បទ «សង្គមនេះ» ត្រូវលុបចេញ ដោយអត្ថន័យមាក់ងាយ ឬដោយសារការរឹតត្បិតសេរីភាព?

យុវជន ឈុន ឌីម៉ី ហៅ ឌីម៉ីខេមបូ (Dymey-CAMBO) បង្ខំចិត្តលុបបទចម្រៀងរ៉េប ដែលមានចំណងជើងថា «សង្គមនេះ» ចេញពីបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និង យូធូបរបស់ខ្លួន។ ការសម្រេចចិត្តបែបនេះ ក៏ព្រោះតែឌីម៉ី បារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននិងគ្រួសារ ហើយក៏មិនចង់ឲ្យមានរឿងវែងឆ្ងាយដែរ ក្រោយពីអាជ្ញាធរចុះទៅដល់ផ្ទះរបស់ខ្លួនក្នុងខេត្តសៀមរាប ដើម្បីតឿនឲ្យលុបចម្រៀងនេះ។

ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ បានសរសេរពីសម្តីរបស់ឌីម៉ី បែបនេះថា៖«ខ្ញុំ បានលុបបទចម្រៀងរបស់ខ្ញុំចេញហើយ រួចខ្ញុំនឹងបញ្ឈប់រឿងហ្នឹង កុំឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ខ្ញុំ នឹងឈប់ធ្វើបទចម្រៀងបែបហ្នឹងទៀត បែរមកធ្វើចម្រៀងបែបមនោសញ្ចេតនា លើកទឹកចិត្តក្មេងជំនាន់ក្រោយឲ្យចេះស្រឡាញ់គ្នានិងចេះរួមសាមគ្គីគ្នាវិញ សូមឲ្យស្ងប់ស្ងាត់ព័ត៌មាននេះវិញទៅ។ បើបទចម្រៀងខ្ញុំនេះ មានបញ្ហា ខ្ញុំសូមបញ្ចប់បញ្ហានេះវិញ»។

តាមរយៈ «បទសង្គមនេះ» ឌីម៉ី បានច្រៀងរៀបរាប់យ៉ាងច្រើនពីបញ្ហាក្នុងសង្គមខ្មែរ។

លោក ថៃ នរៈសត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា អ្នកនិពន្ធគ្រប់រូប សុទ្ធតែមានសិទ្ធិបញ្ចេញទស្សនៈ ដែលកើតមាននៅក្នុងសង្គម តាមរយៈបទចម្រៀងរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ លោក លើកឡើងថា បទចម្រៀងនីមួយៗ ត្រូវគិតពីគុណតម្លៃ និងតថភាពជាក់ស្តែងណាមួយ។

អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ បញ្ជាក់ថា៖«បទចម្រៀង ដែលរៀបរាប់ពីស្នេហា មនោសញ្ចេតនាណាមួយ និង ធម្មជាតិ បើខុសឆ្គងតិចតួច វាមិនជាមានបញ្ហាប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែ បើអ្នកនិពន្ធ និយាយពីការតិះដៀលសង្គម ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខសុវត្ថិភាពសង្គម ត្រូវពិចារណាឡើងវិញ ដើម្បីកុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសសង្គមជាតិទាំងមូល»។

យ៉ាងណា លោក អះអាងថា ក្រសួងវប្បធម៌ ឬក្រសួងដែលពាក់ព័ន្ធ មិនមានប្រតិបត្តិការបញ្ជាឲ្យឈប់ចាក់ផ្សាយបទចម្រៀងនេះឡើយ។

លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បានបញ្ចេញមតិយ៉ាងខ្លីនៅតាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាមបែបនេះថា៖«ការនិពន្ធ ការសរសេរ ការច្រៀងប្រមាថជាតិសាសន៏ឯង មិនមែនជាសិទ្ធិទេ»។

មិនត្រឹមតែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរទេ សូម្បីតែសាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ (University of South-East Asia) ដែលឌីម៉ីសិក្សានៅទីនោះ ក៏មិនពេញចិត្តដែរ។ សាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ បានចេញសេចក្តីថ្លៃងការណ៍ នៅថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ដោយបង្ហាញពីការសោកស្តាយចំពោះអត្ថន័យនៃបទចម្រៀងរបស់ឌីម៉ី។ សាកលវិទ្យាល័យនេះ យល់ថា បទចម្រៀងរបស់ឌីម៉ី ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កិត្តិយសនិងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយផ្ទុយពីគោលនយោបាយ និងយុត្តិសាស្ត្រចតុកោណរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។

សាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ ហាក់ព្រួយបារម្ភខ្លាចរាលដាលទៅដល់ស្ថាប័នខ្លួន ទើបព្យាយាមបកស្រាយក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា កម្មវិធីសិក្សាគ្រប់មុខជំនាញ គ្រប់កម្រិតសិក្សានៃសាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ មិនបានបញ្ចូលខ្លឹមសារសម្រាប់រិះគន់រដ្ឋាភិបាល ឬ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសណាមួយ នៅលើពិភពលោកនោះទេ។ សាកលវិទ្យាល័យនេះ បន្តថា ទង្វើខុសឆ្គងរបស់និស្សិត ឌីម៉ី គឺកើតចេញពីគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេ ដោយគ្មានការផ្តល់យោបល់ពីគណៈគ្រប់គ្រង ឬសាស្ត្រាចារ្យណាមួយនៃសាកលវិទ្យាល័យឡើយ។

សាកលវិទ្យាល័យមួយនេះ បញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖«យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមច្រានចោលទាំងស្រុងនូវខ្លឹមសារបទចម្រៀងនេះ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា សូមគាំទ្រទាំងស្រុងលើគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណរបស់រដ្ឋាភិបាល.....»។

អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមមួយចំនួន ដោយរួមទាំងក្រុមសង្គមស៊ីវិលខ្លះផង បានបង្ហាញការហួសចិត្តចំពោះសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ ហើយក៏មិននឹកស្មានដែរថា បទចម្រៀងនេះ រងការព្រមានពីអាជ្ញាធរ។ ពួកគេ យល់ថា សិទ្ធិសេរីនៅកម្ពុជា ហាក់កាន់តែតូចចង្អៀត។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកានៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានសរសើរខ្លឹមសារនៃបទចម្រៀងរបស់ឌីម៉ី។ អ្នកស្រី បានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុកបែបនេះថា៖«ប្អូន មានស្នាដៃល្អ ក្នុងការតាក់តែងទំនុកភ្លេង និងអត្ថន័យ ដែលអាចជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពសង្គម ហើយប្អូនក៏ចង់ឃើញពីអភិបាលកិច្ចល្អមួយ ដែលអាចជួយឲ្យសង្គមយើង មានភាពប្រសើរឡើង។ យ៉ាងណា ចម្រៀងដែលមានលក្ខណៈរិះគន់នេះ ត្រូវបានហាមឃាត់»។

បន្ទាប់មក អ្នកស្រី បានប្រតិកម្មនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ។ តាមរយៈសំណេរនោះ អ្នកស្រី បង្ហាញការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតត្រង់ឃ្លា «កម្មវិធីសិក្សាគ្រប់មុខជំនាញ គ្រប់កម្រិតសិក្សានៃសាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ មិនបានបញ្ជូលខ្លឹមសារសម្រាប់រិះគន់រដ្ឋាភិបាល ឬ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសណាមួយនៅលើពិភពលោកនោះទេ» ដែលសាកលវិទ្យាល័យនេះ សរសេរក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន។

អ្នកស្រី ដាក់ជាសំណួរថា៖«ប្រព័ន្ធអប់រំមួយ ដែលមានលក្ខណៈរឹតត្បិត បើសូម្បីតែមិនអាចរិះគន់គោលនយោបាយ ឬរដ្ឋាភិបាលណាមួយនោះ តើយើង ចង់បណ្តុះបណ្តាលអ្វីដល់និស្សិតរបស់យើង? យើង ចង់ឲ្យនិស្សិតគ្រាន់តែស្តាប់និងព្រម តែមិនមានគំនិតពិភាក្សាអំពីចំណុចខ្លាំង ចំណុចខ្សោយ ឬចំណុចដែលត្រូវកែលម្អឲ្យប្រសើរទេឬ?»

ដាក់ជាសំណួរបែបនេះហើយ អ្នកស្រី ក៏បញ្ចេញទស្សនៈថា៖«ការអប់រំឲ្យពលរដ្ឋចូលរួមយ៉ាងសកម្ម អាចធ្វើការវិនិច្ឆ័យប្រកបដោយគតិយុត្តិ និងអាចដើរតួក្នុងការទាញឲ្យមានអភិបាលកិច្ចល្អ នោះជាការចាំបាច់សម្រាប់ឲ្យសង្គមយើងមានការចូលរួមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងមានការច្នៃប្រឌិតខ្ពស់។ ការបន្តរឹតត្បិតដល់ការត្រិះរិះ សេរីភាពក្នុងការគិត ការបញ្ចេញមតិ មិនគួរមានក្នុងយុគសម័យមួយ ដែលយើងចង់បានធនធានមួយ ដែលមានការចូលរួម និងការច្នៃប្រឌិតនោះទេ»។

លោក មឿន តុលា នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័នភាពការងារនិងសិទ្ធិមនុស្ស (Central) ក៏បានបញ្ចេញគំនិតពីរឿងនេះដែរ។ លោក បានយកសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សាកលវិទ្យាល័យ សៅស៍អ៊ីសថ៍អេយសៀ ទៅបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដោយអមជាមួយនឹងសំណេរថា៖«ពេលដែលសេរីភាពនៃគំនិត ត្រូវបានរឹតត្បិត បញ្ញវ័ន្ត មិនអាចសរសេរសៀវភៅប្រាប់ការពិត កវីមិនអាចនិពន្ធចម្រៀង ឬរឿងនិទានប្រាប់រឿងពិត ពេលនោះ ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសយុវជន កើតជម្ងឺក្តៀនគំនិតផងដែរ»។

គេសង្កេតឃើញថា បទនេះ រងការព្រមាននិងរហូតឈានទៅដល់ការលុបចេញ គឺកើតឡើងក្រោយពីលោក សម រង្ស៊ី យកទៅបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា។ លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរសំណេរលើវីដេអូបទចម្រៀងនេះថា៖«យុវជន នៅប្រទេសកម្ពុជា បានប្រាប់ខ្ញុំថា ពួកគេ កំពុងតែនិយមចម្រៀងរ៉េប ដែលមានឈ្មោះ សង្គមនេះ ច្រៀងដោយ Dymey-CAMBO។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ក៏ពេញចិត្តពីអត្ថន័យនៃចម្រៀងនេះដែរ»។