អន្តរជាតិ
បច្ចេកវិទ្យា
×![]()
ដោយ: គី ចំណា
សព្វថ្ងៃ ក្នុងសម័យកាលបច្ចេកវិទ្យារីកលូតលាស់ និងមានការដំណើរឆ្លងដែនពាសពេញពិភពលោកនេះ លិខិតឆ្លងដែនស្របច្បាប់ពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។ វាជាកូនសៀវភៅតូចមួយដែលអាចផ្លាស់ប្តូរវាសនារបស់មនុស្សបាន។
ទូរទស្សន៍ National Geographic បានពន្យល់ថា តែការផ្តួចផ្តើមផលិត និងបង្កើតលិខិតឆ្លងដែនដែលអាចប្រើប្រាស់បានជុំវិញពិភពលោកមួយនេះ ទើបតែចាប់កំណើតឡើងក្រោយពេលសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺក្រោយឆ្នាំ១៩១៨។
នៅពេលដែលប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងដៃគូប្រយុទ្ធជាមួយខ្លួនទទួលបរាជ័យ សហរដ្ឋអាមេរិក (ដែលជាអ្នកប្រឡូកក្នុងសង្គ្រាមជាមួយអង់គ្លេស និងបារាំង វាយអាលឺ្លម៉ង់) ក៏ត្រូវទទួលបានភាពជោគជ័យ រួមទាំងផលចំណេញពីជម្លោះដ៏ដំមួយនោះ។
ហេតុដូចនេះ មានប្រជាជនជាច្រើនមកពីប្រទេសនានាបានធ្វើចំណាកស្រុក ទៅរស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីពេលនោះ អ្នកធ្វើចំណាកស្រុកមិនចាំបាច់ត្រូវការលិខិតឆ្លងដែនអ្វីធំដុំអ្វីទេ។ សមត្ថកិច្ចតាមព្រំដែន គ្រាន់តែសួរនាំសំណួរ ពិនិត្យមើលសុខភាពបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែកាលពីបុរាណកាលមក លំនាំនៃលិខិតឆ្លងដែនក៏ត្រូវបានគេអនុវត្តខ្លះដែរ។ វាជាលិខិតសរសេរផ្លូវការមួយដែលធ្វើឡើងដើម្បីឲ្យខ្មាំងសត្រូវចូលទឹកដីរបស់ខ្លួនក្នុងគោលបំណងចរចារជាសន្តិវិធី មិនបង្កឲ្យមានចលាចល។ ប៉ុន្តែការផ្លាស់ប្តូរបានចាប់ផ្តើមឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩២០ នៅពេលដែលអង្គការសម្ព័ន្ធប្រជាជាតិ (League of Nations) របស់ពិភពលោកត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងការទប់ស្កាត់មិនឲ្យមានជម្លោះក្នុងពិភពលោកបន្តទៀត។
អង្គការសម្ព័ន្ធប្រជាជាតិមានវត្តមានមុនពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានចាប់កំណើតឡើង។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការទាមទារឲ្យមានប្រព័ន្ធមួយនេះក្នុងការពិនិត្យមើលចលនារបស់អ្នកធ្វើចំណាកស្រុកដ៏ច្រើនលើសលុបដែលចូលមកកាន់ប្រទេសខ្លួន។ កាលពីពេលនោះ លិខិតឆ្លងដែន គឺជារឿងមួយដ៏ល្អសម្រាប់ប្រទេសអ្នកមានប្រជាធិបតេយ្យ។ តែវាក្លាយជារឿងមួយលំបាកទៅវិញសម្រាប់ប្រទេសក្រីក្រ ឬប្រទេសកុម្មុយនីស្ត។
ការរិះគន់ខ្លះត្រូវបានធ្វើឡើងថា លិខិតឆ្លងដែនមានទំនោរខ្លាំងទៅកាន់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ ពេលខ្លះ វាបង្កើតឲ្យមានភាពរើសអើងរវាងប្រជាជន និងប្រទេសកំណើតរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែក្នុងសម័យកាលដែលការធ្វើដំណើរមានលក្ខណៈរហ័ស និងមានភាពស្មុគស្មាញឡើងៗព្រោះសង្គ្រាម ជម្លោះសាសនា ការប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែនកាន់តែមានសារៈសំខាន់ចំពោះសកម្មភាពនៅក្រៅប្រទេស។
យោងតាមការស្រង់ស្ថិតិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ មានប្រជាជនប្រមាណ១០លានក្នុងពិភពលោកមិនមានសិទិ្ធស្របច្បាប់ក្នុងការរស់នៅលើទឹកដីរបស់ប្រទេសណាមួយ។ លិខិតឆ្លងដែនរបស់ពួកគេ មិនត្រូវបានគេទទួល ហើយអ្នកទាំងនោះមិនមានសិទិ្ធឆ្លងដែនទៅតំបន់ក្រៅប្រទេសនោះទេ។ ហេតុដូចនេះ គេឃើញថា លិខិតឆ្លងដែនបានបង្កើតភាពងាយស្រួល តែក្នុងពេលតែមួយក៏បានបង្កើតភាពលំបាកទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនផងដែរ៕
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
