វិស័យរ៉ែកម្ពុជា៖ ចំណូលថវិការដ្ឋនឹងស្ទុះឡើង តែប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល មិនប្រាកដ

ជាតិ

សេដ្ឋកិច្ច

វិស័យរ៉ែកម្ពុជា៖ ចំណូលថវិការដ្ឋនឹងស្ទុះឡើង តែប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល មិនប្រាកដ

04, Apr 2019 , 9:39 pm

រូបភាព

ដោយ:

ភ្នំពេញ៖ ទឹកដីកម្ពុជាត្រូវបានអ្នកពាក់ព័ន្ធអះអាងថាមានសក្ដានុពលលើវិស័យរ៉ែ។ ប៉ុន្តែដោយកង្វះសមត្ថភាព និងលទ្ធភាព ការទាញយកផលប្រយោជន៍ចូលថវិកាជាតិ ក៏ដូចជាសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល នៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ ឬនិយាយឲ្យចំកម្ពុជាបានផលតិចតួចនៅឡើយពីវិស័យនេះក្នុងពេលកន្លងមក។ ដោយការបើកឲ្យក្រុមហ៊ុនបរទេសវិនិយោគ ពិសេសការចាប់ផ្ដើមទាញយកផលកម្រិតឧស្សាហកម្មចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០១៩ ចំណូលថវិកាជាតិពីវិស័យរ៉ែនឹងស្ទុះឡើង ប៉ុន្តែចំពោះការទាញយកប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចធំធេងពីសម្បត្តិទាំងនេះ គឺអាស្រ័យការបណ្ដុះបណ្ដាលពលកម្មជំនាញ និងបង្កើតផលិតផល-សេវាពាក់ព័ន្ធសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់អាជីវកម្មរ៉ែនីមួយៗឲ្យបានច្រើនបំផុត ដើម្បីជំនួសឲ្យការនាំចូលលើសលុបដូចសព្វថ្ងៃ។

បើមើលពីចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធពីវិស័យរ៉ែ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ គឺមានចំនួន ១៨លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ ទោះនៅតិច តែទំហំនេះបានបង្ហាញពីការកើនឡើង។ លោក ប៉េង ណាវុធ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖«ពួកយើងអត់ពេញចិត្តសោះ ទោះបីមានកំណើនតាំងពី ២លានដុល្លារ ហើយក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ កើនដល់ ១៨លានដុល្លារ ព្រោះគោលដៅយើងឆ្នាំ២០១៨ ចង់បាន២០លានដុល្លារ។ យើងរកឃើញចំណុចខ្វះខាត ដែលត្រូវកែលម្អឡើងវិញ»។

មានការផ្ដល់យោបល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរយកចំណូលវិស័យរ៉ែ ទៅទ្រទ្រង់វិស័យណាមួយ ឬវិស័យមួយចំនួន ឲ្យច្បាស់តែម្ដង ពោលគឺក្នុងរ៉ែ ដាក់សម្រាប់ចិញ្ចឹមណាមួយឲ្យចំតែម្ដង។ ប៉ុន្តែដោយទំហំចំណូលនៅតិច លោក ប៉េង ណាវុធ ប្រាប់ថាធ្វើបែបនេះមិនទាន់អាចទៅរួចទេ។ «ចំណូលដ៏តិច ទន្ទឹមនឹងតម្រូវការដ៏ច្រើន តើយើងយកទៅបែងចែកដូចម្ដេច? ឧទាហរណ៍ថា ១៨លានដុល្លារនេះដាក់ចូលក្នុងវិស័យអប់រំទាំងអស់ដើម្បីជួយវិស័យអប់រំ, ចុះសុខាភិបាលរបៀបម៉េច ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបៀបម៉េច? ដូចនេះទឹកប្រាក់តិចតួចណឹងដាក់ចូលកញ្ចប់ថវិកាជាតិ ហើយបែងចែក។ តែបើឧទាហរណ៍ថាចំណូលរ៉ែមួយកន្លែងមានមួយរយពីរលានដុល្លារ នោះទើបយើងអាចយកទៅធ្វើយ៉ាងម៉េច»។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលរូបនេះអះអាងថា ក្រសួងប្រឹងប្រែងឲ្យការប្រមូលចំណូលវិស័យរ៉ែ គឺធ្វើឡើងប្រកបដោយតម្លាភាព។ «តែយ៉ាងណាក៏ដោយការខិតខំរបស់ក្រសួងរ៉ែ គឺការប្រមូលចំណូល និងចំណាយ ប្រកបដោយតម្លាភាព»។ ម្យ៉ាងទៀត លោក ប៉េង ណាវុធ ឲ្យដឹងបន្ថែមថា ក្រសួងរ៉ែកំពុងធ្វើការជាមួយអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដើម្បីដាក់ចំណូលពន្ធពីអាជីវកម្មរ៉ែ ឲ្យដាច់ដោយឡែកពីចំណូលពន្ធដទៃទៀត ដើម្បីឲ្យមើលឃើញទំហំចំណូលវិស័យរ៉ែកាន់តែធំជាងនេះ។ បានសេចក្ដីថា ចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ ដូចជាកម្រៃសេវាកម្មសាធារណៈ អាជ្ញាបណ្ណ សួយសារ គឺមួយផ្នែកហើយ តែឲ្យមើលឃើញចំណូលពន្ធថាបានប៉ុន្មានទៀត។

ងាកមកការរួមចំណែករបស់វិស័យរ៉ែ ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាតិវិញ។ បើតាមឯកសារធ្វើបទបង្ហាញរបស់អ្នកជំនាញនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាគោលនយោបាយ (CPS) ដែលយកប្រភពពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ វិស័យរ៉ែត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមានទំហំ ១,៨ភាគរយនៃ GDP (ប្រហែលរង្វង់ ៤០០លានដុល្លារ) ។ របាយការណ៍បង្ហាញថា ទោះបីការរួមចំណែកនេះមានទំហំតិចតួច តែទំហំនេះកំពុងកើនឡើង ដោយត្រឹមឆ្នាំ២០១៣ ការរួចំណែកនេះនៅក្រោម១ភាគរយនៅឡើយនៃ GDP ។

ការវិនិយោគក្នុងសកម្មភាពអាជីវកម្មរ៉ែ ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ២០១៣-២០១៧ គឺមានតែឆ្នាំ២០១៦ ដែលស្ទុះឡើងខ្លាំង ១០២លានដុល្លារ និងឆ្នាំ២០១៤គឺ ៥៤លានដុល្លារ ក្រៅពីនេះតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ទឹកប្រាក់ទាំងនោះភាគច្រើនពីដាក់ចូលក្នុងរោងចក្រផលិតស៊ីងម៉ង់ត៍ ការរុករករ៉ែមាស និងការរករកប្រេងនៅប្លុកA ។ តែដល់ឆ្នាំ២០១៨ ទំហំវិនិយោគត្រូវប៉ាន់ស្មានថាមានទំហំរហូតដល់ ១៥០លានដុល្លារ ហើយត្រូវបានព្យាករថានឹងកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់តាមរយៈការបញ្ចេញទុនក្នុងអាជីវកម្មបូមប្រេងប្លុកA អាជីវកម្មទាញរ៉ែមាស រោងចក្រស៊ីម៉ង់ត៍ និងសកម្មភាពអាជីវកម្មរ៉ែផ្សេងទៀត។

អត្ថប្រយោជន៍ពីវិស័យរ៉ែ ត្រូវបានជឿជាក់ថានឹងចាប់ផ្ដើមហុចផលខ្លាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ពិសេសទៅលើសន្ទុះថវិកាជាតិ។ លោក ម៉េង សក្ដិធារ៉ា ឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកចន្លោះពេលឆ្នាំ២០១៩-២០២៣ ជារយៈពេលប្រមូលផលពីវិស័យរ៉ែ ព្រោះគម្រោងធំៗខ្នាតឧស្សាហកម្មនឹងចាប់ផ្ដើមទាញយកផល។

«បើយើងរាប់ពី២០១៩ ដល់២០២៣ ក្រសួងរ៉ែបានចាត់ទុកជាអាណត្តិប្រមូលផល ដោយសារជាអាណត្តិចាប់ផ្ដើមឧស្សាហកម្មធំៗ ក្នុងនោះរួមមានការចម្រាញ់រ៉ែមាសរតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ការបូមប្រេងឆៅ ហើយអាចមានឧស្សាហកម្មគីមីប្រេងកាតមួយចំនួនបន្ទាប់ពីការបូមប្រេងនោះ ព្រមទាំងការងាកមកប្ដូរប្រភពអគ្គិសនី ដែលពឹងផ្អែកលើវារីអគ្គសនី និងនាំចូលពីគេ ប្រហែលជាក្នុងអាណត្តិនេះយើងជំរុញថាមពលអគ្គសនីដើរឧស្ម័នធម្មជាតិ ហើយរោងចក្រស៊ី ម៉ង់ក៏ដើរពេញសមត្ថភាពផងដែរ»។ លោក ម៉េង សក្ដិធារ៉ា ថ្លែងបែបនេះ។

គម្រោងទាំងនេះនឹងជំរុញសន្ទុះប្រាក់ចំណូលក្នុងថវិកាជាតិ ក៏ដូចជាពង្រីកការរួមចំណែករបស់វិស័យរ៉ែក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាតិកាន់តែធំ។ ប្រយោជន៍សំខាន់ជាងគេ គឺសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល ពោលគឺលើសពីពន្ធអាករសួយសារ។ ប៉ុន្តែការចាប់យកអត្ថប្រយោជន៍ទូទៅឲ្យបានធំធេងនេះ ហាក់មិនច្បាស់លាស់នោះទេ។ លោក សក្ដិធារ៉ា លើកឡើងដូច្នេះថា៖«ដើម្បីឲ្យផលប្រយោជន៍វាធំធេង លើសពីចំណូលពន្ធដារ គឺទាល់តែយើងជំរុញការប្រើប្រាស់ទំនិញសេវាឲ្យបានច្រើន ព្រោះថាពេលចាប់ផ្ដើមដំបូង ដោយសារប្រទេសយើងនៅខ្វះខាតធនធានមនុស្ស និងគ្រឿងឧស្សាហកម្មសម្រាប់គាំទ្រវិស័យរ៉ែ យើងនាំចូលច្រើនណាស់។ ឧទាហរណ៍ការចាប់ផ្ដើមផលិតកម្មប្រេងដំបូង គឺការផ្គត់ផ្គង់ទំនិញសេវា ជំនាញ គឺពីក្រៅប្រទេសទាំងអស់។ យើងផ្គត់ផ្គង់លើសេវាកម្មផ្សេងៗតិចតួចប៉ុណ្ណោះ»។

លោកបន្តដូច្នេះទៀតថា៖«បើយើងរៀបចំផ្នែកធនធានមនុស្ស និងឧស្សហកម្មគាំទ្របានល្អ ក្រោយឆ្នាំ២០២៣ ទើបយើងទទួលបានផលល្អ តែបើមិនដូច្នោះទេបានផលមិនពេញលេញទេ»។

គួរបញ្ជាក់ថា នៅថ្ងៃទី២ខែមេសា អង្គការ Oxfam បានរៀបចំវេទិកាអភិបាលវិស័យឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្មនៅកម្ពុជាលើកទី៧ស្ដីពីទស្សនវិស័យរ៉ែ ប្រេង និងឧស្ម័នឆ្នាំ២០១៩ និងអនាគត» ដែលមានការចូលរួមពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មរ៉ែ អ្នកសេដ្ឋកិច្ច និងតំណាងសហគមន៍។ តាមរយៈវេទិកានេះ តំណាងសហគមន៍បានលើកឡើងពីកង្វល់របស់ខ្លួនជុំវិញផលប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ខ្លួនពីគម្រោងខួងរ៉ែ ដូចជាខូចខាតបរិស្ថាន បាត់បង់ដើមឈើសម្រាប់យកជ័រជាដើម។ តែយ៉ាងណាក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មរ៉ែ ដែលជាអ្ននអនុវត្តផ្ទាល់ ចូលរួមក្នុងវេទិកានេះមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលពិបាកធ្វើឲ្យបញ្ហាផ្សេងត្រូវបានដោះស្រាយ។ លោកស្រី លឹម សូលីន នាយិកាប្រចាំប្រទេសអង្គការOxfam បានជំរុញឲ្យស្ថាប័ន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ត្រូវធ្វើឲ្យគម្រោងអាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជាទាំងអស់ ត្រូវតែមានតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព។ ព្រមជាមួយគ្នាលោកស្រីជំរុញឲ្យភាគីទាំងបី រដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន និងប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវតែជជែក ស្ដាប់កង្វល់ និងរកដំណោះស្រាយឲ្យបានសមស្របជុំវិញការអនុវត្តគម្រោងរ៉ែតាមតំបន់នីមួយៗ។

រដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតគោលនយោបាយជាតិស្ដីពីធនធានរ៉ែរយៈពេល១០ឆ្នាំ ២០១៨-២០២៨ ហើយដែលក្រសួងរ៉ែបានផ្សព្វផ្សាយចាប់ពីចុងឆ្នាំមុននេះ។ គោលនយោបាយនេះសំដៅលើរ៉ែ ដែលមិនមែនប្រេងនិងឧស្ម័ន ហើយធ្វើការតម្រង់ទិសការគ្រប់គ្រងវិស័យរ៉ែឲ្យមានចីរភាព ដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ និងប្រមូលចំណូលឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព៕