លោក Raoul Marc Jennar៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន មិនមែនបុរសខ្លាំង តែជាអ្នកប្រាកដនិយម

ជាតិ

លោក Raoul Marc Jennar៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន មិនមែនបុរសខ្លាំង តែជាអ្នកប្រាកដនិយម

11, Apr 2019 , 4:44 pm

រូបភាព

ដោយ: សៅ ផលនិស្ស័យ (Sao Phal Niseiy)

លោក Raoul Marc Jennar ជាជនជាតិបែលហ្សិកដែលបានចំណាយពេលវេលាប្រហែល ៣០ឆ្នាំជួយកិច្ចការសំខាន់ជាច្រើននៅកម្ពុជា។ លោកបានរៀបរាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចមកកម្ពុជា និងមូលហេតុលដែលជំរុញទឹកចិត្តរបស់លោកឲ្យបន្តកិច្ចការជួយជ្រោមជ្រែងកម្ពុជាមកដល់ឥឡូវ។ លោកក៏បានរៀបរាប់ពីជំនួបផ្ទាល់ជាលើកដំបូងជាមួយសម្តេច ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ១៩៨៩ និងបានឆ្លៀតលើកសរសើរជាថ្មីថា សម្តេច ហ៊ុន សែន មានការដឹកនាំពិតប្រាកដ មិនមែនជាបុរសខ្លាំង ឬផ្តាច់ការដូចការលើកឡើយ។

លោក Raoul Marc Jennar បច្ចុប្បន្នជាទីប្រឹក្សាការទូតរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ប្រាក់ សុខុន បានរៀបរាប់ថា នាខែមេសាឆ្នាំ ១៩៨៩ លោកបានសម្រេចធ្វើដំណើរមកកម្ពុជាជាលើកដំបូងក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាដែលស្ថិតក្នុងភាពឯកោលើឆាកអន្តរជាតិ។

ធ្វើដំណើរមកកាន់កម្ពុជានេះគឺ លោក Marc Jennar មានគោលដៅស្វែងយល់ពីស្ថានភាពពិតជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជា និងតស៊ូមតិដើម្បីជំរុញការដកការហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយប្រឆាំងកម្ពុជាដែលត្រូវបានដាក់ក្រោយការដួលរលំនៃរបបខ្មែក្រហម និងឈានទៅផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់កម្ពុជា និងប្រជាជនដើម្បីស្ដារប្រទេសជាតិឡើងវិញដែរ។

រូបភាពលោក Raoul Marc Jennar ជួបជាមួយមេដឹកនាំកម្ពុជាខែមេសាឆ្នាំ ១៩៨៩

លោក Marc Jennar បានអះអាងថា មេរៀនមួយដែលលោកបានរៀនសូត្រដោយបានឃើញស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជាផ្ទាល់ភ្នែកកាលនោះគឺ ភាពអាម៉ាស់មួយដែលប្រទេសអ្នកមានដូចជាបែលហ្ស៊ិកនេះចូលរួមដៃចូលជើងក្នុងការហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយប្រឆាំងកម្ពុជា។ អ្វីដែលសំខាន់គឺបែរខ្នងដាក់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលរស់រានមានជីវិតក្រោយសង្គ្រាម និងកំពុងប្រឈមទុក្ខលំបាកវេទនា និងត្រូវការជំនួយឬការយកចិត្តទុកដាក់នោះ។

«ភាពអាម៉ាស់នេះហើយជាចំណុចលើកទឹកចិត្តដ៏ចម្បងមួយឲ្យខ្ញុំបន្តកិច្ចការងារនានានៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំមកនេះ។ ខ្ញុំមិនអាចទទួលយកបានទេ ដែលយើងដាក់ទោសទណ្ឌក្រុមណាមួយដោយយកហេតុផលក្លែងក្លាយជាសម្អាងនោះ»។ លោក Marc Jennar និយាយដូច្នេះ។

ខណៈកត់សម្គាល់ពីក្តីលំបាក និងភាពឈឺចាប់របស់ប្រជាជនកម្ពុជា អ្នកជំនាញរូបនេះបានកោតសរសើរប្រជាជនកម្ពុជាដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីរស់និងកសាងប្រទេសឡើងវិញ ខណៈដែលជំនួយដែលកម្ពុជាបានទទួលពីប្លុកសង្គមនិយមក្នុងជំនាន់នោះមានកម្រិតតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ហើយលោកខាងលិចដាក់គំនាបទៀត។

«ស្ថិតក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ផង ហើយជំនួយដែលបានពីប្រទេសសង្គមនិយមមានតិចតួចទៀត ប៉ុន្តែខ្ញុំពិតជារំភើបនឹងសេចក្តីប្រឹងប្រែងរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលនៅសេសសល់ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហម ដើម្បីកសាងប្រទេសជាតិ»។ លោក Marc Jennar បានរៀបរាប់បែបនេះ។

លោកក៏បានបកស្រាយដែរថា អ្វីដែលលោកព្យាយាមតស៊ូមតិពេលនោះគឺ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់លើប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងដង្ហោយរកជំនួយ តាមរយៈការបញ្ចប់ការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងកម្ពុជា។

«អ្វីដែលខ្ញុំចង់បាននោះមិនមែនការទទួលស្គាល់របបដឹកនាំក្រុងភ្នំពេញពេលនោះទេ ប៉ុន្តែគឺការដកការហ៊ុមព័ទ្ធប្រឆាំងកម្ពុជា និងប្រជាជនគេប៉ុណ្ណោះ»។

សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំប្រាកដនិយម និងមានរបៀបដឹកនាំពិតប្រាកដមួយ

រឿងមួយទៀតដែល លោក Marc Jennar ចាត់ទុកជាមេរៀនក្នុងដំណើរមកកាន់កម្ពុជាជាលើកដំបូងគឺ ជំនួបផ្ទាល់ និងការសន្ទនារវាងលោកជាមួយសម្តេច ហ៊ុន សែន ថ្ងៃ ១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៨៩។ លោកបានរៀបរាប់ថា អ្វីដែលដែលធ្វើឲ្យលោក រំភើបនោះ និងខុសពីការគិតរបស់លោកនោះគឺ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ជាមេដឹកនាំដែលធ្វើការងារផ្អែកលើភាពពិតជាក់ស្តែង ឬជាអ្នកប្រាកដនិយម (pragmatist)។

លោកពន្យល់ថា ក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់នោះ សម្តេច មានបុគ្គលិកលក្ខណៈ និងការគិតខុសទាំងស្រុងពីមេដឹកនាំនៃរបបសង្គមនិយមឯទៀតនៅប្រទេសអឺរ៉ុបខាងកើតដែលលោកធ្លាប់ដឹងពេលនោះ។ ជាក់ស្ដែងតាមរយៈកិច្ចសន្ទនានោះ សម្តេចបានប្រាប់លោកច្បាស់ថា ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនិយមមិនជោគជ័យឡើយ ហើយកម្ពុជាត្រូវការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនេះ។

«យើងបានជជែកពីបញ្ហាស្ថានភាពយោធា និងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចពេលនោះអស់ ២ម៉ោងកន្លះ។ គាត់ [សម្តេច] ប្រាប់ខ្ញុំច្បាស់ថា សេដ្ឋកិច្ចផែនការមិនដើរទេ ហើយក៏សន្យាថានឹងប្តូរដែរ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានចាប់អារម្មណ៍នឹងសម្តីនោះទេ»។

«វាគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្មានខែក្រោយពេលដែលខ្ញុំចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចប្តូររដ្ឋធម្មនុញ្ញដោយកែប្រែឈ្មោះប្រទេសទៅ «រដ្ឋកម្ពុជា» និងបានសម្រេចប្តូររបបសេដ្ឋកិច្ចទៅទីផ្សារសេរី និងសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះដែរ»។ លោក Marc Jennar និយាយដូច្នេះពេលព្យាយាមពន្យល់ថា សម្តេច ជាមេដឹកនាំប្រាកដនិយម។

ពេលចោទសួរថា តើសម្តេច ហ៊ុន សែនជា បុរសខ្លាំងដូចដែលគេហៅឬយ៉ាងណា? លោក Marc Jennar បានឆ្លើយតបឥតមានបង្អង់ដោយបដិសេធការប្រើពាក្យ បុរសខ្លាំងផ្តាច់ការ ដើម្បីពិពណ៌នាពីការដឹកនាំនិងបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់សម្តេច។

ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយរូបនេះបាននិយាយថា សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាមនុស្សមានការគិតបើកចំហរ មានសមត្ថភាពក្នុងការរក្សាឯកភាពក្នុងបក្សគណបក្សប្រជាជន និងជាអ្នកប្រាកដនិយមផង។ អ្វីដែលសំខាន់ លោកមានរបៀបដឹកនាំពិតប្រាកដ។

លោក Marc Jennar បញ្ជាក់ដូច្នេះ៖ «គាត់និយាយខ្លាំង ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនគិតថារឿងនិយោបាយគាត់ជាបុរសខ្លាំងទេ។ រឿងសំខាន់មួយដែលខ្ញុំចង់លើកឡើងគឺ ភាពខ្លាំងរបស់គាត់។ នោះគឺ ឥរិយាបថនយោបាយ ដែលជាសមត្ថភាពក្នុងការរក្សាឯកភាពរវាងក្រុមនយោបាយក្នុងគណបក្សប្រជាជន។ អំណាចគឺចេញមុខពីភាពប្រាកដនិយម និងសមត្ថភាពបង្រួបបង្រួមបក្សនេះឯង»។

«ដោយសារខ្ញុំជាអ្នកវិភាគនយោបាយ ខ្ញុំយល់ថា មនុស្សគឺស្មុគស្មាញ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដែលចូលចិត្តការប្រើប្រាស់ ពាក្យបុរសខ្លាំង នេះទេ ខ្ញុំស្គាល់គាត់ច្បាស់ជាលក្ខណៈបុគ្គល។ គាត់ជាមេដឹកនាំមានការដឹកនាំពិតប្រាកដ ហើយវាជារឿងកម្រក្នុងការដឹកនាំ។ អ្នកនយោបាយភាគច្រើនគិតរយៈពេលខ្លី ប៉ុន្តែគាត់គិតពីរយៈពេលមធ្យម និងរយៈពេលវែង»។

ដោយបដិសេធការប្រើពាក្យ «បុរសខ្លាំង» ទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាលរូបនេះក៏បានបង្ហើបដែរថា កន្លងមកក្នុងសៀវភៅរបស់លោកស្តីពី «តើសម្តេច ហ៊ុនសែនជាអ្នកណា?» លោកក៏បានរកពាក្យខ្លីមួយដើម្បីពិពណ៌នាពីសម្តេចដែរ។

«ខ្ញុំប្រើប្រាស់ពាក្យថា «ជាកូនប្រុសដ៏ល្អបំផុតមួយរបស់សម្តេចបរមរតនកោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ»ដើម្បីពិពណ៌នាពីសម្តេច ហ៊ុន សែន ក្នុងគោលដៅប្រៀបធៀបរបៀបរបបនៃការដឹកនាំ។ ប៉ុន្តែទាំងសម្តេច ហ៊ុន សែននិងសម្តេច សីហនុ មិនពេញចិត្តឡើយចំពោះអ្វីដែលខ្ញុំនិយាយ»៕