ជាតិ
នយោបាយជាតិ
សម្តេចឪ និងមហាសេនាប្រមុខគីម អ៊ីលស៊ុង មានអនុស្សាវរីយ៍យ៉ាងច្រើននៅខែមេសា
លោក គីម អ៊ីលស៊ុង (ស្តាំ) ស្វាគមន៍ព្រះរាជវត្តមានសម្តេចឪ នរោត្តម សីហនុ នៅក្រុងព្យុងយ៉ាង កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ រូបថត AFP
×![]()
កម្ពុជាជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏យូរលង់របស់កូរ៉េខាងជើង ដែលផ្តើមចេញពីទំនាក់ទំនងដ៏ស្អិតល្មួតរវាងសម្តេចព្រះវររាជបិតា ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ និងមហាសេនាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៦៥មក។ អតីតមេដឹកនាំដែលបានចាត់ទុកគ្នាជាបងប្អូនទាំងពីរ បានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងយ៉ាងញឹកញាប់ ហើយអនុស្សាវរីយ៍ដ៏ច្រើនកើតឡើងនាអំឡុងខែមេសា។
«រៀងរាល់ឆ្នាំនៅខែមេសា ព្រះអង្គតែងតែមកយាងសួរសុខទុក្ខទូលព្រះបង្គំ។ នេះជាភស្តុតាងនៃទំនាក់ទំនងមិត្តភាពយ៉ាងស្និទ្ធិស្នាល និងយូរអង្វែងរវាងយើងទាំងពីរ ដោយផ្អែកលើស្មារតី និងកាតព្វកិច្ចជាបងប្អូន»។ មហាសេនាប្រមុខកូរ៉េខាងជើង លោក គីម អ៊ីលស៊ុង ថ្លែងសុន្ទរកថា ក្នុងពិធីលៀងសាយភោជន៍មួយថ្វាយព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចម៉ែ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាដដែល បិតាស្ថាបនិកកូរ៉េខាងជើង បានលើកឡើងថា ខែមេសា គឺជាខែដែលពោរពេញទៅដោយអនុស្សាវីយ៍រវាងលោក និងអង្គសម្តេចឪ។ លោក គីម ដែលមានថ្ងៃកំណើតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩១២ បានរំលឹកពីជំនួបដ៏ញឹកញាប់ជាមួយសម្តេចឪ នាអំឡុងខែមេសា ក្នុងនោះមានដូចជា ខួបនៃព្រះរាជពិធីអភិសេករវាងសម្តេចឪ និងសម្តេចម៉ែ នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ជាដើម។
«បន្ថែមពីលើនេះទៀត ខែមេសា ជាខែនៃការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងយើងទាំងពីរ ក្រោយជំនួបប្រវត្តិសាស្ត្រលើកដំបូងរបស់យើងនៅក្រុងហ្សាការតា កាលពីជាង២០ឆ្នាំមុន»។ នេះជាការគូសបញ្ជាក់របស់មេដឹកនាំស្ថាបនិកកូរ៉េខាងជើង។
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងលោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានជួបគ្នាផ្លូវការលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី ខណៈអតីតមេដឹកនាំឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ស៊ូកាណូ រៀបចំទិវារំលឹកខួប១០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងអាស៊ី-អាហ្វ្រិក ដែលជាចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។
យោងតាមការផ្សាយរបស់កាសែត The New York Times លោក ស៊ូកាណូ បាននិយាយទៅកាន់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ និងលោក គីម អ៊ុលស៊ុងថា៖ «អ្នកទាំងពីរជាមនុស្សដ៏អស្ចារ្យ ខ្ញុំចង់ឲ្យក្លាយជាមិត្តភក្តិនឹងគ្នា»។
នៅឆ្នាំ១៩៦៥ ដដែល រដ្ឋាភិបាលក្រុងព្យុងយ៉ាងរបស់លោក គឹម អ៊ីលស៊ុង ដែលមានបញ្ហាការទូតជាមួយបណ្តាប្រទេសជាច្រើននោះ មិនអាចរៀបចំការប្រកួតជម្រុះ World Cup នៅទឹកដីរបស់ខ្លួនបានឡើយ។ ដោយសារតែទំនាក់ទំនងដ៏ល្អជាមួយកម្ពុជាដែលមានព្រះករុណាសម្តេចឪ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ ពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកបានក្លាយជាទឹកដីកណ្តាលនៃការប្រកួតរវាងក្រុមជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងជើង និងក្រុមអូស្ត្រាលីសម្រាប់វគ្គជម្រុះឆ្ពោះទៅកាន់ World Cup ឆ្នាំ១៩៦៦ ។
នាពេលនោះ កូរ៉េខាងជើងបានប្រកួតឈ្នះទាំងពីរជើងនាខែវិច្ឆិកា ក្នុងលទ្ធផល ៦-១ និង៣-១ ដោយមានអ្នកទស្សនាប្រមាណ៤ម៉ឺននាក់ ខណៈអង្គសម្តេចឪ បានរៀបចំឲ្យក្រុមអ្នកទស្សនាពាក់កណ្តាលគាំទ្រអូស្ត្រាលី និងពាក់កណ្តាលទៀតគាំទ្រកូរ៉េខាងជើង។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះបាទសម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ហើយបន្តមក ឈានដល់របបខ្មែរក្រហមពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ។ ក្រៅពីចិនដែលមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជូ អេនឡាយ ដ៏ជិតស្និទ្ធិ កូរ៉េខាងជើងបានក្លាយជាទីដែលសម្តេចឪ គង់នៅនីរទេសព្រះកាយរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៤ លោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានបញ្ជារឲ្យមានការសាងសង់រាជដំណាក់មួយថ្វាយសម្តេចឪ នៅភាគខាងជើងក្រុងព្យុងយ៉ាង ដែលហៅថា «Changsuwon Palace» ហើយថែមទាំងថ្វាយរថយន្តទំនើប និងក្រុមផលិតភាពក្រុមផលិតភាពយន្តមួយក្រុមថ្វាយព្រះអង្គផងដែរ។
នៅទីនោះហើយដែលមេដឹកនាំកំពូលទាំងពីរ មានឱកាសជួបគ្នាជាញឹកញាប់ ជាពិសេសនៅរាល់ពិធីធំៗ ជាពិសេសពិធីបុណ្យប្រពៃណី កម្ពុជា និងកូរ៉េ លើកលែងតែចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។ លោក Julio A.Deldres ដែលជាអ្នកសរសេររាជជីវប្រវត្តិសម្តេចតា បានបញ្ជាក់ថា ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ទ្រង់យាងស្នាក់នៅក្រុងព្យុងយ៉ាងយ៉ាងហោចណាស់រយៈពេល២ខែក្នុង១ឆ្នាំ។
ព្រះអង្គបានយាងមកកាន់កម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ១៩៩១ ដែលហែរហមដោយអង្គរក្សកូរ៉េខាងជើង។ ក្នុងបទសម្ភាសមួយជាមួយរ៉យទ័រកាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ សម្តេចឪ បានមានព្រះរាជបន្ទូលថា ព្រះអង្គទទួលបាននូវការការពារយ៉ាងល្អបំផុតពីអង្គរក្សនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកូរ៉េទាំង២៥នាក់។
សម្រាប់សម្តេចឪ លោក គីម អ៊ីលស៊ុង គឺជាព្រះអាទិត្យនៃមនុស្សជាតិ។ ក្នុងព្រះរាជសុន្ទរកថា នាពិធីជប់លៀងមួយទៀតនៅក្រុងព្យុងយ៉ាង កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨២ សម្តេចតា បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការដឹកនាំរបស់មហាសេណាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង តាមរយៈការអនុវត្តនូវទ្រឹស្តី Tcheullima ដែលមានន័យថា ទៅមុខលឿនដូចសេះដែលអាចរត់បានដល់១ម៉ឺនកន្លែងក្នុង១ថ្ងៃ។
លោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤ ក្នុងអាយុ៨២ឆ្នាំ ហើយនៅឆ្នាំ២០០៤ សម្តេចឪ បានប្រកាសយាងចូលនិវត្តន៍ ហើយបន្ទាប់មក ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ បានកោះប្រជុំ និងបោះឆ្នោតជាឯកច្ឆន្ទជ្រើសរើស សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តមសីហមុនី ជាព្រះមហាក្សត្រថ្មី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
នៅឆ្នាំ២០១១ លោក គីម ជុងអ៊ីល ដែលជាមេដឹកនាំទីពីរ និងជាកូនប្រុសលោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានទទួលមរណភាព។ ក្នុងព្រះរាជសាររំលែកទុកផ្ញើទៅកាន់លោក គីម ជុងអ៊ុន មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន ដែលកាលណោះ ជាអនុប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការយោធាកណ្តាលនៃគណបក្សពលករកូរ៉េ សម្តេចព្រះវររាជបិតា ទ្រង់មានព្រះរាជចំណារថា៖ «យើងខ្ញុំចងចាំជាដរាបនូវគុណូបការគុណដ៏ធំធេងរបស់ឯកឧត្តមលោកសេនាប្រមុខ គីម ជុងអ៊ីល ដែលមានហឫទ័យដ៏សប្បុរសធម៌ពុំអាចប្រៀបផ្ទឹមបាន បន្តពីបិតាឯកឧត្តមលោកមហាសេនាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង ក្នុងការឧបត្ថម្ភ និងផ្តល់នូវការគាំទ្រគ្រប់បែបយ៉ាងចំពោះយើងខ្ញុំ»។
សម្តេចព្រះវររាជបិតា បានសោយទិវង្គត កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ក្នុងព្រះជន្មាយុ៨៩ព្រះវស្សា។ ជាមួយគ្នានេះ លោក គីម ជុងអ៊ុន បានថ្លែងក្តីរំលែកទុក្ខដ៏ស្មោះស្ម័គ្រជាមួយព្រះមហាក្សត្រ និងសម្តេចព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរផងដែរ៕
«រៀងរាល់ឆ្នាំនៅខែមេសា ព្រះអង្គតែងតែមកយាងសួរសុខទុក្ខទូលព្រះបង្គំ។ នេះជាភស្តុតាងនៃទំនាក់ទំនងមិត្តភាពយ៉ាងស្និទ្ធិស្នាល និងយូរអង្វែងរវាងយើងទាំងពីរ ដោយផ្អែកលើស្មារតី និងកាតព្វកិច្ចជាបងប្អូន»។ មហាសេនាប្រមុខកូរ៉េខាងជើង លោក គីម អ៊ីលស៊ុង ថ្លែងសុន្ទរកថា ក្នុងពិធីលៀងសាយភោជន៍មួយថ្វាយព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចម៉ែ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាដដែល បិតាស្ថាបនិកកូរ៉េខាងជើង បានលើកឡើងថា ខែមេសា គឺជាខែដែលពោរពេញទៅដោយអនុស្សាវីយ៍រវាងលោក និងអង្គសម្តេចឪ។ លោក គីម ដែលមានថ្ងៃកំណើតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩១២ បានរំលឹកពីជំនួបដ៏ញឹកញាប់ជាមួយសម្តេចឪ នាអំឡុងខែមេសា ក្នុងនោះមានដូចជា ខួបនៃព្រះរាជពិធីអភិសេករវាងសម្តេចឪ និងសម្តេចម៉ែ នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ជាដើម។
«បន្ថែមពីលើនេះទៀត ខែមេសា ជាខែនៃការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរវាងយើងទាំងពីរ ក្រោយជំនួបប្រវត្តិសាស្ត្រលើកដំបូងរបស់យើងនៅក្រុងហ្សាការតា កាលពីជាង២០ឆ្នាំមុន»។ នេះជាការគូសបញ្ជាក់របស់មេដឹកនាំស្ថាបនិកកូរ៉េខាងជើង។
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងលោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានជួបគ្នាផ្លូវការលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ នៅឥណ្ឌូណេស៊ី ខណៈអតីតមេដឹកនាំឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ស៊ូកាណូ រៀបចំទិវារំលឹកខួប១០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងអាស៊ី-អាហ្វ្រិក ដែលជាចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។
យោងតាមការផ្សាយរបស់កាសែត The New York Times លោក ស៊ូកាណូ បាននិយាយទៅកាន់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ និងលោក គីម អ៊ុលស៊ុងថា៖ «អ្នកទាំងពីរជាមនុស្សដ៏អស្ចារ្យ ខ្ញុំចង់ឲ្យក្លាយជាមិត្តភក្តិនឹងគ្នា»។
នៅឆ្នាំ១៩៦៥ ដដែល រដ្ឋាភិបាលក្រុងព្យុងយ៉ាងរបស់លោក គឹម អ៊ីលស៊ុង ដែលមានបញ្ហាការទូតជាមួយបណ្តាប្រទេសជាច្រើននោះ មិនអាចរៀបចំការប្រកួតជម្រុះ World Cup នៅទឹកដីរបស់ខ្លួនបានឡើយ។ ដោយសារតែទំនាក់ទំនងដ៏ល្អជាមួយកម្ពុជាដែលមានព្រះករុណាសម្តេចឪ ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ ពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកបានក្លាយជាទឹកដីកណ្តាលនៃការប្រកួតរវាងក្រុមជម្រើសជាតិកូរ៉េខាងជើង និងក្រុមអូស្ត្រាលីសម្រាប់វគ្គជម្រុះឆ្ពោះទៅកាន់ World Cup ឆ្នាំ១៩៦៦ ។
នាពេលនោះ កូរ៉េខាងជើងបានប្រកួតឈ្នះទាំងពីរជើងនាខែវិច្ឆិកា ក្នុងលទ្ធផល ៦-១ និង៣-១ ដោយមានអ្នកទស្សនាប្រមាណ៤ម៉ឺននាក់ ខណៈអង្គសម្តេចឪ បានរៀបចំឲ្យក្រុមអ្នកទស្សនាពាក់កណ្តាលគាំទ្រអូស្ត្រាលី និងពាក់កណ្តាលទៀតគាំទ្រកូរ៉េខាងជើង។
នៅឆ្នាំ១៩៧០ សេនាប្រមុខ លន់ នល់ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះបាទសម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ហើយបន្តមក ឈានដល់របបខ្មែរក្រហមពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ។ ក្រៅពីចិនដែលមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជូ អេនឡាយ ដ៏ជិតស្និទ្ធិ កូរ៉េខាងជើងបានក្លាយជាទីដែលសម្តេចឪ គង់នៅនីរទេសព្រះកាយរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ។
នៅឆ្នាំ១៩៧៤ លោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានបញ្ជារឲ្យមានការសាងសង់រាជដំណាក់មួយថ្វាយសម្តេចឪ នៅភាគខាងជើងក្រុងព្យុងយ៉ាង ដែលហៅថា «Changsuwon Palace» ហើយថែមទាំងថ្វាយរថយន្តទំនើប និងក្រុមផលិតភាពក្រុមផលិតភាពយន្តមួយក្រុមថ្វាយព្រះអង្គផងដែរ។
នៅទីនោះហើយដែលមេដឹកនាំកំពូលទាំងពីរ មានឱកាសជួបគ្នាជាញឹកញាប់ ជាពិសេសនៅរាល់ពិធីធំៗ ជាពិសេសពិធីបុណ្យប្រពៃណី កម្ពុជា និងកូរ៉េ លើកលែងតែចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។ លោក Julio A.Deldres ដែលជាអ្នកសរសេររាជជីវប្រវត្តិសម្តេចតា បានបញ្ជាក់ថា ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ទ្រង់យាងស្នាក់នៅក្រុងព្យុងយ៉ាងយ៉ាងហោចណាស់រយៈពេល២ខែក្នុង១ឆ្នាំ។
ព្រះអង្គបានយាងមកកាន់កម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ១៩៩១ ដែលហែរហមដោយអង្គរក្សកូរ៉េខាងជើង។ ក្នុងបទសម្ភាសមួយជាមួយរ៉យទ័រកាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ សម្តេចឪ បានមានព្រះរាជបន្ទូលថា ព្រះអង្គទទួលបាននូវការការពារយ៉ាងល្អបំផុតពីអង្គរក្សនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកូរ៉េទាំង២៥នាក់។
សម្រាប់សម្តេចឪ លោក គីម អ៊ីលស៊ុង គឺជាព្រះអាទិត្យនៃមនុស្សជាតិ។ ក្នុងព្រះរាជសុន្ទរកថា នាពិធីជប់លៀងមួយទៀតនៅក្រុងព្យុងយ៉ាង កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨២ សម្តេចតា បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការដឹកនាំរបស់មហាសេណាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង តាមរយៈការអនុវត្តនូវទ្រឹស្តី Tcheullima ដែលមានន័យថា ទៅមុខលឿនដូចសេះដែលអាចរត់បានដល់១ម៉ឺនកន្លែងក្នុង១ថ្ងៃ។
លោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤ ក្នុងអាយុ៨២ឆ្នាំ ហើយនៅឆ្នាំ២០០៤ សម្តេចឪ បានប្រកាសយាងចូលនិវត្តន៍ ហើយបន្ទាប់មក ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ បានកោះប្រជុំ និងបោះឆ្នោតជាឯកច្ឆន្ទជ្រើសរើស សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តមសីហមុនី ជាព្រះមហាក្សត្រថ្មី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
នៅឆ្នាំ២០១១ លោក គីម ជុងអ៊ីល ដែលជាមេដឹកនាំទីពីរ និងជាកូនប្រុសលោក គីម អ៊ីលស៊ុង បានទទួលមរណភាព។ ក្នុងព្រះរាជសាររំលែកទុកផ្ញើទៅកាន់លោក គីម ជុងអ៊ុន មេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន ដែលកាលណោះ ជាអនុប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការយោធាកណ្តាលនៃគណបក្សពលករកូរ៉េ សម្តេចព្រះវររាជបិតា ទ្រង់មានព្រះរាជចំណារថា៖ «យើងខ្ញុំចងចាំជាដរាបនូវគុណូបការគុណដ៏ធំធេងរបស់ឯកឧត្តមលោកសេនាប្រមុខ គីម ជុងអ៊ីល ដែលមានហឫទ័យដ៏សប្បុរសធម៌ពុំអាចប្រៀបផ្ទឹមបាន បន្តពីបិតាឯកឧត្តមលោកមហាសេនាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង ក្នុងការឧបត្ថម្ភ និងផ្តល់នូវការគាំទ្រគ្រប់បែបយ៉ាងចំពោះយើងខ្ញុំ»។
សម្តេចព្រះវររាជបិតា បានសោយទិវង្គត កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ក្នុងព្រះជន្មាយុ៨៩ព្រះវស្សា។ ជាមួយគ្នានេះ លោក គីម ជុងអ៊ុន បានថ្លែងក្តីរំលែកទុក្ខដ៏ស្មោះស្ម័គ្រជាមួយព្រះមហាក្សត្រ និងសម្តេចព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរផងដែរ៕
Tag:
សម្តេចព្រះវររាជបិតា
គីម អ៊ីលស៊ុង
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
