អន្តរជាតិ
រូបភាព៖ គេហទំព័រអាស៊ាន
×![]()
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ឥណ្ឌា ដើម្បីរម្លឹកខួបលើកទី ២៥នៃទំនាក់ទំនងផ្លូវការបានបញ្ចប់កាលពីសប្តាហ៍មុនដោយទទួលបានផ្លែផ្កាច្រើន។ មេដឹកនាំអាស៊ានបង្ហាញបំណងយូរអង្វែងរបស់ខ្លួនដែលចង់ឃើញមហាយក្សឥណ្ឌាចេញមុខចេញមាត់ឲ្យកាន់តែសកម្មដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ រក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍផង។ ការកើនអំណាច និងឥទ្ធិពលរបស់មហាយក្សអាស៊ីខាងត្បូងនេះហាក់មិនធ្វើឲ្យ អាស៊ានបារម្ភ ឬភ័យព្រួយអ្វីសោះ ហើយផ្ទុយស្រឡះពីនេះ ការរះត្រដែតឡើងរបស់មហាយក្សចិនបែរជាធ្វើឲ្យរដ្ឋអាស៊ានខ្លះភ័យបារម្ភទៅវិញ។
២០១៨ ក្លាយជាឆ្នាំពិសេសដែលមេដឹកនាំអាស៊ានទាំងដប់ក្លាយជាភ្ញៀវពិសេសរបស់ឥណ្ឌាដែលចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី ៦៩ និងបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ឥណ្ឌារម្លឹកខួបលើកទី ២៥នៃការបង្កើតចំណងមិត្តភាពទ្វេភាគីផង។ នេះអាចបញ្ជាក់បានថា អាស៊ាន និងឥណ្ឌាបានដើរដល់ចំណុចរបត់ថ្មីមួយទៀតនៃទំនាក់ទំនងក្នុងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដែរ។
គេសង្ឃឹមថា ក្រោមការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នារវាងវាមេដឹកនាំអាស៊ាន និងឥណ្ឌា ទំនាក់ទំនងលើច្រើនវិស័យទាំងសេដ្ឋកិច្ច ការទូត នយោបាយ ក៏ដូចជាការផ្សាភ្ជាប់នឹងរីកចម្រើនលូតលាស់ព្រមៗគ្នានៅពេលអនាគតខាងមុខ។
១.ទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ឥណ្ឌាឈានដល់កម្រិតថ្មី
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំ មេដឹកនាំអាស៊ាន និងឥណ្ឌាឯកភាពគ្នាថា ភាគីទាំងពីរនឹងបន្តពង្រឹង និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដែលធានាប្រយោជន៍រួមយូរអង្វែង។
ដើម្បីសម្រេចបានជោគជ័យ ឥណ្ឌានិងអាស៊ានរំពឹងថា ឆ្នាំ ២០១៨ នេះអាស៊ាន ឥណ្ឌា និងភាគីពាក់ព័ន្ធនឹងប្រែងប្រែងបញ្ចប់ឲ្យបាននូវការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយថ្នាក់តំបន់ (RCEP)។ លើសពីនេះភាគីទាំងពីរនឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូនទំនិញ ជាពិសេសតាមផ្លូវសមុទ្រ និងផ្លូវអាកាសជាដើមផង។
មានប្រជាជនជាង ៦០០លាននាក់ និងមានទំហំផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ២,៤ ទ្រីលានដុល្លារ អាស៊ានជាទីផ្សារដ៏ធំ និងសំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់ឥណ្ឌា។ បច្ចុប្បន្នទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងឥណ្ឌានិងអាស៊ានស្មើនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងឥណ្ឌានិងចិនពោលគឺ ៧០ ពាន់លានដុល្លារអ្វីដែលសំខាន់នោះ ឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរវាងឥណ្ឌាជាមួយអាស៊ានមានត្រឹម ១៤ ពាន់លានប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលឱនភាពពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន និងឥណ្ឌាមានទំហំរហូតដល់៥០ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។ វាបញ្ជាក់ឲ្យកាន់តែច្បាស់ថា ឥណ្ឌាមើលឃើញពីសារសំខាន់របស់អាស៊ានក្នុងការធានាប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួននាពេលអនាគតដូចគ្នា។
ងាកមកបញ្ហាសន្តិសុខវិញ អាស៊ាន និងឥណ្ឌាគ្នាពួតដៃគ្នាបន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែន ភេរវកម្ម និងចលនាជ្រុលនិយមដែលបានគំរាមកំហែងសន្តិសុខ និងអាយុជីវិតប្រជាជនក្នុងតំបន់កន្លងមក។ ទាំងឥណ្ឌា និងអាស៊ានសុទ្ធតែរងគ្រោះខ្លាំងដោយសារចលនាភេរវកម្ម ជាពិសេសចលនាភេរវកម្មក្នុងស្រុកតែម្តង។ តិចឬច្រើន ការចាប់ដៃគ្នានេះនឹងអាចធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបោសសម្អាត កាត់ផ្តាច់បណ្តាញភេរវជន និងសំបុកក្រុមនេះផង។
ក្រៅពីនោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើបញ្ហាសន្តិសុខអ៊ិនធឺណិត និងការចែករម្លែកបច្ចេកវិទ្យាក៏ស្ថិតក្នុងក្រោមការយកចិត្តទុកដាក់របស់មេដឹកនាំតំបន់ដូចគ្នា។ជាក់ស្តែង នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី បានប្រកាសក្នុងពេលផ្តល់សុន្ទរកថាបើកកិច្ចប្រជុំថា រដ្ឋបាលក្រុងញូវដែលី របស់លោកនឹងផ្តល់អាហារូបករណ៍ ១០០០ កន្លែងសម្រាប់ថ្នាក់បណ្ឌិតព័ត៌មានវិទ្យាដល់សិស្សនិស្សិតអាស៊ានដើម្បីអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សតំបន់។ ក្រៅពីផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់សិស្សនិស្សិត ឥណ្ឌាក៏ឯកភាពបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេសអភិវឌ្ឍកម្មវិធីនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនផង។
ក្នុងនាមជាមហាអំណាចនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ឥណ្ឌាក៏ប្តេជ្ញាចូលរួមធានាសន្តិសុខ សន្តិភាព និងសុវត្ថិភាព ដែនសមុទ្រ សេរីភាពនាវាចរណ៍ និងការហោះហើរនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាពិសេសអនុវត្តខ្ជាប់ខ្ជួននូវសេចក្តីថ្លែងការនៃភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) និងបន្តគាំទ្រការចងក្រងក្រមប្រតិបត្តិ (COC) ជាដើម។
វត្តមាន និងការពង្រឹងតួនាទីរបស់ឥណ្ឌាក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ប្រហែលជាអ្វីដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងភាគីជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងមួយចំនួនចង់ឃើញ។ នេះក៏ព្រោះថា ឥណ្ឌានឹងក្លាយជាតួអង្គថ្មីដែលនឹងប្រឈមមុខជាមួយមហាយក្សចិនដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាភាគីជម្លោះកោងកាច និងអាងអំណាចយោធារបស់ខ្លួនកំញើញប្រទេសតូចៗដែលមានជម្លោះជាមួយខ្លួននោះ។
ដោយឡែក ឥណ្ឌា និងអាស៊ានក៏ឯកភាពគ្នាលើកស្ទួយទំនាក់ទំនង និងការផ្សាភ្ជាប់រវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ជាពិសេសជំរុញការបម្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមកផង។ ចុងក្រោយគឺការផ្សាភ្ជាប់រវាងឥណ្ឌា និងអាស៊ានតាមរយៈការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងការផ្សាភ្ជាប់ឌីជីថល ដែលស្របតាមផែនការមេផ្តោតលើការផ្សាភ្ជាប់របស់អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ និងផែនការមេរបស់អាស៊ានផ្តោតលើវិស័យព័ត៌មានវិទ្យានោះ។
២.រដ្ឋអាស៊ានហាក់ពេញចិត្តមហាយក្សឥណ្ឌាជាងមហាយក្សចិន?
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលកន្លងមកនេះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានប្រាប់មេដឹកនាំឥណ្ឌាចំៗថា ខ្លួនចង់ឃើញឥណ្ឌាឈប់ស្ទាក់ស្ទើរ និងបង្កើនតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាមហាយក្សក្នុងតំបន់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមតំបន់ និងរក្សាសន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងសន្តិភាពតំបន់។ យ៉ាងណាមិញ ឥណ្ឌាកន្លងមកហាក់នៅស្ទាក់ស្ទើរ និងមិនសូវបង្ហាញតួនាទីជាក់លាក់នៅក្នុងតំបន់ឡើយ។
ទាក់ទិនការរីកចម្រើនលូតលាស់នៃទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌា ក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាបានបញ្ជាក់ក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលឥណ្ឌា និងអាស៊ាន មេដឹកនាំអាស៊ាននាំគ្នាកោតសរសើរពេញទំហឹងចំពោះតួនាទីរបស់ឥណ្ឌាក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាភាពជាដៃគូទ្វេភាគីរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌាដែលប្រទេសទាំងអស់មានកន្លងមកដែរ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាររបស់សារព័ត៌មានឥណ្ឌា The Hindu។
ក្រសួងដដែលនេះក៏បង្ហើបផងដែរថា រូបភាពរបស់ឥណ្ឌានៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកគឺវិជ្ជមានក្នុងក្រសែរភ្នែកមេដឹកនាំអាស៊ាន ហើយអាស៊ានយល់បានថា ឥណ្ឌាពិតជាធាតុផ្សំមួយដ៏សំខាន់នៃសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសនិ្តភាពតំបន់មែន។
អាចនិយាយបានថា បណ្តារដ្ឋអាស៊ានមានអារម្មណ៍វិជ្ជមានចំពោះឥណ្ឌាជាងចិនដោយសារហេតុផលជាក់លាក់មួយចំនួន។ ហេតុផលដំបូងបំផុតនោះគឺ ឥណ្ឌាមិនដែលមានជម្លោះណាមួយជាមួយរដ្ឋអាស៊ានឡើយ។ ប៉ុន្តែ មហាយក្សចិនវិញបានក្លាយជាសត្រូវយូរអង្វែងមកហើយរបស់រដ្ឋអាស៊ានខ្លះតួយ៉ាងមានវៀតណាម និងហ្វីលីពីនជាដើម។ ដូច្នេះវាគ្មានហេតុផលណាដែលអាស៊ានត្រូវខ្វាយខ្វល់ពីការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់ឥណ្ឌាឡើយ។
ក្នុងបទវិចាណកថាមួយចុះផ្សាយក្រោយថ្ងៃប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ឥណ្ឌានាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ក៏បានកត់សម្គាល់ដោយចំហផងដែរថា ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌាជាទំនាក់ទំនងពិតជាមិនជាប់ជំពាក់វាក់វិននឹងបញ្ហាជម្លោះឬដណ្តើមគ្នាអ្វីមែន។ ផ្ទុយទៅវិញ ឥណ្ឌា និងអាស៊ានមានតែការចែករម្លែកភាពជាដៃគូ និងអនាគតរួមប៉ុណ្ណោះ។
មេដឹកនាំឥណ្ឌាខាងលើបានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «ឥណ្ឌា និងប្រជាជនអាស៊ានមានទំនាក់ទំនងដែលមិនចាក់ស្រេះដោយជម្លោះជម្លោះអធិបតេយ្យ និង ការទាមទារអ្វីរវាងគ្នាឡើយ។យើងមានទស្សនវិស័យដូចគ្នាចំពោះអនាគតដែលកសាងឡើងលើការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការរួមរួម និងសមាហរណកម្ម ការជឿជាក់លើអធិបតេយ្យនៃប្រជាជនទាំងអស់ដោយមិនគិតថាធំឬតូច និងគាំទ្រសេរីភាព និងការបើកចំហរនៃផ្លូវសម្រាប់ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង និងធ្វើពាណិជ្ជកម្ម»។
ចំណុចទីពីរ អាស៊ានមើលឃើញឥណ្ឌាក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ដោយសារតែវាទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធដឹកនាំ និងនយោបាយ។ ឥណ្ឌាត្រូវបានគេស្គាល់ច្បាស់ជាមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យធំផុតលេខ ហើយប្រទេសមហាអំណាចអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះប្រកាន់ខ្ជាប់របបដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យយូរអង្វែងមកហើយ។ ដោយឡែកមហាយក្សចិនឯណោះវិញ ថ្វីបើខ្លួនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដែលនឹងវ៉ាដាច់អាមេរិកនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខក៏ដោយ និយាយដល់ឥទ្ធិពលនយោបាយ និងអំណាចទន់គឺមិនអាចប្រៀបឥណ្ឌាបានឡើយ។ ចិននៅបន្តរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព សង្កត់សង្កិនចាប់ចង និងបំពានសេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស ។
សូម្បីតែចិនក៏ដឹងខ្លួនឯងច្បាស់ថា ប្រទេសមួយចំនួននាំគ្នាស្រវាឱបចិនព្រោះតែចិនមានលុយប៉ុណ្ណោះ មិនមែនគេស្មោះស្ម័គ្រ និងគោរពចិនដោយសុទ្ធតែចិត្តឡើយ។ ដូច្នេះហើយបានជាចិនប្រឹងខ្លាំងណាស់ដើម្បីកសាងកិត្យានុភាព និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ រួមទាំងប្រឹងពង្រឹងអំណាចទន់របស់ខ្លួនផង។ ប៉ុន្តែវាត្រូវការពេលយូរអង្វែង។
ចំណុចសំខាន់មួយទៀតគឺចំណងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន និង ការផ្សាភ្ជាប់នៃវប្បធម៌ និងអរិយធម៌។ ប្រទេសអាស៊ានរងឥទ្ធិពលវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ដ៏ចំណាស់របស់ឥណ្ឌា និងមានទំនាក់ទំនងរួមគ្នារាប់សតវត្សមកហើយ ហើយចំណងដ៏រស់រវើកនេះនៅបន្តស្ថិតស្ថិរ និងចាក់ឬសជ្រៅរហូតមកដែរ។ ដោយសារបច្ច័យនេះហើយ ទើបប្រជាជាតិអាស៊ាន និងឥណ្ឌាហាក់ដូចជាស្វែងយល់ពីគ្នាបានច្រើន មើលឃើញគ្នាក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន និងឥតមានភ័យខ្លាច ឬថ្នាំងថ្នាក់អ្វីឡើយ៕
២០១៨ ក្លាយជាឆ្នាំពិសេសដែលមេដឹកនាំអាស៊ានទាំងដប់ក្លាយជាភ្ញៀវពិសេសរបស់ឥណ្ឌាដែលចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី ៦៩ និងបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ឥណ្ឌារម្លឹកខួបលើកទី ២៥នៃការបង្កើតចំណងមិត្តភាពទ្វេភាគីផង។ នេះអាចបញ្ជាក់បានថា អាស៊ាន និងឥណ្ឌាបានដើរដល់ចំណុចរបត់ថ្មីមួយទៀតនៃទំនាក់ទំនងក្នុងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដែរ។
គេសង្ឃឹមថា ក្រោមការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នារវាងវាមេដឹកនាំអាស៊ាន និងឥណ្ឌា ទំនាក់ទំនងលើច្រើនវិស័យទាំងសេដ្ឋកិច្ច ការទូត នយោបាយ ក៏ដូចជាការផ្សាភ្ជាប់នឹងរីកចម្រើនលូតលាស់ព្រមៗគ្នានៅពេលអនាគតខាងមុខ។
១.ទំនាក់ទំនងអាស៊ាន-ឥណ្ឌាឈានដល់កម្រិតថ្មី
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំ មេដឹកនាំអាស៊ាន និងឥណ្ឌាឯកភាពគ្នាថា ភាគីទាំងពីរនឹងបន្តពង្រឹង និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មដែលធានាប្រយោជន៍រួមយូរអង្វែង។
ដើម្បីសម្រេចបានជោគជ័យ ឥណ្ឌានិងអាស៊ានរំពឹងថា ឆ្នាំ ២០១៨ នេះអាស៊ាន ឥណ្ឌា និងភាគីពាក់ព័ន្ធនឹងប្រែងប្រែងបញ្ចប់ឲ្យបាននូវការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយថ្នាក់តំបន់ (RCEP)។ លើសពីនេះភាគីទាំងពីរនឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដឹកជញ្ជូនទំនិញ ជាពិសេសតាមផ្លូវសមុទ្រ និងផ្លូវអាកាសជាដើមផង។
មានប្រជាជនជាង ៦០០លាននាក់ និងមានទំហំផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ២,៤ ទ្រីលានដុល្លារ អាស៊ានជាទីផ្សារដ៏ធំ និងសំខាន់បំផុតមួយសម្រាប់ឥណ្ឌា។ បច្ចុប្បន្នទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងឥណ្ឌានិងអាស៊ានស្មើនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងឥណ្ឌានិងចិនពោលគឺ ៧០ ពាន់លានដុល្លារអ្វីដែលសំខាន់នោះ ឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរវាងឥណ្ឌាជាមួយអាស៊ានមានត្រឹម ១៤ ពាន់លានប៉ុណ្ណោះ ខណៈដែលឱនភាពពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន និងឥណ្ឌាមានទំហំរហូតដល់៥០ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។ វាបញ្ជាក់ឲ្យកាន់តែច្បាស់ថា ឥណ្ឌាមើលឃើញពីសារសំខាន់របស់អាស៊ានក្នុងការធានាប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួននាពេលអនាគតដូចគ្នា។
ងាកមកបញ្ហាសន្តិសុខវិញ អាស៊ាន និងឥណ្ឌាគ្នាពួតដៃគ្នាបន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបទឧក្រិដ្ឋឆ្លងដែន ភេរវកម្ម និងចលនាជ្រុលនិយមដែលបានគំរាមកំហែងសន្តិសុខ និងអាយុជីវិតប្រជាជនក្នុងតំបន់កន្លងមក។ ទាំងឥណ្ឌា និងអាស៊ានសុទ្ធតែរងគ្រោះខ្លាំងដោយសារចលនាភេរវកម្ម ជាពិសេសចលនាភេរវកម្មក្នុងស្រុកតែម្តង។ តិចឬច្រើន ការចាប់ដៃគ្នានេះនឹងអាចធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបោសសម្អាត កាត់ផ្តាច់បណ្តាញភេរវជន និងសំបុកក្រុមនេះផង។
ក្រៅពីនោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើបញ្ហាសន្តិសុខអ៊ិនធឺណិត និងការចែករម្លែកបច្ចេកវិទ្យាក៏ស្ថិតក្នុងក្រោមការយកចិត្តទុកដាក់របស់មេដឹកនាំតំបន់ដូចគ្នា។ជាក់ស្តែង នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោក នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី បានប្រកាសក្នុងពេលផ្តល់សុន្ទរកថាបើកកិច្ចប្រជុំថា រដ្ឋបាលក្រុងញូវដែលី របស់លោកនឹងផ្តល់អាហារូបករណ៍ ១០០០ កន្លែងសម្រាប់ថ្នាក់បណ្ឌិតព័ត៌មានវិទ្យាដល់សិស្សនិស្សិតអាស៊ានដើម្បីអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សតំបន់។ ក្រៅពីផ្តល់អាហារូបករណ៍ដល់សិស្សនិស្សិត ឥណ្ឌាក៏ឯកភាពបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេសអភិវឌ្ឍកម្មវិធីនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនផង។
ក្នុងនាមជាមហាអំណាចនៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ឥណ្ឌាក៏ប្តេជ្ញាចូលរួមធានាសន្តិសុខ សន្តិភាព និងសុវត្ថិភាព ដែនសមុទ្រ សេរីភាពនាវាចរណ៍ និងការហោះហើរនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាពិសេសអនុវត្តខ្ជាប់ខ្ជួននូវសេចក្តីថ្លែងការនៃភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC) និងបន្តគាំទ្រការចងក្រងក្រមប្រតិបត្តិ (COC) ជាដើម។
វត្តមាន និងការពង្រឹងតួនាទីរបស់ឥណ្ឌាក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ប្រហែលជាអ្វីដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងភាគីជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងមួយចំនួនចង់ឃើញ។ នេះក៏ព្រោះថា ឥណ្ឌានឹងក្លាយជាតួអង្គថ្មីដែលនឹងប្រឈមមុខជាមួយមហាយក្សចិនដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាភាគីជម្លោះកោងកាច និងអាងអំណាចយោធារបស់ខ្លួនកំញើញប្រទេសតូចៗដែលមានជម្លោះជាមួយខ្លួននោះ។
ដោយឡែក ឥណ្ឌា និងអាស៊ានក៏ឯកភាពគ្នាលើកស្ទួយទំនាក់ទំនង និងការផ្សាភ្ជាប់រវាងប្រជាជននិងប្រជាជន ជាពិសេសជំរុញការបម្លាស់ប្តូរវប្បធម៌រៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមកផង។ ចុងក្រោយគឺការផ្សាភ្ជាប់រវាងឥណ្ឌា និងអាស៊ានតាមរយៈការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងការផ្សាភ្ជាប់ឌីជីថល ដែលស្របតាមផែនការមេផ្តោតលើការផ្សាភ្ជាប់របស់អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥ និងផែនការមេរបស់អាស៊ានផ្តោតលើវិស័យព័ត៌មានវិទ្យានោះ។
២.រដ្ឋអាស៊ានហាក់ពេញចិត្តមហាយក្សឥណ្ឌាជាងមហាយក្សចិន?
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលកន្លងមកនេះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានប្រាប់មេដឹកនាំឥណ្ឌាចំៗថា ខ្លួនចង់ឃើញឥណ្ឌាឈប់ស្ទាក់ស្ទើរ និងបង្កើនតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាមហាយក្សក្នុងតំបន់ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមតំបន់ និងរក្សាសន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងសន្តិភាពតំបន់។ យ៉ាងណាមិញ ឥណ្ឌាកន្លងមកហាក់នៅស្ទាក់ស្ទើរ និងមិនសូវបង្ហាញតួនាទីជាក់លាក់នៅក្នុងតំបន់ឡើយ។
ទាក់ទិនការរីកចម្រើនលូតលាស់នៃទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌា ក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាបានបញ្ជាក់ក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលឥណ្ឌា និងអាស៊ាន មេដឹកនាំអាស៊ាននាំគ្នាកោតសរសើរពេញទំហឹងចំពោះតួនាទីរបស់ឥណ្ឌាក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាភាពជាដៃគូទ្វេភាគីរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌាដែលប្រទេសទាំងអស់មានកន្លងមកដែរ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាររបស់សារព័ត៌មានឥណ្ឌា The Hindu។
ក្រសួងដដែលនេះក៏បង្ហើបផងដែរថា រូបភាពរបស់ឥណ្ឌានៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកគឺវិជ្ជមានក្នុងក្រសែរភ្នែកមេដឹកនាំអាស៊ាន ហើយអាស៊ានយល់បានថា ឥណ្ឌាពិតជាធាតុផ្សំមួយដ៏សំខាន់នៃសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសនិ្តភាពតំបន់មែន។
អាចនិយាយបានថា បណ្តារដ្ឋអាស៊ានមានអារម្មណ៍វិជ្ជមានចំពោះឥណ្ឌាជាងចិនដោយសារហេតុផលជាក់លាក់មួយចំនួន។ ហេតុផលដំបូងបំផុតនោះគឺ ឥណ្ឌាមិនដែលមានជម្លោះណាមួយជាមួយរដ្ឋអាស៊ានឡើយ។ ប៉ុន្តែ មហាយក្សចិនវិញបានក្លាយជាសត្រូវយូរអង្វែងមកហើយរបស់រដ្ឋអាស៊ានខ្លះតួយ៉ាងមានវៀតណាម និងហ្វីលីពីនជាដើម។ ដូច្នេះវាគ្មានហេតុផលណាដែលអាស៊ានត្រូវខ្វាយខ្វល់ពីការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលរបស់ឥណ្ឌាឡើយ។
ក្នុងបទវិចាណកថាមួយចុះផ្សាយក្រោយថ្ងៃប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ឥណ្ឌានាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី ក៏បានកត់សម្គាល់ដោយចំហផងដែរថា ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងឥណ្ឌាជាទំនាក់ទំនងពិតជាមិនជាប់ជំពាក់វាក់វិននឹងបញ្ហាជម្លោះឬដណ្តើមគ្នាអ្វីមែន។ ផ្ទុយទៅវិញ ឥណ្ឌា និងអាស៊ានមានតែការចែករម្លែកភាពជាដៃគូ និងអនាគតរួមប៉ុណ្ណោះ។
មេដឹកនាំឥណ្ឌាខាងលើបានបញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «ឥណ្ឌា និងប្រជាជនអាស៊ានមានទំនាក់ទំនងដែលមិនចាក់ស្រេះដោយជម្លោះជម្លោះអធិបតេយ្យ និង ការទាមទារអ្វីរវាងគ្នាឡើយ។យើងមានទស្សនវិស័យដូចគ្នាចំពោះអនាគតដែលកសាងឡើងលើការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការរួមរួម និងសមាហរណកម្ម ការជឿជាក់លើអធិបតេយ្យនៃប្រជាជនទាំងអស់ដោយមិនគិតថាធំឬតូច និងគាំទ្រសេរីភាព និងការបើកចំហរនៃផ្លូវសម្រាប់ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង និងធ្វើពាណិជ្ជកម្ម»។
ចំណុចទីពីរ អាស៊ានមើលឃើញឥណ្ឌាក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ដោយសារតែវាទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធដឹកនាំ និងនយោបាយ។ ឥណ្ឌាត្រូវបានគេស្គាល់ច្បាស់ជាមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យធំផុតលេខ ហើយប្រទេសមហាអំណាចអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះប្រកាន់ខ្ជាប់របបដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យយូរអង្វែងមកហើយ។ ដោយឡែកមហាយក្សចិនឯណោះវិញ ថ្វីបើខ្លួនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចដែលនឹងវ៉ាដាច់អាមេរិកនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខក៏ដោយ និយាយដល់ឥទ្ធិពលនយោបាយ និងអំណាចទន់គឺមិនអាចប្រៀបឥណ្ឌាបានឡើយ។ ចិននៅបន្តរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព សង្កត់សង្កិនចាប់ចង និងបំពានសេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្ស ។
សូម្បីតែចិនក៏ដឹងខ្លួនឯងច្បាស់ថា ប្រទេសមួយចំនួននាំគ្នាស្រវាឱបចិនព្រោះតែចិនមានលុយប៉ុណ្ណោះ មិនមែនគេស្មោះស្ម័គ្រ និងគោរពចិនដោយសុទ្ធតែចិត្តឡើយ។ ដូច្នេះហើយបានជាចិនប្រឹងខ្លាំងណាស់ដើម្បីកសាងកិត្យានុភាព និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះ រួមទាំងប្រឹងពង្រឹងអំណាចទន់របស់ខ្លួនផង។ ប៉ុន្តែវាត្រូវការពេលយូរអង្វែង។
ចំណុចសំខាន់មួយទៀតគឺចំណងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន និង ការផ្សាភ្ជាប់នៃវប្បធម៌ និងអរិយធម៌។ ប្រទេសអាស៊ានរងឥទ្ធិពលវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ដ៏ចំណាស់របស់ឥណ្ឌា និងមានទំនាក់ទំនងរួមគ្នារាប់សតវត្សមកហើយ ហើយចំណងដ៏រស់រវើកនេះនៅបន្តស្ថិតស្ថិរ និងចាក់ឬសជ្រៅរហូតមកដែរ។ ដោយសារបច្ច័យនេះហើយ ទើបប្រជាជាតិអាស៊ាន និងឥណ្ឌាហាក់ដូចជាស្វែងយល់ពីគ្នាបានច្រើន មើលឃើញគ្នាក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន និងឥតមានភ័យខ្លាច ឬថ្នាំងថ្នាក់អ្វីឡើយ៕
Tag:
អាស៊ាន
ឥណ្ឌា
ចិន
នារិន្ទ្រា ម៉ូឌី
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
