ដោយ៖ ឈួន ឈីវអ៊ីង
ការកើនឡើងកម្តៅភពផែនដី បន្ថែមត្រឹមកន្លះអង្សាសេពោលគឺពី១.៥ ទៅ ២អង្សាសេលើកម្រិតសីតុណ្ហភាពមុនបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់បន្ថែមទៀតនៅប្រទេសចិនក្នុងមួយឆ្នាំ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវថ្មីមួយចេញផ្សាយ ដើមសប្តាហ៍នេះ។
ទោះជាមានការជំរុញការបន្សាំនឹងការកើនកម្តៅផែនដី ដូចជាពង្រឹងសេវាសុខុមាលភាពសាធារណៈ, បន្ថែមម៉ាស៊ីនត្រជាក់, បង្កើនភាពងាយស្រួលក្នុងការប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតជាដើមនោះក្តី ក៏ការកើនឡើងកម្តៅនៅតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងដល់ជីវិតមនុស្ស។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP ចុះផ្សាយថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើនដឹកនាំដោយលោក Yanjun Wang មកពីសាកលវិទ្យាល័យព័ត៌មានវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យាណានជីង បានគណនាកម្តៅដោយភ្ជាប់នឹងអត្រាមរណភាពនៅតាមទីក្រុងចំនួន ២៧ របស់ប្រទេសចិនតាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៦ ដល់ ២០០៥។
ការស្រាវជ្រាវនេះបានបង្ហាញថា ជាមធ្យមមានមនុស្ស៣២នាក់ក្នុងចំណោម មួយលាននាក់បានស្លាប់ដោយសារបញ្ហាកម្តៅ។ ក្នុងស្ថានភាពដែលសីតុណ្ហភាពកើនឡើង ១,៥ អង្សាសេ និង ២អង្សាសេបន្ថែមនោះ អត្រាអ្នកស្លាប់នៅក្នុងប្រទេសចិននឹងកើនឡើងដល់ចន្លោះពី ៦៧ ទៅ ៨១នាក់ក្នុងចំណោមមួយលាននាក់ឯណោះ។
ដូច្នេះ តាមការវាយតម្លៃ ការកើនឡើងកម្តៅត្រឹមកន្លះអង្សាសេនឹងឆក់យកជីវិតមនុស្សប្រហែល ៣០០០០នាក់មួយឆ្នាំៗ ក្នុងករណីដែលគ្មានការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន និងការត្រៀមលក្ខណៈទុកជាមុនទេ។
កន្លងមកនេះ កម្រិតសីតុណ្ហភាពពិភពលោកជាមធ្យមបានកើនឡើង ១ អង្សាសេលើកម្រិតសីតុណ្ហភាពមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ដែលវាអាចបង្កឲ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួត និងរលកកម្តៅធ្ងន់ធ្ងរ និងរយៈពេលវែងផងដែរ។
ការកើនឡើងនៃកម្តៅផែនដី បានជំរុញឲ្យពិភពលោក រួមគ្នាបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ២០១៥ ដើម្បីជំរុញការប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់សីតុណ្ហភាពសាកលមិនឲ្យកើនឡើងលើ ២អង្សាសេ ឬអាចត្រឹម១,៥ បើអាចទៅរួច នៅត្រឹមឆ្នាំ ២១០០ ធៀបនឹងកម្រិតមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម។ ការប្តេជ្ញានេះគឺដើម្បីទប់ស្កាត់គ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចកើតមានឡើងដោយសារការបន្តកើនឡើងនៃកម្តៅផែនដីនេះ។
គេបានឃើញ រួចទៅហើយថា ក្នុងសតវត្សទី ២១ នេះរលកកម្តៅកាន់តែសាហាវបានកើតឡើងយ៉ាងច្រើន ក្នុងនោះមានព្រឹត្តិការណ៍នៅអឺរ៉ុបនាឆ្នាំ២០០៣ ធ្វើឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៧០០០០នាក់ផង។
សីតុណ្ហភាពខ្ពស់បំផុតដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកគឺកើតឡើងនៅភាគខាងលិចប្រទេសរុស្ស៊ី និងទីក្រុងមូស្គូដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ជាង៥០០០០នាក់នារដូវក្តៅ ឆ្នាំ២០១០កន្លងទៅ។
ចំណែកនៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ នេះក៏ត្រូវបានគេចុះកំណត់ត្រាថា ជាខែដែលក្តៅជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែរ៕