សេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ
អន្តរជាតិ
លោក តេងស៊ាវភីង ឈរជិតរដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មបារាំងលោក Jean-François Deniau ក្នុងឱកាសចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីនៅឆ្នាំ ១៩៧៨ (រូបភាព៖ AFP)
×![]()
ដោយ: តន ចាន់រិទ្ធារ៉ា
២០១៨ គឺជាខួបទី៤០គត់នៃការកែទម្រង់ និងការបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចរបស់មហាយក្សចិន។ កាលពី៤០ឆ្នាំមុន បក្សកុម្មុយនីស្តចិនក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក តេង ស៊ាវភីង បានអនុវត្តនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចថ្មី គឺបើកទ្វារប្រទេសទទួលវិនិយោគបរទេស និងរកស៊ីជាមួយប្រទេសលើពិភពលោក។ លទ្ធផលនៃការកែទម្រង់នេះ គឺចិន ដែលពីមុនជាប្រទេសក្រីក្រ ក្លាយជាមហាអំណាចពិភពលោកលំដាប់ទី២ នៅពីក្រោយអាមេរិក។
ក្នុងរយៈពេល៤០ឆ្នាំ ក្រោយការកែទម្រង់ ចិនបានប្រែក្លាយជាមុខមាត់ថ្មី កើនឥទ្ធិពលយ៉ាងឆាប់រហ័សលើឆាកអន្តរជាតិ ទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទាំងនយោបាយ។ ការបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់វិនិយោគទុកបរទេស និងការបោះទុនរកស៊ីននៅបរទេសជួបចិនបានវ៉ាដាច់ជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ហើយក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់ទីពីររបស់ពិភពលោក។ ងាកទៅវិស័យការពារជាតិឯណោះ ទំនើបកម្មយោធា ធ្វើឲ្យកងទ័ពចិនក្លាយជាកងទ័ពទំនើប និងខ្លាំងពូកែមួយ។
និយាយពីការកែទម្រង់នេះ មេដឹកនាំចិនបច្ចុប្បន្នត្រូវនឹកគុណមេដឹកនាំជំនាន់ទីពីរ គឺលោក តេង ស៊ាវភីង ព្រោះបើគ្មានលោក តេង ស៊ាវភីង ក៏ទំនងជាគ្មានចិនសព្វថ្ងៃដែរ។ ក្នុងមហាសន្និបាត ឆ្នាំ១៩៧៨ បក្សកុម្មុយនីស្តចិនបានដាក់ចេញគោលនយោបាយកែទម្រង់ទ្រង់ទ្រាយធំលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចតាមបែបមូលធននិយម តែប្រព័ន្ធនយោបាយនៅបន្តបែបសង្គមនិយមដដែល។ លោក តេង ដែលបន្តដឹកនាំពីប្រធាន ម៉ៅ សេទុង ជឿថា ចិនមិនរីកចម្រើនឡើយ បើមិនបើកចំហនោះ។
ក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដីស្រែធំៗត្រូវបានបែងចែកឲ្យប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈបុគ្គលផង និងជាសមូហភាពផង។ កសិកករមានសិទ្ធិលើដីឯកជនកាន់តែច្រើន និងអាចលក់បានទៀតផង។ ចំពោះវិស័យឧស្សាហកម្មវិញ រដ្ឋាភិបាលចិនបានកាត់បន្ថយការគ្រប់គ្រងលើរោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនរដ្ឋធំៗ។ ចំនួនក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបានធ្លាក់ចុះ ហើយម្ចាស់រោងចក្រអាចចាត់ចែងការងារបានដោយមិនចាំបាច់មានការណែនាំពីបក្ស ឬរដ្ឋាភិបាលឡើយ។
ទំនិញរបស់ចិនចាប់ផ្ដើមវាយលុកចូលទីផ្សារពិភពលោក ប្រជាជនចិនចាប់ផ្ដើមមានជីវភាពធូរធារ ហើយក្រុមហ៊ុនធំៗបានកើតឡើងស្កេកស្កះ ហើយបោះទុនរកស៊ីនៅបរទេសទៀតផង។ ឥទ្ធិពលចិនកាន់តែរីកធំ ហើយក្លាយជាគូប្រជែងរបស់អាមេរិក ដែលជាមហាអំណាចទីមួយរបស់ពិភពលោកស្ទើរគ្រប់វិស័យទៅហើយនោះ។ ការកែទម្រង់នេះបន្តរហូតដល់សម័យលោក ស៊ី ជិនភីង ដែលមានអំណាចដូចប្រធាន ម៉ៅ និងលោក តេង ទៅហើយនោះ។
លោក ស៊ី ជិនភីង ដែលក្ដោបអំណាចពេញដៃដោយគ្មានគូប្រជែងនោះ ប្រកាសជារឿយៗថា ចិននឹងបន្តបើកចំហទីផ្សាររបស់ខ្លួនសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនបរទេស ហើយចិនស្វាគមន៍ជានិច្ចចំពោះអ្នកវិនិយោគបរទេសនានាដែលរកស៊ីក្នុងទឹកដីចិន។ ស្របពេលដែលអាមេរិក ក្រោមរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ អនុវត្តនយោបាយគាំពារនិយមនោះ ចិនដែលសម្បូរដោយលុយ និងឥទ្ធិពលពេញពិភពលោក ប្រាកដជាឆ្លៀតឱកាសនេះដើម្បីឈោងតំណែងមហាអំណាចទីមួយមិនខាន៕
ក្នុងរយៈពេល៤០ឆ្នាំ ក្រោយការកែទម្រង់ ចិនបានប្រែក្លាយជាមុខមាត់ថ្មី កើនឥទ្ធិពលយ៉ាងឆាប់រហ័សលើឆាកអន្តរជាតិ ទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទាំងនយោបាយ។ ការបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់វិនិយោគទុកបរទេស និងការបោះទុនរកស៊ីននៅបរទេសជួបចិនបានវ៉ាដាច់ជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ហើយក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់ទីពីររបស់ពិភពលោក។ ងាកទៅវិស័យការពារជាតិឯណោះ ទំនើបកម្មយោធា ធ្វើឲ្យកងទ័ពចិនក្លាយជាកងទ័ពទំនើប និងខ្លាំងពូកែមួយ។
និយាយពីការកែទម្រង់នេះ មេដឹកនាំចិនបច្ចុប្បន្នត្រូវនឹកគុណមេដឹកនាំជំនាន់ទីពីរ គឺលោក តេង ស៊ាវភីង ព្រោះបើគ្មានលោក តេង ស៊ាវភីង ក៏ទំនងជាគ្មានចិនសព្វថ្ងៃដែរ។ ក្នុងមហាសន្និបាត ឆ្នាំ១៩៧៨ បក្សកុម្មុយនីស្តចិនបានដាក់ចេញគោលនយោបាយកែទម្រង់ទ្រង់ទ្រាយធំលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចតាមបែបមូលធននិយម តែប្រព័ន្ធនយោបាយនៅបន្តបែបសង្គមនិយមដដែល។ លោក តេង ដែលបន្តដឹកនាំពីប្រធាន ម៉ៅ សេទុង ជឿថា ចិនមិនរីកចម្រើនឡើយ បើមិនបើកចំហនោះ។
ក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដីស្រែធំៗត្រូវបានបែងចែកឲ្យប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈបុគ្គលផង និងជាសមូហភាពផង។ កសិកករមានសិទ្ធិលើដីឯកជនកាន់តែច្រើន និងអាចលក់បានទៀតផង។ ចំពោះវិស័យឧស្សាហកម្មវិញ រដ្ឋាភិបាលចិនបានកាត់បន្ថយការគ្រប់គ្រងលើរោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនរដ្ឋធំៗ។ ចំនួនក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបានធ្លាក់ចុះ ហើយម្ចាស់រោងចក្រអាចចាត់ចែងការងារបានដោយមិនចាំបាច់មានការណែនាំពីបក្ស ឬរដ្ឋាភិបាលឡើយ។
ទំនិញរបស់ចិនចាប់ផ្ដើមវាយលុកចូលទីផ្សារពិភពលោក ប្រជាជនចិនចាប់ផ្ដើមមានជីវភាពធូរធារ ហើយក្រុមហ៊ុនធំៗបានកើតឡើងស្កេកស្កះ ហើយបោះទុនរកស៊ីនៅបរទេសទៀតផង។ ឥទ្ធិពលចិនកាន់តែរីកធំ ហើយក្លាយជាគូប្រជែងរបស់អាមេរិក ដែលជាមហាអំណាចទីមួយរបស់ពិភពលោកស្ទើរគ្រប់វិស័យទៅហើយនោះ។ ការកែទម្រង់នេះបន្តរហូតដល់សម័យលោក ស៊ី ជិនភីង ដែលមានអំណាចដូចប្រធាន ម៉ៅ និងលោក តេង ទៅហើយនោះ។
លោក ស៊ី ជិនភីង ដែលក្ដោបអំណាចពេញដៃដោយគ្មានគូប្រជែងនោះ ប្រកាសជារឿយៗថា ចិននឹងបន្តបើកចំហទីផ្សាររបស់ខ្លួនសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនបរទេស ហើយចិនស្វាគមន៍ជានិច្ចចំពោះអ្នកវិនិយោគបរទេសនានាដែលរកស៊ីក្នុងទឹកដីចិន។ ស្របពេលដែលអាមេរិក ក្រោមរដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ អនុវត្តនយោបាយគាំពារនិយមនោះ ចិនដែលសម្បូរដោយលុយ និងឥទ្ធិពលពេញពិភពលោក ប្រាកដជាឆ្លៀតឱកាសនេះដើម្បីឈោងតំណែងមហាអំណាចទីមួយមិនខាន៕
Tag:
ចិន
សេដ្ឋកិច្ច
តេង ស៊ាវភីង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
