លោក សម្បត្តិ វិរៈ ដែលជាម្ចាស់ជំនាន់ទី៤ តាំងចិត្តរក្សាកេរដំណែលផ្ទះបុរាណឲ្យអស់លទ្ធភាព

ជាតិ

បទយកការណ៍ / បទសម្ភាសន៍

លោក សម្បត្តិ វិរៈ ដែលជាម្ចាស់ជំនាន់ទី៤ តាំងចិត្តរក្សាកេរដំណែលផ្ទះបុរាណឲ្យអស់លទ្ធភាព

15, Sep 2019 , 8:19 pm

រូបភាព

ដោយ: ខន ចំប៉ា

បាត់ដំបង៖ លោក សម្បត្តិ វិរៈ បានក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះបុរាណខ្មែរនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបងជំនាន់ទី៤ បន្តពីអ៊ុំស្រី គឺអ្នកស្រី ប៊ុន រឿង ដែលមានវ័យជរាណាស់ទៅហើយ។ ផ្ទះបុរាណនេះ សង់ឡើងនៅឆ្នាំ ១៩២០។ បើតាមលោក វិរៈ ផ្ទះដែលមានអាយុជិត១០០ឆ្នាំនេះ កំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាចម្បងមួយចំនួន ជាពិសេស គឺកត្តាមនុស្ស និងកត្តាធម្មជាតិ ដែលប្រសិនបើខូតខាតនៅផ្នែកណាមួយនោះ នឹងពិបាកទាំងស្វែងរកជាងជួសជុល និងអាចចំណាយថវិកាច្រើន។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក វិរៈ តាំងចិត្តថែរក្សាកេរដំណែលផ្ទះបុរាណមួយនេះ ឲ្យអស់លទ្ធភាព ដើម្បីបើកទ្វារឲ្យសាធារណជនបានស្វែងយល់ទាំងប្រវត្តិផ្ទះ និងស្ថាបត្យកម្មផ្ទះខ្មែរ។

ដើម្បីជ្រាបលម្អិត សូមអញ្ជើញលោកអ្នកនាង ស្តាប់កិច្ចសម្ភាសរវាង កញ្ញា ខន ចំប៉ា និងលោក សម្បត្តិ វិរៈ ម្ចាស់ផ្ទះបុរាណនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ជំនាន់ទី៤ ដូចតទៅ៖

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ លោក សម្បត្តិ វិរៈ គឺជាក្មួយរបស់អ្នកស្រី ប៊ុនរឿង តើហេតុអ្វីបានជាលោកក្លាយជាអ្នកបន្តវេនធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះជំនាន់ទី៤ នៃផ្ទះបុរាណក្នុងខេត្តបាត់នេះ?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ បាទ! ដោយសារអ៊ុំម្ចាស់ផ្ទះនេះ គឺក្រោយជំនាន់ប៉ុល ពតមក គាត់នៅសល់តែម្នាក់ឯកគត់ ដូចនាង បដាចា អ៊ីចឹង។ មុនខ្ញុំមកទីនេះ គាត់ធ្វើការនៅទីនេះតែម្នាក់ឯង ថែរក្សា អភិរក្សផ្ទះ។ ហើយអស្ចារ្យមែនទែន គាត់ម្នាក់ឯង គាត់អាចធ្វើការងារហ្នឹងបាន ជាពិសេសក្នុងការអភិរក្សផ្ទះនេះ។ នៅពេលដែលគាត់មានបញ្ហាសុខភាព(ពុកឆ្អឺង ឈឺសន្លាក់) គាត់ពិបាកនឹងឡើងចុះផ្ទះផង ពេលនោះឯង ដែលគាត់ចាប់ផ្តើមរកជំនួយ។ ដំបូងយើងអត់ដែលគិតដល់រឿងហ្នឹងទេ ប៉ុន្តែគាត់បាននិយាយជាមួយយើងថា បើយើងមិនជួយគាត់ទេ គាត់អាចបិទទ្វារផ្ទះនេះ ហើយខ្ញុំមិនចង់ឲ្យបាត់បង់កេរដំណែលគ្រួសារ ក៏ដូចជាខេត្តយើង និងដូចជារបស់ជាតិយើងដែរ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តមកជួយការងារបន្តពីគាត់ ដែលមិនត្រឹមតែយកតំណែងពីគាត់ធ្វើជារបស់យើងទេ តែអ្វីដែលយើងចង់បានគឺជួយអភិរក្ស ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយស្ថបត្យកម្មផ្ទះខ្មែរ។

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ ប៉ុន្តែមុននឹងសម្រេចចិត្តថាលោកនឹងមករស់នៅទីនេះ តើមានការលំបាកដូចម្តេច ពីព្រោះខ្ញុំដឹងថា លោកប្រើពេលសម្រេចចិត្តបី-បួនឆ្នាំឯណោះ?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ ខ្ញុំជឿថា អ្នកនៅទីក្រុង គេកម្រនឹងត្រឡប់មករស់នៅខេត្តវិញណាស់ មានតែពីខេត្តទៅក្រុង។ តែខ្ញុំ ដោយសារគាត់(អ្នកស្រី ប៊ុន រឿង) ជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែលរួចជីវិត ក្រោយរបបខ្មែរក្រហម ហើយខ្ញុំបានឃើញពីគំរូ និងវីរភាពរបស់គាត់ដែលខំព្យាយាមអភិរក្ស ថែទាំផ្ទះ ហើយបើកទ្វារផ្ទះនេះឲ្យភ្ញៀវចូលមើល ហើយគេស្គាល់គាត់ គេស្ញប់ស្ញែងគាត់។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា បើមិនមកជួយគាត់ទេ គឺត្រូវតែបិទទ្វារហ្នឹងហើយ អ៊ីចឹងយើងអត់ចង់ឲ្យវាចប់ត្រឹមហ្នឹងទេ គឺចង់បន្តកេរដំណែល និងខំផ្សព្វផ្សាយបន្តពីគាត់ទៀត។

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ រយៈពេលដែលបានលោក និងគ្រួសារ មករស់នៅផ្ទះបុរាណនេះ តើជីវិតបានផ្លាស់ប្តូរដូចម្តេចខ្លះ? លោក មានទំនាក់ទំនងដូចម្តេចជាមួយផ្ទះមុន និងក្រោយ មករស់នៅទីនេះ?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ ជីវិតនៅទីក្រុង និងជនបទនេះ វាខុសគ្នាច្រើន។ ខ្ញុំមិននិយាយថា ជីវិតនៅទីណា ប្រសើរជាងទីណាទេ គ្រាន់តែថានៅទីនេះ យើងរស់នៅតាមគឺយើងអ្វីក៏ដោយ យើងតែងមានពេល មានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ មិនប្រញាប់។ ដូចកាលដែលយើងនៅក្នុងក្រុង យើងធ្វើការគឺរត់តាមពេលវេលា តែនៅទីនេះយើងធ្វើអី ធ្វើតាមសម្រួល ហើយយើងមានពេលច្រើន ដើម្បីទំនាក់ទំនង មិនត្រឹមតែជាមួយមនុស្សទេ ប៉ុន្តែជាមួយធម្មជាតិ។ យើងនៅទីនេះមិនត្រឹមតែថែរក្សា អភិរក្សផ្ទះ ជួយណែនាំភ្ញៀវឲ្យស្គាល់ផ្ទះបុរាណនេះទេ គឺយើងបានចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍ខាងផ្នែកបរិស្ថាន ការអប់រំទាក់ទងនឹងផ្ទះបុរាណទៅកាន់និស្សិត។

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ លោកមិនហត់នឿយ ក្នុងការថែរក្ស អភិរក្សផ្ទះបុរាណនេះទេ?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ អត់ទាល់តែសោះ! ផ្ទុយទៅវិញទោះបីពេលខ្លះខ្ញុំហត់យ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ខ្ញុំអត់ស្រួលខ្លួន ពេលខ្លះឈឺផង ក៏ខំដែរ ព្រោះភ្ញៀវគេខំស្កាត់ពីនាយមកដល់ទីនេះហើយ គាត់ចង់ដឹង គាត់ចង់ស្គាល់ ជាពិសេសប្អូនៗនិស្សិត។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសប្បាយចិត្តនឹងចែករំលែក ហើយពេលខ្លះ ខ្ញុំបានរៀនពីពួកគាត់វិញទៀត។ នេះហើយដែលធ្វើឲ្យយើងកាន់តែស្រឡាញ់ កាន់តែចូលចិត្ត អ្វីដែលជារបស់យើង ដោយសារមិនមែនមានតែយើងម្នាក់ទេ ដែលស្រឡាញ់ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះ តែក៏មានអ្នកផ្សេងទៀតគេស្រឡាញ់របស់យើងដែរ។ តែស្រឡាញ់ហ្នឹងនៅពេលដែលគាត់បានយល់ហើយ ថាផ្ទះហ្នឹងមានប្រវត្តិយ៉ាងម៉េច ហើយម្ចាស់ផ្ទះមានប្រវត្តិយ៉ាងម៉េច ហើយហេតុអ្វីក៏ម្ចាស់ផ្ទះ គាត់សុខចិត្តលះបង់ បើកទ្វារឲ្យភ្ញៀវចូលមើល។

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ លោកអាចរៀបរាប់ត្រួសៗពីប្រវត្តិផ្ទះនេះបន្តិចទេចា៎?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ ផ្ទះមានប្រវត្តិវែងឆ្ងាយ តែខ្ញុំសុំសង្ខេបៗ។ ផ្ទះនេះសង់ឡើងនៅឆ្នាំ ១៩២០ ធ្វើឡើងពីឈើបីប្រភេទ។ ឈើផ្នែកដំបូល និងសសរ គឺឈើផ្ចឹក។ ឈើនៅផ្នែករាលហាល ធ្វើពីឈើកកោះ និងបរិវេណក្នុងផ្ទះ គឺឈើបេង។ ឈើនីមួយៗ សុទ្ធតែមានជំនាញ និងការងាររៀងៗខ្លួន ឈើធន់កម្តៅដាក់ត្រង់ណា? ឈើធន់នឹងទឹកដាក់ត្រង់ណា? ឈើប្រណិតគេដាក់ត្រង់ណា? អ៊ីចឹងទើបវានៅបានយូរ។ ហើយផ្ទះនេះកាលជំនាន់ខ្មែរក្រហម គេយកធ្វើជាផ្ទះបាយរួមជាភូមិសហករ នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទាហានខ្មែរក្រហម ហើយនេះក៏ហេតុផលមួយដែលផ្ទះនេះនៅដល់រាល់ថ្ងៃ។ ក្រោយរំដោះ ផ្ទះនេះម្តងទៀត ត្រូវបានកងទ័ពវៀតណាមគេយកធ្វើជាទីស្នាក់ការភូមិរបស់គេ។ ហើយអ៊ុំ គឺអត់ដឹងថាយ៉ាងម៉េចទេ ហើយមកផ្ទះនេះ គេអត់ទទួលស្គាល់ថាជាម្ចាស់ទេ ព្រោះកាលនោះក្រដាសស្នាមខ្ទេចខ្ទីអស់ហើយ។ ចៃដន្យ ប្រហែលមួយឆ្នាំកន្លះក្រោយមក អ្នកជិតខាងរបស់គាត់ដែលរួចជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយគេជាអ្នកចិត្តល្អ គេបានជួយគាត់(អ្នកស្រី ប៊ុន រឿង) ធ្វើសាក្សីថាផ្ទះនេះ ជាផ្ទះរបស់គាត់។ អ៊ីចឹងទើបអាជ្ញាធរគេប្រគល់ផ្ទះនេះឲ្យគាត់។

អ្នកនាង ខន ចំប៉ា៖ លោកជាជំនាន់ទី៤ នៃផ្ទះបុរាណក្នុងខេត្តបាត់ដំបងនេះ តើក្តីស្រមៃរបស់លោកទៅអនាគត តើលោកចង់បានអ្វីពីពលរដ្ឋខ្មែរ ពីទេសចរ និងអ្នកជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការថែរក្សាមរតកផ្ទះបុរាណ?

លោក សម្បត្តិ វិរៈ៖ អ្វីដែលខ្ញុំធ្វើរាល់ថ្ងៃខ្ញុំតែងតែមានក្តីស្រមៃ ប៉ុន្តែគោលដៅរបស់យើងមិនមែនជារឿងសាមញ្ញក្នុងការសម្រេចនោះទេ។ យើងនៅទីនេះ គឺយើងធ្វើជាលក្ខណៈគ្រួសារ។ អ៊ីចឹងការងាររបស់យើង ការថែរក្សាអភិរក្ស ការទទួលភ្ញៀវក៏មានការខ្វះចន្លោះដែរ ប៉ុន្តែយើងព្យាយាមតាមលទ្ធភាព ហើយយើងសង្ឃឹមថាអ្នកដែលមកទស្សនាផ្ទះយើងក៏យោគយល់ដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើនៅថ្ងៃណាមួយដែលយើងទៅលែងរួច ព្រោះនៅទីនេះយើងមានបន្ទុកធ្ងន់ណាស់ គឺការជួសជុលនៅពេលដែលមានការខូចខាត។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា នៅទីនេះអ្វីដែលយើងប្រឈម គឺទី១. កត្តាមនុស្ស។ ពេលខ្លះគាត់មក គាត់មក គាត់អត់យល់ថាផ្ទះឈើជាផ្ទះរបៀបម៉េចទេ? ពេលខ្លះ គាត់ធ្វើតេស្តឈើ ដែលកន្លែងខ្លះពុកទៅហើយ។ អ៊ីចឹងគាត់អត់បានចាប់អារម្មណ៍ទេ? គាត់អត់បានយល់ទេ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំត្រូវព្យាយាមទប់ទល់ជាមួយមនុស្ស។ ទី២. កត្តាធម្មជាតិ។ ដូចយើងឃើញស្រាប់ថា រាល់ថ្ងៃនេះ អាកាសធាតុ កាន់តែសាហាវទៅៗ ខ្យល់ព្យុះ ខ្យល់កន្ត្រាក់។ អ៊ីចឹងតើនៅពេលដែលផ្ទះចាស់មួយដែលមានការខូចខាត ជាងណាចេញមុខជួសជុល? ហើយថវិកាប៉ុន្មានដែលយើងត្រូវចំណាយ? ឧបមាបើសិនជាមានការខូចខាតអី យើងព្យាយាមសង្គ្រោះតាមលទ្ធភាពរបស់យើង តែបើយើងទៅអត់រួច យើងអាចបិទផ្ទះយើង។ ប៉ុន្តែបើសិនជាខ្ញុំទៅរួច ខ្ញុំអត់បិទដាច់ខាត។ ខ្ញុំព្យាយាមនៅបើកទ្វារជានិច្ច៕