ភ្នំពេញ៖ គណៈកម្មការអឺរ៉ុបកំពុងដំណើរការនីតិវិធីដក ឬមិនដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា (Everthing But Arms) ដែលវាជាសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចមួយរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ វាអាចជាក្តីព្រួយបារម្ភផងដែរ សម្រាប់អ្នកដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជា។ ដូច្នេះតើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា អាចជួបប្រទះបញ្ហាដែរទេ បើសិនជាសហភាពអឺរ៉ុប ដកការអនុគ្រោះពន្ធកើតឡើងមែននោះ?
ក្នុងករណីអឺរ៉ុបរកឃើញភស្តុតាងឈានដល់ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ក៏មិនមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែរ។ ប៉ុន្តែវាគ្រាន់តែធ្វើឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ធ្លាក់ចុះមកជាង៦ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច។
លោក គី សេរីវុឌ្ឍន៍ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចលើកឡើងថា៖ « បើសិនជាគេកាត់(ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ) មិនមានន័យថារោងចក្រយើងនឹងបិទទ្វាទាំងអស់នោះទេ និងមិនមានចលាចលក្នុងប្រទេសនោះដែរ។ វានឹងមិនមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានោះទេ ដោយសារតែ ទីមួយអ្នកជំនួញទាំងអស់នោះ គាត់ចំណេញច្រើនមកហើយនៅពេលដែលអនុគ្រោះពន្ធ អ៊ីចឹងពេលដែលគេយកពន្ធគាត់ក៏នៅចំណេញខ្លះដែរ គ្រាន់តែប្រាក់ចំណេញរបស់គាត់ថមថយជាងមុនតែប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំនៅតែជឿថាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែបន្តមានកំណើន គ្រាន់តែអត្រាកំណើនថយនៅត្រឹម៦,៥ភាគរយ »។
សម្រាប់លោក គី សេរីវុឌ្ឍន៍ មូលហេតុដែលការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធហើយ នៅតែមិនប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចទៀតនោះ គឺដោយសារតែកម្ពុជា មានកម្មករជំនាញ និងបទពិសោធន៍មួយចំនួន ដែលអាចជួយដំណើរការចង្វាក់ផលិតកម្មផងដែរ។«កម្មករបស់យើងមានជំនាញ ព្រោះគាត់ដេរយូរមកហើយ គេហៅថាភាពស្ទាត់ជំនាញ ផលិតភាពនៃវិស័យកាត់ដេរខ្ពស់ ។ហើយបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់គាត់ បញ្ហាតែមួយទេគឺ ប្រាក់ខែគាត់ថយ ផលិតកម្មតិច ប៉ុន្តែបើតាមសន្ទុះបិទរោងចក្រមិនបិទទេ បញ្ហាទាំងអស់នេះមិនមែនជាបរិបទធ្ងន់ធ្ងរអ្វីទេ»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ ដែលជឿជាក់ថា សហភាពអឹរ៉ុប ទំនងមិនដកការអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជាឡើយ។
ដ្បិតអ្នកវិភាគលើកឡើងបែបនេះក្តី ប៉ុន្តែសហជិពកម្ពុជា នៅតែយល់ឃើញថា កម្ពុជាអាចនឹងប៉ះពាល់ខ្លាំងលើកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ព្រោះសព្វថ្ងៃពឹងផ្អែកទៅលើវិស័យកាត់ដេរ។ សម្រាប់លោក អាត់ ធន់ រោងចក្រមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អាចប្រឈមនឹងការបិទទ្វា ហើយម្ចាស់រោងចក្រខ្លះ នឹងងាកទៅបើកការរកស៊ីនៅប្រទេសផ្សេងទៀតក្រៅពីកម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជាច្រើនបាត់បង់ការងារ។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖ « ការនាំចេញច្រើនជាងគេក្នុងប្រទេស៩០ភាគរយ គឺកាត់ដេរ ហើយក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ជាង៨ពាន់លានដុល្លារ ហើយក្នុងនោះសហគមន៍អឺរ៉ុបជាង៤៥ភាគរយ ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកជិត៣០ភាគរយ ហើយប្រទេសផ្សេងៗទៀតប្រហែល២០ទៅ៣០ភាគរយ ចឹងទំហំនេះធំណាស់ ហើយនឹងអត់ទាន់គិតអង្ក និងសម្ភារៈកសិកម្មទៀតដែលយើងនាំចេញចេញទៅ។ បើគិតទាំងអស់នឹងទៀតប្រហែលជិត៤ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ នឹងហើយជាទំហំទឹកប្រាក់ធំមួយដែលយើងធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហគមន៍អឺរ៉ុប»។
ផ្ទុយពីគំនិតលោក អាត់ ធន់ ខាងលើនេះ លោក គី សេរីវុឌ្ឍន៍ បានបញ្ជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែមានកំណើន ព្រោះកម្ពុជាមិនពឹងផ្អែកតែលើវិស័យកាត់ដេរតែមួយទេ ពោលគឺមានវិស័យលូតលាក់ខ្លាំងមួយចំនួនទៀត មានដូចជាសេវាកម្ម ហិរញ្ញវត្តុ និងអចនាទ្រព្យ។ ត្រង់ចំនុចនេះ លោក ក៏ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលគួរតែវិនិយោគលើវិស័យឧស្សាហកម្ម កសិឧស្សាហកម្ម វិស័យទេសចរណ៍។
លោកនិយាយថា៖« ខ្ញុំចង់ស្នើឲ្យអ្នកនយោបាយមួយចំនួនគិតគូរទៅលើការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវទាក់ទងនឹងផ្នែកអេឡិចត្រូនិចឲ្យបានច្រើន ដើម្បីយើងចាប់យកឱកាសនៃការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចតាមបច្ចេវិទ្យាវិញ។ ជាពិសេសវិស័យទេសចរណ៍គួរតែកែទម្រង់ឲ្យស៊ីជម្រៅជាងនេះតិចទៀត កម្ពុជាមានធនធានធម្មជាតិច្រើនណាស់សម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍ យើងប្រើមិនទាន់អស់សក្តានុពលនៅឡើយទេ»។
EBA (Everything But Arms) គឺសំដៅលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ លើទំនិញនិងផលិតផលសព្វបែបយ៉ាង ដូចជា សម្លៀកបំពាក់ និង អង្ករ ជាដើម ដែលកម្ពុជា នាំចូលទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប ដោយលើកលែងតែអាវុធប៉ុណ្ណោះ ដែលមិនរាប់បញ្ចូល។ កម្ពុជា ជាប្រទេសមួយ ដែលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបស្តីពី EBA នេះ ហើយតែងតែទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧កន្លងមក កម្ពុជាបាននាំទំនិញទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ជាង ៥,៧ពាន់លានដុលា្លរអាមរិក ។ កម្ពុជាទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធទាំងស្រុងពីទីផ្សារនេះ។ បើមិនទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធទេ កម្ពុជាត្រូវបង់ពន្ធជាង៥០០លានដុល្លារចូលទីផ្សារអឺរ៉ុប។
ដូច្នេះបើសិនជាកម្ពុជា ត្រូវបានសហភាពអឺរ៉ុបដកការអនុគ្រោះពន្ធពិតមែននោះ ទំនិញរបស់កម្ពុជា ដែលនាំចូលទីផ្សារអឺរ៉ុប ត្រូវមានតម្លៃថ្លៃវិញ ហើយវាត្រូវប្រកួតប្រជែងជាមួយទំនិញប្រទេសដទៃទៀត ដោយមិនទាន់គិតពីគុណភាព។ បើឧស្សាហកម្មយើងមិនចំណេញ ដូច្នេះសហគ្រាសត្រូវតែប្ដូរទីតាំងរកកន្លែងណាថ្មី ដែលមានការប្រកួតប្រជែងប្រសើរជាងកម្ពុជា។ វាជាបញ្ហាមួយ ដែលទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពង្រឹងការយកចិត្តដាក់ក្នុងការបង្កើតធនធានមនុស្ស ជំរុញផលិតភាពក្នុងស្រុក និងសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងជាដើម។
ចំពោះដំណើរការដកឬមិនដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធលើកម្ពុជានេះ រដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកសេចក្តីសម្រេចសហភាពអឺរ៉ុប គឺជាសកម្មភាពអយុត្តិធម៌ ដែលគ្មានតម្លាភាពក្នុងការអនុវត្តមកលើកម្ពុជា បើទោះជារដ្ឋាភិបាល បានគោរពតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ ដែលផ្សារភ្ជាប់នឹងកម្មវិធីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ។ជាពិសេសវិស័យសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិដីធ្លីក្តី។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា «ឥឡូវអ្នកណាចង់ចាត់ការកម្ពុជាតាមវិធីណា ចាត់ចុះ តែកម្ពុជា ត្រូវរឹងមាំ ចំពោះគោលការណ៍ ការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន កម្ពុជាអនុវត្តច្បាប់កម្ពុជាមិនបានផង ចាំបាច់ទៅធ្វើកម្ពុជាធ្វើអី ចាំបាច់ធ្វើប្រទេសមួយធ្វើអី»។
ប៉ុន្តែបើសិនជាកម្ពុជា ត្រូវបានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប តាមដានត្រួតពិនិត្យហើយ ដោយវាយតម្លៃលើព័ត៌មានទាំងនោះ ឃើញថា គ្មានបញ្ហាអ្វីទេនោះ កម្ពុជាអាចទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៧។ នេះបើតាមលោក George Edgar ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា៕