ភ្នំពេញ៖ កញ្ញា ហែម សុដាណេ ជាយុវតីវ័យក្មេងមួយរូប ដែលបានចាប់ផ្តើមរស់នៅបែបបៃតង និងស្ទើរតែមិនប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកសោះជារៀងរាល់ថ្ងៃ រយៈពេលជាង២ឆ្នាំមកហើយ។ ដាណេ ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមមនុស្សដ៏តិចតួច ដែលមិនបរិភោគសាច់សត្វផងដែរ។ មានវ័យ២១ឆ្នាំ ដាណេ បានផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅរបស់ខ្លួនស្ទើរទាំងស្រុង បន្ទាប់ពីបានមើលភាពយន្តឯកសារមួយដែលមានចំណងជើងថា«Before the Flood» ដែលមានការចូលរួមសំដែងពីតារាភាពយន្តហូលីវូត Leonardo DiCaprio។ ភាពយន្តនេះ និយាយពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ មូលហេតុ និងផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ដោយសារសកម្មភាពរបស់មនុស្ស។ មិនត្រឹមតែបានផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅខ្លួនឯងតែម្នាក់នោះទេ ដាណេ ក៏បានជំរុញ ឲ្យអ្នកនៅជុំវិញខ្លួន គិតគូរដល់បរិស្ថាន និងរស់នៅបែបបៃតង់ដូចនាងដែរ។
កញ្ញា ហែម សុដាណេ គឺជាមនុស្សម្នាក់ ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកបរិស្ថានដ៏តិចតួចស្តួច ស្តើងនៅកម្ពុជា។ ដាណេ កើតនៅខេត្តកំពង់ចាម តែបានរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញតាំងពីអាយុ៥ឆ្នាំតាមឪពុកម្តាយ ដែលជាអាជីវករ។ តាំងតែពីតូចមក ដាណេ គឺរស់នៅដូចគេដូចឯង ពោលគឺរីករាយនឹងការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក មិនខ្វល់ពីផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងភាវរស់ដទៃទៀតនៅលើផែនដីឡើយ។ ប៉ុន្តែរយៈពេលជាង២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដាណេ បានបោះបង់ចោលការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកស្ទើរតែស្រុង បន្ទាប់ពីបានមើលភាពយន្តឯកសារ រឿង «Before the Flood» ដែលមានការចូលរួមសំដែងពីសំណាក់តារាភាពយន្តហូលីវូត Leonardo DiCaprio។ ភាពយន្តនេះ និយាយពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ មូលហេតុ និងផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ដោយសារសកម្មភាពរបស់មនុស្ស។
ភាពយន្តឯកសារនេះហើយ ដែលបានផ្លាស់ប្តូររបៀបរបបរបស់នៅ របស់យុវតី ហែម សុដាណេ និងបានជំរុញឲ្យនាងចូលរួមជាមួយគម្រោង Eco Life Cambodia។ ហើយនៅក្នុងគម្រោងនេះ នាងបានយល់ដឹងបន្ថែមទៀតពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស ដែលកំពុងតែបំផ្លាញបរិស្ថាន។ យុវតី ដែលទើបបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែក Business Administration វ័យ២១ឆ្នាំរូបនេះរៀបរាប់ថា៖ «ក្នុងរឿងហ្នឹងខ្ញុំបានយល់ដឹងច្រើន ពីបញ្ហាបរិស្ថានជុំវិញពិភពលោក ដែលត្រូវបានបំផ្លាញដោយសកម្មភាពធ្វើអាជីវកម្ម ដូចជាការយករ៉ែប្រេងកាត ការបំពុលបរិយាកាស ការកាប់ព្រៃឈើដើម្បីយកដីដាំដំណាំនៅប្រទេសនានាលើពិភពលោក។ នៅក្នុងរឿងដែរ ក៏ឃើញមានផលអវិជ្ជមានបណ្តើរៗហើយ គឺការកើនកម្តៅផែនដី, ទឹកកកនៅតំបន់ប៉ូលរលាយលឿន,ការលិចផ្លូវ ផ្ទះ នៅតំបន់ជាប់សមុទ្រ ហើយអាកាសធាតុក៏ចេះតែក្តៅទៅៗ»។
សុខចិត្តរស់នៅខុសពីគេ ដើម្បីបរិស្ថានបៃតង និងមិនចង់ឲ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយបន្ទោស
តាំងតែពីនោះមក ដាណេ បានផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅរបស់ខ្លួនស្ទើរទាំងស្រុង ពោលប្តូរពីយុវជនដែលស្រឡាញ់ពេញចិត្តនឹងការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក មិនតិចជាង១០ ក្នុងមួយថ្ងៃ មកជាអ្នកគិតគូរពីបរិស្ថាន គិតពីរក្សាភាពបៃតងនៅក្នុងការរស់នៅ។ នាងរំឮកថា៖«មុនពេលចូលរួមជាសមាជិក Eco Life Cambodia ខ្ញុំសប្បាយនឹងប្រើប្លាស្ទិក។ មួយថ្ងៃទៅទិញកាហ្វេ ឬភេសជ្ជៈ ប្រើកែវប្លាស្ទិក ៤-៥ ប្រើទុយោ ៤-១០ ហើយទឹកអត់ច្រកខ្លួនឯងដែរ ទិញទឹកគេ។ បើទៅផ្សារទិញអីវ៉ាន់វិញ មានតែសុំថង់គេថែម។ ...ខ្ញុំដឹងទៀតថា រាល់ថ្ងៃមានថង់ប្លាស្ទិករាប់តោនត្រូវបានគេបោះចោលទៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយវាប៉ះពាល់យ៉ាងម៉េចខ្លះដល់សត្វសមុទ្រ? គឺវារងការគំរាមកំហែងពីប្លាស្ទិកមែនទែន។ ដូចសត្វអណ្តើក ជាប់កងប្លាស្ទិកពាក់កណ្តាលខ្លួន។ ស្រមៃថាខ្លួនជាប់អីចឹងដែរ។ ហើយសត្វភេ ជាប់សំណាញ់ ឬខ្សែអីចឹង។ ហើយមានបាឡែន ស្លាប់ដោយសារស៊ីប្លាស្ទិក ហើយដូចអណ្តើកជាប់ទុយោក្នុងច្រមុះ ហើយពេលក៏ដកទុយោនោះទៅមានឈាមមានអី។ ខ្ញុំឈឺចាប់ ដោយសារតែខ្ញុំជាមនុស្សដែលស្រឡាញ់ ហើយគោរពជីវិតសត្វ។ ខ្ញុំអត់ញ៉ាំសាច់សត្វទេ។ ខ្ញុំយល់ថា ខ្ញុំអត់បានសម្លាប់សត្វដោយផ្ទាល់ទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែប្រើប្លាស្ទិកហ្នឹង ខ្ញុំគឺជាចំណែកមួយទៅសម្លាប់សត្វអស់ហ្នឹងដោយប្រយោល»។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ រៀងរាល់ពេលដាណេ ចាកចេញពីផ្ទះ នាងតែងតែយួរប្រអប់ដែកដាក់បាយ សម្លរ និងតែងច្រកទឹកដាក់ដបស្ពាយរណេងរណោងតាមខ្លួន។ ហើយ វានឹងក្លាយជាវត្ថុដែល ដាណេ ប្រើប្រាស់សម្រាប់ច្រកចំណីចំណុក និងបន្លែបង្ការនានាជំនួសប្រអប់ស្នោរ និងថង់ប្លាស្ទិក។ ដាណេ ប្រើប្រាស់គ្រឿងសម្អាង និងគ្រឿងថែរក្សាសម្រស់ស្ទើរសព្វមុខដែលផ្សំពីធម្មជាតិ និងដែលវេចខ្ចប់ពីក្រដាស ឬពីប្រអប់ដែលអាចប្រើប្រាស់បានច្រើនដង។
ដាណេ ដែលបានរស់នៅរបៀបនេះ តាំងតែពីចុងឆ្នាំ២០១៦មក ពន្យល់ទៀតថា នាងសប្បាយចិត្ត ព្រោះនាងសម្រចចិត្តធ្វើសកម្មភាពដែលខុសពីគេនេះ ដើម្បីមិនចូលរួមបំផ្លាញបរិស្ថានឲ្យហិនហោចបន្ថែម។ ម្យ៉ាងទៀតអ្វីដែលនាង ភ័យខ្លាចនោះ គឺខ្លាចកូនចៅ និងមនុស្សជំនាន់ក្រោយស្តីបន្ទោស។ សុដាណេ ពន្យល់៖ «ខ្ញុំចង់ថែរក្សាសម្រស់អស់ហ្នឹង ឲ្យជំនាន់ក្រោយរបស់ខ្ញុំបានឃើញ ហើយឲ្យគាត់ឃើញស្អាតជាងហ្នឹងទៀត។ ឃើញបៃតងជាងហ្នឹង អត់មានសំរាម ហើយសត្វសមុទ្រអីហ្នឹង គឺរស់នៅសប្បាយ ជាងអ្វីដែលខ្ញុំឃើញសព្វថ្ងៃហ្នឹងទៀត។ ខ្ញុំស្រមៃថា បើជំនាន់ក្រោយ ប្រជាជនរស់នៅក្នុងផ្សែងពុលរាល់ថ្ងៃ ហើយអ្នកជំនាន់ក្រោយ ប្រាកដជាមើលត្រឡប់មកក្រោយវិញ ហើយថាបុព្វការីជនរបស់គាត់ ពិតជាអត់បានធ្វើអីមែនដើម្បីជំនាន់គាត់។ ធ្វើឲ្យជំនាន់គាត់កើតមកពិបាករស់នៅ»។
រងការចំអក មុនក្លាយជាគំរូអ្នកជុំវិញខ្លួនឲ្យរស់នៅបែបបៃតង
ក្លាយជាមនុស្សដែលខុសពីគេ នៅក្នុងសង្គម មិនមែនជារឿងងាយស្រួលឡើយ សម្រាប់សុដាណេ។ នៅពេលដែលដាណេ ស្ពាយរបស់រណេងរណោងតាមខ្លួន នាងធ្លាប់រងការសើចចំអកពីមិត្តភក្តិ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សាច់ញាតិចាស់ទុំ ក៏មិនយល់ស្រប ចំពោះការមិនបរិភោគសាច់សត្វរបស់នាងដែរ។ ប៉ុន្តែ សុដាណេ ថាការរិះគន់ដ៏តិចតួចនេះ មិនអាចប្តូរការគោរព ស្រឡាញ់ជីវិតសត្វ និងភពផែនដីរបស់ខ្លួនឡើយ។ សុដាណេរៀបរាប់ដូច្នេះ៖«មិត្តភក្តិ ពីដំបូងគាត់ឃើញខ្ញុំប្រើទុយោឫស្សី គាត់សើច ឃើញខ្ញុំស្ពាយអស់ហ្នឹងតាមខ្លួន គាត់សើចទៀត ហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ហ្នឹង ខ្ញុំជិះកង់ទៅរៀនទៀត។ អ៊ីចឹងស្ពាយរបស់អស់ហ្នឹងរណេងរណោងតាមខ្លួន គាត់សើចមែនទែន។ ប៉ុន្តែក្រោយមកគាត់ចាប់ផ្តើម ធ្វើតាមខ្ញុំ»។
សម្រាប់សុដាណេ បើទោះជានាង មិនបានធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើន នៅក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ នាងបានផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃអ្នកនៅជុំវិញខ្លួន ក្នុងការកាត់បន្ថយសំរាម ជាពិសេសប្លាស្ទិកតែម្តង ពោលគឺរស់នៅ បៃតង(Eco-Friendly)ដូចដែលនាងកំពុងរស់នៅដែរ។
សុដាណេ យល់ឃើញថា បច្ចុប្បន្នមានមនុស្ស បានចាប់ផ្តើមរស់នៅ បែបបៃតង(go green) ហើយនាងសង្ឃឹមថា ទៅអនាគត នឹងមានមនុស្សកាន់តែច្រើន គិត និងរស់នៅដូចនេះដែរ។ លើសពីនេះ សុដាណេ បានជំរុញឲ្យយុវជន ចាប់ផ្តើមដំណើរកម្សាន្តបែបផ្សងព្រេងទៅកាន់តំបន់ព្រៃភ្នំ ទៅរស់នៅជាមួយធម្មជាតិ ស្រាប់សំឡេងសត្វយំ ឬ ស្តាប់ទឹកជ្រោះ ឲ្យបានមួយយប់ពីរយប់ នោះគេនឹងបានដឹងថា នៅក្នុងព្រៃស្ងប់សុខជាងនៅទីក្រុង ហើយដកដង្ហើមនៅក្នុងព្រៃភ្នំ ស្រស់ស្រាយជាងដកដង្ហើមនៅទីក្រុងដែរ។
សុដាណេ អះអាងថា ការធ្វើដូច្នេះ ក៏ជំរុញឲ្យពួកគេចាប់ផ្តើមយល់ពីសារៈប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងរបស់បរិស្ថាន នៅក្នុងជីវិតរស់នៅ ហើយពួកគេនឹងចាប់ផ្តើមស្រឡាញ់ ថែរក្សាបរិស្ថានវិញ។ ដាណេ រៀបរាប់បន្ថែម៖ «ពេលដែលយើងអត់ ទាន់ស្រឡាញ់ពិតប្រាកដ យើងអត់អាចបោះបង់ប្លាស្ទិក ដើម្បីបរិស្ថានហ្នឹងទេ។ ទាល់តែយើងដូរចិត្ត ហើយយើងស្រឡាញ់។ ពេលដែលយើងស្រឡាញ់អ្វីមួយមែនទែន យើងច្បាស់ជាអាចផ្លាស់ប្តូរសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីថែរក្សារបស់ដែលយើងស្រឡាញ់ហ្នឹងបាន»៕