ចិននាំសព្វាវុធចេញកាន់តែច្រើនទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ដូចជាប៉ាគីស្ថាន រដ្ឋអាហ្វ្រិក និងវ៉េណេស៊ុយអេឡា

អន្តរជាតិ

ចិននាំសព្វាវុធចេញកាន់តែច្រើនទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ដូចជាប៉ាគីស្ថាន រដ្ឋអាហ្វ្រិក និងវ៉េណេស៊ុយអេឡា

16, May 2019 , 8:29 am

រូបភាព

ដោយ:

ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកនេះ សន្ទុះនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏ក្លៀវក្លា គួបផ្សំនឹងការធ្វើទំនើបកម្មយោធាដែលកំពុងបន្ត បានប្រែក្លាយយក្សចិនឲ្យទៅជាប្រទេសដ៏សកម្មបំផុតមួយ ដែលចូលប្រឡូកក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មសព្វាវុធសកល។ ដំបូងឡើយ ក្រុងប៉េកាំង បានទិញសព្វាវុធលើកលែងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ក្នុងបរិមាណច្រើនជាងអាវុធដែលខ្លួនលក់ចេញទៅក្រៅប្រទេស។ យ៉ាងណាមិញ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ តម្លៃជារួមនៃការនាំចេញអាវុធចិន បានកើនឡើងលើសទំហំនៃការនាំចូលអាវុធពីបរទេសរបស់ខ្លួន។

នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០០៨ និង ២០១៧ មហាអំណាចយោធាចិន បាននាំចេញសព្វាវុធ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ១៤,៤ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់បណ្តាប្រទេសនៅជុំវិញពិភពលោក។ សម្រាប់តួលេខនេះ ចិន ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ៥ ជាប្រទេសផ្គត់ផ្គង់អាវុធធំបំផុតលើពិភពលោក តាមពីក្រោយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលឈរលេខមួយ រុស្ស៊ី បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់។

បើតាមវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាពអន្តរជាតិ Stockholm (SIPRI)ការលក់អាវុធរបស់ចិន បានហក់ឡើងពី ៦៥០ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ទៅកាន់ ១,១៣ ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ ក្នុងនោះ ប្រមាណ ៧៤ភាគរយនៃការនាំចេញអាវុធនេះ បានលក់ទៅឲ្យបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី។ ចំណែក ២១ភាគរយផ្សេងទៀត បានលក់ទៅឲ្យតំបន់អាហ្វ្រិក។

ទោះបីជា ចិនចាត់ទុកខ្លួនឯង ជាប្រទេសនាំចេញអាវុធដ៏ធំមួយលើពិភពលោកក៏ដោយក្តី តែបើយើងមើលទៅលើតួលេខនៃការលក់អាវុធរបស់ប្រទេសនេះវិញ គឺ វាមានកម្រិតទាបនៅឡើយ បើធៀបនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការលក់អាវុធរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំ ស្មើនឹង៩ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

ប្រទេសជិតខាងអាស៊ី គឺជាទីផ្សារដ៏ធំបំផុតសម្រាប់អាវុធចិន

ភាគច្រើននៃការនាំចេញអាវុធរបស់ក្រុងប៉េកាំង បានលក់ទៅឲ្យបណ្តាប្រទេសក្បែរខាងខ្លួន។ ទោះបីការនាំចេញអាវុធមានកម្រិតទាបនៅឡើយ កាលពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ដល់ ពាក់កណ្តាលទសវត្សន៍ឆ្នាំ២០០០ ចិនបាននាំចេញអាវុធ ៨២ភាគរយទៅកាន់បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី។ ទំនោរបែបនេះ នៅតែបន្តធ្វើដដែល ខណៈចិន បច្ចុប្បន្ននេះ ក្លាយខ្លួនជាប្រទេសឈានមុខគេមួយក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអាវុធសកល។

តួយ៉ាង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក ការលក់អាវុធសរុបរបស់ចិនប្រមាណ ៦២ភាគរយ ត្រូវបានរកឃើញថា នាំចេញទៅកាន់ប្រទេស ប៉ាគីស្ថាន បង់ក្លាដេស និងមីយ៉ាន់ម៉ា។ ចំណែកបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី ផ្សេងទៀត បានបញ្ជាទិញអាវុធ ១១,៨ភាគរយផ្សេងទៀតពីចិន។

ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះដែរ ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការលក់អាវុធរបស់ចិនទៅកាន់បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងអាស៊ីខាងត្បូង បានស្ទុះឡើងពី ៣៦៨ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ទៅ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ មុននឹងធ្លាក់មកកាន់ ៩៤៨លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ ទោះបីមានកំណើនក្តី តួលេខនេះ នៅមានកម្រិតទាបខ្លាំងណាស់ បើធៀបនឹងការនាំចេញអាវុធរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក សហរដ្ឋអាមេរិក បានលក់អាវុធទៅឲ្យបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ី (លើកលែងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា) ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ដល់ទៅ ២៧,២ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។

តើកត្តាអ្វីដែលជំរុញឲ្យប្រទេស ប៉ាគីស្ថានទិញអាវុធយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ពីចិន?

ចំណងទាក់ទងយោធាជិតស្និទ្ធ ជាកត្តាចម្បងដែលនាំឲ្យចិន ក្លាយជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់អាវុធដល់ប៉ាគីស្ថានច្រើនជាងបណ្តាផ្សេងទៀត។ ដោយសារមានការកើនឡើងនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងក្រុងប៉េកាំង និងក្រុងអ៊ីស្លាម៉ាបាដ ក្នុងគោលដៅដើម្បីទប់ទល់នឹងអំពើភេរវកម្ម ការលក់អាវុធ បានហក់ឡើងពី ២៥០លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ទៅជាង ៧៥០លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០០៩។

បង់ក្លាដេស ក៏ជាអតិថិជនអាវុធរបស់ចិនដ៏ធំមួយផងដែរ ។ ចន្លោះឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០១៧ ចិន បានលក់អាវុធឲ្យបង់ក្លាដេសប្រមាណ ១,៨៦ពាន់លានដុល្លារ ។ តួលេខនេះ ស្មើនឹង៧១,៨ភាគនៃអាវុធសរុប ដែលយោធាបង់ក្លាដែសកាន់កាប់។ ចំណែកមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលជាទីផ្សារធំបំផុតទីបីរបស់អាវុធចិនក្នុងតំបន់អាស៊ី បាននាំចូលអាវុធពីចិន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៩៥៤លានដុល្លារ ក្នុងរយៈ៦ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

ទីផ្សារសម្រាប់អាវុធចិនក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកមានទំហំតិចតួច

អំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ និង១៩៩០ ការលក់អាវុធរបស់ចិនទៅឲ្យតំបន់អាហ្វ្រិក មានទំហំតិចជាង ១៥ភាគរយនៃការនាំចេញអាវុធសរុបរបស់ខ្លួន។ យ៉ាងណាមិញ តួលេខនេះ ចាប់ផ្តើមកើនឡើង ខណៈចិន ប្រឹងប្រែងពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនក្នុងតំបន់នេះ។ ជាក់ស្តែង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ជាច្រើន បានទិញអាវុធប្រមាណ ២១ភាគរយនៃការនាំចេញអាវុធជារួមរបស់ចិន ដែលស្មើនឹង ៣ពាន់លានដុល្លារ។

ក្នុងចំណោមនោះ បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកខាងជើង គឺជាទីផ្សារទីមួយសម្រាប់អាវុធចិន ដែលគ្របដណ្តប់ ៤២ភាគរយនៃការនាំចេញរបស់ចិនទៅកាន់ទ្វីបអាហ្វ្រិកទាំងមូល។ ប្រមាណ ២៩ភាគរយផ្សេងទៀត បានហូរចូលទៅកាន់បណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិកខាងកើត និង២៩ភាគរយដែលនៅសស់សល់ ត្រូវបានបែងចែករវាងបណ្តារដ្ឋអាហ្វ្រិកផ្សេងៗទៀត។

ក្រៅពីចិន អាមេរិក និងរុស្ស៊ី ក៏បានលក់អាវុធឲ្យតំបន់អាហ្វ្រិកផងដែរ។ ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាមេរិក បានលក់អាវុធឲ្យតំបន់អាហ្វ្រិកប្រមាណ ៤,៩ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងនោះ ៨៧ភាគរយ ត្រូវបានទិញដោយអេហ្ស៊ីប និងម៉ារ៉ុក ។ ចំណែករុស្ស៊ី បានលក់អាវុធឲ្យតំបន់អាហ្វ្រិកប្រមាណ ១២,៤ពាន់លានដុល្លារ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០៨មក ក្នុងនោះ ប្រមាណ ៨៤ភាគរយ ត្រូវបានទិញដោយអាល់ហ្សេរី និងអេហ្ស៊ីប ។

វ៉េណេស៊ុយអេឡា ជាគោលដៅលក់អាវុធធំបំផុតរបស់ចិន ប្រចាំទ្វីបអាមេរិក

ការលក់អាវុធរបស់ចិនទៅឲ្យទីផ្សារអាមេរិកខាងត្បូង និងអាមេរិកខាងជើង មានត្រឹម៣ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ខណៈអាមេរិក មាន១៩ភាគរយ រុស្ស៊ី ១៤ភាគរយ និងអាល្លឺម៉ង់ ១២ភាគរយ។ ទីផ្សារធំបំផុតសម្រាប់អាវុធចិនប្រចាំទ្វីបអាមេរិក គឺជាប្រទេសវ៉េណេស៊ុយអេឡា ដែលស្មើនឹង៨៧,៤ភាគរយ នៃការនាំចេញអាវុធចិនជារួមក្នុងតំបន់។

កំណើននាំចេញអាវុធរបស់ចិនទៅកាន់វ៉េណេស៊ុយអេឡា ស្ទុះឡើងខ្លាំង បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ២០០៦ បានដាក់ទណ្ឌកម្មហាមប្រាមការលក់ដូរអាវុធប្រឆាំងក្រុងការ៉ាកាស។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះហើយ ធ្វើឲ្យវ៉េណេស៊ុយអេឡាសម្រេចតោងចាប់ចិនឲ្យជាប់បែបនេះ ដោយបង្កើនការទិញអាវុធបន្ថែមទៀត។ ចំណែកហេតុផលនៃការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះវិញ គឺក៏ព្រោះតែវ៉េណេស៊ុយអេឡាបរាជ័យក្នុងសហការជាមួយកិច្ចប្រឹងប្រែងប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវកម្ម ដែលដឹកនាំដោយក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។

ការលក់ដូរអាវុធជាច្រើន បានធ្វើឡើងរវាងក្រុងប៉េកាំង និងក្រុងការ៉ាកាស រួមមាន យន្តហោះចម្បាំង K-8 ចំនួន១៨គ្រឿងក្នុងឆ្នាំ២០១០ រថយន្តពាសដែក VN-4 ចំនួន ១២១គ្រឿងក្នុងឆ្នាំ២០១២ និងមីស៊ីលបាញ់កម្ទេចនាវា C-802 ជាច្រើនគ្រឿងទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ បច្ចុប្បន្ននេះ ចិន គឺជាប្រទេសផ្គត់ផ្គង់អាវុធលំដាប់លេខពីរឲ្យវ៉េណេស៊ុយអេឡា ដែលស្មើនឹង ១២ភាគរយនៃភាគហ៊ុនទីផ្សារ។ ចំណែករុស្ស៊ី ឈរលើកំពូលតារាង ជាប្រទេសលក់អាវុធធំបំផុតឲ្យវ៉េណេស៊ុយអេឡា ដែលស្មើនឹង ៧៤ភាគរយនៃអាវុធនាំចូលជារួមរបស់ក្រុងការ៉ាកាស។

ក្រៅពីនាំចេញអាវុធ ចិនក៏ជាប្រទេសនាំចូលអាវុធដ៏ធំមួយផងដែរ

ស្ទើរតែទាំងស្រុងនៃការនាំចូលអាវុធសរុបរបស់ចិន គឺមកពីតំបន់អឺរ៉ុប ខណៈក្រុងប៉េកាំង នាំចេញអាវុធរបស់ខ្លួនត្រឹម ១៦លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះទៅកាន់តំបន់ដ៏ធំមួយនេះ។ ទំនោរនេះ កើតឡើងបានដោយមួយផ្នែកធំពីរុស្ស៊ី ដែលផ្គត់ផ្គង់អាវុធចិនប្រមាណ ៦៧ភាគរយនៃការនាំចូលអាវុធបរទេសសរុប។ ចំណែកបារាំង និងអ៊ុយក្រែន បូកបញ្ចូលគ្នា បានលក់អាវុធឲ្យចិនប្រមាណ ២៣ភាគរយនៃការនាំចូលអាវុធបរទេសរបស់ចិន។

ដើមឡើយ ចន្លោះឆ្នាំ ២០០០ ដល់ ២០០៦ ការលក់អាវុធរបស់រុស្ស៊ីទៅឲ្យចិន ជាមធ្យម មានទំហំ ២,៥ពាន់លានដុល្លារ ប៉ុន្តែតួលេខនេះ បានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ៩០០លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ការធ្លាក់ចុះ បានកាត់បន្ថយភាគហ៊ុនទីផ្សារនៃការនាំចេញអាវុធរបស់រុស្ស៊ីដែលទទួលទិញដោយចិនពី ៤៧,៧ភាគរយ នៃការលក់សរុប ក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ដល់ ៨,៧ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១២។ ទំនោរនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការកើនឡើងនៃសមត្ថភាពរបស់យោធាចិន ក្នុងការផលិតអាវុធក្នុងស្រុកដោយខ្លួនឯង ៕