ការបោះពាក់កណ្តាលអាណត្តិ (Midterm Election) នៅអាមេរិកនឹងត្រូវរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃ ៦ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ បក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងសាធារណរដ្ឋកំពុងបន្តការឃោសនាដើម្បីដណ្តើមយកអាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភារៀងៗខ្លួន។
បច្ចុប្បន្នបក្សសាធារណរដ្ឋនៅបន្តកាន់កាប់អាសនៈភាគច្រើននៅក្នុងសភាទាំងពីរ ប៉ុន្តែបើសិនជាបក្សប្រជាធិបតេយ្យដណ្តើមបានវិញក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខនោះ រឿងសំខាន់មួយចំនួននឹងកើតឡើងផង។ខាងក្រោយនេះរឿងមួយចំនួនដែលគួរយល់ដឹងជុំវិញការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិ៖
១.ហេតុអ្វីគេហៅបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណតិ្ត?
គេហៅការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិធ្វើព្រោះវាត្រូវរៀបចំឡើងនៅចំពាក់កណ្តាលអាណត្តិរបស់ប្រធានាធិបតីដែលមានរយៈពេលបួនឆ្នាំនោះ។ អាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតបានថា ការបោះឆ្នោតកើតឡើង ពីរឆ្នាំមុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីមកដល់។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ការបោះឆ្នោតធ្វើឡើងនៅថ្ងៃ ៦ ខែវិច្ឆិកា ព្រោះប្រធានាធិបតីដែលមកពីបក្សសាធារណរដ្ឋលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានឈ្នះឆ្នោតកាលពីដើមខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១៦ និងបានស្បថចូលកាន់តំណែងពីថ្ងៃ ២០ ខែមករាឆ្នាំ ២០១៧។
ក្រៅតែពីការបោះឆ្នោតរើសសមាជិកសភាសហព័ន្ធ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសអភិបាលរដ្ឋ និងអភិបាលក្រុងជាមួយនិងសមាជិកសភាតាមបណ្តារដ្ឋនោះក៏ត្រូវរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃតែមួយដែរ។
២. អាសនៈសភាចំនួនប៉ុន្មានដែលត្រូវដណ្តើមគ្នាក្នុងការបោះឆ្នោត?
យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកមាត្រាមួយ ផ្នែកទីពីរ ក្នុងការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិនេះ អាសនៈទាំងអស់ចំនួន ៤៣៥ នៅក្នុងរដ្ឋសភាទាំងមូល (House of Representatives) រួមជាមួយអាសនៈមួយភាគបីឬ ៣៥ នៃអាសនៈទាំង ១០០នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា (Senate) ត្រូវដាក់ឲ្យប្រកួតប្រជែងរវាងបក្សនយោបាយជាពិសេសបក្សធំៗទាំងពីរបក្សសាធារណរដ្ឋ និងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។
៣. បក្សណាកាន់អាសនៈភាគច្រើនពេលនេះ?
ដើម្បីបានសំឡេងភាគច្រើន គណបក្សនយោបាយត្រូវកាន់កាន់អាសនៈ ៥១ក្នុងព្រឹទ្ធសភា និងអាសនៈ ២១៨ នៅក្នុងសភាតំណាងរាស្ត្រ។ បច្ចុប្បន្នគណបក្សសាធារណរដ្ឋក្តោបក្តាប់អាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភាទាំងពីរជាន់ក្នុងនោះមានអាសនៈ ៥១ នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា និងមានអាសនៈរហូតដល់ ២៣៥ឯណោះក្នុងសភាតំណាងរាស្ត្រ (បក្សប្រជាធិបតេយ្យមានអាសនៈ ១៩៣ និងអាសនៈទំនេរ ៧)។
៤.អត្រាអ្នកបោះឆ្នោតនឹងកើនឡើងឆ្នាំនេះ
រៀងរាល់ឆ្នាំ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិនៅអាមេរិកគឺតែងតែមានអត្រាអ្នកចូលរួមទាបបំផុត ពោលគឺទាបជាការបោះឆ្នោតទូទៅដែលសំដៅលើការបោះឆ្នោតសភា និងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនោះ។
ប៉ុន្តែបើតាមរបាយការណ៍ស្ទង់មតិរបស់វិទ្យាស្ថាន Pew ចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំនេះនឹងកើនឡើងខ្ពស់ជាងសព្វដង។ របាយការណ៍នោះបញ្ជាក់ថា ពាក់កណ្តាលនៃអ្នកចូលរួមចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានបង្ហាញឆន្ទៈទៅបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិឆ្នាំនេះ ដែលវាខ្ពស់ជាងចំនួនប្រជាជនដែលបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំមុនៗ។
៥.លទ្ធផលបោះឆ្នោតមានឥទ្ធិពលបែបម៉េចលើនយោបាយអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន?
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិនេះមានឥទ្ធិពលសំខាន់លើនយោបាយអាមេរិកជាពិសេសលើតំណែងប្រធានាធិបតីរបស់លោក ត្រាំ និងការអនុវត្តអំណាចនីតិបញ្ញត្តិក្នុងការអនុម័តច្បាប់ជាដើម។
ក្នុងករណីដែលបក្សសាធារណរដ្ឋនៅអាចរក្សាសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាទាំងពីរដដែលនោះ លោក ត្រាំ នឹងអាចអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនដែលធ្លាប់សន្យាក្នុងពេលឃោសនាឲ្យកាន់តែងាយស្រួល ជាពិសេសរំលាយបទបញ្ញតិ្តសុខាភិបាល Obamacare និងបន្តការតែងតាំងមន្ត្រីផ្សេងទៀតជាពិសេសចៅក្រមតុលាការកំពូលជាដើម។
ប៉ុន្តែបើសិនជាបក្សប្រជាធិបតេយ្យដណ្តើមសភាទាំងពីរត្រឡប់មកវិញនោះ រឿងអាក្រក់នឹងកើតឡើងចំពោះលោក ត្រាំ។ រឿងដំបូងដែលគេនឹងធ្វើគឺ ចាប់ផ្តើមដំណើរការចោទប្រកាន់ប្រធានាធិបតី និងឈានទៅដកហូតតំណែងផងដែរដោយប្រើប្រាស់បទចោទជាច្រើនជាពិសេសការចូលដៃចូលជើងជាមួយរុស្ស៊ីក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ២០១៦នោះ។ ក្រៅពីរឿងលោក ត្រាំ សមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងចាប់ផ្តើមបិទផ្លូវប្រធានាធិបតីក្នុងការតែងតាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដែលខ្លួនមិនពេញចិត្ត និងឈានទៅបញ្ចប់បំណងបក្សសាធារណរដ្ឋក្នុងការលុបចោលបទបញ្ញត្តិសុខាភិបាល Obamacare, រារាំងការឈានទៅកាត់បន្ថយការចំណាយច្រើនលើវិស័យសុខាភិបាល សន្តិសុខសង្គម ក៏ដូចជាទប់ស្កាត់បំណងរដ្ឋបាលលោក ត្រាំ ក្នុងការបន្តកាត់បន្ថពន្ធទ្រង់ទ្រាយធំសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន និងអ្នកមានផងដែរ។
៦.បក្សប្រជាធិបតេយ្យទំនងដណ្តើមអាសនៈភាគច្រើនមកវិញ?
បក្សប្រជាធិបតេយ្យត្រូវការអាសនៈយ៉ាងហោចណាស់ ២៤ ដើម្បីបានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាតំណាងរាស្ត្រ ដោយសារបច្ចុប្បន្នបក្សនេះមានអាសនៈត្រឹមតែ១៩៣ប៉ុណ្ណោះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ គ្មានអ្នកណាអាចទាយដឹងថាបក្សណានឹងមានប្រៀបទេ។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយមានសុទិដ្ឋិនិយមថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចនឹងដណ្តើមអាសនៈភាគច្រើនមកវិញដោយសារហេតុផលមួយចំនួនជាពិសេសបញ្ហាដែលកើតឡើងក្នុងគោលនយោបាយដឹកនាំរបស់រដ្ឋបាលដឹកនាំជាពិសេសប្រធានាធិបតី។ រឿងអាស្រូវនិងបញ្ហារបស់លោក ត្រាំ ផ្ទាល់អាចជាហេតុផលចម្បងមួយធ្វើឲ្យបក្សសាធារណរដ្ឋបាត់បង់សំឡេងគាំទ្រ។
ដូចជំនាន់លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា កាន់តំណែងប្រធានាធិបតីដូច្នេះដែរ។ ប្រជាប្រិយភាពរបស់ប្រធានាធិបតីទាប និង គោលនយោបាយមិនសមប្រកបមួយចំនួនបានរួមចំណែកធ្វើឲ្យបក្សប្រជាធិបតេយ្យបាត់បង់អាសនៈភាគច្រើននៅក្នុងសភា។
៧. ប្រធានសភាតំណាងថ្មីនឹងត្រូវជ្រើសរើសក្រោយការបោះឆ្នោត
ទោះជាបក្សណាឈ្នះបានសំឡេងភាគច្រើនក៏ដោយ វានឹងមានការផ្លាស់ប្តូររប្រធានសភាតំណាង (Speaker)។ ប្រធានសភាបច្ចុប្បន្នលោក Paul Ryan មកពីបក្សសាធារណរដ្ឋបានប្រកាសថាលោកមិនឈរឈ្មោះដើម្បីស្វែងរកជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រជាថ្មីឡើយ។ ដូច្នេះវាមានន័យថា វាចាំបាច់មានបេក្ខជនថ្មីដើម្បីជំនួសតំណែងលោកនៅពេលបោះឆ្នោតរួច។
គណបក្សណាដែលដណ្តើមអាសនៈភាគច្រើនបានក្នុងសភាតំណាងក្រោយបោះឆ្នោតនេះនឹងអាចជ្រើសរើសប្រធានសភាបាន។ ក្នុងករណីដែលបក្សប្រជាធិបតេយ្យដណ្តើមបានអាសនៈភាគច្រើននៅសភាតំណាងនោះ លោកស្រី Nancy Pelosi អាចនឹងឡើងកាន់តំណែងប្រធានសភា៕