អ្នកនយោបាយដែលតាំងខ្លួនជាអ្នកការពារប្រយោជន៍ប្រជាជនប្រេស៊ីល ជែរ បុលសូណារ៉ូ (Jair Bolsonaro) បានស្បថចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការជាប្រធានាធិបតីហើយនៅថ្ងៃអង្គារទី ១ខែមករាឆ្នាំ ២០១៩។ លោក បុលសូណារ៉ូ ដែលជាអ្នកនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុលដំបូងគេដែលកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីក្រោយរបបដឹកនាំយោធាឆ្នាំ ១៩៦៤ដល់ឆ្នាំ ១៩៨៥ សន្យាកម្ចាត់ពុករលួយ បទឧក្រិដ្ឋ និងប្រឆាំងមនោគមន៍វិជ្ជាឆ្វេងនិយម។
ជិះលើរថយន្ត Roll Roy គ្មានដំបូលដែលបើកយឺតៗ នៅថ្ងៃអង្គារ ឆ្លងកាត់តាមវិថីមួយក្នុងរដ្ឋធានី ប្រាស៊ីលីយ៉ា លោក បុលសូណារ៉ូ ឈរអមដោយភរិយាបានគ្រវីដៃស្វាគមន៍អ្នកគាំទ្រខ្លួនច្រើនដេរដាសដែលកំពុងឈរអមសាទរលោកនោះ។ ក្បួនរថយន្តរបស់លោក គឺស្ថិតក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់សភាដើម្បីចូលរួមពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការ។
ការស្បថចូលកាន់តំណែងជាប្រមុខរដ្ឋថ្មី នេះធ្វើឡើងជាងពីរខែ បន្ទាប់ពីលោក បុលសូណារ៉ូនៃបក្ស សេរីភាពសង្គម (SLP)បានឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដោយផ្តួលបេក្ខជនបក្សពលករ ដែលជាបក្សកាន់អំណាច។ នាពិធីស្បថចូលកាន់តំណែង ប្រធានាធិបតីថ្មីនៃមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលេខរៀងទីប្រាំបី បានប្រកាសជាធារណៈថា ប្រេស៊ីលត្រូវបានរំដោះរួចពីរបបសង្គមនិយម និង ត្រឹមត្រូវផ្នែកនយោបាយ (political correctness) ដែលគ្របដណ្តប់សង្គមប្រេស៊ីលរាប់ទសវត្សន៍មកនេះ។
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP ក្នុងពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងរបស់លោក បុលសូណារ៉ូ នេះគេឃើញមានវត្តមានរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ម៉ៃ ប៉ុមប៉េអូ រួមជាមួយមេដឹកនាំអភិរក្សមួយចំនួនផង ដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមិន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី វ៉ិកទ័រ អ័របាន (Viktor Orban)ផងដែរ។
ថ្វីមិនបានចូលរួមផ្ទាល់ក៏ពិតមែន លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានសរសេរសារតាម Twitter ជូនពរ និងសាទរចំពោះមេដឹកនាំប្រេស៊ីលថ្មីនឹងត្រូវកាច់ចង្កូតដឹកនាំប្រទេសបួនឆ្នាំទៅមុខ បើសិនជាគ្មានអ្វីប្រែប្រួល។ មេដឹកនាំទាំងពីរមាននិន្នាការនិងគោលជំហរប្រហាក់ប្រហែលគ្នាច្រើន ហើយរំពឹងថា មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីមួយ និងទីប្រាំបីនេះនឹងត្របាញ់ចូលគ្នាខ្លាំងក្នុងចាប់ពីអំណឹះនេះតទៅផង។
សូមទាញការចាប់អារម្មណ៍បន្តិចថា លោក បុលសូណារ៉ូ បច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៦៣ឆ្នាំ ហើយបានទទួលការគាំទ្រខ្លាំងពីពលរដ្ឋប្រេស៊ីល។ បើតាមរបាយការណ៍ស្ទង់មតិ ពលរដ្ឋប្រេស៊ី ៦៥ ភាគរយ ជឿជាក់ថា រដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោក បុលសូណារ៉ូ នឹងដឹកនាំបានល្អខ្លាំងផង។
មុនក្លាយជាប្រធានាធិបតី លោក បុលសូណារ៉ូធ្លាប់បំពេញការងារជាមន្ត្រីយោធាមានឋានន្តរសក្តិស្មើនឹងអនុសេនីយ៍ឯក។ លោកឈានជើងចូលនយោបាយឆ្នាំ ១៩៨៨ ដោយចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យគ្រឹស្ត (Christian Democratic Party)។ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩០ លោកបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកសភាជាន់ទាប់ជាផ្លូវការ ហើយបន្តជាប់ឆ្នោតជាប់ៗគ្នាប្រាំមួយអាណត្តិឯណោះ មុននឹងឈានជើងចូលប្រជែងតំណែងប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ២០១៧នេះ។ ក្នុងអាជីពនយោបាយ បុលសូណារ៉ូក្លាយជាអ្នកនយោបាយមាននិន្នាការនិន្នាការស្តាំនិយមជ្រុល និងប្រើប្រាស់គោលនយោបាយប្រជាឧបាយដោយតាំងខ្លួនជាអ្នកការពារប្រយោជន៍ប្រជាជនប្រេស៊ីលផង។
មានផ្នត់គំនិតបែបអភិរក្ស អ្នកនយោបាយរូបនេះជាអ្នកប្រឆាំងការស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ប្រឆាំងការរំលូតកូន ប្រឆាំងពុករលួយ និងឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលលោកចាត់ទុកថា កើតចេញពីប្រព័ន្ធសង្គមនិយម។ រឿងនយោបាយការបរទេស លោក បុលសូណារ៉ូ មានទិន្នាការរណបអាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល ហើយលោកក៏តាំងខ្លួនជាអ្នកប្រឆាំងរដ្ឋដែលកាន់របបដឹកនាំសង្គមនិយមនៅអាមេរិកឡាទីនដូចជាវេណេស៊ុយអេឡា និងគុយបាដែរ។
តាមពិតទៅ ជ័យជម្នះរបស់លោក បុលសូណារ៉ូ ជារឿងដែលអាចយល់បាន ដោយសារពលរដ្ឋប្រេស៊ីលធុញទ្រាន់នឹងគណបក្សពលករដែលជាកាន់អំណាចដែលអសមត្ថភាព និងហ៊ុមព័ទ្ធដោយរឿងអាស្រូវពុករលួយរាប់ជំពូក។ លោកចំណាយពេលវេលាភាគច្រើនវាយប្រហារមេដឹកនាំមុនៗក្នុងការឃោសនា ហើយប្រើវោហារនយោបាយមានលក្ខណៈប្រជាឧបាយ (Populist rhetoric) ដើម្បីទាក់ចិត្តអ្នកគាំទ្រផង។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សពលករ ប្រេស៊ីលជួបរឿងចម្រូងចម្រាសច្រើន ដោយអតីតប្រធានាធិបតីពីរលោក Lula da Silva និងលោកស្រី Dilma Rouseff សុទ្ធតែជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងពុករលួយ។ លោក Lula da Silva កំពុងជាប់ទោសពន្ធនាគារដោយសារពុករលួយ ហើយលោកស្រី Rousseff ក៏ត្រូវបានគេដកហូតតំណែងដែរឆ្នាំ ២០១៦ ដោយសារបំពានបទបញ្ញតិ្តថវិកា និងពុករលួយផង។
បុលសូណារ៉ូ៖ ដូណាល់ ត្រាំ ប្រចាំបេស៊ីល
ការឡើងកាន់តំណែងរបស់អ្នកនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុលរូបនេះជាប្រមុខរដ្ឋនាំមកនូវក្តីបារម្ភលាយឡំ និងភាពរីករាយដែរក្នុងចំណោមពលរដ្ឋប្រេស៊ីលជាង ២១០លាននាក់។ លោក បុលសូណារ៉ូ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ប្រចាំប្រេស៊ីល ហើយលោកសន្យាប្រើនយោបាយកណ្តាប់ដៃដែកកម្ចាត់អំពើពុករលួយ បទឧក្រិដ្ឋ និងបោសសម្អាតកម្អែលសង្គមនយោបាយផង។ លោក បុលសូណារ៉ូ ចង់ឲ្យប្រេស៊ីក្លាយជាប្រទេសដែលគ្មានការប្រទាញប្រទង់មនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយទៀតឡើយ។
ជំហានដំបូង ដើម្បីកម្ចាត់ពុករលួយនិងជំរុញការដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច លោក បុលសូណារ៉ូ បានតែងតាំង ចៅក្រមដែលប្រឆាំងពុករលួយជារដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ថ្មី និងអ្នកនយោបាយដែលតស៊ូមតិដើម្បីទីផ្សាសេរី និងបានរៀនសូត្រនៅសហរដ្ឋអាមេរិកជារដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចផង។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ លោកសម្រេចតែងតាំងសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ២២រូបដោយបញ្ចូលសមាសភាពអតីតមន្ត្រីយោធាមួយភាគបីដែរ។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងសង្គម លោក បុលសូណារ៉ូ ធ្លាប់ប្រកាសជាមុនថា លោកនឹងចេញក្រឹត្យដែលសម្រេចបើកផ្លូវឲ្យមានការផ្តល់សិទ្ធិកាន់កាប់អាវុធដល់ពលរដ្ឋប្រេស៊ីលឡើងវិញ ដូចដែលអាមេរិកធ្វើ។ អ្នកនយោបាយរូបនេះសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រជាជនណាល្អៗ គ្មានប្រវត្តិរូបជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហា អាចមានសិទ្ធិកាន់កាប់អាវុធបាន ព្រោះពួកគេរួមចំណែកកាត់បន្ថយឧក្រិដ្ឋកម្ម និងបញ្ហានានាដែលអាចបង្កឡើងដោយជនសង្គមងងឹតផង។ លោកក៏ធ្លាប់សន្យាផ្តល់អភ័យឯកសិទ្ធិដល់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលប្រើប្រាស់អាវុធបាញ់សម្លាប់ជនសង្ស័យប្រព្រឹត្តបទល្មើសដែរ ប៉ុន្តែនៅប្រេស៊ីល វាមានមនុស្ស ៥០០០នាក់រួចទៅហើយដែលត្រូវប៉ូលិសសម្លាប់។
គេមិនដឹងច្បាស់ថា ការបើកទូលាយឲ្យមនុស្សកាន់កាប់អាវុធនេះនឹងជួយដោះស្រាយបញ្ហាកើនឡើងនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម និងករណីឃាតកម្មច្រើនសន្ធឹកនៅប្រេស៊ីបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពឬអត់នោះឡើយ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋប្រេស៊ីលលើស ៥០ភាគរយជំទាស់វិធានការបែបនេះ។
រឿងបញ្ហាបរិស្ថាន បុលសូណារ៉ូ ជាទូទៅ មិនគាំទ្រការយកនយោបាយភ្ជាប់ទៅនឹងការដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថានជាពិសេសរឿងប្រែប្រួលអាកាសធាតុដូចជា លោក ដូណាល់ ត្រាំដែរ។ តាំងខ្លួនជាអ្នកគាំទ្រធុរកិច្ច និងទីផ្សារសេរីភា លោកអះអាងថា អភិរក្សបរិស្ថាននេះរាំងស្ទះដល់ការរីកចម្រើនរបស់ប្រេស៊ីល។
ដូចឃើញស្រាប់ លោកបានបញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថ្មី ដកប្រេស៊ីលចេញពីបេក្ខភាពរៀបចំសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៩រួចទៅហើយ។
រឿងដែលអាចកើតឡើងនោះគឺ ការបញ្ជាដកប្រេស៊ីលចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីសដូចលោក ត្រាំ ដែរនៅពេលខាងមុខ ហើយនិន្នាការគាំទ្រធុរកិច្ចនិងក្រុមហ៊ុនឯកជនជ្រុលពេក នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ការអភិរក្ស និងបង្កើនការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅព្រៃអាម៉ាហ្សូន ដែលត្រូវគេចាត់ទុកជាទងសួតនៃពិភពលោកនោះ។
ឯករណីអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាវិញ តាំងពីមុនពេលឡើងកាន់តំណែង លោក បុលសូណារ៉ូ និយាយត្រង់ៗថាលោកមិនពេញចិត្តទេ។ មុនថ្ងៃស្បថចូលកាន់តំណែង ប្រជាជនប្រេស៊ីលដែលជាអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាជាច្រើននាក់បានប្រញាប់ប្រញាល់រៀបការឲ្យហើយ ដ្បិតពួកគេបារម្ភថា មេដឹកនាំថ្មីនឹងចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ផង។
រឿងនយោបាយការបរទេស បុលសូណារ៉ូ មានជំហរខុសពីមេដឹកនាំរដ្ឋបាលដឹកនាំមុនៗ ដោយលម្អៀងទៅរកអាមេរិក អ៊ីស្រាអែល និងប្រឆាំងរាល់រដ្ឋប្រកាន់របបសង្គមនិយម។ លោកចាត់ទុកថា គោលនយោបាយការបរទេសដែលអនុវត្តដោយរដ្ឋបាលដឹកនាំមុន ជាដើមហេតុធ្វើឲ្យប្រេស៊ីលបាត់បង់ឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់និងលើឆាកអន្តរជាតិ។
ក្រោយជាប់ឆ្នោត បុលសូណារ៉ូ បានសន្យាប្រើប្រាស់គ្រប់វិធានការស្របច្បាប់និងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីប្រឆាំងនឹងរដ្ឋសង្គមនិយមនៅអាមេរិកឡាទីនដូចជាគុយបា និងវេណេស៊ុយអេឡា ហើយលោកក៏បានចាត់ទុកប្រធានាធិបតីវេណេស៊ុយអេឡា នីកូឡា ម៉ាឌុយរ៉ូ, ប្រធានាធិបតី នីហ្ការ៉ាកា Daniel Ortega និងប្រធានាធិបតីគុយបា មីហ្កែល ឌីយ៉ាខាណែល (Miguel Diaz-Canel) ជាជនផ្តាច់ដែរ។
ផ្ទុយទៅវិញ លោក បុលសូណារ៉ូ តែកោតសរសើរលោក ត្រាំ មិនដាច់ពីមាត់ ដោយលើកហេតុផលថា លោក ត្រាំ ជាមនុស្សមានស្មារតីជាតិនិយមខ្ពស់ តម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងមានទំនោរផ្ទុយពីចរន្តសាកលដោយដកខ្លួនឆ្ងាយពីពហុភាគីនិយមជាដើម។ ក្រៅពីកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុ លោក បុលសូណារ៉ូ ធ្លាប់បង្ហើបដែរថា ប្រេស៊ីលនឹងដើរចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជនអន្តោប្រវេសន៍ថែមទៀត។
រឿងអ៊ីស្រាអែល លោក ធ្លាប់ប្រកាសថា ប្រេស៊ីលនឹងប្តូរស្ថានទូតទៅក្រុងហ្ស៊េរុយសាឡិមដូចអាមេរិកដែរ។ មេដឹកនាំរូបនេះនិយាយផ្គាប់ចិត្តមេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែលម្តងទៀតក្នុងថ្ងៃស្បថចូលកាន់តំណែងពីគម្រោងប្តូរទីតាំងស្ថានទូតនេះ។ ប៉ុន្តែការប្តូរស្ថានទូតនេះធ្វើឡើងនៅពេលណានោះ គេនៅតែឃើញការប្រកាស់ឲ្យបានច្បាស់ដដែល៕