ពីនេះ ពីនោះ
«ចានក្នុងរាវគង់តែនឹងរណ្ដំគ្នា», តើគេត្រូវធ្វើដូចម្តេចកុំឲ្យចានបែក?
×![]()
ដោយ: ថ្មីៗ
ភ្នំពេញ ៖ ដោយពិនិត្យឃើញថានៅក្នុងតថភាបសង្គម រាប់ចាប់ពីសង្គមគ្រួសារ សហគមន៍ ស្ថាប័នរដ្ឋនិងឯកជន ប្រទេស និងតំបន់នីមួយៗតែងតែកើតឡើងនូវជម្លោះ ឬការប៉ះទង្គិចគ្នាជារឿយៗដោយជៀសមិនរួច ទើបបុព្វបរុសខ្មែរបានលើកឡើងនូវគំនិតទស្សនវិជ្ជាមួយដែលបង្កប់នៅក្នុងសុភាសិតខ្មែរមួយដែលចែងថា«ចានក្នុងរាវគង់តែនឹងរណ្ដំគ្នា»។ តើសុភាសិតនេះ មានអត្ថន័យដូចម្ដេច? ហើយវាមានបង្កប់ខ្លឹមសារអប់រំអ្វីខ្លះ?
មុននឹងបកស្រាយសុភាសិតនេះ យើងគប្បីយល់ដឹងនូវពាក្យគន្លឺះមួយចំនួនដូចខាងក្រោម។ «រាវ» ឧបករណ៍ឬប្រដាប់ធ្វើដោយបន្ទោះត្បាញជាក្រឡា ឬដោយក្រងបន្ទះរនាបជាដើម(ក្នុងសម័យបុរាណ) ក្នុងសម័យទំនើប រាវគេអាចធ្វើពីប្លាស្ទីក ឬលោហៈ សម្រាប់ផ្កាប់ចាន ស្លាបព្រា សម ចង្គឹះ ជាដើម ។ «គង់តែ» មានន័យថា មុខតែ ប្រាកដជា មុខជា។ «រណ្ដំ» មានន័យថា ដំគ្នារឿយៗ ប៉ះឬទង្គិចគ្នាដូចគេដំរឿយៗ។
ក្នុងន័យត្រង់«ចានក្នុងរាវគង់តែនឹងរណ្ដំគ្នា» មានន័យថា ចានជាច្រើនដែលគេដាក់ក្នុងរាវតែមួយ និងមានការរើរុះរៀងរាល់ថ្ងៃគង់តែនឹងប៉ះគ្នា ឬទង្គិចគ្នាជាប្រក្រតីដោយចៀសមិនរួច ដែលវាអាចបង្កឱ្យមានស្នាមប្រេះ ស្រាំ ឆែបមាត់ ឬបែកទាំងស្រុក ជាដើម។ ក្នុងន័យនេះ បុព្វបុរសខ្មែរចង់អប់រំកូនចៅរបស់ខ្លួនឱ្យស្គាល់ការណ៍ពិត និងព្រមទទួលយកការណ៍ពិតដែលតែងតែកើតឡើងនៅក្នុងរាវចាន។ គំនិតនេះ ក៏គេអាចយកទៅប្រើចំពោះរបស់អ្វីមួយ ដែលត្រូវបានគេដាក់ចូលរូមគ្នាច្រើនដូចជាចានដូច្នោះដែរ។ ប៉ុន្តែ ទស្សនៈនេះ ក៏មិនលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រជាជនខ្មែរមានភាពខ្ជីខ្ជាក្នុងការរៀបចំរាវចាន និងការរើរុះចានយកមកប្រើប្រាស់នោះទេ។ បុព្វបុរសខ្មែរគ្រាន់តែចង់ប្រាប់ថា ហេតុការណ៍វាតែងតែកើតឡើងដូចបានរៀនរាប់ខាងលើដោយចៀសពុំរួច។ ដូច្នេះ ក្នុងការរៀបចំរាវចាន និងការរើរុះចានយកមកប្រើប្រាស់ត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ហើយប្រសិនបើនរណាម្នាក់ក្នុងគ្រួសាររបស់ខ្លួនបានធ្វើឱ្យចានឆែប ប្រេះ ស្រាំ ឬបែក ក៏មិនគួរប្រកាន់ទោស ដាក់កំហុសធ្ងន់ បង្កជាជម្លោះ ឬហិង្សាដែរ។
ក្នុងន័យធៀប «រាវចាន» អាចប្រដូចទៅនឹងគ្រួសារ ក្រុមមនុស្ស សហគមន៍ ស្ថាប័ន ឬរដ្ឋមួយ។ ក្នុងន័យនេះ «ចានក្នុងរាវគង់តែនឹងរណ្ដំគ្នា» មានន័យថា ក្នុងការរស់នៅជាមួយគ្នា ការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ការបំពេញការងារជាមួយគ្នា ឬក្នុងអន្តរកម្មសង្គមទូទៅ តែងតែកើតឡើងនូវការខ្វែងគំនិតគ្នា ជំនាស់ ឬការប៉ះទង្គិចគ្នាតិចឬច្រើនដែលស្ទើរតែចៀសពុំរួច។ ហេតុនេះ មនុស្សទាំងអស់ ទាំងកម្រិតគ្រួសារ ក្រុម សហគមន៍ សង្គម និងរដ្ឋ ត្រូវតែយល់ដឹងនិងទទួលយកនូវសច្ចភាពនៃតថភាពនេះ។
គោលបំណងក្នុងន័យនេះ មិនមែនលើកទឹកចិត្តឱ្យយើងត្រូវតែប្រឆាំងគ្នា ឈ្លោះគ្នា ឬប្រទូសរ៉ាយគ្នានោះទេ ប៉ុន្តែ ចង់ឱ្យមនុស្សម្នាក់ៗទទួលស្គាល់ការណ៍ពិតដែលថា ក្នុងការរស់នៅជាមួយគ្នា ការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ការបំពេញការងារជាមួយគ្នា ឬក្នុងអន្តរកម្មសង្គមទូទៅ មិនអាចគេចផុតពីការខ្វែងគំនិតគ្នា ជំនាស់ ឬការប៉ះទង្គិចគ្នាបានឡើយ។ ហេតុនេះ យើងមិនត្រូវគិតថា ការខ្វែងគំនិតគ្នា ជំនាស់ ឬការប៉ះទង្គិចគ្នា គឺរឿងដែលអាចទប់បាន១០០% និងជារឿងចម្លែក ដែលត្រូវប្រើហិង្សាដើម្បីបង្ក្រាប ឬដោះស្រាយនោះទេ។
វិធីដែលល្អ គឺយើងត្រូវតែទទួលយកការណ៍ពិតនោះ ព្យាយាមកាត់បន្ថយការខ្វែងគំនិតគ្នា ជំនាស់ ឬការប៉ះទង្គិចគ្នាឱ្យនៅតិចបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងរួមគ្នាត្រូវដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍សីលធម៌ ច្បាប់ និងគតិបណ្ឌិត ទាំងជម្លោះក្នុងគ្រួសារ ជម្លោះដីធ្លី ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម និងជម្លោះនយោបាយ ជាដើម។ ប្រសិនបើយើងអាចធ្វើបែបនេះបាន នោះសង្គមរបស់យើងនឹងរស់នៅដោយសន្តិភាព សន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ យុត្តិធម៌ ការអភិវឌ្ឍ និងសុខដុមភាព៕
ដោយសាស្ត្រាចារ្យ ឈត ប៊ុនថង
Tag:
សុភាសិត
© រក្សាសិទ្ធិដោយ thmeythmey.com
