លែកបំផុត ដែលយើងធ្វើទានក្នុងរូបភាពបែបនេះ។
ខ្ញុំសុំលើកយកទ្រឹស្តីនិងនិយមន័យខ្លះៗអំពី «ទាន» ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា មកអត្ថាធិប្បាយបន្តិចទៅចុះ ដើម្បីជាជំនួយក្នុងពិចារណា ថាការយកមឈូស ធ្វើជាទាន ពិតជាខុសឬត្រូវ។
ទាន មានន័យថា ការឲ្យនូវវត្ថុដែរគួរ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ។ ចុះដូចម្តេចដែលហៅថា វត្ថុដែលគួរឲ្យ? ហើយដូចម្តេចដែលហៅថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ? វត្ថុដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់ វត្ថុទាំងឡាយដែលញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យកើតមានដល់បុគ្គលអ្នកទទួល ដូចជា អាហារបរិភោគ គ្រឿងឧបរិភោគ (របស់ប្រើប្រាស់) ទីស្នាក់អាស្រ័យ ថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ជាដើម ។ បុគ្គលដែលគួរឲ្យ សំដៅដល់ បុគ្គលដែលសក្តិសមនឹងទទួលបាននូវវត្ថុដែលផ្តល់ឲ្យ ដូចជា មាតាបិតា អ្នកមានគុណធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ អ្នកបួស អ្នកមានសីល ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬក៏អ្នកក្រខ្សត់ ជនទុគ៌តជាដើម។
ដូច្នេះ ដើម្បីធ្វើទានឲ្យពេញលក្ខណៈ អ្នកត្រូវពិចារណា ថាតើបុគ្គលណាដែលអ្នកគួរផ្តល់ឲ្យ ហើយផ្តល់ឲ្យនូវវត្ថុអ្វីដែលអាចញ៉ាំងប្រយោជន៍ដល់បុគ្គលនោះ។ ការធ្វើទានត្រូវប្រកបដោយបញ្ញា ទើបបានផលទាំងអ្នកទទួលទាំងអ្នកផ្តល់ឲ្យ ។ ប្រសិនបើអ្នកធ្វើទានដោយខ្វះបញ្ញា មិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកទទួលនោះទេ វាថែមទាំងអាចផ្តល់ទោសដល់អ្នកផ្តល់ឲ្យទៀតផង ។
ប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវវត្ថុដែលគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលមិនគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្មោះថាពេញលក្ខណៈជាទានដែរ ហើយប្រសិនបើអ្នកផ្តល់នូវរបស់មិនគួរឲ្យ ដល់បុគ្គលដែលគួរឲ្យ ក៏មិនមានឈ្នោះថាពេញលក្ខណៈជាទានដូចគ្នា។
ឧបមាថា អ្នកយកម្ហូបអាហារទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ហើយម្ហូបនោះអ្នកស្លពីសាច់សុនខ។ ការពិតព្រះសង្ឃជាអ្នកមានសីល ជាស្រែបុណ្យរបស់យើង ដែលយើងគួរធ្វើទានជាមួយ តែតាមព្រះវិន័យដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បញ្ញត្តិហាមមិនឲ្យព្រះសង្ឃឆាន់សាច់សុនកទេ។ ដូច្នេះត្រង់នេះគឺអ្នកយករបស់មិនគួរឲ្យ (សម្លសាច់សុនខ) ទៅឲ្យបុគ្គលដែលគួរឲ្យ (ព្រះសង្ឃ) អ៊ីចឹងទានដែលអ្នកធ្វើក៏មិនពេញលក្ខណៈជាទានដែរ ។
ផ្ទុយមកវិញប្រសិនបើអ្នកយកមាសប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារទៅផ្គត់ផ្គង់ដល់ជនពាល ចូលចិត្តដើរស៊ីផឹក លេងល្បែង សេពគ្រឿងញៀន ពេលនោះវាមិនត្រឹមតែមិនផ្តល់ផលល្អដល់អ្នកនោះទេ វាថែមទាំងអាចផ្តល់នូវទោសដល់អ្នកវិញទៀត ។ ការពិត របស់ទាំងអស់នេះគឺជាវត្ថុដែលគួរឲ្យ (មាសប្រាក់ ឬម្ហូបអាហារ) គួរយកទៅធ្វើទាន តែដោយសារតែបុគ្គលនោះជាជនពាល (បុគ្គលមិនគួរឲ្យ) គ្មានគុណធម៌ ប្រព្រឹត្តតែអបាយមុខ នាំទុក្ខទោសដល់ គ្រួសារ និងសង្គម ។ បុគ្គលប្រភេទនេះមិនសក្តិសមនឹងមានឈ្នោះថា បុគ្គលដែលគួរឲ្យ គួរធ្វើទានជាមួយនោះទេ។ ដូច្នេះទានដែលអ្នកធ្វើក៏មិនមានឈ្នោះថាជាទានពេញលក្ខណៈដូចគ្នា។
បើបានយល់ហើយនោះ អ្នកអាចនឹងយកទ្រឹស្តីអំពីការធ្វើទាន មកថ្លឹងថ្លែងជាមួយទិដ្ឋិភាពខាងលើ ដែលកំពុងតែកើតឡើងជាក់ស្តែង ហើយធ្វើការវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនចុះ ថាខុសឬត្រូវ សមគួរ ឬមិនសមគួរ៕
Tag:
ទាន
មឈូស
ធម៌
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
