រឿងសំខាន់ៗមួយចំនួនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៣ នៅសិង្ហបុរី

អន្តរជាតិ

រឿងសំខាន់ៗមួយចំនួនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៣ នៅសិង្ហបុរី

13, Nov 2018 , 9:19 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៣ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធចាប់ផ្តើមនៅសប្តាហ៍នេះ ហើយថ្ងៃចុងក្រោយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ជាពេលមមាញឹកជាងគេ។ មានរឿងមួយចំនួនដែលគួរដឹងនិងគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកនេះ។ ខាងក្រោមនេះជាចំណុចសំខាន់ៗ៖

-មុខថ្មី

កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៣ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនេះ នឹងមានវត្តមានមេដឹកនាំថ្មីមួយចំនួន។ ទីមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលីលោក ស្កុត ម៉ូរីសុន ដែលទើបឡើងជំនួសលោក ម៉ាល់ខុម ធើនប៊ូល ក្រោយរដ្ឋប្រហារក្នុងបក្សខែសីហា។ លោក ម៉ូរីសុន ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-អូស្ត្រាលី និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។

ទីពីរគឺ លោក មហាធៀ មហាម៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យ ៩៣ឆ្នាំរបស់ម៉ាឡេស៊ី ដែលទើបឡើងកាន់តំណែងកាលពីខែឧសភាក្រោយផ្តល់បក្សកាន់អំណាចដឹកនាំដោយលោក ណាជីប រ៉ាហ្សាក់។ មហាធៀ មិនមែនជាមនុស្សថ្មីចែសសម្រាប់អាស៊ានទេ ប៉ុន្តែលោកលេចមុខជាថ្មីក្រោយបាត់មុខអស់ជាង ១៥ឆ្នាំ។

២០១៦ ក្នុងពេលប្រជុំអាស៊ាននៅឡាវ មេដឹកនាំមាត់ដាចរបស់ហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ ក្លាយជាតារារ៉ុកប្រចាំវេទិកា ហើយក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានឆ្នាំ ២០១៧ នៅ Clark ហ្វីលីពីន ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាមនុស្សពិសេសដែលគ្រប់គ្នាចង់ជួប។ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះគ្រប់ភ្នែកទាំងអស់គឺសំឡឹងមើលមេដឹកនាំចាស់វស្សា ឬគេហៅថា រដ្ឋបុរស មហាធៀ ដែលអ្នកនយោបាយដឹងកិច្ចការរាក់ជ្រៅអាស៊ានវិញម្តង ព្រោះគេដឹងថា លោកមានពាំនាំរឿងសំខាន់ៗច្រើនមកជាមួយដើម្បីដាក់លើតុអាស៊ាន។ បញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម, ឯកភាពអាស៊ាន, ជម្លោះដែនទឹក និងវិបត្តិជនភៀសខ្លួនជារៀងក្នុងចិត្តរបស់មេដឹកនាំរូបនេះ។ មហាធៀ ទំនងមិនទុកមុខឲ្យទីប្រឹក្សារដ្ឋ និងម្ចាស់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលស្ថិតក្នុងកិច្ចប្រជុំដែលតំណាងឲ្យរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាដែរ។

អ្នកទីបីគឺ ប្រធានាធិបតីស៊ីលីលោក Sebastián Piñera ដែលមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះក្នុងនាមជាប្រធានកិច្ចប្រជុំសហប្រតិបត្តិការអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) ឆ្នាំក្រោយ។ លោក Sebastián Piñera ជាប់ឆ្នោតកាល់ពីខែធ្នូកន្លងទៅដោយជំនួសតំណែងលោកស្រី Michelle Bachelet ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើជាឧត្តមស្នងការជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ។

-កិច្ចប្រជុំដោយគ្មានវត្តមានលោក ត្រាំ

កិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី ៣៣ គ្មានវត្តមានប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំឡើយ។ ប៉ុន្តែអនុប្រធានាធិបតី ម៉ៃ ផេន ជាតំណាងឲ្យប្រធានាធិបតី និងទីប្រឹក្សាសន្តិសុខ ចន បុលតុន នឹងដឹកនាំកិច្ចប្រជុំជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ា និងដៃគូ។

ឆ្នាំមុន បន្ទាប់ពីឡើងកាន់តំណែង លោក ត្រាំ មកប្រជុំអាស៊ាន-អាមេរិក និងបង្ខំចិត្តពន្យារពេលមួយថ្ងៃទៀតដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ានៅហ្វីលីពីន ទាំងទើសទាល់។ ដើមឡើយលោកត្រូវត្រឡប់ទៅអាមេរិកវិញដោយមិនចូលប្រជុំអាស៊ីបូព៌ា ដ្បិតដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកអាស៊ីពេលនោះមានរយៈពេលយូររហូតដល់ដល់ ១១ ថ្ងៃទៅហើយ។

ប៉ុន្តែអវត្តមានលោក ត្រាំ ចុងឆ្នាំនេះមិនមែនជារឿងចម្លែកទេ ប៉ុន្តែវានៅតែធ្វើឲ្យមានការជជែកវែកញែកគ្នាច្រើន។ ហេតុផលទីមួយ វត្តមានលោកនៅហ្វីលីពីននៅឆ្នាំដំបូងនោះធ្វើឲ្យប្រទេសអាស៊ានខ្លះកក់ក្តៅ និងអស់កង្វល់រឿងអាមេរិកបែកចិត្តរួចទៅហើយ។ ទីពីរ កិច្ចប្រជុំរៀបត្រូវចំឡើងត្រឹមមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះក្រោយការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិ។ ហេតុផលបន្ទាប់បន្សំ លោកមិនចង់មកសិង្ហបុរីជាថ្មីទៀត ដ្បិតលោកទើបជួបជាមួយបុរសរ៉ុក្កែតកូរ៉េខាងជើងកាលពីប៉ុន្មានខែមុនប៉ុណ្ណោះ។

យ៉ាងណាមិញ លោក ត្រាំ បាត់មុខនៅពេលនេះមិនសូវសក្តិសមឡើយ។ លោកបាត់មុខពេលសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនកំពុងបន្តឆេះសន្ធោសន្ធៅ ហើយការបន្តវាតទីរបស់ចិននៅជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅតែបន្ត។ អាស៊ានកំពុងត្រូវការអាមេរិក ហើយលោក ត្រាំ ត្រូវយល់ថា អាស៊ានក៏មិនដែលរិះគន់ ឬទិតៀនគោលនយោបាយតម្កល់ប្រយោជន៍អាមេរិកជាធំ ឬគាំពារនិយមរបស់លោក ត្រាំ ខ្លាំងៗឡើយ។ ក្រៅពីនេះ អាស៊ានក៏ជាតំបន់ដែលតែងគាំទ្រ«គោលគំនិតឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក»សេរី និងបើកចំហ ដែលរដ្ឋបាលអាមេរិកក្រោមអាណត្តិលោក ត្រាំ បន្តពពាយនាយតាំងពីឆ្នាំមុននោះមកដែរ។

-QUAD-1?

ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១៧ នាកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅហ្វីលីពីន សម្ព័ន្ធសន្តិសុខចតុភាគី (QUAD) ចាប់កំណើតជាផ្លូវការ ដោយមានការឯកភាពគ្នារវាងមេដឹកនាំអាមេរិកលោក ត្រាំ, មេដឹកនាំឥណ្ឌាលោក នរិន្ទ្រា ម៉ូឌី មេដឹកនាំអូស្ត្រាលីលោក ម៉ាល់ខុម ធើនប៊ូល និងមេដឹកនាំជប៉ុនលោក ស៊ីនហ្សូ អាបេ។

មួយឆ្នាំក្រោយមក ដោយអវត្តមានលោក ត្រាំ នៅសល់តែនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ម៉ូឌី, នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី ម៉ូរីសុននិងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន អាបេ ប៉ុណ្ណោះដែលនឹងបន្តភារកិច្ចបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យរដ្ឋអាស៊ានដែលមានគំនិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នាគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ។

គ្មានការពន្យល់ច្បាស់ឡើយថា QUAD មានគោលដៅអ្វីពិតប្រាកដ ប៉ុន្តែគេអាចវាយតម្លៃបានថា ការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលចិនជាមូលហេតុនៃការអន្ទងត្រឡប់មកវិញនូវ «គោលគំនិតសន្តិសុខចតុភាគី» ដែលត្រូវបានលោក អាបេ លើកឡើងតាំងពីដប់ឆ្នាំមុននោះ។ រដ្ឋអាស៊ាននៅបារម្ភថា គោលគំនិតថ្មីនេះនឹងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់តួនាទីស្នូលរបស់អាស៊ាន (ASEAN Centrality) ដែលបន្តជួយរក្សាតុល្យភាពអំណាចនិងទប់ស្កាត់គ្រោះថ្នាក់ដែលបង្កឡើងដោយការប្រកួតប្រជែងអំណាចគ្នារវាងមហាអំណាចពិភពលោកដែលមានចិន និងអាមេរិកជាអាទិ៍។

- វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ក្លាយជាតួឯក?

គ្មានប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ ឬប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនភីង នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅសិង្ហបុរីឡើយ។ ដូច្នេះ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នៅសិង្ហបុរី ក្លាយជាភ្ញៀវពិសេសផុតលេខ។ លោក ពូទីមនឹងចូលរួមប្រជុំអាស៊ាន-រុស្ស៊ីលើកទីបី និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាលើកទី ១៣ដែរ។

តាមពិតទៅ វាជាឆ្នាំដំបូងដែលប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ីអញ្ជើញមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ រាប់ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១១ ពេលដែលរុស្ស៊ីក្លាយជាសមាជិកនៃកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ា។ តាមធម្មតាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីតែងតែចូលរួមប្រជុំថ្នាក់តំបន់នេះ។

វត្តមានរបស់លោក ពូទីន ជារឿងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ និងបង្ហាញឲ្យឃើញពីការកំណត់គោលនយោបាយការបរទេស ពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយតំបន់អាស៊ាន និងដៃគូសន្ទនាផ្សេងទៀតជាពិសេសឥណ្ឌា និងជប៉ុន។

-នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដាត្រឡប់មករកការគាំទ្រជាថ្មីដើម្បីក្លាយជាសមាជិកកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ា

កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដាលោក ចាស្ទីន ទ្រូដូ ត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមជាភ្ញៀវរបស់ប្រធានអាស៊ានជាលើកដំបូងដែរដោយលោកប្រធានាធិបតី ឌូទើតេ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះនឹងមានមុខជាថ្មីទៀតនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៣ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនៅបុរីរដ្ឋសិង្ហបុរី។ គោលដៅសំខាន់របស់លោកនៅពេលនេះ គឺ ពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយអាស៊ានជាពិសេសពាណិជ្ជកម្ម និងរកការគាំទ្រពីអាស៊ាន និងភាគីពាក់ព័ន្ធដើម្បីក្លាយជាសមាជិកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា (EAS) ផ្លូវការ។ វេទិកាកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាក្លាយជាវេទិកាសំខាន់សម្រាប់កិច្ចពិភាក្សាសេដ្ឋកិច្ច និងសន្តិសុខតំបន់។ កាណាដាចង់បានកៅអីមួយនឹងគេដែរដើម្បីពង្រឹងតួនាទីនិងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់។

សូមទាញការចាប់អារម្មណ៍បន្តិចថា កិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាមានសមាជិកសរុប ១៨ មានសមាជិកអាស៊ានទាំងដប់ បូកជាមួយដៃគូសន្ទនាប្រាំបីផ្សេងទៀតដូចជា អូស្ត្រាលី, ចិន, ឥណ្ឌា, ជប៉ុន, រុស្ស៊ី, នូវែលសេឡង់, កូរ៉េខាងត្បូង និងអាមេរិកផងដែរ។

កាណាដាបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅកម្រិតជាដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ានប៉ុណ្ណោះ។ តាំងពីយូរមកហើយ ទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងកាណាដាកន្លងមកនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ព្រោះគោលនយោបាយការបរទេសរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី Stephen Harper ដែលទើបចប់អាណត្តិឆ្នាំ ២០១៥ នោះ មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ឡើយ។

-សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មគ្របដណ្តប់កិច្ចប្រជុំ

សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីមួយ និងទីពីរធ្វើឲ្យពិភពលោកភ័យបារម្ភ។ អាស៊ានដែលស្ថិតក្នុងចំណោមតំបន់មានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់រហ័សជាងគេនោះ គេចមិនផុតពីផលអវិជ្ជមានដែលបង្កឡើងដោយសង្គ្រាមពន្ធនេះដែរ។

វាប្រាកដណាស់ថា ប្រធានបទជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង, សមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច, ការប្រឆាំងភេរវកម្ម, វិបត្តិជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈជាលក្ខណៈប្រពៃណី។ ប៉ុន្តែបញ្ហាសង្គ្រាមពន្ធនេះនឹងគ្របដណ្តប់កិច្ចប្រជុំទាំងមូល។ អាស៊ាននិងដៃគូរកវិធានការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ និងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចប់ការអូសបន្លាយនៃសង្គ្រាមនេះដែរ។

មេដឹកនាំអាស៊ាន និងដៃគូក៏នឹងបន្តប្តេជ្ញាចិត្តគាំទ្រពាណិជ្ជកម្មសេរី និង ច្រានចោលគោលការណ៍គាំពារនិយម និងឯកតោភាគីនិយមដែរ។

លោក លី សៀនឡុង ដឹកនាំអាស៊ានសម្រេចជោគជ័យបានច្រើនតាមរំពឹងទុក?

ពេលទទួលញញួរប្រធានអាស៊ានពីលោក ឌូទើតេ ឆ្នាំមុន លោក លី សៀនឡុង បានកំណត់យកមូលបទថ្មីមួយគឺ «អាស៊ានដែលមានភាពអត់ធន់ និងការច្នៃប្រឌិតថ្មី»។ សិង្ហបុរីជាប្រធានអាស៊ានកំណត់យកបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលជារឿងអទិភាពសម្រាប់ជំរុញសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច លើកស្ទួយជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ស្របពេលដែលមានការប្រែប្រួលរហ័ស និងការកើនឡើងនៃភាពមិនប្រាកដប្រជានៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់។

រឿងដែលមិនអាចបដិសេធបានគឺ ក្តីរំពឹងតែងតែមានខ្ពស់ ឲ្យតែដល់ពេលសិង្ហបុរីកាន់កៅអីប្រធានអាស៊ានម្តង។ គេរំពឹងដ្បិតបុរីរដ្ឋសិង្ហបុរីមានអ្នកការទូតខ្លាំង និងជំហរនយោបាយការបរទេសបត់បែនខ្ពស់ និងមានប្រសិទ្ធភាព។ សិង្ហបុរីអាចសម្របសម្រួលស្ថានការណ៍ក្រោមសម្ពាធបង្កឡើងដោយការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលនៃប្រទេសមហាអំណាច និងបង្រួបបង្រួមសមាជិកអាស៊ានដើម្បីសម្រេចផ្លែផ្កាដុំកំភួនបានច្រើនក្នុងពេលមួយឆ្នាំ។

ជុំវិញសមិទ្ធផលអាស៊ានក្រោមការដឹកនាំរបស់សិង្ហបុរី គំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីពីរធំៗដែលសំខាន់ និងជារបស់សិង្ហបុរីផ្ទាល់ត្រូវបានដាក់ចេញ។ នោះគឺជំរុញការតភ្ជាប់ផ្នែកឌីជីថលតាមរយៈការបង្កើតទីក្រុងឆ្លាតអាស៊ាន និងពង្រឹងសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិតក្នុងតំបន់អាស៊ាន។

ងាកទៅមើលវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សិង្ហបុរីប្រឹងប្រែងកៀងគររកការគាំទ្រគោលការណ៍ពហុភាគីនិយម និងសេរីភាវូបនីយកម្មសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើច្បាប់ជាដើម។ សមិទ្ធផលដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺ រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានសប្តាហ៍នេះបានឯកភាពគ្នាចុះកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក (E-Commerce) លើកដំបូងបំផុតដែលវាមានគោលដៅសម្រួលដល់ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិកឆ្លងដែនជាដើម។ រឿងពាណិជ្ជកម្មដដែល សិង្ហបុរីប្រឹងប្រែងជួយជំរុញការពន្លឿនការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចតំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (RCEP) ត្រឹមឆ្នាំនេះ ហើយគេឃើញមានការការវិវត្តជាវិជ្ជមានច្រើន។ ការបញ្ចប់ការចរចា RCEP ពន្យារពេលម្តងជាពីរដងមកហើយ រាប់ចាប់ពីមានការស្នើឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ពេលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន។

ងាកទៅមើលផ្នែកសន្តិសុខតំបន់វិញ អាស៊ាន និងចិន សម្រេចបាននូវសេចក្តីព្រាងតែមួយសម្រាប់ការចរចានៃក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (single draft negotiating text of COC ) កាលពីខែសីហាក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន។ ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីសិង្ហបុរីនេះដែរ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានកាលពីខែតុលា បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីមួយប្រឈមមុខគ្នាយន្តហោះចម្បាំងដោយចៃដន្យលើអាកាស។

-សិង្ហបុរីត្រៀមផ្ទេរញញួរឲ្យប្រធានអាស៊ានថ្មី «ថៃ»ទាំងទើសទាល់?

ឆ្នាំ ២០០៨ និង ២០០៩ ពេលថៃធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន បាតុកម្មអាវលឿង អាវក្រហមធ្វើឲ្យដាច់សង្វាក់កិច្ចប្រជុំនៅប៉ាតាយ៉ា និងបង្ខំឲ្យប្រតិភូ និងមេដឹកនាំតំបន់វេចបង្វេចចាកចេញទៅផ្ទះវិញទាំងកិច្ចប្រជុំមិនទាន់ចប់ចុងចប់ដើម។ ថៃបាក់មុខមិនស្ទើរក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់។

ដប់ឆ្នាំក្រោយមកពោលគឺ ឆ្នាំ ២០១៩ ថៃនឹងកាន់កាប់កៅអីប្រធានអាស៊ានជាថ្មីមុនរុញឲ្យទៅវៀតណាម។ នាកិច្ចប្រជុំអាស៊ានលើកទី ៣៣ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ប្រធានអាស៊ានឆ្នាំនេះនាយករដ្ឋមន្ត្រី លី សៀនឡុង នឹងផ្ទេរញញួរដល់អនាគតប្រធានអាស៊ាននាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ប្រាយុទ្ធ ចន្ទអូចា។

បច្ចុប្បន្នស្ថានការណ៍សន្តិសុខហាក់ដូចស្ងប់ស្ងាត់ ប៉ុន្តែស្ថានភាពនយោបាយនៅផុយស្រួល។ គ្មានឡើយបាតុកម្ម គ្មានហិង្សាប្រដាប់អាវុធ ឬកុប្បកម្ម ប៉ុន្តែនយោបាយ និងសិទ្ធិសេរីភាពនៅតែត្រូវរឹតត្បិតព្រោះយោធានៅកាន់ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំ។

ប៉ុន្តែ ការផ្ទេរអំណាចអាចនឹងកើតឡើងនៅដើមឆ្នាំក្រោយ នៅពេលដែលការបោះឆ្នោតសភាត្រូវរៀបចំឡើងតាមការគ្រោងទុកនៅខែកុម្ភៈ។ បើគ្មានអ្វីប្រែប្រួល រដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងកើតឡើងនៅត្រឹមខែឧសភា ហើយតាមកាលវិភាគកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៣៤នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅខែមិថុនា។ ប៉ុន្តែសំណួរលេចចេញជាថ្មី ថាតើវាអាចនឹងជួយដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយដ៏រ៉ាំរ៉ៃ ឬក៏ដាស់បាតុកម្មតាមចិញ្ចើមផ្លូវឲ្យលេចរូបរាងឡើងវិញដែលអាចនាំឲ្យថៃបរាជ័យក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំអាស៊ានជាថ្មីទៀត?