ជាតិ
ពីនេះ ពីនោះ
«ចង់ឆ្ងាញ់ឱ្យរកអន្លក់ ចង់ស្រណុកឱ្យនឿយពីក្មេង» មានន័យថា ត្រូវមានផែនការជីវិត!
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ៖ ដើម្បីអប់រំនិងបណ្ដុះគំនិតទស្សវិជ្ជាល្អៗដល់កូនចៅរបស់ខ្លួន បុព្វបុរសខ្មែរតែងតែរិះរកវិធីផ្សេងៗ ដូចជា ការសូត្រកំណាព្យ ការច្រៀងចាប៉ី ការច្រៀងអាយ៉ៃ ការលើកជាពាក្យស្លោក ឬសុភាសិតផ្សេងៗ ជាដើម ដើម្បីទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍និងការយកចិត្តទុកដាក់របស់ប្រជាជនខ្មែរ។ ហេតុនេះហើយទើបយើងបានឃើញសុភាសិតមួយចែងថា «ចង់ឆ្ងាញ់ឱ្យរកអន្លក់ ចង់ស្រណុកឱ្យនឿយពីក្មេង»។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យយ៉ាងណា និងមានខ្លឹមសារអប់រំដូចម្ដេចដែរ?
មុននឹងបកស្រាយសុភាសិតខាងលើ អ្នកអានចាំបាច់ត្រូវយល់ដឹងពាក្យគន្លឹះមួយចំនួនជាមុនសិន។ «អន្លក់» មាន័យថា បន្លែឆៅឬឆ្អិនដែលគេប្រើសម្រាប់បរិភោគដោយជ្រលក់ទឹកគ្រឿង ប្រហុក ផ្អក ម៉ាំ ជាដើម។ « ស្រណុក» មានន័យថា ដែលជាសុខ ដែលមិននឿយ ស្រួល ឬងាយ។ «នឿយ» មានន័យថា ព្រួយកាយឬចិត្តដោយធ្វើការធ្ងន់ ឬដោយធ្វើការឥតស្រាក ដោយដើរផ្លូវឆ្ងាយ ឬធ្វើការលំបាក ជាដើម។
សុភាសិត «ចង់ឆ្ងាញ់ឱ្យរកអន្លក់ ចង់ស្រណុកឱ្យនឿយពីក្មេង» មានពីរផ្នែកដែលតម្រូវឱ្យយើង បកស្រាយផ្នែកនីមួយៗដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ ផ្នែកទី១«ចង់ឆ្ងាញ់ឱ្យរកអន្លក់» គឺជាគំនិតមួយដែលចង់ប្រាប់អ្នកអានឱ្យយល់ថា តាមទម្លាប់របស់ជនជាតិខ្មែរ ក្នុងការទទួលទានបាយជាមួយមុខម្ហូបមួយចំនួន ដូចជា ទឹកគ្រឿង ប្រហុក ផ្អក ម៉ាំ ត្រីខ ជាដើម បើចង់ឱ្យឆ្ងាញ់ពិសា ត្រូវរកអន្លក់ឱ្យបានច្រើនមុខ ដូចជា ត្រួយស្ដៅ ត្រួយស្វាយ ត្រួយរាំង ផ្កាស្ដៅ ផ្កាស្នោ ផ្កាកំប្លោក កញ្ឆែត ព្រលិត សណ្ដែក ត្រសក់ ត្រប់ ជី ស្ពៃ សាលាដ ជាដើម ទៅតាមចំណូលចិត្តរបស់អ្នកហូប។ ក្រៅពីមុខម្ហូបដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ ក៏នៅមានប្រភេទអាហារមួយចំនួនទៀត ដូចជា បាញ់ឆែវ នំគ្រក់ នំបញ្ជុក ជាដើម ក៏ត្រូវការអន្លក់ ឬរបោយដែរ។ តាមរបៀបឬទម្លាប់នៃការទទួលទានរបស់ប្រជជាជនខ្មែរ ប្រភេទអាហារទាំងអស់ដែលបានលើកឡើងខាងលើ ប្រសិនបើយើងអាចរកអន្លក់ឬល្បោយបានកាន់តែច្រើមុខ វាក៏កាន់តែឆ្ងាញ់ពិសាដែរ ប៉ុន្តែ អាហារឬមុខម្ហូបនីមួយៗ មិនត្រូវការប្រភេទអន្លក់ ឬរបោយដូចគ្នាទាំងស្រុងនោះទេ។
ខាងលើនេះគឺជាការបកស្រាយតាមន័យត្រង់ រីឯចំពោះន័យធៀបវិញ យើងក៏អាចប្រដូចម្ហូបដែលឆ្ងាញ់ពិសាទៅនឹងព័ត៌មានពិតដែលគេចង់ដឹង សម្ដីសមហេតុដែលគេចង់ស្ដាប់ ឬការវិនិច្ឆ័យត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ដែលមនុស្សទូទៅចង់បានដែរ។ ហេតុនេះ បើចង់បានព័ត៌មានពិត ត្រូវតែខិតខំប្រមូលព័ត៌មានពីគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ គ្រប់ភាគីដែលពាក់ព័ន្ធ ដោយការពិនិត្យសង្កេតឱ្យល្អិតល្អន់ ហ្មត់ចត់ មិនលម្អៀង ប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ព្រមទាំងប្រកបដោយអាជីព និងសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ។ បើចង់បានសម្ដីសមហេតុផលឬការវិនិច្ឆ័យត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ដែលមនុស្សទូទៅចង់បាន លុះត្រាតែសម្ដីឬការវិនិច្ឆ័យរបស់យើងផ្អែកលើចំណេះដឹងខាងទស្សនវិជ្ជា ជាពិសេស តក្កវិជ្ជា និងការគិតហ្មត់ចត់ (Critical thinking) ព្រមទាំងផ្អែកលើការពិចារណាអំពីទំនាក់ទំនងរវាងហេតុនិងផល រវាងតថភាពនិងសច្ចភាពជាមួយនឹងសេចក្ដីថ្លែងរបស់យើង ព្រមទាំងផ្អែកលើអង្គហេតុ អង្គច្បាប់ និងគោលការណ៍សីលធម៌ផងដែរ។
ផ្នែកទី២«ចង់ស្រណុកឱ្យនឿយពីក្មេង» គឺជាគំនិតមួយដែលចង់បង្ហាញពីបទពិសោធន៍ជីវិត ដែលអ្នកអប់រំ ឬចាស់ទំខ្មែរចង់ដាស់តឿនយុវជនខ្មែរឱ្យខិតខំរៀនសូត្រ ខិតខំធ្វើការ និងខិតខំរកទ្រព្យ ក៏ដូចជា កសាងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះល្អឱ្យបានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបានតាំងពីពួកគេនៅក្មេង ពីព្រោះនៅដែលពេលមនុស្សស្ថិតក្នុងវ័យក្មេងចាប់ពីយុវវ័យរហូតដល់ពេញវ័យ គឺពួកគេនៅមានកម្លាំងកាយខ្លាំងក្លា កម្លាំងបញ្ញា ស្មារតីរឹងប៉ឹង វាងវៃ ហេតុនេះ ពួកគេអាចប្រើសក្ដានុពលរបស់ខ្លួនដើម្បីស្វែងរកចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះល្អ បានងាយស្រួលជាងមនុស្សចាស់ដែលចូលនិវត្តន៍និងថមថយកម្លាំង។ ប្រសិនបើអ្នកណាម្នាក់រង់ចាំរហូតដល់វ័យចាស់ឬវ័យចូលនិវត្តន៍ ទើបប្រឹងប្រែងស្វែងរកចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ អ្នកនោះពិតជាជួបឧបសគ្គជាច្រើន បើទោះបីជាគេអាចសម្រេចទៅបានក៏ដោយ ក៏វាមិនស្ថិតស្ថេរយូរអង្វែងដែរ ពីព្រោះ មនុស្សវ័យកាន់តែចាស់ស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែប្រែប្រួលឆាប់រហ័យ កម្លាំងកាយកាន់តែទន់ខ្សោយ ឯបញ្ញា ស្មារតី ក៏មិនល្អដូចក្មេងដែរ។
លើសពីនេះទៀត ប្រសិនបើយើងបានខិតខំស្វែងរកចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ទ្រព្យសម្បត្តិនិងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះល្អតាំងពីយើងនៅក្មេង ដល់ពេលយើងចាស់ទៅ យើងអាចរស់នៅដោយស្រណុកសុខស្រួល ពឹងអាស្រ័យលើចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ទ្រព្យសម្បត្តិ ឬកេរ្ដិ៍ឈ្មោះដែលយើងកសាងបានតាំងពីយើងនៅក្មេង។ ម្យ៉ាងទៀត យើងក៏អាចរស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើការវិនិយោគទ្រព្យសម្បត្តិឬប្រាក់ដែលយើងសន្សំបានតាំងពីកាលដែលយើងនៅក្មេង ដោយមិនបាច់ចំណាយកម្លាំងច្រើនដែរ។
ដូចគ្នាដែរ ចំពោះអ្នកនយោបាយឬអ្នកដឹកនាំប្រទេស ប្រសិនបើពួកគេខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងជាតិ ការពារជាតិ អភិវឌ្ឍជាតិ ពង្រឹងឯកភាពជាតិ និងសុខដុមភាពជាតិ ព្រមទាំងកសាងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះរបស់ខ្លួនបានល្អ ក្នុងរយៈពេលដែលពួកគេកំពុងកាន់អំណាច នោះពេលដែលពួកគេចូលនិវត្តន៍ឬចាកចេញពីអំណាច ពួកគេក៏អាចសោយសុខក្នុងវឌ្ឍនភាពជាតិរបស់គេ និងអាចទទួលបានការគោរពនិងសេចក្ដីស្រឡាញ់ពីប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនលើសលប់នៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនដែរ។
សរុបមក សុភាសិតខ្មែរដែលចែងថា«ចង់ឆ្ងាញ់ឱ្យរកអន្លក់ ចង់ស្រណុកឱ្យនឿយពីក្មេង» ពិតជាបង្កប់ន័យអប់រំដ៏សំខាន់ ដែលបានអប់រំ ដាស់តឿនប្រជាជនខ្មែរឱ្យចេះធ្វើផែនការសម្រាប់ជីវិតផ្ទាល់ខ្លួន និងជីវិតជាតិ រៀបចំអ្វីៗសម្រាប់អនាគត ដូចជា រៀបចំចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងកេរ្ដិ៍ឈ្មោះល្អ សម្រាប់អនាគតរបស់ខ្លួន អានាគតរបស់ជាតិ ជាពិសេស ពេលដែលពួកគេចូលដល់វ័យចាស់ វ័យចូលនិវត្តន៍ ដែលថមថមកម្លាំងកាយ បញ្ញា ស្មារតី ធ្វើអ្វីៗមិនសូវបានល្អ ឬមិនអាចធ្វើអ្វីមួយបាន៕
ដោយលោក ឈត ប៊ុនថង
ដោយលោក ឈត ប៊ុនថង
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
