ជាតិ
បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍
សង្គមជាតិ
«កុំឃើញដំរីជុះ ជុះតាមដំរី»៖ អប់រំមនុស្សកុំឲ្យធ្វើតាមការមើលឃើញ និងចំណង់!
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ «កុំឃើញដំរីជុះ ជុះតាមដំរី» គឺជាសុភាសិតខ្មែរមួយដែលបុព្វបុរសខ្មែរបានបង្កើតឡើងសម្រាប់អប់រំដល់កូនចៅជំនាន់ដើមរបស់ខ្លួន។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏សុភាសិតនេះនៅតែមានតម្លៃរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច និងមានខ្លឹមសារអប់រំយ៉ាណាដែរ?
ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលក្នុងការយល់ដឹងច្បាស់លាស់អំពីអត្ថន័យនៃការបកស្រាយសុភាសិតនេះ អ្នកអានគួរតែយល់ដឹងពាក្យគន្លឹះមួយចំនួនដូចតទៅ។ ពាក្យ«កុំ» គឺជាពាក្យសម្រាប់ហាមមិនឱ្យធ្វើអ្វីមួយ ដែលឪពុកម្ដាយ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ចាស់ទុំ អ្នកជំនាញ ឬអាជ្ញាធរ តែងតែប្រើនៅក្នុងដំបូន្មាន ការដាស់តឿន សីលធម៌ សាសនា គោលការណ៍ ឬច្បាប់ ជាដើម។ ជាទូទៅ ការហាមដោយប្រើពាក្យ«កុំ» គឺជាការហាមមិនឱ្យធ្វើអ្វីមួយដែលមិនល្អ មិនសមហេតុផល អសីលធម៌ ខុសប្រពៃណី ខុសទំនៀមទម្លាប់ ខុសសាសនា ល្មើសច្បាប់ ខុសបច្ចេកទេស ឬមិនសមនឹងសមត្ថភាព ឬលទ្ធភាពរបស់ខ្លួន ជាដើម។
តាមលក្ខណៈធម្មជាតិ «ដំរី»គឺជាសត្វធំជាងគេ ហើយវាស៊ីក៏ច្រើន ផឹកក៏ច្រើន ជុះក៏ច្រើនដែរ ដែលសត្វដទៃ រួមទាំងមនុស្សផង មិនអាចធ្វើដូចសត្វដំរីបានឡើយ។ ក្នុងន័យធៀប «ដំរី»ប្រៀបបានទៅនឹង«អ្នកកម្លាំងខ្លាំង អ្នកមានទ្រព្យច្រើន ឬអ្នកមានអំណាចធំ អ្នកមានតួនាទីធំ អ្នកមានចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ សមត្ថភាព ឬទេពកោសល្យខ្ពស់ជាដើម។
ន័យត្រង់នៃសុភាសិត«កុំឃើញដំរីជុះ ជុះតាមដំរី» ចង់និយាយថា មនុស្សមានមាឌតូចជាងដំរី ហេតុនេះមនុស្សមិនអាចធ្វើដូចដំរីបានទេ។ បើពិនិត្យឱ្យដិតដល់ទៅ យើងរកឃើញថា បុព្វបុរសខ្មែរមិនមែនមិនដឹងថាប្រជាជនខ្មែរ មិនដឹងថាខ្លួនឯងតូចជាងដំរីនោះទេ ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ ដើម្បីឱ្យអ្នកអានមានភាពងាយស្រួលក្នុងយល់ដឹងពីសុភាសិតណាមួយ ពួកគាត់តែងតែបង្កើតសុភាសិតមួយដោយផ្ដើមចេញពីអត្ថន័យរូបីឬន័យត្រង់ទៅដល់ន័យអរូបីឬន័យធៀប។
ន័យធៀបក្នុងសុភាសិតនេះ ចង់និយាយថា បើមនុស្សណាម្នាក់មានធនធានតិច ទ្រព្យសម្បត្តិតិច ប្រាក់តិច។ល។ មិនត្រូវហ៊ានចំណាយធំ ចាយច្រើន ខ្ជះខ្ជាយឬទិញទំនិញដែលមានតម្លៃខ្ពស់នោះទេ។ បើមិនដូចនោះទេ អ្នកនោះនឹងជួបបញ្ហាកង្វះថវិកា វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ឬហានិភ័យផ្សេងៗដែលពាក់នឹងប្រាក់ ឬធនធានមិនខាន។
លើសពីនេះទៀត ក្នុងសភាពបច្ចុប្បន្ន គេអាចនិយាយបានថា ក្នុងស្ថានភាពដែលប្រទេសកម្ពុជាស្ទើរតែមិនទាន់ចេញផុតពីចំណាត់ថ្នាក់នៃប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចនៅឡើយ យើងមិនអាចចង់ធ្វើទំនើបភាវួបនីយកម្ម នីតិរដ្ឋ ឬប្រជាធិបតេយ្យនីយកម្មបានពេញលេញភ្លាមៗដូចបណ្ដាប្រទេសធំៗ ដែលមានសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ នីតិរដ្ឋ ប្រជាធិបតេយ្យ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ការរីកចម្រើនខាងវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យា និងវិស័យផ្សេងៗទៀតដល់កម្រិតខ្ពស់ និងយូរអង្វែងហើយនោះបានទេ។
ខ្លឹមសារអប់រំក្នុងសុភាសិតនេះ គឺចង់អប់រំកូនខ្មែរឱ្យចេះស្គាល់ច្បាស់ពីខ្លួនឯងរាប់តាំងពីធនធាន ទ្រព្យសម្បត្តិ ប្រាក់ ទៅដល់លទ្ធភាព សមត្ថភាព បទពិសោធន៍ ជាដើម ហើយត្រូវចេះប្រៀបធៀបអ្វីដែលខ្លួនឯងមានទៅនឹងអ្វីដែលអ្នកដទៃមាន។ ខ្លឹមសារអប់រំសំខាន់បំផុតនោះ គឺចង់ឱ្យកូនខ្មែរចេះធ្វើការសម្រេចចិត្ត និងការប្រព្រឹត្តឱ្យស្របទៅនឹងធនធាន ទ្រព្យសម្បត្តិ សមត្ថភាព លទ្ធភាព កម្លាំង បទពិសោធន៍ដែលខ្លួនមាន កុំធ្វើអ្វីមួយលើសពីអ្វីដែលខ្លួនមានឆ្ងាយពេក ពីព្រោះវាអាចនាំឱ្យមានបញ្ហា ហានិភ័យ ឬវិបត្តិកើតឡើង ហើយជាថាហេតុ អាចនាំឱ្យមានអន្តរាយដល់ខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គម។ ខ្លឹមសារអបរំនេះ មិនមានបំណងរារាំងមិនឱ្យកូនខ្មែរធ្វើដូចដំរី ធ្វើដូចអ្នកមាន ធ្វើដូចអ្នកខ្លាំង ឬធ្វើដូចប្រទេសអភិវឌ្ឍនោះទេ ប៉ុន្តែ គ្រាន់ចែចង់ក្រើនរម្លឹងថា បើចង់ធ្វើដូចពួកគេ ត្រូវតែកសាងខ្លួន អភិវឌ្ឍខ្លួន និងរៀបចំខ្លួនឱ្យដូចឬប្រហាក់ប្រហែលជាមួយពូកគេជាមុនសិន ទើបអាចធ្វើដូចពួកគេបាន៕
ដោយ សាស្ត្រាចារ្យ ឈត ប៊ុនថង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
«ប្រេសិត»មានន័យដូចម្តេច?
4 ថ្ងៃ
