ភ្នំពេញ៖ អង្គការមូលនិធិសហប្រជាជាតិសម្រាប់ប្រជាជន(UNFPA) នឹងរៀបចំកម្មវិធីចំនួន៤ ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយនៃសុខភាពបន្តពូជ និងសមភាពយេនឌ័រ នៅថ្ងៃទី១១ កក្កដានេះ។ ក្នុងចំណោមព្រឹត្តិការណ៍ទាំង៤នេះ ក៏មានខួប២៥ឆ្នាំ នៃបេសកកម្មរបស់UNFPA នៅកម្ពុជា។ លោកស្រី ទុង រដ្ឋាវី ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគាំពារមាតា និងទារក បានគូសបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានថ្មីៗថា រយៈពេល២៥ឆ្នាំមកនេះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង UNFPA បានធ្វើការជាមួយគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ដើម្បីធានាសិទ្ធិនៃសុខភាពបន្តពូជ និងសមភាពយេនឌ័រ។ បើតាមប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគាំពារមាតា និងទារក កម្ពុជាសម្រេចបានជោគជ័យយ៉ាងច្រើននៅក្នុងភាពជាដៃគូនេះ រួមមានការកើនឡើងនៃការពន្យារកំណើត,ការសម្រាលកូននៅតាមមជ្ឈមណ្ឌលសុខាភិបាល, ចំណេះដឹងប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេស ការកាត់បន្ថយអត្រាមរណៈភាពមាតា។ នៅឆ្នាំ១៩៩០ អត្រាមរណភាពមាតា មានប្រមាណ ១,០២០ នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ ម៉ឺននាក់ បានថយចុះមកនៅត្រឹម ១៧០ នាក់នៅឆ្នាំ២០១៤។ ហើយនៅឆ្នាំ ២០៣០ កម្ពុជាគ្រោងកាត់បន្ថយឲ្យបានអត្រាមរណភាពមាតា មកនៅត្រឹម៧០នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ម៉ឺននាក់។ សម្រាប់អ្នកស្រី ទុង រដ្ឋាវី ការសម្រេចគោលដៅនេះ មិនមែនជារឿងងាយស្រួលប៉ុន្មានឡើយ ដែលទាមទារឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល អនុវត្តផែនការ សកម្មភាពជាតិ ក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្ត្រទាំងឡាយដោយប្រយ័ត្នប្រយែង និងការចូលរួមពីអ្នកពាក់ព័ន្ធ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានា។
ដើម្បីជ្រាបច្បាស់ សូមអញ្ជើញអានកិច្ចសម្ភាស រវាង កញ្ញា ខន ចំប៉ា នៃសារព័ត៌មានថ្មីៗ និងលោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ ទុង រដ្ឋាវី ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគាំពារមាតា និងទារក ខាងក្រោមនេះ៖
ខន ចំប៉ា៖ រយៈពេល២៥ឆ្នាំមកនេះ លោកស្រីបានធ្វើការងារនេះផ្ទាល់ជាមួយ UNFPA តើលោកស្រី អាចជម្រាបបានទេថា មានកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលជំរុញឲ្យលោកស្រី ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាល បង្កើតឱ្យមានគោលនយោបាយគម្លាតកំណើតនៅនឹងកន្លែង?
លោកស្រី ទុង រដ្ឋាវី៖ គោលនយោបាយនេះ ត្រូវបានអនុម័តឲ្យប្រើប្រាស់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ ក្នុងគោលដៅធ្វើយ៉ាងណា កាត់បន្ថយអត្រាមរណភាពមាតា និងទារក ដែលបណ្តាលមកពីការមានកូនញឹក, មាតាមានសុខភាពខ្សោយ និងទារកទើបនឹងកើត ជាពិសេសជួយឲ្យសុខភាពប្រជាជនមានភាពប្រសើរឡើង។ គោលនយោបាយនេះ បង្កើតឡើងដោយយោងលើសភាពការមួយចំនួន។ យើងដឹងហើយថា នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៩០ ប្រទេសកម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ជាពិសេសក្រោយសង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃ កម្ពុជា បានបាត់បង់ធនធានមនុស្ស ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ បុគ្គលិកសុខាភិបាល ក៏ដូចជាទីតាំងផ្តល់សេវាសុខភាពមានតិចតួច ហើយយើងក៏ទទួលបានព័ត៌មានមិនពេញលេញដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋក៏មានលំបាក។ អត្រាមរណភាពមាតា មានកម្រិតខ្ពស់។ បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងអង្គការយូនីសេហ្វ ដែលធ្វើការនៅកម្ពុជា នៅពេលនោះ គឺមានប្រមាណ ១,០២០ នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ ម៉ឺននាក់នៅឆ្នាំ១៩៩០។ នៅឆ្នាំ១៩៩៥ នៅក្រោយពេលដែលគោលនយោបាយរបស់យើងត្រូវបានអនុម័តនោះ ក៏អត្រាមរណភាពមាតានៅខ្ពស់ដែរ គឺប្រហែល៨៦០ នាក់ កំណើតកូនរស់ ១០ ម៉ឺននាក់។ មូលហេតុចម្បង គឺដោយសារស្ត្រីទាំងអស់នោះ មានបញ្ហាខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ,ស្លេកស្លាំង,លើសឈាម,ឆ្លងរោគ ហើយជាពិសេស គឺស្ត្រីមានកូនញឹកពេក។ ស្ត្រី ចង់ពន្យារកំណើត ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនដឹងធ្វើយ៉ាងម៉េច។ ម្យ៉ាងទៀតកម្មវិធីពន្យារកំណើតយើង ក៏មានតិចតួច។ តម្រូវការទាំងអស់នេះហើយ ដែលជំរុញឲ្យមានការបង្កើតគោលនយោបាយពន្យារកំណើតនេះឡើង។
ខន ចំប៉ា៖ បន្ទាប់ពីការប្តេជ្ញាចិត្ត ដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពីប្រជាជន និងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ នៅទីក្រុងគែរ តើអ្វីជាការផ្លាស់ប្តូរដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ នៅក្នុងកម្មវិធីសុខភាពបន្តពូជ និងសិទ្ធិផ្លូវភេទនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា? ហេតុអ្វី?
លោកស្រី ទុង រដ្ឋាវី៖ ក្រោយពីបានចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិ នៅទីក្រុងគែរ ឆ្នាំ១៩៩៤នោះមក រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតឲ្យក្រសួងសុខាភិបាល បង្កើតគោលនយោបាយ ក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្ត្រជាតិជាច្រើន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការស្ត្រី ជាពិសេសគឺលើសិទ្ធិបន្តពូជ និងសុខភាពផ្លូវភេទ ដែលស្របតាមស្មារតីនៃសន្និសីទទីក្រុងគែរ។ យើងឃើញថា កម្មវិធីជាតិពន្យារកំណើត ក៏បានអនុវត្តបានពេញលេញ និងពង្រីកជាបណ្តើរៗ ខណៈដែលពីដំបូងមានតែរាជធានីភ្នំពេញទេ និងខេត្តកណ្តាល រហូតពង្រីកបានទូទាំងប្រទេស នៅក្នុងឆ្នាំ២០០០។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ដែរថា ការពង្រីកនេះ គឺពីដំបូងត្រឹមតែកម្មវិធីជាតិពន្យារកំណើតទេ តែដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ យើងបានពង្រីកទៅដល់កម្មវិធីជាតិសុខភាពបន្តពូជ និងសុខភាពផ្លូវភេទ។ យើងធ្វើបានច្រើន គ្រប់សមាសធាតុទាំងអស់ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសិទ្ធិបន្តពូជ និងសិទ្ធិផ្លូវភេទនៅកម្ពុជា។ ហើយឥឡូវនេះ យើងឃើញថាអត្រានៃការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយពន្យារទំនើបបានកើនឡើងពី ៧% ដល់ ៣៩%នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ បើបូកទាំងវិធីបុរាណផងនោះ យើងមានដល់ជាង៥០%។
ខន ចំប៉ា៖ តើការរួមចំណែកពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ជាពិសេសអង្គការ មូលនិធិសហប្រជាជាតិសម្រាប់ប្រជាជន(UNFPA) នាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរផ្នែកសុខភាពបន្តពូជ និងសិទ្ធិផ្លូវភេទដោយរបៀបណា?
លោកស្រី ទុង រដ្ឋាវី៖ បើនិយាយពីការរួមចំណែក យើងឃើញថា បើគ្មានដៃគូ រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ពិបាកនឹងសម្រេចសមិទ្ធផលជាច្រើនបែបនេះដែរ។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានការប្តេជ្ញាចិត្តហើយ មានគោលជំហរច្បាស់លាស់ហើយ ក្នុងការធ្វើយ៉ាងណានាំប្រទេសកម្ពុជាឲ្យមានការរីកចម្រើន និងអភិវឌ្ឍន៍ល្អ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមានកង្វះខាតទាំងបច្ចេកទេស ទាំងថវិកា យើងត្រូវការរកដៃគូឲ្យមកជួយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងឲ្យឆន្ទៈរបស់យើង អាចសម្រេចបាន។ នៅពេលនោះខ្ញុំឃើញថា អង្គការ UNFPA បានឆ្លើយតបទាន់ពេលវេលា នូវអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលចង់បាន។ ខ្ញុំស្គាល់អង្គការ UNFPA រយៈពេល២៥ឆ្នាំហើយ ហើយយើងធ្វើការជាដៃគូ មានភាពជិតស្និទ្ធណាស់។ UNFPA តែងតែជួយទាំងបង្កើតគោលនយោបាយជាតិ បង្កើនសមត្ថភាពបុគ្គលិក ដើម្បីឲ្យពួកគាត់អាចដឹកនាំកម្មវិធី,បណ្តុះបណ្តាល ក៏ដូចជាការផ្តល់សេវាជូនស្ត្រីផ្ទាល់។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាយើងទទួលបានលទ្ធផលជាច្រើន។ ការពិនិត្យផ្ទៃពោះមានការកើនឡើង ពោលឥឡូវនេះ ស្ត្រីដែលមានផ្ទៃពោះទាំងអស់ សុទ្ធតែបានទៅពិនិត្យផ្ទៃពោះ ខុសពីកាលពីមុនដែលមានមិនដល់៥០%ផង។ ការសម្រាលកូននៅមូលដ្ឋានសុខាភិបាល ក៏កើនឡើង។ កាលពីឆ្នាំ២០០០ យើងមានតែ ១០%ទេ ដែលសម្រាលកូននៅមន្ទីរពេទ្យ ឬមណ្ឌលសុខភាព។ ក្រៅពីនេះ គឺគាត់សម្រាលកូននៅផ្ទះ ឬនៅកន្លែងដែលមិនសមរម្យ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ស្ទើរតែទាំងអស់។ ការពន្យារកំណើតរក៏កើនឡើង, ការបង្កើនចំណេះដឹងក្នុងការថែទាំមាតា និងទារកក្រោយសម្រាលក៏មានភាពល្អប្រសើរ ហើយនេះជាចំណែកមួយរបស់ដៃគូយើង។ ឥឡូវនេះ អត្រាមរណភាពមាតាបានថយចុះយ៉ាងច្រើន គឺពីប្រមាណ ១,០២០នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ម៉ឺននាក់ នៅឆ្នាំ១៩៩០ មកត្រឹម ១៧០នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ ម៉ឺននាក់ នៅឆ្នាំ២០១៤។
ខន ចំប៉ា៖ តើសកម្មភាពអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រោងបង្កើតឡើង ដើម្បីកាត់បន្ថយឧបសគ្គដែលកំពុងកើតឡើង ក្នុងគោលដៅពន្លឿនការអនុវត្តកម្មវិធីសកម្មភាពរបស់ ICPD ដែលមានសារៈសំខាន់ ក្នុងការសម្រេចបាន គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាព របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (SDGs) នៅឆ្នាំ២០៣០?
លោកស្រី ទុង រដ្ឋាវី៖ ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១០ ក្នុងសកលលោក ដែលសម្រេចបានវគោលដៅសហសវត្សឆ្នាំ២០១៥ មុនកាលកំណត ហើយជោគជ័យនេះ ក៏មានការរួមចំណែកពីអង្គការ UNFPA ដែរ។ ប៉ុន្តែការបោះជំហ៊ានទៅមុខទៀត ដើម្បីសម្រេចឲ្យបានគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព នៅក្នុងឆ្នាំ២០៣០ គឺជាការងារមួយមិនងាយស្រួលប៉ុន្មានទេ បើទោះជាយើង មានពិសោធន៍ជោគជ័យពីមុនក៏ដោយ។ ឧបសគ្គ គឺមានគ្រប់ពេល។ យើងបានផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលដល់បុគ្គលិកយើង ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនមែននៅជាមួយយើងរហូតដែរ។ អ្នកដែលមានវ័យចំណាស់ ក៏គាត់ចូលនិវត្តន៍ ហើយក្មេងៗដែលទើបចូលបំពេញការងារក៏មានច្រើន។ អ៊ីចឹងការបណ្តុះបណ្តាលនៅមានជាបន្តទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យការផ្តល់សេវារបស់យើង កាន់តែមានគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាព។ ការណ៍ដែលចំនួនប្រជាពលរដ្ឋកើនឡើងច្រើន ក៏មានតម្រូវការហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ក៏ដូចជាទីតាំង, ឧបករណ៍បច្ចេកទេស ក៏កើនឡើង ដែលឲ្យយើងជម្នះឲ្យបានទៅតាមតម្រូវការ។ ថ្វីដ្បិតតែឧបសគ្គទាំងនោះ មើលទៅមិនធំដុំ ប៉ុន្តែបើយើងគ្មានធនធាន ក៏មិនអាចដែរ។ អ៊ីចឹងពីនេះទៅមុខ កម្ពុជាមានហើយគោលដៅដែលត្រូវទៅ, យើងមានយុទ្ធសាស្ត្រ, ក៏ដូចជាផែនការជាតិជាច្រើនទៀត អ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើបន្ត គឺធ្វើយ៉ាងម៉េច ជំរុញសកម្មភាពរបស់យើងឲ្យត្រឹមត្រូវ ហើយទៅដល់គោលដៅទាន់ពេលវេលា។ អ៊ីចឹងយើងមានតែខិតខំអនុវត្តសកម្មភាពរបស់យើង ទៅតាមគោលដៅ តាមការណែនាំ និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើងឲ្យពេញលេញ ដើម្បីសម្រេចផែនការ និងគោលដៅដែលយើងបានកំណត់ទុក។ យើងក៏ត្រូវធានាថា អ្នកអនុវត្តន៍ការងារទទួលបានការលើកទឹកចិត្តដែរ ព្រោះបើគ្មានការលើកទឹកចិត្ត អ្នកអនុវត្តក៏ពិបាកដែរ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវលើកទឹកចិត្ត និងចូលរួមជាមួយគ្នាបន្ថែមទៀត ដើម្បីឲ្យការងាររបស់យើងសម្រេចបានតាមគោលដៅដែលយើងចង់បាន គឺនៅក្នុងឆ្នាំ២០៣០ យើងគ្រោងកាត់បន្ថយអត្រាមរណភាពមាតា ឲ្យនៅត្រឹម៧០នាក់ លើកំណើតកូនរស់ ១០ម៉ឺននាក់។ ពី១៧០នាក់ នៅឆ្នាំ២០១៤ មកនៅត្រឹម ៧០នាក់នេះ គឺជាផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ ដែលយើងត្រូវដើរ៕
រូបពីហ្វេសប៊ុក UNFPA Cambodia