អ៊ីរ៉ង់ប្តឹងអាមេរិកនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងខ្លួនឡើងវិញ

អន្តរជាតិ

អ៊ីរ៉ង់ប្តឹងអាមេរិកនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងខ្លួនឡើងវិញ

27, Aug 2018 , 3:45 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

ដើមសប្តាហ៍នេះ តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ផ្តល់ហេតុផលចំពោះមុខតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ប្រឆាំងនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មឡើងវិញរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក្រោយចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ។ អ៊ីរ៉ង់លើកហេតុផលថា អាមេរិកបន្តរំលោភលើសន្ធិសញ្ញាទ្វេភាគីដែលខ្លួន និងអាមេរិកចុះរួមគ្នាកាលពីឆ្នាំ ១៩៥៥។

សមរភូមិផ្លូវច្បាប់រវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអាមេរិកត្រូវចាប់ផ្តើមឡើងនៅចុងខែសីហានេះបន្ទាប់ពីសាធារណរដ្ឋឥស្លាមអ៊ីរ៉ង់សម្រេចដាក់ពាក្យប្តឹងអាមេរិកទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិកាលពីខែកក្កដា។ បណ្តឹងរបស់អ៊ីរ៉ង់គឺស្នើឲ្យតុលាការចេញសេចក្តីសម្រេចប្រញាប់ដើម្បីទាមទារឲ្យអាមេរិកលើកទណ្ឌកម្មប្រឆាំងខ្លួនវិញ។

យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP នៅថ្ងៃចន្ទទី ២៧ ខែសីហានេះ អ៊ីរ៉ង់នឹងផ្តល់ហេតុផលប្រឆាំងនឹងចំណាត់ការអាមេរិកនៅចំពោះមុខចៅក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែវាទំនងជាត្រូវការពេលវេលាច្រើនខែទម្រាំតុលាការអន្តរជាតិនេះអាចចេញសេចក្តីសម្រេចបណ្តោះអាសន្នតាមការស្នើសុំរបស់អ៊ីរ៉ង់បាន។

អ៊ីរ៉ង់ប្តឹងអាមេរិកទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដោយសម្អាងថា ការខ្លួនពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរឆ្នាំ ២០១៥ (JCPOA) និងប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងខ្លួនឡើងវិញជាការបំពានលើសន្ធិសញ្ញាទ្វេភាគី ស្តីពីចំណងមិត្តភាព ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងសិទ្ធិកុងស៊ុល (Amity, Economic Relations and Consular Rights Treaty)។ សន្ធិសញ្ញានេះត្រូវបានចុះរួមគ្នារវាងអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់នៅឆ្នាំ ១៩៥៥ ជាច្រើនទសវត្សន៍មុនមានបដិវត្តន៍ឥស្លាមនៅអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ១៩៧៩ដែលបញ្ចប់របបរាជានិយមដែលស្និទ្ធនឹងអាមេរិកនោះ។

ក្រោយលោក ត្រាំ សម្រេចចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ដែលចុះហត្ថលេខាដោយអតីតប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់អូបាម៉ា ទណ្ឌកម្មអាមេរិកទាំងអម្បាលម៉ានដែលត្រូវបានលើកលែងក្រោមអំណាចកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិនេះ បានចូលជាធរមានឡើងវិញនៅដើមខែសីហានេះដែរ។ ចំណែកទណ្ឌកម្មជំហានទីពីរនឹងចូលជាធរមាននៅដើមខែវិច្ឆិកាខាងមុខដោយមានគោលដៅប្រឆាំងវិស័យសំខាន់ៗដែលជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីរ៉ង់មានដូចជាធនធានប្រេងនិងថាមពល។

ត្រឡប់មកវិញ ពេលអ៊ីរ៉ង់ដាក់បណ្តឹងទៅកាន់តុលាការខែកក្កដា ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានប្រកាសថា សំណុរឿងអ៊ីរ៉ង់គ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវឡើយ ប៉ុន្តែខ្លួននឹងប្រយុទ្ធជាមួយអ៊ីរ៉ង់នៅក្នុងសង្វៀនតុលាការអន្តរជាតិនេះ។ វាបានន័យថា អាមេរិកទទួលយកយុត្តាធិការតុលាការអន្តរជាតិឲ្យជួយកាត់សេចក្តីចំពោះសំណុំរឿងក្តីក្តាំរវាងខ្លួននិងអ៊ីរ៉ង់ផង។

បង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៦ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិមានអំណាចដោះស្រាយជម្លោះរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ។ ដូចបានបញ្ជាក់ខាងដើមស្រាប់ ក្នុងការដោះស្រាយសំណុំរឿងអ៊ីរ៉ង់នេះ តុលាការទំនងជាត្រូវការពេលច្រើនសប្តាហ៍ទើបអាចចេញសេចក្តីសម្រេចបណ្តោះអាសន្នបាន ហើយវាក៏ត្រូវការរាប់ឆ្នាំដែរដើម្បីចេញសេចក្តីសម្រេចចុងក្រោយ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្វីដែលគេព្រួយបារម្ភគឺសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការដែលមិនត្រូវបានភាគីគោរព។ ថ្វីបើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិនេះមានអនុភាពគតិយុត្តិក៏ដោយ តុលាការនេះគ្មានអំណាចចាប់បង្ខំឲ្យភាគីអនុវត្តឡើយ។ គេធ្លាប់ឃើញហើយ សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់ទាត់ចោលសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការឆ្នាំ ១៩៨៦ ដែលកាត់ក្តីឲ្យមហាអំណាចនេះចាញ់ប្រទេសនីការ៉ាហ្គានោះ៕