នយោបាយកលិយុគ!

ជាតិ

នយោបាយជាតិ

នយោបាយកលិយុគ!

21, May 2019 , 12:09 pm

រូបភាព

ដោយ: ធឿន បញ្ញាឬទិ្ធ

ភ្នំពេញ៖ នយោបាយកលិយុគ គឺសំដៅទៅលើស្ថានភាពវឹកវរទាំងឡាយ ដែលបង្កើតឡើងដោយអ្នកដឹកនាំ ឬអ្នកនយោបាយ ក្នុងសម័យណាមួយ ដែលមានបំណងដណ្ដើមអំណាច។

មុននឹងយើងនិយាយពីនយោបាយកលិយុគ យើងត្រូវស្គាល់ពាក្យថា នយោបាយជាមុនសិន។ តើអ្វីទៅជានយោបាយ?

នយោបាយ គឺជាវិធីសាស្ត្រ សិល្បៈ បច្ចេកទេសក្នុងការដឹកនាំគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាល។ តាមន័យនេះ យើងអាចសង្កេតឃើញថា ពាក្យនយោបាយមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងរដ្ឋ មានន័យថា នៅពេលមានព្រំសីមា ឬបុរី នៅពេលនោះការគ្រប់គ្រងនយោបាយ គឺជាកិច្ចការដែលទាក់ទងទៅនឹងមនុស្សនៅក្នុងរដ្ឋឬបុរីនោះ។ ឧទាហរណ៍! នៅដើមសតវត្សទី១ នៃគ្រិស្តសករាជ ប្រទេសកម្ពុជាបានបង្កើតទៅជារដ្ឋ ដោយមានការគ្រប់គ្រងតាមបែបនយោបាយ ដែលមានក្សត្រី លីវ យី ជាប្រមុខដឹកនាំ។ នេះគឺជានិយមន័យពាក្យនយោបាយ ដែលនៅក្នុងសទ្ទានុក្រមវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកាទូតខ្មែរ អង់គ្លេស បារាំង ដែលចងក្រដោយក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ។

ប៉ុន្តែបើតាមវចនានុក្រមរបស់សម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត វិញ ពាក្យថានយោបាយ គឺជាមកពីពាក្យ(បាលី) ដែលស្មើនឹងពាក្យ«នយ+ឧបាយ) ដូច្នេះក្នុងន័យនេះ សម្ដេចសង្ឃ បានឲ្យនិយមន័យពាក្យនេះថា គឺជាឧបាយក្នុងការណែនាំ, កលល្បិចឬមេគំនិតដែលគេផ្ដើមឡើង ដើម្បីដឹកនាំជនដទៃឲ្យប្រព្រឹត្តទៅរកទីដៅយ៉ាងនេះ ឬយ៉ាងនោះ, កិច្ចការដែលទាក់ទងដោយការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ,គប្បីដើរតាមមាគ៌ានយោបាយនៃរដ្ឋបុរស ។ យើងអាចឲ្យជាឧទាហរណ៍បានថា មេដឹកនាំ ឬអ្នកនយោបាយឃោសនា ឬនិយាយសន្យាធ្វើអ្វីមួយ ទៅកាន់ពលរដ្ឋ។ ដូច្នេះតើការឃោសនា ឬការសន្យានោះ យើងអាចជឿជាក់បានដែរទេ ? ហើយវាអាចក្លាយជាការពិតតាមការនិយាយរបស់ពួកគេដែរឬទេ?

ងាកមកនិយាយរឿងនយោបាយកលិយុគវិញ នយោបាយនេះ គឺសំដៅទៅលើស្ថានភាពវឹកវរទាំងឡាយ ដែលបង្កើតឡើងដោយអ្នកដឹកនាំ ឬអ្នកនយោបាយ ក្នុងសម័យកាលណាមួយ ហើយក្នុងគោលបំណងដណ្ដើមអំណាច ឬដោះដូរអំណាច តាមរយៈមហាជន និងតាមមធ្យោបាយផ្សេងទៀត។ ឧទាហរណ៍! នៅថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៣ សហរដ្ឋអាម៉េរិកបានធ្វើសង្គ្រាមបណ្ដេញលោក សាដាំ ហូសេន ប្រធានធិបតីប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ចេញពីអំណាច ដោយចោទប្រកាន់ថា បានផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ អាវុធគីមី និងដឹកនាំប្រទេសផ្ដាច់ការ។ ផ្ទុយទៅវិញ តាមរយៈរបាយការណ៍អង្កេតជាក់ស្ដែងរបស់ភ្នាក់ងារជំនាញអង្គការសហប្រជាជាតិ គេពុំបានរកឃើញភស្តុតាងណាមួយបញ្ជាក់ថា ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់បានផលិតអាវុធ ដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។

ពាក្យនយោបាយកលិយុគនេះ គឺដកស្រង់ចេញពីសទ្ទានុក្រមវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកាទូតខ្មែរ អង់គ្លេស បារាំង ដែលចងក្រដោយក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ដែលផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យសារព័ត៌មានThmeyThmey ចុះផ្សាយ។