ភ្នំពេញ៖ មានមនុស្សច្រើនណាស់មកហើយ ដែលរអ៊ូរទាំពីភាពយឺតយ៉ាវលើនីតិវិធីស្នើសុំធ្វើមេធាវី និងបើកការិយាល័យមេធាវីនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែពួកគេកំពុងយល់ច្រឡំ និងរអ៊ូរទាំខុសពីការពិត។ ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេបន្តភន្តច្រឡំទៀត លោក សួន វិសាល ប្រធានគណៈមេធាវី បកស្រាយចម្ងល់នេះ តាមរយៈសារព័ត៌មានថ្មីៗ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាការបកស្រាយរបស់លោក សួន វិសាល ប្រធានគណៈមេធាវី ដែលសាកសួរដោយលោក រំដួល ចិត្រា អ្នកសារព័ត៌មានថ្មីៗ៖
លោក រំដួល ចិត្រា ៖ លោក សួន វិសាល! ខ្ញុំឃើញមជ្ឈដ្ឋានទូទៅមានប្រតិកម្មបែបរិះគន់ ទៅលើការដាក់ពាក្យស្នើសុំចូលធ្វើមេធាវី និងការបើកការិយាល័យមេធាវីថា ដំណើរការស្នើសុំនេះ មាននីតិវិធីស្មុគស្មាញ និងប្រើរយៈពេលយូរ ហើយគ្មានកាលបរិច្ឆេទកំណត់ឲ្យជាក់លាក់។ ជាក់ស្ដែងលោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក៏និយាយពីបញ្ហានេះ ដោយគាត់បានសរសេរលើហ្វេសប៊ុកថា គាត់សុំចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់តាមនីតិវិធី ដើម្បីឲ្យកូនប្រុសគាត់មកបើកការិយាល័យមេធាវីនៅស្រុកខ្មែរ អស់រយៈពេលជិត២ខែហើយនៅមិនទាន់មានដំណឹង ដោយគណៈមេធាវីនៅបន្តនីតិវិធីស៊ើបអង្កេត ខណៈដែលកូនប្រុសគាត់ មានបទពិសោធន៍ពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ ICC នៅឡាអេ។ ដូច្នេះតើលោកមានការបកស្រាយដូចម្ដេចដែរ?
លោក សួន វិសាល៖ ចំណុចនេះ យើងចែកឲ្យដាច់ជាពីរ គឺមួយសុំបើកការិយាល័យ ហើយមួយទៀតដាក់ពាក្យសុំប្រកបវិជ្ជាជីវៈមេធាវី។ ហើយក្នុងករណីកូនរបស់គាត់(កែវ រ៉េមី) នេះ មិនទាន់ចូលជាមេធាវីនៅក្នុងប្រទេសខ្មែរនៅឡើយទេ។ អ៊ីចឹងកូនគាត់ មិនទាន់អាចបើកការិយាល័យបានទេ ដូច្នេះកូនគាត់មិនទាន់បើកអ្វីបានទេ ដោយសារតែកូនគាត់មិនទាន់ក្លាយជាមេធាវីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ នេះជាចម្លើយទី១ ដែលខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូន។ ទី២ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាយឺតនេះ ខ្ញុំថាមិនយឺតទេ ព្រោះអ្វីគាត់ដាក់ពាក្យឲ្យកូនគាត់នៅថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ ហើយមកដល់ពេលនេះ គឺមានរយៈពេលជាង១ខែ ប៉ុន្តែបើតាមនីតិវិធីចូលប្រកបវិជ្ជាជីវៈមេធាវីនេះ ពេលខ្លះវាអាចចំណាយពេល១ឆ្នាំ ២ឆ្នាំ ហើយអ្នកខ្លះ៥ឆ្នាំ ទើបបានចូលក៏មានដែរ នាពេលកន្លងទៅ។ ដូច្នេះករណីរបស់កូនគាត់នេះ គឺជាករណីលឿនបំផុតហើយ។ ហើយខ្ញុំចង់ជម្រាបថា គ្មានបេក្ខជនមេធាវីណា អាចដាក់ពាក្យចូលធ្វើការភ្លាមត្រឹមរយៈពេល២ខែទេ គឺយ៉ាងតិច១ឆ្នាំដែរ តិចបំផុត។ ដូច្នេះរាល់ការិះគន់នេះ គឺមិនត្រឹមត្រូវទេ។
ខ្ញុំចង់ជម្រាបជូននីតិវិធីបន្តិច នៅពេលដាក់ពាក្យចូលមកភ្លាម គឺយើងមាននីតិវិធីរដ្ឋបាលចូលមក ហើយមកដល់ដៃអគ្គលេខាធិការ ទើបមកដល់ខ្ញុំត្រួតពិនិត្យហើយ បញ្ជូនទៅខាងអធិការកិច្ច ដែលខាងអធិការកិច្ចនេះ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ ដូច្នេះករណីកូនគាត់ (កែវ រ៉េមី) បានចាត់តាំងអធិការកិច្ចរួចរាល់ហើយ។ ហើយខាងអធិការកិច្ចនេះ គាត់ធ្វើការងារដោយស្ម័គ្រចិត្តទេ ចុះទម្រាំសេវាសាធារណៈមានប្រាក់ខែគ្រប់គ្រាន់នៅតែយឺត ហើយទម្រាំខាងមេធាវីអធិការកិច្ចនេះ ភាគច្រើនពួកគាត់ធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្តនោះ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានឲ្យគាត់ធ្វើអធិការកិច្ចលើករណីកូនគាត់រយៈពេល១ខែឲ្យខ្ញុំហើយ។
លោក រំដួល ចិត្រា ៖ មូលហេតុអ្វីបានជាត្រូវធ្វើអធិការកិច្ចទៀត បើគាត់ជាមេធាវីនៅក្រៅប្រទេសសុំដាក់ពាក្យចូលបម្រើការងារមេធាវីនៅកម្ពុជា?
លោក សួន វិសាល៖ ដោយសារតែជួនកាលព័ត៌មាននេះ យើងត្រូវការទំនាក់ទំនងឲ្យដឹងព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ យើងមិនត្រូវជឿលើបេក្ខជន ដូចគាត់លើកឡើងថា កូនគាត់ធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសទេហើយ ម៉េចបានជានីតិវិធីរបស់គណៈមេធាវីនៅតែយឺត។ ហើយចុះធ្វើម៉េចបានជាយើងដឹងថា គាត់ធ្វើមេធាវីនៅក្រៅប្រទេស ? យើងមិនដឹងរឿងនេះឯណា! ដូច្នេះយើងត្រូវផ្ញើរអីម៉ែលទៅសួរកន្លែងធ្វើការគាត់នៅក្រៅប្រទេស ហើយត្រូវមើលសញ្ញាបត្រគាត់ត្រឹមត្រូវឬអត់? ព្រោះមានពាក្យស្នើសុំចូលធ្វើមេធាវីច្រើនណាស់រហូតដល់១០០០នាក់ ដូច្នេះមិនមែននៅតែចាំត្រួតពិនិត្យមើល និដោះស្រាយតែករណីគាត់មួយទេ។ ដូច្នេះឲ្យយល់ពីបញ្ហាហ្នឹង ហើយវានៅមាននីតិវិធីបន្តវែងឆ្ងាយទៀត ព្រោះក្រោយពីការត្រួតពិនិត្យសញ្ញាបត្រ និងសាកសួរព័ត៌មានហើយ ក្រុមអធិការកិច្ចនឹងធ្វើរបាយការណ៍ឲ្យខ្ញុំក្នុងរយៈពេល១ខែ ហើយឥឡូវនេះ មិនទាន់ដល់រយៈពេល១ខែទេ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់អធិការកិច្ចនេះ គឺយើងនឹងហៅបេក្ខជនមកសម្ភាសផ្ទាល់មាត់ហើយ យើងនឹងបញ្ជូនពាក្យស្នើសុំនេះទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ ហើយទៅដល់សាលាឧទ្ធរណ៍នេះ វាអាចប្រើរយៈពេល១ខែ ទៅ១ខែកន្លះទៀត។
ត្រឡប់ពីសាលាឧទ្ធរណ៍វិញ គឺយើងនឹងយកទៅឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសម្រេច ប៉ុន្តែដាក់ចូលក្រុមប្រឹក្សាសម្រេច បើពាក្យស្នើសុំគាត់មកយឺត គឺត្រូវរងចាំតាមលំដាប់លំដោយនៃពាក្យស្នើសុំទាំងអស់យ៉ាងតិចក៏១ខែទៀត ព្រោះយើងមិនអាចយករបស់គាត់មកភ្លាម ដាក់សម្រេចភ្លាមទេ។ ហើយពាក្យស្នើសុំសម្រេចអ្នកខ្លះដល់៣ទៅ៤ខែឯណោះ មុននឹងក្រុមប្រឹក្សាសម្រេច ព្រោះមានពាក្យអ្នកមកមុនៗជាច្រើនទៀត ទោះបីជាមានការស្នើសុំពឹងពាក់អ្វីក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវធ្វើតាមលំដាប់លំដោយដែរ ដូច្នេះវាត្រូវការពេលវេលាយូរបន្តិច។ ហើយមកចំណុចចុងក្រោយនេះ មានពាក្យស្នើសុំធ្វើមេធាវីខ្លះ ក៏មិនប្រាកដថាជាប់ទាំងអស់ដែរ ព្រោះខ្ញុំជាប្រធានគណៈមេធាវីក៏គ្មានសិទ្ធិសម្រេចដែរ គឺវាអាស្រ័យលើក្រុមប្រឹក្សាមេធាវី៣៣នាក់ ជាអ្នកបោះឆ្នោតសម្រេចជ្រើសរើស។ ក្រោយមានការសម្រេចជ្រើសរើសហើយ យើងក៏បញ្ចូនបេក្ខជនជាប់នោះទៅស្បថនៅសាលាឧទ្ធរណ៍ទៀត ហើយបើចៅក្រមសាលាឧទ្ធរណ៏មានការរវល់ ទៅកម្មវិធីនេះ កម្មវិធីនោះ វាអាចពន្យាពេល១ខែ ទៅ២ខែទៀត ។ ហើយចេញផុតពីការស្បថនេះ ទើបបានគេដាក់គ្រូកម្មសិក្សា ដែលគាត់ត្រូវធ្វើកម្មសិក្សាជាមួយគ្រូមួយដំណាក់កាលទៀត។
ដូច្នេះសរុបជារួមមក ទាំងនេះវាជានីតិវិធី ដែលខ្ញុំឆ្លើយបំភ្លឺដល់សាធារណៈជនយល់ពីបញ្ហាហ្នឹង។ ហើយខ្ញុំសោកស្ដាយដែរ ដែលគិតថានីតិវិធីនេះយឺត ប្រហែលជាគាត់មិនយល់ពីនីតិវិធីរបស់យើង។ ហើយដូចខ្ញុំជម្រាបអ៊ីចឹងថា មុននឹងចូលធ្វើមេធាវី ត្រូវដាក់ពាក្យស្នើសុំចូលយ៉ាងតិចក៏រយៈពេលជិត១ឆ្នាំដែរ បើធ្វើលឿនបំផុតរយៈពេល៨ខែ ហើយយឺតដល់២ឆ្នាំទៅ៣ឆ្នាំក៏មានដែរ។
លោក រំដួល ចិត្រា៖ ដូច្នេះបានន័យថា ទាល់តែចូលបម្រើការងារជាមេធាវីនៅកម្ពុជា រយៈពេល១ឆ្នាំសិន ទើបអាចបើកការិយាល័យបាន?
លោក សួន វិសាល៖ បើកការិយាល័យមេធាវីបាន គឺក្រោយពេលគាត់ពេញសិទ្ធ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់កម្មសិក្សារួចរាល់ហើយ បានន័យថា ក្រោយចូលធ្វើជាមេធាវីមួយឆ្នាំហើយ ទើបអាចបើកការិយាល័យបាន។ ដូច្នេះសំនួរថា មូលហេតុអ្វីនីតិវិធីបើកការិយាល័យយឺតម្ល៉េះ បានន័យថា គាត់មិនយល់ពីនីតិវិធីមេធាវីទេ។ អ៊ីចឹងវាជាការយល់ច្រឡំ ហើយបានសួរខ្ញុំនូវសំនួរហ្នឹង ខ្ញុំក៏សប្បាយចិត្តដែរ ដើម្បីអាចឲ្យខ្ញុំពន្យល់សាធារណៈជនទាំងអស់ឲ្យយល់អំពីនីតិវិធីចូលប្រកបវិជ្ជាជីវៈមេធាវី និងការបើកការិយាល័យមេធាវី។ ហើយបើគាត់មិនបានសួរខ្ញុំពីចំណុចនេះ គឺខ្ញុំមិនដឹងពីចម្ងល់សាធារណៈ ហើយពួកគាត់នៅតែគិតថាយើងធ្វើការងារយឺត តាមពិតយើងប្រឹងប្រែងព្យាយាមធ្វើបំផុតហើយ មិនយឺតទេ។
លោក រំដួល ចិត្រា៖ ជាសំនួរចុងក្រោយ លោកមេធាវី សួន វិសាល ! តើមកដល់ពេលនេះមានពាក្យស្នើសុំចូលបម្រើការងារជាមេធាវី ចំនួនប៉ុន្មាន នៅក្នុងដៃគណៈមេធាវី?
លោក សួន វិសាល៖ ពាក្យស្នើសុំនោះ មានច្រើន ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ មានជាង៧០០នាក់ ដែលសល់តៗជំនាន់មក។ ហើយមេធាវីរបស់យើង ជ្រើសចូលបម្រើការងារក្នុងមួយឆ្នាំ តែ១០០នាក់ ទៅ២០០នាក់។
សូមបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោក សួន វិសាល ប្រធានគណៈមេធាវី បកស្រាយខាងលើនេះ មិនមែនឆ្លើយតបជាមួយលោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា តែម្នាក់នោះទេ ពោលគឺលោក វិសាល ចង់បកស្រាយបង្ហាញដល់សាធារណៈជនទូទៅ ដែលមានបំណងចង់ដាក់ពាក្យចូលបម្រើការងារប្រកបវិជ្ជាជីវៈមេធាវី និងបើកការិយាល័យមេធាវី ឲ្យយល់ពីដំណើរការនីតិវិធីរបស់គណៈមេធាវី។