លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា៖ប្រជាជនក្នុងប្រទេសមួយមានកាតព្វកិច្ចថែរក្សាសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ

ជាតិ

សិល្បះ

លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា៖ប្រជាជនក្នុងប្រទេសមួយមានកាតព្វកិច្ចថែរក្សាសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ

09, Dec 2018 , 9:59 am

រូបភាព

លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា

ដោយ: ប៉ូ សាគុន

ភ្នំពេញ៖ ថ្លែងក្នុងបាឋកថាស្ដីពីល្ខោនខោលខ្មែរ លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា ព្រឹទ្ធបុរសរងមហាវិទ្យាល័យបុរាណវិទ្យា បានបង្ហាញភស្តុតាងជាច្រើន តាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីសិលាចារឹក ចម្លាក់តាមជញ្ជាំងប្រាសាទជាច្រើន និងគំនូរបុរាណ ទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ពីចរន្តជីវិតសិល្បៈល្ខោនខោល ក្នុងជីវភាពរបស់ប្រជាជន។ លោកថា តាំងពីបុរាណ ដូនតាអាចបង្កើត និងថែរក្សាល្ខោននេះបាន ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ក៏មានកាតព្វកិច្ចថែរក្សាបន្តដែរ។

ក្នុងបាឋកថាល្ខោនខោលខ្មែរ លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា បានបង្ហាញភស្តុតាងជាច្រើន មានតាំងពីសិលាចារឹក ចម្លាក់ជាច្រើនរាប់មិនអស់នៅតាមជញ្ជាំងប្រាសាទ គំនូរបុរាណផ្សេងៗ និងរូបថតជាច្រើន ដែលមានតាំងពីសម័យបារាំង ដែលបញ្ជាក់ថា ល្ខោនខោលមានតាំងពីមុនសម័យអង្គរ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ដូនតាខ្មែរបានបង្កើតល្ខោនខោល តាំងពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន និងបានថែរក្សាមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ដូច្នេះចាប់ពីជំនាន់នេះទៅមុខ ជាតួនាទីរបស់ក្មេងជំនាន់ក្រោយរ៉ាប់រងបន្ត។ «រាប់រយរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន គេអាចថែរក្សាបាន ចុះហេតុអី មកត្រូវបាត់ត្រឹមយើង។ យើងហ្នឹងអីក៏ចោលម្សៀតម្ល៉េះ។ ខ្ញុំចូលចិត្តនិយាយលាយកំប្លែងបែបនេះ តែវាជារឿងពិត។ យើងត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាឱ្យបាន»។ នេះជាការបញ្ជាក់របស់លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា។

គ្រូបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈរូបនេះ បន្ថែមថា ប្រជាជនក្នុងប្រទេសមួយ មានកាតព្វកិច្ច ថែរក្សាសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ មិនមែនត្រូវឱ្យគេជំរុញ ឬសំណូមពរឱ្យចូលរួមថែរក្សានោះឡើយ។ លោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា បញ្ជាក់៖« តាមភាសាបច្ចេកទេសសិល្បៈ ប្រជាជនក្នុងប្រទេសមួយ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចថែរក្សានិងការពារសិល្បៈរបស់ខ្លួន»។

ពីដើមល្ខោនខោល មានសម្ដែងក្នុងព្រះរាជពិធីឡើងសោយរាជ្យ ព្រះរាជពិធីចម្រើនព្រះជន្ម ព្រះរាជពិធីបុណ្យតាំងតុ (ឥឡូវធ្វើច្រត់ព្រះនង្គ័ល) ព្រះរាជពិធីបុណ្យអំទូក ព្រះរាជពិធីចម្រើនព្រះកេសា (កោរជុក) ព្រះរាជបុត្រ ក្បួនព្រះរាជពិធីហែព្រះបរមសព ព្រះរាជពិធីបុណ្យថ្វាយព្រះភ្លើងព្រះបរមសព និងព្រះរាជពិធីបួងសួងផ្សេងៗ។ ទាំងនេះ សុទ្ធសឹងជាពិធីរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។

ចំណែកទំនៀមអ្នកស្រុកទូទៅវិញ គេសម្ដែងក្នុងពិធីបុណ្យបញ្ចុះសីមាឆ្លងព្រះវិហារ បុណ្យចម្រើនព្រះជន្មព្រះសង្ឃរាជ ឬចៅអធិការវត្ត បុណ្យថ្វាយព្រះភ្លើងព្រះសពសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ បុណ្យរំលាយព្រះសពព្រះចៅអធិការវត្ត។ រីឯបុណ្យភូមិ សម្ដែងដើម្បីសុំទឹកភ្លៀង បណ្ដេញចង្រៃ ឬជំងឺរាតត្បាត...ពិធីថ្វាយអ្នកតា (អស់លោកបង់បទ...) ពិធីបួងសួងបន់ស្រន់ផ្សេងៗ និងពិធីសំពះគ្រូ។ល។ នេះបើយោងតាមឯកសារស្រាវជ្រាវ ដែលលោក ព្រាប ចាន់ម៉ារ៉ា ប្រមូលបាន និងបានបង្ហាញ ក្នុងបាឋកថានៅថ្ងៃទី៦ខែឆ្នូឆ្នាំ២០១៨៕