ទំនៀមទម្លាប់បណ្ដែតទូក ឬសែនជូនដូនតាត្រឡប់ទៅស្រុកវិញនៅក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ

ជាតិ

ទំនៀមទម្លាប់បណ្ដែតទូក ឬសែនជូនដូនតាត្រឡប់ទៅស្រុកវិញនៅក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ

09, Oct 2018 , 8:39 am

រូបភាព

ដោយ: ប៉ូ សាគុន

ភ្នំពេញ៖ វត្តអារាមមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅតែរក្សាទំនៀមទម្លាប់ បណ្ដែតសំពៅឬទូក នៅថ្ងៃភ្ជុំធំ ដើម្បីបញ្ជូនអាហារនំចំណីជូនដូនតា ដែលបានបាក់បែកចែកឋាន។ ពិធីបណ្ដែតទូក ឬសំពៅ នៅអំឡុងពេលភ្ជុំបិណ្ឌនេះ ជាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ហើយក៏ផ្សារភ្ជាប់ទៅព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែរ។

ក្នុងថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌរយៈពេល១៥ថ្ងៃ នៅតាមវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនាមួយចំនួន គេឃើញមានទូកឬសំពៅ ទំហំទទឹងប្រមាណកន្លះម៉ែត្រទៅមួយម៉ែត្រ និងបណ្ដោយប្រមាណមួយម៉ែត្រ ទៅមួយម៉ែត្រកន្លះ ដែលធ្វើពីឈើស្ដើង ឬស្រទបចេក។ សំពៅ ឬទូកនេះ គេដាក់នៅខាងមុន សាលាឆាន់ ដើម្បីឲ្យពុទ្ធបរិស័ទ យកស្រូវ អង្ករ ពោត សណ្ដែក ល្ង អំបិល ប្រហុក ប្រាក់ជាដើមដាក់ក្នុងនោះ។ ជាធម្មតានៅថ្ងៃ១៥រោច ឬថ្ងៃឆ្លងភ្ជុំគេដាក់បាយ ទឹក នំ ចំណី បង្អែមផ្សេងៗបន្ថែម ទៅក្នុងសំពៅ ឬទូកនោះ ហើយយកទៅបណ្ដែតនៅទឹកដែលហូរ។ ទោះជាយ៉ាងណា មានវត្តអារាមនៅទីជនបទខ្លះ ក៏ទុកទូក ឬសំពៅបណ្ដែតនៅក្រោយភ្ជុំដែរ គឺប្រមាណកន្លះខែក្រោយ ដែលធ្វើចំថ្ងៃចេញព្រះវស្សា។

ការរៀបចំឱ្យមានពិធីបែបនេះ តាមពិតទៅមិនជាប់ទាក់ទងអ្វីនឹងព្រះពុទ្ធសាសនាឡើយ តែជាពិធីធ្វើតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ។ បើមិនមែនជាពិធីបែបសាសនាផង ចុះហេតុដូចម្ដេច បានជាគេធ្វើក្នុងវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាទៅវិញ?

ព្រះភិក្ខុ ខឹម ប៊ុនលៀម មានថេរដីកាថា ដ្បិតពីធីបណ្ដែតទូក ឬសំពៅ មិនមែនជាពិធីរបស់សាសនាក៏ពិតមែន ប៉ុន្ដែដូនតាខ្មែរបានយកវាមកដាក់ក្នុងវត្ត ដើម្បីធ្វើឱ្យជំនឿនេះ កាន់តែមានអ្នកគាំទ្រច្រើន ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា។ ម្យ៉ាងវិញទៀត តាំងពីដើមមក គេតែងតែធ្វើពិធីនេះ ភ្ជាប់ជាមួយសាសនាព្រះពុទ្ធជានិច្ច ដោយមានការប្រគេនចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ ព្រមទាំងបង្សុកូលឧទ្ធិសកុសល ជូនដូនតារបស់ពួកគេផងដែរ។ «ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គ្មានពិធីបែបនេះទេ។ យើងដឹងហើយខ្មែរគោរពព្រះពុទ្ធសាសនា បើគេចង់ឱ្យពិធីអ្វីមួយមានអ្នកជឿ និងធ្វើតាមច្រើន មានតែនាំចូលវត្ត។ តាមពិតទៅពិធីនេះ ផ្សារភ្ជាប់នឹងព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រោះពុទ្ធបរិស័ទក៏បាននាំយកចង្ហាន់មកប្រគេនព្រះសង្ឃដែរ»។ នេះជាថេរដីកាបញ្ជាក់របស់ព្រះភិក្ខុ ខឹម ប៊ុនលឿម។

រឿងព្រេងនិទាន «ទន្លេស្ងួតកន្ទួតមួយដើម»វិញ ដំណាលថា ក្នុងកាលមួយនោះមានឈ្មួញសំពៅមួយក្រុម បានធ្វើដំណើរទៅដល់កោះមួយ ក៏ស្នាក់នៅលើកោះនោះ។ ពពួកប្រេតអត់ឃ្លានជាច្រើននៅលើកោះ កាលណាបើបានឃើញមនុស្សឡើងទៅទីរបស់ខ្លួនហើយ ក៏ចង់ចាប់មនុស្សទាំងនោះស៊ីចំអែតក្រពះ។ ដោយបញ្ជាពួកឈ្មួញទាំងនោះ បានសុំឱ្យប្រេតទុកជីវិតឱ្យខ្លួន ដោយសន្យាថាពេលដែលទៅដល់ភូមិស្រុកវិញ និងប្រាប់ដំណឹងនេះទៅដល់កូនចៅរបស់ពពួកប្រេត ដើម្បីឱ្យធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសកុសលឱ្យ។ ពួកប្រេតក៏យល់ព្រមតាមសំណើដោយប្រាប់ថា បើចង់ឱ្យចំណីអាហារទាំងនោះបានដល់ពួកគេ ត្រូវឱ្យញាតិរបស់គេយកចង្ហាន់ និងទេយ្យវត្ថុទាំងឡាយ ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ព្រមទាំងធ្វើទូក ឬសំពៅ បណ្ដែតចំណីអាហារទាំងនោះទៅផង។ ហេតុនេះហើយ តាំងពីពេលនោះមក ប្រជាជនខ្មែរ ចាប់ផ្ដើមធ្វើពិធីនេះ តរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។

ដូចគ្នាដែរ លោក វ៉ាយ វិបុល ទីប្រឹក្សាក្រសួងធម្មការ និងសាសនា បានលើកឡើងថា ការរៀបចំឱ្យមានពិធីបណ្តែតទូក ឬសំពៅតូចល្មម ក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌនេះ ធ្វើតាមទំនៀមទម្លាប់ ដោយយោងតាមរឿងព្រេងនិទានខ្មែរ «ទន្លេស្ងួតកន្ទួតមួយដើម»។ លោកថា គេមិនអាចអះអាងថា ការធ្វើបែបនេះខុស ឬក៏ត្រូវទាំងស្រុងបានឡើយ ព្រោះវាជាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ដែលមានតាំងពីយូរមកហើយ។ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្តខ្លះប្រកបដោយបញ្ជា និងខ្លះទៀត ក៏ខ្វះបញ្ហាដែរ តែបើមិនជឿអ្វីសោះក៏មិនកើតដែរ។ លោក វ៉ាយ វិបុល បញ្ជាក់៖« បើយើងចង់ធ្វើបុណ្យទានមែន ក៏មិនត្រូវឆ្ពោះទៅតែព្រះសង្ឃដែរ។ ការធ្វើបែបនេះ ក៏វាមិនអត់ប្រយោជន៍ទាំងស្រុងទេ សត្វតិរច្ឆានដូចជាស្រមោច ឬសត្វល្អិតផ្សេងៗទៀត ក៏វាបានស៊ីដែរ»។

ពិធីបណ្ដែតទូក ឬសំពៅនេះ មិនមែនមានតែនៅក្នុងវត្តអារាមព្រះពុទ្ធសាសនានោះទេ តែនៅតាមផ្ទះរបស់ប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួន ក៏បានធ្វើទូកពីស្រទបចេក ក្នុងន័យដាក់ស្បៀងជូនដូនតារបស់ពួកគេ ដែលបាក់បែកចែកឋាន ឱ្យត្រឡប់ទៅស្រុកវិញដែរ។ ក្នុងទូកនោះ មានបាយនំចំណី បង្អែមចម្អាប ស្រូវ អង្ករ ពោត សណ្ដែក អំបិល ប្រហុកជាដើម។ ន័យមួយទៀត គឺដើម្បីផ្សងក្នុងរបរកសិកម្មរបស់ពួកគេ ឱ្យធ្វើនៅឆ្នាំក្រោយៗទទួលបានភោគផលច្រើនផងដែរ៕