តន្ត្រីកំដរសពហៀបនឹងបាត់បង់ខណៈខ្មែរមួយចំនួនមិនស្គាល់

ជាតិ

បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍

តន្ត្រីកំដរសពហៀបនឹងបាត់បង់ខណៈខ្មែរមួយចំនួនមិនស្គាល់

07, Apr 2019 , 7:29 pm

រូបភាព

ដោយ: ប៉ូ សាគុន

សៀមរាប៖ ភ្លេងកំដរសព ឬតន្ត្រីត្រៃលក្ខ ក៏អាចហៅម្យ៉ាងទៀតថា ភ្លេងកន្ទ្រាំមីង គេច្រើនឃើញវត្តមាននៅខេត្តសៀមរាប។ ចំណែកនៅខេត្តផ្សេងៗទៀត មានប្រគំខ្លះដែរ តែកម្រឃើញណាស់។ ភ្លេងនេះគេលេងដើម្បីកំដរសពមុនយកទៅបូជាឬបញ្ចុះ។ ពីដើមឡើយតន្ត្រីត្រៃលក្ខ ប្រគំតែនៅក្នុងពិធីតម្កល់ព្រះសពព្រះមហាក្សត្រ ឬតម្កល់ព្រះសពព្រះចៅអធិការវត្តតែប៉ុណ្ណោះ។ សម័យក្រោយៗមកទៀតគេអាចលេងក្នុងពិធីបុណ្យសពរបស់មន្ត្រីរាជការ ឬអ្នកមានទ្រព្យស្ដុកស្ដម្ភ។ មកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន តន្ត្រីកំដរសពមិនសូវជាមានអ្នកស្គាល់ និងចង់រៀនបន្តឡើយ ព្រោះមិនសូវមានតម្រូវការ។

ដើម្បីជ្រាបកាន់តែច្បាស់ថាអ្វីជាតន្ត្រីត្រៃលក្ខ ហើយភ្លេងនេះគេលេងមានលក្ខណៈបែបណានោះ តទៅនេះសូមស្ដាប់បទយកការណ៍ដែលរៀបចំដោយកញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ៖

ភ្លេងកំដរសព ឬហៅតន្ត្រីត្រៃលក្ខ ក៏អាចហៅតាមភាសាអ្នកស្រុកថាភ្លេងកន្ទ្រាំមីង។ ភ្លេងកំដរសពនេះ គេលេងក្នុងអំឡុងពេលតម្កល់សព។ បានន័យថាមុនពេលយកសពទៅបូជា ឬបញ្ចុះ។ គេក៏អាចប្រគំក្នុងពិធីបុណ្យលើកសពដែរ។ មានន័យថាពិធីរើសឆ្អឹងរបស់សពដែលបញ្ចុះអស់រយៈច្រើនឆ្នាំ។

តន្ត្រីកំដរសពមិនជាទីពេញនិយមសម្រាប់ប្រជាជនទូទៅឡើយ។ កាលពីសម័យដើមតន្ត្រីនេះប្រគំបានតែក្នុងពិធីតម្កល់ព្រះសពព្រះមហាក្សត្រ ឬ តម្កល់ព្រះសពព្រះចៅអធិការវត្តតែប៉ុណ្ណោះ។ តមកសម័យក្រោយៗមកទៀតដល់បច្ចុប្បន្ន ភ្លេងកន្ទ្រាំមីងអាចជ្រៀតចូលដល់គ្រួសារមន្ត្រីធំៗ ឬអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិស្ដុកស្ដម្ភ។ ព្រោះតែមិនអាចអាស្រ័យជាមួយប្រជាជនធម្មតាបាន តន្ត្រីប្រភេទនេះមិនសូវជាមានអ្នកស្គាល់ប៉ុន្មានឡើយ។

លោក ម៉ៃ សាមឿត ជាតន្ត្រីករក្នុងវង់ភ្លេងកំដរសព សង្កេតឃើញបច្ចុប្បន្នមិនសូវមានអ្នកចង់រៀនតន្ត្រីនេះព្រោះកត្តាទីផ្សារ៖«បើតាមអ្នកដែលមិនសូវចង់រៀន គេគិតថាដោយសារតែទីផ្សារ។ ហើយអ្នកខ្លះមិនដឹងថាមានគ្រូបង្ហាត់ គេដឹងតែថាមានក្រុមភ្លេង។ ការផ្សព្វផ្សាយក៏មិនសូវជាទូលំទូលាយ»។

ការប្រគំភ្លេងកំដរសពតម្រូវឱ្យអ្នកភ្លេងអង្គុយលេងបែរខ្នងដាក់គ្នា ហើយបុរសវ័យ២៨ឆ្នាំរូបនេះពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះ ៖«គេសួរខ្ញុំថាហេតុអ្វីបានជាអង្គុយលេងបែរខ្នងដាក់គ្នា ឬអ្នកភ្លេងខ្លាចខ្មោច? បើតាមលោកគ្រូប្រាប់ ការអង្គុយបែរខ្នងដាក់គ្នាហ្នឹង គឺសំដៅទៅតាមព្រះធម៌ថាលាចាកលោកទៅ»។

ដោយសារតែមិនមានទីផ្សារផង ការហាត់រៀនត្រូវរើសទីតាំងច្រើនផង ជាហេតុនាំឱ្យតន្ត្រីបុរាណនេះ អាចធ្វើដំណើរទៅរកទៅអវសាន ដែលនេះជាការព្រួបារម្ភរបស់លោក ផល លន់ ៖«កន្ទ្រាំមីងនេះជិតបាត់បង់ហើយ។ ខ្ញុំចង់ចេះហើយឃើញគ្រូបើកបង្រៀនខ្ញុំក៏ចូលទៅហាត់។ តាមខ្ញុំស្គាល់បទ គឺបទស្វាបរពល បំពេ ត្រពាំងពាយ អាឡេ អំទូក»។

លោក ស្រី ធឿង ជាគ្រូបង្ហាត់ភ្លេងត្រៃលក្ខតពីឪពុក បង្ហាញហេតុផងបន្ថែមពីដំណើរអាចឈានទៅដល់ការបាត់បង់៖«តម្រូវការភ្លេងយើងនេះលុះត្រាតែគេអ្នកមាន ឬមន្ត្រីរាជការ គេយកទៅលេង បើល្មមៗគេមិនយកទេ គេចាក់តាមឧគ្ឃោសនសព្ទ(មេក្រូ)វិញ។ គេអាចប្រកាន់ថាបុណ្យនេះទាល់តែធ្វើទ្រង់ទ្រាយធំ។ ពីដើមឮពុកខ្ញុំមានប្រសាសន៍ ទាល់តែព្រះរាជពិធីរបស់ព្រះករុណា ឬបុណ្យព្រះចៅអធិការវត្ត។ គេមិនងាយលេងសម្រាប់រាស្ត្រសាមញ្ញទេ។ ចាស់ពីដើមប្រកាន់ ហើយអ្នកមិនហ៊ានយកទៅ ភ្លេងនេះក៏ចេះតែបាត់ទៅ»។

លោកបន្ថែម៖«អ្នកសាមញ្ញមិនងាយហៅ បានជាមនុស្សខ្ជិលចង់រៀន។ មិនមែនគេមិនចង់ចេះទេ តែពេលចេះមិនបានទៅលេងដូចតែអត់ដដែល។ ល្បែងរបាំ ល្ខោន ពិណពាទ្យគេជួលទៅបួងសួងថ្វាយព្រះ»។

ការហាត់រៀនពិតជាកត្តាលំបាកបំផុតសម្រាប់តន្ត្រីករ ព្រោះទាល់តែមានពិធីបុណ្យសពទើបអាចទៅហាត់រៀនបាន។ លោក ធឿង រំឭកពីគ្រាកាលរៀនភ្លេងនេះថា ៖«រៀនកាន់តែលំបាកទីកន្លែងទៀត ទាល់តែមានបុណ្យសពគេជួលភ្លេងទៅលេង នោះយើងអាចទៅរៀនបាន វគ្គខ្ញុំរៀន។ ខ្ញុំសួរគ្រូថាហេតុអ្វីគេមិនឱ្យរៀនគ្រប់កន្លែងដូចពិណពាទ្យ? គាត់ថាចាស់ពីដើមប្រាប់ថាវាចង្រៃណាស់។ ហើយអ្នកភូមិប្រកាន់មិនឱ្យហាត់រៀនទេ»។

តែទោះជាយ៉ាងណាមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន គេអាចហាត់រៀននៅឈាបនដ្ឋានក្នុងវត្តបានខ្លះដែរ ដោយមិនឱ្យឭសំឡេងខ្លាំង។ «មករៀននៅវត្តនេះទាល់តែយើងទាក់ទងតាមគ្រូអធិការវត្ត ជួនកាលរៀនមិនឱ្យឮទៀត។ យើងសុំគេហាត់នៅឈាបនដ្ឋានហើយនៅតែពិបាក។ យើងចេះតែសម្រុះសម្រួលជាមួយចៅអធិការ និងគណៈកម្មការវត្ត ទើបក្មេងទាំងនេះបានចេះខ្លះ»។ នេះជាការត្អូញត្អែររបស់គ្រូបង្រៀនភ្លេងកំដរសព។

ជាសំណាងល្អតន្ត្រីកំដរសពអាចមានសង្ឃឹមរស់ខ្លះ ព្រោះអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈបានស្រាវជ្រាវរកគ្រូដែលចេះ ទៅបង្ហាត់សិស្សបន្តបន្ទាប់ និងចងក្រងជាឯកសារទុកសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ៖«ឆ្នាំ១៩៩៥ អង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈមកស្រាវជ្រាវឃើញថា ឪពុកខ្ញុំចេះតែមិនមានឧបករណ៍លេងទេ។ ខ្មែរអមតៈចាប់ផ្ដើមទិញមកដាក់ ហើយឱ្យគាត់បង្ហាត់ក្មេងជំនាក់ក្រោយមករហូត។ ពុកខ្ញុំស្លាប់ ខ្ញុំជាអ្នកបន្តវេនបង្រៀនក្មេងៗ។ ក្មេងឥឡូវពេញនិយមតែភ្លេងណាដែលធ្វើឱ្យគេសប្បាយ ទៅតាមសម័យដែលគេជឿនលឿន។ ខ្ញុំសរសើរក្មេងម្ដុំខ្ញុំនេះ ចង់រៀនភ្លេងនេះ»។

លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា ៖«បើនិយាយពីភ្លេងកន្ទ្រាំមីង តាមខ្មែរអមតៈគេស្រាវជ្រាវមកប្រាប់យើង ដែលចងក្រងទុកជាឯកសារ គេយកខេត្តសៀមរាប។ កន្ទ្រាំមីងនៅខេត្តផ្សេងទៀតគេលេងឧបករណ៍ទ្រ ឯណាទៅផ្សេង»។

តន្ត្រីករវ័យ៥៨ឆ្នាំ ដែលរស់នៅភូមិក្រសាំងរលើង ឃុំសៀមរាប ស្រុកសៀមរាប ខេត្តសៀមរាបរូបនេះ មិនភ្លេចស្នើដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយឱ្យយកចិត្តទុកដាក់លើតន្ត្រីបុរាណមួយទម្រង់នេះ ៖«ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបជួយថែរក្សា ព្រោះតម្លៃកន្ទ្រាំមីងជិតបាត់បង់ហើយ។ ទោះបីទីផ្សារគ្មានអ្នកជួលញឹកញាប់ ក៏យើងចេះតែស្រឡាញ់ ព្រោះអស់ពីចាស់ៗ មានតែយើងហើយ»។

អ្នកប្រាជ្ញបុរាណសន្មតបង្កើតភ្លេងកំដរសព តាមសំឡេងធម្មជាតិ។ វង់ភ្លេងនេះមានឧបករណ៍៤ប្រភេទ គឺគងពាទ ឬគងផ្លែ៩ ស្រឡៃ ស្គរនិងគងញីឈ្មោលមួយគូ។ គេត្រូវការតន្ត្រីករតែបីនាក់ប៉ុណ្ណោះកាន់ឧបករណ៍ទាំងនោះ។ តន្ត្រីករត្រូវអង្គុយបែរខ្នងដាក់គ្នា ដោយប្រគំឧបករណ៍ទាំង៤ប្រភេទមិនឆ្លើយឆ្លងចង្វាក់គ្នាឡើយ ក្នុងន័យបញ្ជាក់ថា មនុស្សដែលស្លាប់ទៅហើយមិនទៅកន្លែងដូចគ្នានោះឯង។ ឈ្មោះថាតន្ត្រីត្រៃលក្ខបញ្ជាក់ឱ្យលក្ខណៈបីគឺ អនិច្ចំ ទុក្ខំ អនត្តា៕